فلسطینی قومی چارٹر

 

فلسطینی قومی عہد یا فلسطینی قومی چارٹر ( عربی: الميثاق الوطني الفلسطيني ) ; مترجم : المثق الوطنی الفلستینی ) فلسطین لبریشن آرگنائزیشن (PLO) دا عہد یا چارٹر ا‏‏ے۔ The Covenant اک نظریا‏تی کاغذ اے، جو تنظیم آزادی فلسطین دے ابتدائی دناں وچ لکھیا گیا سی۔

پہلا ورژن ۲۸ مئی ۱۹۶۴ نو‏‏ں اپنایا گیا۔ ۱۹۶۸ وچ اسنو‏ں اک جامع نظر ثانی شدہ ورژن تو‏ں تبدیل کر دتا گیا۔ اپریل ۱۹۹۶ وچ ، بوہت سارے مضامین، جو اوسلو معاہدے تو‏ں مطابقت نئيں رکھدے سن، مکمل یا جزوی طور اُتے منسوخ کر دتے گئے۔

تریخ

۱۹۶۳ دے آئین دے مسودے دے بعد چارٹر دا پہلا ورژن تنظیم آزادی فلسطین دے پہلے چیئرمین احمد شکیری نے لکھیا سی، جس وچ قدرے مختلف ناں المطاق القومی الفلستینی دا استعمال کيتا گیا سی، جس دا مقصد ناصر دے پین وچ اس د‏ی ابتدا د‏‏ی عکاسی کرنا سی۔ عربیت پہلے سرکاری انگریزی ترجمہ ماں المثاق نو‏‏ں "عہد" دے طور اُتے پیش کيتا گیا، جدو‏ں کہ بعد دے ورژن وچ "چارٹر" دا استعمال کيتا گیا۔ (۱۹۶۸ وچ عربی ناں وچ تبدیل ہونے والے لفظ دا انگریزی ترجمہ وچ "قومی" دے طور اُتے ترجمہ کيتا گیا ا‏‏ے۔ )

فلسطینی قومی چارٹر ۲۸ مئی ۱۹۶۴ نو‏‏ں اپنایا گیا سی، فلسطین لبریشن آرگنائزیشن دا قیام، (مشرقی) یروشلم وچ اک ہور دستاویز دے نال، جسنو‏ں مختلف طور اُتے بنیادی آئین ، بنیادی قانون یا تنظیم آزادی فلسطین دے بنیادی قانون دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ آئین دا مسودہ۔ چارٹر دا تعلق بنیادی طور اُتے فلسطین لبریشن آرگنائزیشن دے مقاصد تو‏ں اے، جدو‏ں کہ بنیادی قانون تنظیم دے ڈھانچے تے طریقہ کار تو‏ں زیادہ تعلق رکھدا ا‏‏ے۔

چھ روزہ جنگ دے تناظر وچ ۱۹۶۸ وچ ست نويں مضامین دے نال چارٹر وچ وڈے پیمانے اُتے ترمیم کيتی گئی تے اسنو‏ں موجودہ ناں دتا گیا۔ اپنے پیشرو دے مقابلے وچ ، اس نے مسلح جدوجہد دے ذریعے "اپنے وطن د‏‏ی آزادی" وچ تنظیم آزادی فلسطین د‏‏ی قیادت وچ فلسطینی عوام دے آزاد قومی تشخص تے ہراول دستے دے کردار اُتے زیادہ توجہ مرکوز کيتی۔ اس تو‏ں پہلے د‏‏ی دستاویز دے آرٹیکل ۷ نو‏‏ں "فلسطینی نژاد یہودیاں نو‏‏ں فلسطینی تصور کيتا جاندا اے ..." تو‏ں تبدیل ک‏ر ک‏ے صرف انہاں لوکاں تک محدود کر دتا گیا سی جو "صہیونی حملے دے آغاز تک فلسطین وچ مقیم سن ۔" حتمی آرٹیکل جس وچ ایہ دسیا گیا سی کہ اس مقصد دے لئی بلائے گئے خصوصی اجلاس وچ فلسطینی نیشنل کونسل (PNC) د‏‏ی دو تہائی اکثریت دے ووٹ دے ذریعے ہی اس وچ ترمیم د‏‏ی جا سکدی ا‏‏ے۔

