سُغدی بولی

سُغدی بولی
ᠰᠤᠬᠳᠢᠠᠤ (swγδyʼw)
مقام	سُغد
علاقہ	وسطی ایشیا، چین
دور	100 BCE – 1000 CE اجوکی یغنوبی بولی وچ ڈویلپ ہوئی
بولی ٹبر	ہند-یورپی ہند-ایرانی ایرانی مشرقی؟ اتری سُغدی بولی
لپی	سوگدیائی اکھر سریائی اکھر Manichaean alphabet
بولی کوڈ
ISO 639-2	sog
ISO 639-3	sog
Glottolog	sogd1245

Sogdian text from a Manichaean creditor letter from around 9th to 13th century

Manichaean priests writing Sogdian manuscripts, in Khocho, تارم طاس, ca. 8th/9th century AD

Fragment of a Sogdian silk brocade, ca. 700 AD

Sogdians donors to the Buddha (fresco, with detail), Bezeklik, eastern تارم طاس, China, 8th century.

A تانگ Chinese ceramic statuette of a Sogdian merchant riding on a Bactrian camel

سُغدی بولی جاں سوگدیائی بولی اک چڑھدی ایرانی بولیاں دا اک بولی ہے جو کہ سوگدیا علاقے، اجوکے ازبکستان تے تاجکستان (: سمرقند؛ پرمکھ شہر: پنجکنت، فرغانہ، خجند اتے بخارہ)، وچّ بولی جاندی ہے۔ اس توں علاوہ پرانے چین وچّ سوگدیائی پراوسیاں کارن اتھے وی ایہہ بولی بولی جاندی ہے۔ سوگدیائی وچکارلی ایرانی بولیاں وچّ باختری، خوتانی ساکا، وچکارلی فارسی تے پارتھیائی سمیت اک پرمکھ بولی ہے۔ اس بولی وچّ وڈا ساہتی بھنڈار ہے۔

سوگدیائی بولی ایرانی بولیاں دے شمال-مشرقی پروار نال تعلق رکھدی ہے تے ایہہ Sprachbund نالوں جنیٹک ودھیرے لگدی ہے۔ اس بولی دے پرانے سنسکرن بارے کوئی پکے ثبوت نہیں ملدے لیکن پرانی فارسی وچّ لکھے شلالیکھاں وچّ سوگدیائی بولی ہون دے نشان ملدے ہن تے ایہہ ہخامنشی سلطنت (559-323 ق م) دے ویلے دے ہن۔

اتہاس

تانگ چین دوران وشکارلے ایشیا دی شاہراہ ریشم دی مکھ بولی سوگدیا بولی سی تے اس سمیں اس بولی نے چینی بولی توں کئی شبد ادھار لے لئے سن۔ اٹھویں صدی دے شروعات وچّ سوگدیا واسیاں ولوں مسلم دیساں 'تے جت توں بعد اس بولی دا سیاسی اہمیت کافی ودھ گئی۔ 8ویں صدی دوران استراشنا، سُغددے دکھن وچّ واقع اک شہر، وچّ وی سوگدیائی بولی دے اک لہجے یغنوبی بولی دے طور 'تے ڈویلپ ہوئی اتے 21ویں صدی دوران وی اسدی ہوند برقرار ہے۔ ایہہ یغنوبی لوکاں ولوں بولی جاندی ہے۔

سوگدیائی لکھتاں دی کھوج

چین دے سنکیانگ صوبے وچّ سوگدیائی بولی وچّ لکھیاں پوتھیاں(کتاباں) لبھن نال اس بولی متعلق کھوج-کارج نوں کافی اتشاہ ملیا۔ رابرٹ گتھائیٹ (پہلا بودھی-سوگدیائی سکھیارتھی) اتے پال پیلیئٹ (جو کہ اس سمیں دنہوانگ وچّ وچر رہا سی اتے اسنوں سوگدیائی مواد لبھیا) نے سوگدیائی مواد، جو کہ پیلیئٹ نے کھوجی سی، متعلق کافی کھوج بین کیتی سی۔ گتھائیٹ نے پیلیئٹ ولوں لبھی سوگدیائی مواد آدھارت کافی لیکھ شائع کیتے پر پہلی جنگ عظیم سمیں اسدی موت ہو گئی۔ گوتھیئن دا سبھ توں مہان کم سوگدیائی بولی دی شبداولی لکھن دا سی جو کہ اسدی اچنچیت ہوئی موت کارن مکمل ہون توں رہِ گیا۔ پر بعد وچّ ایہہ کم ایمائیل بینوینیستے ولوں سرے چاڑھیا گیا۔

گرائمر

نانوَ

Light stems

Case	masc. a-stems	neut. a-stems	fem. ā-stems	masc. u-stems	fem. ū-stems	masc. ya-stems	fem. yā-stems	plural
nom.	-i	-u	-a, -e	-a	-a	-i	-yā	-ta, -īšt, -(y)a
voc.	-u	-u	-a	-i, -u	-ū	-iya	-yā	-te, -īšt(e), -(y)a
acc.	-u	-u	-u, -a	-u	-u	-(iy)ī	-yā(yī)	-tya, -īštī, -ān(u)
gen.-dat.	-ē	-yē	-ya	-(uy)ī	-uya	-(iy)ī	-yā(yī)	-tya, -īštī, -ān(u)
loc.	-ya	-ya	-ya	-(uy)ī	-uya	-(iy)ī	-yā(yī)	-tya, -īštī, -ān(u)
instr.-abl.	-a	-a	-ya	-(uy)ī	-uya	-(iy)ī	-yā(yī)	-tya, -īštī, -ān(u)

Heavy stems

Case	masc.	fem.	plural
nom.	-Ø	-Ø	-t
voc.	-Ø, -a	-e	-te
acc.	-ī	-ī	-tī, -ān
gen.-dat.	-ī	-ī	-tī, -ān
loc.	-ī	-ī	-tī, -ān
instr.-abl.	-ī	-ī	-tī, -ān

Contracted stems

Case	masc. aka-stems	neut. aka-stems	fem. ākā-stems	pl. masc.	pl. fem.
nom.	-ē	(-ō), -ē	-ā	-ēt	-ēt, -āt
voc.	(-ā), -ē	(-ō), -ē	-ā	(-āte), -ēte	-ēte, -āte
acc.	(-ō), -ē	(-ō), -ē	-ē	-ētī, -ān	-ētī, -ātī
gen.-dat.	-ē	-ē	-ē	-ētī, -ān	-ētī, -ātī
loc.	-ē	-ē	-ē	-ētī, -ān	-ētī, -ātī
instr.-abl.	(-ā), -ē	(-ā), -ē	-ē	-ētī, -ān	-ētī, -ātī

کریا

Present indicative

Person	Light stems	Heavy stems
1st. sg.	-ām	-am
2nd. sg.	-ē, (-Ø)	-Ø, -ē
3rd. sg.	-ti	-t
1st. pl.	-ēm(an)	-ēm(an)
2nd. pl.	-θa, -ta	-θ(a), -t(a)
3rd. pl.	-and	-and

Imperfect indicative

Person	Light stems	Heavy stems
1st. sg.	-u	-Ø, -u
2nd. sg.	-i	-Ø, -i
3rd. sg.	-a	-Ø
1st. pl.	-ēm(u), -ēm(an)	-ēm(u), -ēm(an)
2nd. pl.	-θa, -ta	-θ(a), -t(a)
3rd. pl.	-and	-and

حوالے