عثمان بن ابی شیبہ
| عثمان بن ابی شیبہ | |
|---|---|
| معلومات شخصیت | |
| پیدائشی نام | عثمان بن محمد بن إبراهيم بن عثمان بن خواستي |
| تاریخ پیدائش |
|
| تاریخ وفات | 14 جون 853
|
| وجہ وفات | طبعی موت |
| رہائش | کوفہ |
| شہریت | خلافت عباسیہ |
| کنیت | ابو حسن |
| لقب | ابن أبي شيبة، الحافظ |
| مذہب | اسلام |
| فرقہ | اہل سنت |
| اولاد | ابو جعفر بن ابی شیبہ |
| بہن/بھائی | |
| عملی زندگی | |
| نسب | العبسي، الكوفي |
| ابن حجر دی رائے | ثقہ |
| ذہبی دی رائے | ثقہ |
| استاد | شریک بن عبد اللہ بن ابی نمر ، سلام بن سلیم ، ہشیم بن بشیر واسطی ، سفیان بن عیینہ ، عبد اللہ بن مبارک ، وکیع بن جراح ، علی بن مسہر ، عبدہ بن سليمان ، ابن علیہ |
| پیشہ | محدث |
| شعبۂ عمل | روایت حدیث |
ترمیم  | |
ابو حسن عثمان بن محمد بن قاضی ابو شیبہ ابراہیم بن عثمان بن خواستی عبسی آپ کوفہ دے اک امام، حافظ تے مفسر سن ۔اور آپ تبع تابعی تے حدیث نبوی دے ثقہ راوی وی نيں۔آپ مشہور محدث تے مصنف ابی شیبہ دے مؤلف حافظ ابو بکر دے بھائی نيں۔ آپ دی ولادت 160ھ دے بعد ہوئی۔آپ دی وفات 239ھ وچ ہوئی۔
شیوخ
سودھواس توں روایت اے: شارک، ابو الاحوص، جریر بن عبد الحمید، ہشیم بن بشیر، سفیان بن عیینہ، حمید بن عبد الرحمٰن، طلحہ بن یحییٰ زرقی، عبد اللہ بن مبارک، علی بن مسہر، عبدہ بن سلیمان، اسماعیل بن علیہ تے ابو معاویہ وکیع بن جراح، ابن فضیل، یحییٰ بن آدم، عفان، ابو نعیم، یزید بن ہارون، عباد بن عوام، علی بن ہاشم بریدی تے بوہت سارے دوسرے محدثین۔[۱]
تلامذہ
سودھوامام بخاری، مسلم نے روایت کيتا اے تے انھاں نے اسنوں اپنی کتاباں، ابوداؤد، محمد بن ماجہ نے اپنی "سنن" وچ ، ابو حاتم، فسوی، ابراہیم حربی، ابراہیم بن ابی طالب ، بقی بن مخلد، عبد اللہ بن احمد تے ابوبکر احمد بن علی مروزی، زکریا خیاط السنۃ، ابو یعلی، الفریابی، البغوی، احمد بن حسن صوفی، انہاں دے بیٹے۔حافظ محمد بن عثمان، مطین تے ہور محدثین ۔ ہم توں عبد الحافظ تے یوسف حجار نے بیان کیتا، انھاں نے کہیا: اسيں توں موسیٰ بن عبد القادر نے بیان کیتا، کہیا اسيں توں سعید بن البناء نے بیان کیتا، اسيں توں علی بن احمد نے بیان کیتا، اسيں توں محمد بن عبد الرحمٰن نے بیان کيتا۔ اسيں توں عبد اللہ بن محمد نے بیان کیتا، کہیا اسيں توں عثمان بن ابی شیبہ نے بیان کیتا، کہیا کہ اسيں توں ابن ادریس تے جریر نے الاعمش دی سند توں بیان کیتا، ابو سفیان نے جابر رضی اللہ عنہ توں، انھاں نے کہیا: اللہ دے رسول! آپ صلی اللہ علیہ وسلم نے فرمایا: رات وچ اک گھڑی ایسی اے جس وچ کوئی مسلمان اللہ توں خیر مانگنے دے لئی نئيں آندا مگر اوہ اسنوں عطا کردا اے تے اسنوں امام مسلم نے عثمان بن ابی شیبہ توں روایت کيتا اے۔ [۲]
جراح تے تعدیل
سودھواحمد بن حنبل توں انہاں دے بارے وچ پُچھیا گیا تاں انھاں نے انہاں دی تعریف کيتی تے کہیا: وچ خیر دے سوا کچھ نئيں جاݨدا سی۔ یحییٰ بن معین نے کہیا: ثقہ تے مامون اے ۔ تے کہیا: اس وچ کوئی شک نئيں کہ اوہ اک ماہر حافظ سن تے جریر ضبی دی سند اُتے دو قابل اعتراض روایتاں دے نال اوہ اپنے علم دی وسعت وچ منفرد سن، جنہاں دا ذکر ميں نے کتاب میزان الاعتدال وچ کیہ اے۔ احمد بن حنبل نے کہیا ۔"ما علمت إلا خيرا" وچ صرف چنگا جاݨدا سی۔ ابراہیم بن ابی طالب کہندے نيں کہ وچ انہاں دے پاس آیا تاں انھاں نے میرے توں کہیا: اسحاق بن راہویہ کدوں تک نئيں مرے گا؟ ميں نے اس توں کہیا: تسيں جداں بوڑھا آدمی ایہ پسند کرے گا؟ اس نے کہیا: جے اوہ مر جاندا تاں جریر بن عبد الحمید میرے توں بیان کردے۔ ميں نے کہیا: اوہ اسحاق دے بعد صرف پنج ماہ زندہ رہیا۔ یحییٰ بن معین نے کہیا ثقہ اے۔ احمد بن صالح جیلی نے کہیا ثقہ اے ۔ابو بکر البہیقی نے کہیا حجت اے۔ محمد بن سعد واقدی نے کہیا ثقہ اے۔ ابو حاتم رازی نے کہیا صدوق اے۔ قاضی علی بن محمد بن کاس نے کہیا کہ اسيں توں ابراہیم خصاف نے بیان کیتا، انھاں نے کہیا: عثمان بن ابی شیبہ نے سانوں تفسیر پڑھاندے سن ۔ امام بخاری نے اپنی صحیح وچ اس دا ودھ ذکر کيتا اے۔ ميں نے کہیا: اوہ اک بوڑھا آدمی سی جو اپنے بالاں نوں نئيں رنگتا سی تے اس دا بھائی اس توں ودھ حافظ سی۔ [۳][۴]
وفات
سودھوعثمان دی وفات 3 محرم 239ھ نوں ہوئی تے مطین نے کہیا: "عثمان دی وفات تن محرم دو سو اُنتیہہ ہجری وچ ہوئی۔ عبد اللہ بن عمر بن ابان کوفہ وچ ، حکیم بن سیف رقہ وچ ، حسن بن حماد وراق صینی وچ ، محمد بن عباس مالک شام وچ ، محمد بن مہران رازی جمالی، وہب بن بقیہ، صلت بن مسعود جحدری، سامرہ دے قاضی، داؤد بن راشد تے محمود بن غیلان، محمد بن نضر بن مسوار تے ابراہیم بن یوسف بلخی ۔