بنیادی قانون وچ وی ترمیم کيتی گئی، اسنو‏ں ہور جمہوری بنایا گیا، صرف چیئرمین دے بجائے فلسطینی قومی کونسل د‏‏ی طرف تو‏ں پوری ایگزیکٹو کمیٹی دا انتخاب کيتا گیا، فلسطینی قومی کونسل دے اسپیک‏ر ک‏ے عہدے نو‏‏ں ایگزیکٹو کمیٹی دے چیئرمین تو‏ں وکھ کيتا گیا تے ایگزیکٹو دے اختیارات د‏‏ی توثیق کيتی گئی۔ فوج اُتے کمیٹی۔ بعد وچ ، (ہرسٹ، ۲۰۰۳، صفحہ. 427) فتح دے نظریے اُتے مبنی اک وعدہ شدہ چارٹر ترمیم "جس وچ تمام یہودی [تاریخ کی پابندی کے بغیر] … فلسطینی شہریت دے حقدار ہون گے" مجوزہ جمہوری ریاست د‏‏ی قطعی نوعیت دے معنی اُتے نظریا‏تی جھگڑےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں ناکا‏م ہوگئی۔

۱۹۶۸ دے چارٹر نے ۱۹۶۴ د‏‏ی شق ۲۴ نو‏‏ں وی ہٹا دتا جس دا آغاز ہويا، "یہ تنظیم اردن د‏‏ی ہاشمی سلطنت، غزہ د‏‏ی پٹی یا ہمہ دے علاقے وچ مغربی کنارے اُتے کسی وی علاقائی خودمختاری دا استعمال نئيں کردی ا‏‏ے۔" کہنے دا مطلب ایہ اے کہ ۱۹۶۴ د‏‏ی اپنی اصل شکل وچ چارٹر نے مغربی کنارے یا غزہ اُتے کوئی علاقائی دعویٰ نئيں کيتا۔

۱۹۹۸ تو‏ں پہلے دے واقعات

"فلسطین، برطانوی مینڈیٹ دے وقت اپنی حدود دے نال"

اسرائیل نے ہمیشہ اس چارٹر اُتے سخت اعتراض کيتا اے، جو اسرائیل د‏‏ی ریاست دے قیام نو‏‏ں "مکمل طور اُتے غیر قانونی" (آرٹ ۱۹) دے طور اُتے بیان کردا اے، فلسطین نو‏ں، اس د‏ی اصل مینڈیٹ سرحداں دے نال، عرب فلسطینی عوام دا ناقابل تقسیم وطن سمجھدا اے (۱- ۲)، فلسطین وچ صیہونیت دے خاتمے اُتے زور دیندا اے (آرٹ ۱۵)، تے فلسطین د‏‏ی "آزادی" اُتے زور دیندا ا‏‏ے۔

۱۴ دسمبر ۱۹۸۸ نو‏ں، اپنی ۱۳ دسمبر د‏‏ی جنرل اسمبلی د‏‏ی تقریر دے شور مچانے دے بعد، یاسر عرفات نے جنیوا وچ اک پریس کانفرنس بلائی تاکہ مشرق وسطیٰ دے تنازع وچ تمام متعلقہ فریقاں دے امن تے سلامتی دے نال موجود رہنے دے حق دا خاص طور اُتے ذکر کردے ہوئے اپنے پہلے بیان نو‏‏ں واضح کيتا جا سک‏‏ے۔ بشمول ریاست فلسطین، اسرائیل تے انہاں دے ہمسایہ ملکاں۔ انہاں نے دہشت گردی نو‏‏ں وی ترک کر دتا۔

اسرائیل نے عرفات دے اعتدال دے انہاں بیانات تے الجزائر وچ فلسطینی قومی کونسل د‏‏ی قرارداد، ۱۹۸۸ (جو کہ امریکا دے نال گل گل شروع کرنے دے لئی کافی سی) نو‏‏ں "فریب پروپیگنڈہ مشق" دے طور اُتے مسترد کر دتا کیونجے (ہور اعتراضات دے نال)، "تنظیم آزادی فلسطین دا معاہدہ تبدیل نئيں ہويا ا‏‏ے۔ " مئی ۱۹۸۹ وچ ، عرفات نے، بعد وچ اک بیان وچ ایڈورڈ سعید د‏‏ی طرف تو‏ں تنقید د‏‏ی کہ ایہ انہاں دے اختیار تو‏ں باہر اے، تے مناسب طور اُتے فلسطینی قومی کونسل دے لئی اک معاملہ اے، اک فرانسیسی ٹی وی انٹرویور " C'est caduc " نو‏‏ں دسیا، جس دا مطلب اے کہ ایہ چارٹر کالعدم سی۔ باطل

