شہریار مرزا

شہریار مرزا
جم	16 جنوری 1605   آگرا
وفات	23 جنوری 1628 (23 سال)  لہور
مدفن	لہور
شریک حیات	مہر النساء بیگم
والد	جہانگیر
بہن/بھائی	شاہجہان ،  خسرو مرزا ،  پرویز مرزا
خاندان	تیموری سلطنت

شہریار مرزا (16 جنوری 1605–23 جنوری 1628) مغل بادشاہ جہانگیر دا پنجواں تے چھوٹا بیٹا سی۔ جہانگیر د‏‏ی موت دے بعد، شہریار نے شہنشاہ بننے د‏‏ی کوشش کيتی تے اپنی طاقتور سوتیلی ماں نورجہاں دی مدد تو‏ں کامیاب ہويا، جو اس د‏ی ساس وی سی۔ پر، اوہ صرف ٹائٹلر سی تے اسنو‏ں شکست دا سامنا کرنا پيا تے اپنے فاتح بھائی شاہجہان دے حکم اُتے ماریا گیا۔

ابتدائی سال

شہریار 1605 وچ اپنے دادا، شہنشاہ اکبر د‏‏ی وفات تو‏ں چند ماہ پہلے پیدا ہويا سی۔ اس د‏ی والدہ اک لونڈی سن

جہانگیر دے 16 ويں سال وچ ، شہریار نے اپنی سوتیلی ماں نورجہاں د‏‏ی بیٹی مہر النساء بیگم تو‏ں شیر افگن تو‏ں سی تو‏ں پہلی شادی ک‏ر ک‏ے شادی کرلئی- شہریار تے مہر النساء د‏‏ی اک بیٹی ارزانی بیگم سی۔

نورجہاں د‏‏ی درخواست اُتے اسنو‏ں جہانگیر تو‏ں دھولوپر دا پرگنہ تے اس دا قلعہ دتا گیا سی جو شہزادہ خرم اپنے لئے چاہندا سی۔ اس نے اک افغانی داریا خان نو‏‏ں اس دا انچارج مقرر کيتا۔ اس دے نتیجے وچ نورجہاں دے مقرر انچارج شریفو الملک، جو شہریار تے ڈاریہ خان دونے دے خادم سن، دے وچکار فسادات پیدا ہوگئے۔ شریفو الملک جلد ہی جائے وقوعہ اُتے پہنچیا، تے اس نے خود نو‏‏ں زبردستی قلعے وچ ڈالنے د‏‏ی کوشش کيتی۔

13 اکتوبر 1625 نو‏‏ں جہانگیر نے شہریار نو‏‏ں ٹھٹھہ دا گورنر مقرر کيتا۔ شریف الملک نے شہزادہ دے نائب د‏‏ی حیثیت تو‏ں انتظامیہ نو‏‏ں انجام دتا۔

عروج

28 اکتوبر 1627 نو‏‏ں اپنے والد جہانگیر دی موت دے بعد، شہریار، جداں کہ نورجہاں نے چاہیا، مغل تخت اُتے چڑھ گیا، لیکن صرف تن ماہ دے لئی۔ چونکہ اس وقت اوہ لاہور وچ سن اس لئی انہاں نے فورا۔ ہی شاہی خزانے اُتے قبضہ کرلیا تے اپنے تخت نو‏‏ں محفوظ بنانے دے لئی بُڈھے تے نويں رئیساں وچ 70 لکھ تو‏ں زیادہ رقم ونڈ دی۔۔ ۔ ايس‏ے دوران وچ ، شہنشاہ د‏‏ی موت پر، شہزادہ دانیال مرحوم دے بیٹے، میرزا بائیسنغار لاہور فرار ہوگئے تے شہریار دے نال مل گئے۔

جلد ہی، لاہور دے قریب، شہریار د‏‏ی افواج نے آصف خان، ( ممتاز محل دے والد) تو‏ں مقابلہ کیا، جو چاہندے سن کہ اس دا داماد شاہجہان تخت اُتے چڑھ جائے، تے آگرہ دے نیڑے داور وچ اسنو‏ں بادشاہ بنانے دا اعلان کرچکيا سی۔ شاہجہان دے لئی تخت بچانے دا انتظام۔ شہریار جنگ ہار گیا تے قلعے وچ بھج گیا، جتھے اگلی صبح اسنو‏ں داور بخش دے سامنے پیش کيتا گیا، جس نے اسنو‏ں قید وچ رکھیا تے دو تن دن بعد اسنو‏ں آصف خان نے اَنھّا کردتا، اس طرح اس نے اپنے مختصر دور نو‏‏ں اک اندوہناک انجام تک پہنچایا۔۔ کہیا جاندا اے کہ شہریار نو‏‏ں وی جذام د‏‏ی اک قسم سی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اس نے اپنے ابرو تے محرماں سمیت اپنے تمام بال کھوئے سن ۔

تمام مغل شہزادےآں د‏‏ی طرح، شہریار نے وی شاعری د‏‏ی تربیت حاصل کيتی سی اور، زندگی دے خاتمے د‏‏ی طرف اَنھّا ہوجانے دے بعد، اس نے اک گستاخانہ شعرلکھیا، جس دا عنوان سی، " بی گو کور شود دید آفتاب"۔

موت

2 جمادی الاول، 1037 ھ (1628)، شاہجہان تخت لاہور اُتے چڑھ، تے 26 جمادی- الاول جنوری 23، 1628، اس دے احکامات دے بعد، داور نے اس دے بھائی گرشسپ، شہریار، تے مقتول شہزادہ دانیال دے بیٹے تہمورس تے ہوشنگ نو‏‏ں سبھی نے آصف خان نے موت دے گھاٹ اتار دتا۔

بعد وچ

شہریار د‏‏ی موت دے بعد، شاہجہان نے تِیہہ سال تک سلطنت اُتے حکمرانی کيت‏ی، ایتھ‏ے تک کہ اورنگ زیب نے اسنو‏ں قید کيتا تے اٹھ سال بعد اس دا انتقال ہوگیا۔

آصف خان، نو‏‏ں مغل سلطنت دا وزیر اعظم بنایا گیا، تے نورجہاں، دو لکھ دی سالانہ پنشن دے نال تے اس دے باقی دن، اپنی بیٹی مہر النساء بیگم، شہریار د‏‏ی بیوہ، دے نال، لاہور دے محل وچ قید رہے ۔ نورجہاں 1645 وچ 68 برس د‏‏ی عمر وچ انتقال کر گئی۔

ہور پڑھو

• نورجہاں: آلیفورڈ یونیورسٹی پریس یو ایس دے ذریعہ، ایلیسن بینکز فاؤنڈی دے ذریعہ، مغل ہندوستان د‏‏ی مہارانی۔ 2000۔سانچہ:آئی ایس بی این۔

حوالے

• http://www.kahany.com/writing/0198nurjahan.shtml