ضحاک بن قيس الفہری
| ضحاک بن قيس الفہری | |
|---|---|
 |
|
| جم | سنہ 625 |
| وفات | 18 اگست 684 (58–59 سال)
|
| وجہ وفات | لڑائی میں مارا گیا |
| طرز وفات | لڑائی میں ہلاک |
| شہریت |  خلافت راشدہ |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | سرکاری ملازم ، فوجی افسر |
| پیشہ ورانہ زبان | عربی |
| عسکری خدمات | |
| عہدہ | جرنیل |
| لڑائیاں تے جنگاں | دمشق دا کیرا ، صفین دی لڑائی ، مرج ال راہت دی لڑائی |
ترمیم  | |
ضحاک بن قيس الفہری (وفات: اگست 684ء) اک اموی جرنیل، فوج دا سربراہ تے معاویہ ، یزید تے معاویہ بن یزید دے دور وچ دمشق دے گورنر سی ۔ ضحاک بن قيس اگرچہ اموی وفادار سن لیکن معاویہ بن یزید دی موت دے بعد، اس نے اموی دعویدار خلافت کے، عبد اللہ ابن زبیر دے نال ہوئے گئے۔
حالات زندگی
سودھوالضحاک بن قيس الفہری قریش قبیلے دی فہر شاخ دے سردار سن ۔[۱][۲] انہاں دا تعلق بنو محراب ابن فہر توں سی۔[۳] ابن قيس الفہری شام دے مسلم گورنر معاویہ ابن ابی سفیان دے ابتدائی حامی سن، تے ابن قيس الفہری نے معاویہ ابن ابی سفیان دے دور وچ صاحب الشرطہ (سیکیورٹی فوج دا سربراہ) دی حیثیت توں خدمات انجام دتے چکے سن ۔ معاویہ ابن ابی سفیان نے بعد وچ ابن قيس الفہری نوں جند دمشق (فوجی ضلع دمشق) دا گورنر مقرر کيتا۔ 656ء وچ ، الضحاک بن قيس الفہری نے خلیفہ علی دے حامی مالک اشتر نوں حران تے الرقہ دے وچکار اک میدان وچ شکست دتی، جس توں مالک اشتر نوں موصل توں پِچھے ہٹنا پيا۔ معاویہ تے علی دے وچکار صفین دی لڑائی دے موقع اُتے الضحاک بن قيس الفہری نے سابقہ شامی پیادہ فوج دی سربراہی دی سی۔ اس دے بعد الفہری نے حجاز وچ علی دے حامیاں دے خلاف روانہ کيتا گیا، لیکن علی دے لیفٹیننٹ حجر بن عدی الکندی نے الضحاک بن قيس الفہری دی 3،000 مضبوط فورس نوں پسپا کردتا۔[۴]
معاویہ نے 673ء-674ء یا 674ء-675ء وچ عراق دے دو اہم شہراں وچوں اک کوفہ دا الضحاک بن قيس الفہری نوں گورنر مقرر کيتا، لیکن تن یا چار سال بعد معاویہ ابن ابی سفیان نے الضحاک بن قيس الفہری نوں عہدے توں ہٹا دتا۔ 680ء وچ جدوں معاویہ اپنے موت دے بستر اُتے سن تب انہاں نے الضحاک بن قيس الفہری تے مسلم ابن عقبہ نوں اپنا عہد نامہ بنایا تے انہاں نوں اپنے بیٹے یزید دی جانشینی نوں محفوظ رکھنے دی ہدایت کيتی۔ الضحاک بن قيس الفہری نے معاویہ دے نماز جنازہ دی امامت دی تے یزید دی شمولیت نوں یقینی بنانے وچ مدد کيتی۔ تے بدلے وچ ابن قيس الفہری نوں جند دمشق (فوجی ضلع دمشق) دا گورنر مقرر کيتا گیا۔ یزید دا انتقال 683ء وچ ہويا تے انہاں دی جگہ انہاں دے بیٹے معاویہ بن یزید نے انہاں دی جگہ لے لی، تخت اُتے بیٹھنے دے کئی ہفتےآں بعد شدید بیمار ہويا۔
معاویہ بن یزید نے اپنی دی وفات توں پہلے، دمشق وچ مسلماناں دی نماز دی امامت دے لئی الضحاک بن قيس الفہری اس وقت تک منتخب کيتا جدوں تک کہ اک نواں خلیفہ عمل نہ ہوئے۔[۵]