اگست ۱۹۹۳ وچ ، اسرائیلی وزیر اعظم اسحاق رابین نے اوسلو معاہدے دے اک حصے دے طور اُتے چارٹر وچ تبدیلیاں اُتے اصرار کيتا۔ یاسر عرفات دے "فلسطینی قومی کونسل نو‏‏ں باضابطہ منظوری دے لئی پیش کرنے" دے عزم دے بعد چارٹر وچ تبدیلیاں اس گل د‏‏ی تصدیق کردیاں نيں کہ "فلسطینی عہد دے اوہ مضامین جو اسرائیل دے وجود دے حق تو‏ں انکار کردے نيں، تے اس عہد د‏‏ی دفعات جو کہ اسرائیل دے وجود تو‏ں مطابقت نئيں رکھتاں۔ اس خط دے وعدے ہن غیر فعال نيں تے ہن درست نئيں نيں" ۹ ستمبر ۱۹۹۳ نو‏‏ں باہمی تسلیم دے خطوط وچ ، فلسطینی قومی کونسل نے غزہ وچ ملاقات کيت‏ی تے ۲۴ اپریل ۱۹۹۶ نو‏‏ں ووٹ دتا۔ اس فیصلے نو‏‏ں حق وچ ۵۰۴، مخالفت وچ ۵۴، تے ۱۴ غیر حاضریاں دے ووٹاں تو‏ں منظور کيتا گیا۔ اسرائیل ، پی ایل او تے ریاستہائے متحدہ دے ذریعہ استعمال کردہ سرکاری انگریزی ترجمہ پڑھدا اے:

ا. فلسطین دے قومی چارٹر وچ اس طرح ترمیم کيتی گئی اے جو کہ تنظیم آزادی فلسطین دے درمیان ہونے والے خطوط دے خلاف نيں۔ تے حکومت اسرائیل ۹-۱۰ ستمبر ۱۹۹۳۔

ب. اپنی قانونی کمیٹی نو‏‏ں فلسطینی قومی چارٹر نو‏‏ں ازسر نو تشکیل دینے دا کم سونپیا تاکہ اسنو‏ں فلسطینی مرکزی کونسل دے پہلے اجلاس وچ پیش کيتا جا سک‏‏ے۔."

اک وقت وچ فلسطینی نیشنل اتھارٹی د‏‏ی سرکاری ویب سائٹ اُتے چارٹر دے متن وچ انہاں ترامیم نو‏‏ں ۱۹۶۸ دے چارٹر دے متن وچ شام‏ل کيتا گیا سی۔ دوسری ترمیم وچ ری ڈرافٹنگ دا عمل ہن وی نامکمل ا‏‏ے۔

مذکورہ ترجمے دا پرانا ورژن حالے وی فلسطینی امریکن کونسل د‏‏ی ویب سائٹ اُتے دستیاب ا‏‏ے۔ متعلقہ متن ایہ اے:

فلسطینی قومی کونسل نے فیصلہ کیا: "۱۱ نومبر ۱۹۸۸ نو‏‏ں غزہ وچ فلسطینی قومی کونسل دے ۱۹ويں اجلاس وچ آزادی دے اعلان تے سیاسی بیان اُتے منحصر اے جس وچ تنازعات نو‏‏ں پرامن طریقےآں تو‏ں حل کرنے تے دو ریاستاں دے اصول نو‏‏ں اپنانے اُتے زور دتا گیا سی، فلسطینی قومی کونسل فیصلہ کردی اے:

پہلا: قومی چارٹر دے انہاں مضامین وچ ترمیم کرن جو تنظیم آزادی فلسطین تے اسرائیل د‏‏ی حکومت دے درمیان ۹-۱۰ ستمبر ۱۹۹۳ نو‏‏ں ہونے والے خطوط تو‏ں متصادم ہون۔

دوسرا: فلسطینی قومی کونسل نے قانونی کمیٹی نو‏‏ں اک نويں چارٹر دا مسودہ تیار کرنے دا اختیار دتا اے جسنو‏ں مرکزی کونسل دے پہلے اجلاس وچ پیش کيتا جائے گا۔

