عطاءاللہ مینگل

سردار
عطاءاللہ مینگل
(اردو وچ: عطااللہ خان مینگل‎)
جم	24 مارچ 1930   وڈھ
وفات	2 ستمبر 2021 (91 سال)  کراچی
وجہ وفات	دل دا دورہ
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	برطانوی ہندستان (۱۹۲۹–۱۹۴۷) پاکستان (۱۹۴۷–۲۰۲۱)
مذہب	سنی مسلم
جماعت	بلوچستان نیشنل پارٹی
اولاد	ظفر اللہ مینگل، اسد اللہ مینگل، منیر مینگل، جاوید مینگل، اختر مینگل
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان
مادری زبان	بلوچی ،  اردو
پیشہ ورانہ زبان	بلوچی ،  اردو

سردار عطاء اللہ خان مینگل۔ جو عام طور اُتے عطاء اللہ مینگل دے ناں تو‏ں معروف سن، عطاء اللہ مینگل ۱۳ جنوری. ۱۹۳۰ نو‏‏ں مینگل قبیلے دے سربراہ سردار رسول بخش مینگل دے ہاں پیدا ہوئے، انہاں نے مڈھلی سِکھیا لسبیلہ تو‏ں حاصل کيتی تے فیر ہور تعلیم دے لئی سندھ مدرسہ کراچی چلے گئے۔

۱۹۵۳ وچ انہاں نو‏ں مینگل قبیلے دا سربراہ منتخب کيتا گیا، سردار عطا اللہ مینگل نے ۱۹۶۲ وچ قومی اسمبلی دا انتخاب لڑیا تے کامیابی حاصل کرکے رکن قومی اسمبلی منتخب ہوئے۔ انہاں نو‏ں بلوچستان دے سب تو‏ں پہلے وزیراعلیٰ منتخب ہوݨ دا اعزاز حاصل ا‏‏ے۔

پیدائش

سردار عطا اللہ مینگل ۱۹۲۹ نو‏‏ں بلوچستان دے ضلع خضدار د‏‏ی تحصیل وڈھ وچ پیدا ہوئے،

تعلیم

مڈھلی سِکھیا ہائی اسکول بیلہ وچ حاصل کرنے دے بعد ایچیسن کالج لاہور تو‏ں سینیئر کمیبرج کيتا۔

قبائلی سربراہ

۱۹۵۳ء وچ انہاں نو‏ں شاہی زئی مینگل قوم دا سربراہ منتخب کيتا گیا۔

سیاسی زندگی

اوہ ۱۹۵۶ وچ مغربی پاکستان د‏‏ی اسمبلی وچ کامیاب ہوئے۔ دو سال دے بعد صدر اسکندر مرزا نے آئین نو‏‏ں معطل کرکے مارشل لا دا نفاذ کر دتا تے ایويں جنرل ایوب اقتدار اُتے قابض ہوگئے۔ سردار عطااللہ نے اس مارشل لا د‏‏ی مخالفت کيتی تے اُنھاں جیل جانا پيا۔

سردار عطااللہ مینگل نے ۱۹۶۲ء وچ قومی اسمبلی دا انتخاب لڑیا تے قلات ڈویژن تو‏ں کامیابی حاصل کرکے رکن قومی اسمبلی منتخب ہوئے مگر سابق صدر ایوب خان دے خلاف تحریک چݪاݨ د‏‏ی پاداش وچ گرفتار کرکے جیل بھجوا دتا گیا۔

جیل تو‏ں رہائی دے بعد انہاں نے نیشنل عوامی پارٹی نو‏‏ں منظم کیتا، اوہ ون یونٹ دے خلاف سن تے ون یونٹ دے خاتمے دے بعد ۱۹۷۱ء وچ ہوݨ والے عام انتخابات وچ نیشنل عوامی پارٹی نے جمعیت علمائے اسلام دے نال مل ک‏ے حکومت بݨائی۔

بلوچستان وچ قوم پرست سیاست دے چار ستون منے جاندے نيں۔ جنہاں وچ میر غوث بخش بزنجو، نواب خیر بخش مری، نواب اکبر خان بگٹی تے سردار عطااللہ مینگل شام‏ل نيں۔

صدر ضیاء الحق دے دورِ حکومت وچ سردار عطاء اللّٰہ مینگل پہلے امریکا فیر اوتھ‏ے تو‏ں برطانیہ چلے گئے،

لندن وچ عطااللہ مینگل نے سندھی تے بلوچ قوم پرستاں اُتے مشتمل 'ورلڈ بلوچ آرگنائزیشن قائم کيتی۔

سردار عطااللہ مینگل ۱۸ سال بعد ۱۹۹۶ء وچ وطن واپس آگئے۔ اُنھاں نے بی این پی (بلوچستان نیشنل پارٹی ) تشکیل دتی۔ ۱۹۹۷ء دے انتخابات وچ اکثریت‏ی پارٹی بنی انہاں دے بیٹے اختر مینگل وزیرِ اعلیٰ بنے تے اوہ خود عملی سیاست تو‏ں ریٹائر ہوگئے۔

وزارت اعلیٰ

سردار عطااللّہ مینگل نے یکم مئی ۱۹۷۲ء نو‏‏ں بلوچستان دے پہلے وزیراعلیٰ دے عہدے دا حلف چُکیا تے ۱۳ فروری ۱۹۷۳ء تک عہدے اُتے فائز رہ‏‏ے۔

وفات

۲ ستمبر ۲۰۲۱ء نو‏‏ں کراچی دے نجی ہسپتال وچ وفات پاگئے، اوہ عارضہ قلب وچ مبتلا سن،3 ستمبر نو‏‏ں انہاں د‏‏ی نماز جنازہ انہاں دے آبائی علاقہ وڈھ (ضلع خضدار ) وچ ادا کيتی گئی، وڈھ دے شہداء قبرستان وچ سپرد کيتے گئے،

اولاد

سردار عطاء اللہ مینگل دے پنج بیٹے نيں جنہاں وچ اختر مینگل دے علاوہ ظفر اللہ مینگل، اسد مینگل، منیر مینگل تے جاوید مینگل شام‏ل نيں۔

اسد مینگل سردار دے وڈے صاحبزادے سن جنہاں نو‏ں انہاں دے ساتھ‏ی احمد شاہ کُرد دے نال پیپلز پارٹی دے اولین دورِ حکومت وچ لاپتا ک‏ر ک‏ے قتل کر دتا گیا سی۔

اس دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ جبری گمشدگی دے بعد قتل کيتے جانے والے ایہ پہلے بلوچ سن جنہاں دے بارے وچ اج تک انہاں دے خاندان نو‏‏ں نئيں دسیا گیا کہ قتل دے بعد انہاں نو‏ں کتھے دفنایا گیا۔

حوالے