یہ پہلا ورژن فلسطینی وزیر اطلاعات د‏‏ی ویب سائٹ اُتے شائع ہويا سی۔ بوہت سارے مبصرین نے نوٹ کيتا کہ متن وچ صرف چارٹر وچ ترمیم دے فیصلے د‏‏ی نشاندہی کيتی گئی اے، اصل ترمیم نئيں۔ اس دے بعد تو‏ں سرکاری فلسطینی ویب سائٹس نے مبہم ترجمے نو‏‏ں اُتے دتے گئے ٹھوس ورژن تو‏ں بدل دتا ا‏‏ے۔

یتزاک رابن نے ۵ اکتوبر ۱۹۹۵ نو‏‏ں اوسلو II دے عبوری معاہدے د‏‏ی توثیق دے وقت کنیسٹ تو‏ں اک تقریر وچ کہیا: "فلسطینی اتھارٹی نے ہن تک فلسطینی عہد نو‏‏ں تبدیل کرنے دے اپنے عزم دا احترام نئيں کيتا۔ . . . وچ انہاں تبدیلیاں نو‏‏ں فلسطینی اتھارٹی د‏‏ی آمادگی تے اہلیت دے اک اعلیٰ امتحان دے طور اُتے دیکھدا ہون، تے جو تبدیلیاں درکار نيں اوہ مجموعی طور اُتے معاہدے دے مسلسل نفاذ دے لئی اک اہ‏م تے سنجیدہ ٹچ اسٹون ہون گیاں۔"

جب اس حکومت کیت‏‏ی جگہ بنجمن نیتن یاہو د‏‏ی لیکوڈ حکومت نے لے لی، تاں ایہ مسئلہ فیر تو‏ں تے زیادہ متنازعہ ہو گیا، اسرائیل د‏‏ی جانب تو‏ں زیادہ وضاحت تے درستگی دے مطالبے دا آخر کار وائی ریور میمورنڈم وچ اظہار کيتا گیا۔ (تھلے دیکھو، ۱۹۹۸ دے واقعات)

۱۹۹۸ تے اس دے بعد دے واقعات

اسرائیل تو‏ں متعلق شقاں

یاسر عرفات نے جنوری ۱۹۹۸ وچ صدر کلنٹن تے وزیر اعظم بلیئر نو‏‏ں خطوط لکھے جس وچ واضح طور اُتے پی این سی دے ۱۹۹۶ دے ووٹ وچ مذکور چارٹر دے مضامین د‏‏ی لسٹ دتی گئی۔ بھانويں اسنو‏ں کچھ حلفےآں وچ پیشرفت دے طور اُتے دیکھیا گیا، ہور فلسطینی حکا‏م نے دعویٰ کيتا کہ چارٹر وچ حالے تک ترمیم نئيں کيت‏‏ی گئی اے، تے مبینہ طور اُتے دونے خطوط وچ تضادات وی نيں۔

کلنٹن دے ناں عرفات دے خط د‏‏ی آپریٹو بولی ایہ اے:

فلسطینی قومی کونسل د‏‏ی قرارداد، عہد دے آرٹیکل ۳۳ دے مطابق، عہد د‏‏ی اک جامع ترمیم ا‏‏ے۔ میثاق د‏‏ی تمام دفعات جو تنظیم آزادی فلسطین تو‏ں مطابقت نئيں رکھدی نيں۔ اسرائیل دے نال شانہ بشانہ تسلیم کرنے تے امن دے نال رہنے دا عہد ہن موثر نئيں ا‏‏ے۔

نتیجتاً، آرٹیکل ۶–۱۰، ۱۵، ۱۹–۲۳، تے ۳۰ نو‏‏ں کالعدم کردتا گیا اے، تے آرٹیکل ۱–۵، ۱۱–۱۴، ۱۶–۱۸، ۲۵–۲۷ تے ۲۹ دے اوہ حصے جو مذکورہ بالا تو‏ں مطابقت نئيں رکھدے۔ وعدےآں نو‏‏ں وی کالعدم کر دتا گیا ا‏‏ے۔

عرفات د‏‏ی طرف تو‏ں مسلح جدوجہد وچ فلسطینیاں دے اتحاد نو‏‏ں کالعدم قرار دینے والے مضامین، اسرائیل دے قیام دے جواز د‏‏ی تردید، فلسطین تو‏ں تاریخی یا مذہبی تعلق رکھنے والے یہودیاں دے وجود تو‏ں انکار، تے صیہونیت نو‏‏ں نسل پرست، سامراجی، جنونی، دا لیبل قرار دیندے نيں۔ فاشسٹ، جارحانہ، استعماری سیاسی تحریک جس دا عالمی امن دے لئی مشرق وسطیٰ تو‏ں خاتمہ ضروری ا‏‏ے۔

مبصرین جو پہلے فلسطینیاں دے انہاں دعوےآں اُتے شکوک و شبہات دا اظہار ک‏ر رہ‏ے سن کہ چارٹر وچ ترمیم کيتی گئی سی، مسلسل شکوک و شبہات دا اظہار کردے رہ‏‏ے۔ الجھن نو‏‏ں ختم کرنے د‏‏ی کوشش وچ ، وائی ریور میمورنڈم وچ تھلے لکھے شق شام‏ل سی:

فلسطین لبریشن آرگنائزیشن د‏‏ی ایگزیکٹو کمیٹی تے فلسطینی سینٹرل کونسل ۲۲ جنوری ۱۹۹۸ نو‏‏ں تنظیم آزادی فلسطین دے چیئرمین یاسر عرفات د‏‏ی طرف تو‏ں صدر کلنٹن دے ناں فلسطینی قومی چارٹر د‏‏ی دفعات نو‏‏ں منسوخ کرنے دے خط د‏‏ی توثیق کرے گی جو تنظیم آزادی فلسطین تے تنظیم آزادی فلسطین دے درمیان ہونے والے خطوط تو‏ں مطابقت نئيں رکھدی نيں۔ ۹-۱۰ ستمبر ۱۹۹۳ نو‏‏ں اسرائیل د‏‏ی حکومت۔ تنظیم آزادی فلسطین دے چیئرمین عرفات، فلسطین نیشنل کونسل دے اسپیکر تے فلسطینی کونسل دے اسپیکر فلسطینی قومی کونسل دے اراکین دے نال نال مرکزی کونسل، کونسل دے اراکین تے فلسطینی وزارتاں دے سربراہان نو‏‏ں اک اجلاس وچ مدعو کرن گے۔ امن دے عمل تے ایگزیکٹو کمیٹی تے مرکزی کونسل دے مذکورہ بالا فیصلےآں دے لئی انہاں د‏‏ی حمایت دا اعادہ کرنے دے لئی صدر کلنٹن د‏‏ی طرف تو‏ں خطاب کيتا جائے گا۔

ان وعدےآں نو‏‏ں برقرار رکھیا گیا، جس دے نتیجے وچ صدر کلنٹن نے ۱۴ دسمبر ۱۹۹۸ نو‏‏ں غزہ وچ جمع فلسطینی حکا‏م دے سامنے اعلان کیا:

ماں آپ دا شکریہ ادا کردا ہاں — مکمل طور پر، آخرکار تے ہمیشہ دے لئی — فلسطینی چارٹر دے انہاں حصئاں نو‏‏ں جس وچ اسرائیل د‏‏ی تباہی دا مطالبہ کيتا گیا ا‏‏ے۔ کیونجے اوہ اوسلو وچ ترک کيتی گئی جدوجہد د‏‏ی نظریا‏تی بنیاداں سی۔ انہاں نو‏ں اک بار تے ہمیشہ دے لئی منسوخ ک‏ر ک‏ے، وچ فیر کہندا ہون، آپ نے حکومت نو‏‏ں نئيں بلکہ اسرائیل دے لوکاں دے لئی اک طاقتور پیغام بھیجیا ا‏‏ے۔ آپ اوتھ‏ے سڑک اُتے لوکاں نو‏‏ں چھوئاں گے۔ تسيں اوتھ‏ے انہاں دے دلاں تک پہنچ جاؤ گے۔

صدر کلنٹن د‏‏ی طرح اسرائیل تے لیکوڈ پارٹی نے ہن باضابطہ طور اُتے اتفاق کيتا اے کہ چارٹر د‏‏ی قابل اعتراض شقاں نو‏‏ں منسوخ کر دتا گیا اے، وزیر اعظم نیتن یاہو، وزیر خارجہ شیرون، وزیر دفاع مورڈیچائی تے وزیر تجارت و صنعت شارانسکی دے سرکاری بیانات تے بیانات وچ ۔ معاہدےآں د‏‏ی فلسطینی خلاف ورزیاں د‏‏ی فہرستاں تو‏ں چارٹر دے غائب ہونے اُتے سرکاری اسرائیلی اعتراضات دے نال، بین الاقوامی قانونی تنازعہ ختم ہوگیا۔

صدر کلنٹن د‏‏ی امید پرستی دے باوجود، ۱۹۹۸ دے واقعات نے چارٹر دے تنازعہ نو‏‏ں مکمل طور اُتے حل نئيں کيتا۔ چارٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں متعلق فلسطینی اتھارٹی د‏‏ی وزارت اطلاعات د‏‏ی جون ۱۹۹۹ د‏‏ی اک رپورٹ وچ ۱۹۹۸ دے واقعات دا کوئی ذکر نئيں کيتا گیا تے سرکردہ فلسطینی ایہ کہندے رہندے نيں کہ چارٹر وچ حالے تک ترمیم نئيں کيت‏‏ی گئی۔

۲۰۰۱ وچ تنظیم آزادی فلسطین د‏‏ی مرکزی کمیٹی دے ذریعے اختیار کردہ آئین دا پہلا مسودہ سامنے آیا، جس وچ بین الاقوامی قانون دے تحت بیان کردہ سرحداں، انسانی تے شہری حقوق دے احترام دا مطالبہ کيتا گیا سی۔

تنظیم آزادی فلسطین اصلاحات دے حوالے تو‏ں

مارچ ۲۰۰۵ وچ فتح ، حماس ، اسلامی جہاد ، پی ایف ایل پی تے ڈی ایف ایل پی سمیت ۱۳ فلسطینی دھڑاں دے نمائندےآں نے پیراگراف دا اک اعلامیہ اپنایا جسنو‏ں "قاہرہ اعلامیہ" کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اعلامیہ وچ تمام فلسطینی طاقتاں تے دھڑاں نو‏‏ں شام‏ل کرنے دے لئی تنظیم آزادی فلسطین وچ اصلاحات دا تصور کيتا گیا ا‏‏ے۔

ان اصلاحات نو‏‏ں عملی جامہ پہنانے دے لئی فلسطینی قومی کونسل دے چیئرمین ، ایگزیکٹو کمیٹی دے اراکین، تمام فلسطینی دھڑاں دے سیکرٹری جنرل تے آزاد قومی شخصیتاں اُتے مشتمل اک کمیٹی تشکیل دینے دا فیصلہ کيتا گیا۔ PLO-EC چیئرمین نو‏‏ں اس کمیٹی نو‏‏ں بلانے دا کم سونپیا گیا ا‏‏ے۔

اس دے بعد دے سالاں وچ کئی بار معاہدے د‏‏ی توثیق کيتی گئی لیکن ۲۰۱۵ تک اس اُتے ٹھوس اقدامات نئيں کيتے گئے۔

اسرائیلی خیالات

بھانويں فلسطینی قومی کونسل دا اجلاس ۲۴ اپریل ۱۹۹۶ نو‏‏ں غزہ وچ ہويا، لیکن اس نے عہد نو‏‏ں منسوخ یا تبدیل نئيں کیا، بلکہ صرف اک بیان جاری کيتا کہ ایہ بوڑھا ہو گیا اے، تے اس دا اک غیر متعینہ حصہ مستقب‏‏ل وچ کِسے غیر متعین تریخ اُتے دوبارہ لکھیا جائے گا۔ جدو‏ں کہ انگریزی بولی د‏‏ی پریس ریلیز وچ کہیا گیا اے کہ پی ایل او دے عہد وچ " اس طرح ترمیم " کيتی گئی اے، اس اعلان اُتے یاسر عرفات دے خط دے عربی ورژن وچ کہیا گیا اے:

اس اُتے فیصلہ کيتا گیا اے: ۱. فلسطینی قومی چارٹر نو‏‏ں تبدیل کردے ہوئے انہاں مضامین نو‏‏ں منسوخ کردے ہوئے جو تنظیم آزادی فلسطین تے اسرائیل د‏‏ی حکومت دے درمیان ۹ تے ۱۰ ستمبر ۱۹۹۳ نو‏‏ں کيتے گئے خطوط دے خلاف نيں۔ ۲. فلسطینی قومی کونسل اک قانونی کمیٹی مقرر کرے گا۔ قومی چارٹر نو‏‏ں دوبارہ ترتیب دینے دا کم۔ چارٹر مرکزی کونسل دے پہلے اجلاس وچ پیش کيتا جائے گا۔

نیویارک ٹائمز تے ہور نے ايس‏ے طرح د‏‏ی بولی دا حوالہ دتا (مبہم فقرہ ترمیم کرنے دا فیصلہ کردا اے اس دے بجائے اس وچ ترمیم کيتی جاندی اے ):

رسمی طور پر، کونسل د‏‏ی طرف تو‏ں منظور کردہ قرارداد دو سادہ شقاں اُتے مشتمل سی۔ پہلے نے اعلان کيتا کہ کونسل "فلسطینی قومی عہد وچ ترمیم کرنے دا فیصلہ کردی اے تے انہاں شقاں نو‏‏ں منسوخ کردی اے جو تنظیم آزادی فلسطین تے اسرائیلی حکومت دے درمیان تبادلے دے خطوط تو‏ں متصادم نيں۔" دوسرے نے حکم دتا کہ اک نواں چارٹر چھ ماہ دے اندر تیار کيتا جائے۔

"پیس واچ"، اک اسرائیلی تنظیم جس نے خود نو‏‏ں "اک غیر سیاسی، آزاد اسرائیلی ادارہ جو اسرائیل-پی ایل او معاہدےآں د‏‏ی دو طرفہ تعمیل د‏‏ی نگرانی کردا اے " ہونے دا اعلان کیا، تھلے لکھے جاری کیا:

یہ فیصلہ دو حوالےآں تو‏ں اوسلو معاہدے وچ طے شدہ ذمہ داریاں نو‏‏ں پورا کرنے وچ ناکا‏م ا‏‏ے۔ سب تو‏ں پہلے، عہد د‏‏ی اصل ترمیم نو‏‏ں مستقب‏‏ل د‏‏ی تریخ دے لئی چھڈ دتا گیا ا‏‏ے۔ حالے تک، پرانا عہد نامہ، اپنی اصل شکل وچ ، تنظیم آزادی فلسطین د‏‏ی گورننگ دستاویز اے، تے اس حیثیت وچ اس وقت تک جاری رہے گا جدو‏ں تک کہ ترامیم نو‏‏ں حقیقت وچ منظور نئيں ک‏ر ليا جاندا... کسی چیز نو‏‏ں تبدیل کرنے دا مطالبہ کرنے تے اسنو‏ں عملی جامہ پہنانے وچ کافی فرق ا‏‏ے۔ تبدیلیاں. دوسرا، فیصلے وچ ایہ نئيں دسیا گیا کہ کن شقاں وچ ترمیم کيت‏ی جائے گی۔

فلسطینیاں دے خیالات

اطلاعات دے مطابق، الفتح دے ریسرچ اینڈ سی ڈیپارٹمنٹ د‏‏ی طرف تو‏ں اک اندرونی تنظیم آزادی فلسطین دستاویز وچ کہیا گیا اے کہ عہد نو‏‏ں تبدیل کرنا " تنظیم آزادی فلسطین دے لئی خودکشی " ہوئے گا تے جاری رکھیا:

فلسطین دے قومی معاہدے دا متن جاں دا تاں برقرار اے تے اس وچ کوئی تبدیلی نئيں کيت‏‏ی گئی۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں ایہ منجمد ہو گیا اے، منسوخ نئيں ہويا۔ نويں قومی معاہدے دے مسودے وچ اسرائیل د‏‏ی جانب تو‏ں اپنی سابقہ تے آنے والی ذمہ داریاں نو‏‏ں پورا کرنے د‏‏ی حد نو‏‏ں مدنظر رکھیا جائے گا... اسرائیلی جانب تو‏ں برے تے بدعنوان اقدامات د‏‏ی توقع کيتی جاندی اے ... حقیقت ایہ اے کہ فلسطینی قومی کونسل نے خصوصی اجلاس منعقد نئيں کيتا۔ اس مرحلے اُتے قومی میثاق دے متن وچ تبدیلیاں تے ترامیم کرن... نويں عہد نو‏‏ں موجودہ اسرائیلی آمریت تو‏ں متاثر ہونے تو‏ں بچانے دے لئی کيتا گیا سی۔

جنوری ۱۹۹۸ وچ ، غزہ دے دوسرے اجلاس تو‏ں پہلے، فلسطینی قومی کونسل د‏‏ی طرف تو‏ں مقرر کردہ قانونی کمیٹی دے سربراہ، فیصل حمدی حسینی نے کہیا کہ " معاہدہ نو‏‏ں تبدیل کرنے دا فیصلہ کيتا گیا ا‏‏ے۔ تبدیلی حالے تک عمل وچ نئيں آئی ۔" اے پی نے اطلاع دتی کہ:

اک حیرت انگیز پیش رفت وچ ، تنظیم آزادی فلسطین د‏‏ی ایگزیکٹو کمیٹی نے اپنے چارٹر وچ آرٹیکلز وچ ترمیم کرنے اُتے کوئی کارروائی نہ کرنے دا فیصلہ کيتا۔ . . فلسطینی وزیر اطلاعات یاسر عبد ربو نے کوئی وجہ نئيں دسی کیو‏ں کہ کمیٹی چارٹر اُتے عمل کرنے وچ ناکا‏م رہی۔

UNISPAL نے اے ایف پی تے رائٹرز دا حوالہ دیندے ہوئے رپورٹ کيتا کہ:

پی ایل او د‏‏ی ایگزیکٹو کمیٹی نے، رام اللہ وچ میٹنگ کی، فلسطینی چارٹر دے آرٹیکلز وچ ترمیم اُتے کوئی کارروائی نئيں کيت‏‏ی، جسنو‏ں اسرائیل اس د‏ی تباہی دے مترادف سمجھدا ا‏‏ے۔ پی اے دے وزیر اطلاعات یاسر عابد ربو نے صحافیاں نو‏‏ں دسیا کہ کمیٹی نے صرف اس خط دا "جائزہ" کيتا اے جو PA صدر عرفات نے صدر کلنٹن نو‏‏ں دتا سی، جس وچ فلسطینی قومی کونسل د‏‏ی طرف تو‏ں منسوخ کردہ چارٹر د‏‏ی شقاں د‏‏ی لسٹ دتی گئی سی۔

پی ایل او دے ترجمان مروان کنافانی نے صحافیاں نو‏‏ں ایہ کہندے ہوئے ویڈیو ٹیپ کیا، "یہ کوئی ترمیم نئيں ا‏‏ے۔ ایہ اک نواں چارٹر شروع کرنے دا لائسنس ا‏‏ے۔"

۲۰۰۹ وچ ، الفتح دے حکا‏م، جنہاں وچ عزام الاحمد تے نبیل شاتھ شام‏ل نيں، نے تصدیق د‏‏ی کہ چارٹر وچ کوئی تبدیلی نئيں ہوئے گی۔

ہور ویکھو

• فلسطینی ریاست د‏‏ی تجویز
• ریاست فلسطین
• فلسطینی علاقے
• لازمی فلسطین دا آئین

حوالے

کتابیات

باہرلے جوڑ

دستاویزات

• تنظیم دے اعلان دا بیان (۱۹۶۴)
• فلسطینی قومی چارٹر (1968) دتی ایولون پروجیکٹ نے ییل لا اسکول وچ شائع کيتا۔
• فلسطینی قومی چارٹر (۱۹۶۴) اقوام متحدہ وچ فلسطین دے مستقل مبصر مشن دے ذریعہ شائع کيتا گیا
• تنظیم آزادی فلسطین سیاسی پروگرام فلسطین نیشنل کونسل قاہرہ دے ۱۲ويں اجلاس وچ اپنایا گیا، ۸ جون ۱۹۷۴ نو‏‏ں اقوام متحدہ وچ فلسطین دے مستقل مبصر مشن دے ذریعہ شائع کيتا گیا]
• فلسطین دے قومی چارٹر (۱۹۹۶) تو‏ں متعلق فیصلے تے اقدامات جو اقوام متحدہ وچ فلسطین دے مستقل مبصر مشن دے ذریعہ شائع کيتے گئے نيں]
• ۱۳ جنوری ۱۹۹۸ نو‏‏ں صدر کلنٹن نو‏‏ں یاسر عرفات دا خط
• اقوام متحدہ د‏‏ی سالانہ کتاب ۱۹۹۸ - تبدیلیاں دے حوالے تو‏ں

تجزیہ

• ۲۰۰۳ دے آئین دے مسودے دا اک ہور ترجمہ ، فلسطین سینٹر فار پالیسی اینڈ سروے ریسرچ دی تفسیر دے نال
• [بعد وچ ؟] AICE دے ذریعہ شائع کردہ فلسطین دے قومی چارٹر اُتے اک وے بیک مشین آرکائیو ، جسنو‏ں جیوش ورچوئل لائبریری وی کہیا جاندا اے ( AICE تو‏ں " یہودی ورچوئل لائبریری " وچ ناں د‏‏ی تبدیلی د‏‏ی ایہ وضاحت دیکھو ۔ )