سفارت نامہ
سفارت نامہ (Sefāret-nāme) ، لفظی طور پر سفارت دی کتاب ، ترک ادب دی اک صنف سی جو سیاحت نامہ ( سفر دی کتاب ) توں بہت گہرا تعلق رکھدی سی ، لیکن اک غیر ملکی سفر ،عام طور اُتے یورپی ، زمین تے راجگڑھ، وچ عثمانی سفیر دے تجربات تے اس دے مشاہدات دے بارے وچ خاص سی۔ ۔ سفارت نامہا دے مصنفاں نے سلطان تے اس دی اعلیٰ انتظامیہ دے سامنے پیش کرنے دے پیش نظر انہاں دی تدوین کيتی سی ، اس طرح اک نیم سرکاری کردار وی سی ، جس دا مقصد ایہ سی کہ اوہ انہاں نوں غیر ملک نوں سوالات وچ "محسوس" کرائے ، جِنّا اوہ آگاہ کردا اے ۔ اس وجہ توں ، تے اپنی ادبی خوبیاں دے لئی جو اپنے مقصد نوں حاصل کرنے دے لئی ڈھونڈے گئے سن ، اوہ عام قاری دے لئی پائیدار دلچسپی دا باعث نيں۔
اس صنف دی پہلی مثال 1655 وچ ویانا وچ اپنے سفارتخانے توں متعلق ، کارا محمود چلبی دا سفارت نامہ ہونے دا اعتراف کيتا گیا اے۔ اس صنف دی نمایاں مثال ، جنہاں وچ زیادہ تر 18 واں صدی توں ملدی اے ، پائیدار ادبی اصطلاحات وچ تے اس بصیرت دے لئی ، اوہ عثمانی دانشوراں دے مغربی یورپ دے بارے وچ ایداں دے وقت وچ پیش کردے نيں جدوں دنیا دے اس حصے نے بظاہر ترقی آغاز کيتا سی تے سائنس ، سبھیاچار تے ترقی دے لحاظ توں سلطنت عثمانیہ سمیت دنیا دے دوسرے جغرافیاں نوں پِچھے چھڈنا۔ عثمانیاں نے ودھدی ہوئی خلیج دی وجوہات نوں سمجھنے دی کوشش کيتی اے کہ 18 واں صدی دے دوران سفیراں دی زیادہ توں زیادہ ترسیل دی وضاحت کيتی جاسکدی اے ، جنہاں نوں بعد وچ یوروپی دارالحکومتاں وچ مستقل طور اُتے موجودگی دے نال نال سفارت نامہ دی ضرب وی دتی جاسکدی اے۔
ان دے مصنفاں جس مغربی سبھیاچار دا جائزہ لے رہے نيں اس دے تناظر وچ انہاں دے تجسس دا احساس پوری طرح توں اٹھایا گیا سی جو انہاں نے اپنے پیرس تے برلن دے درمیان گفتگو کرنے والے لوکاں دے وچکار پیدا کيتا سی ، جنہاں وچوں بیشتر پہلی بار ترکاں دے نال رابطے وچ سن ۔ رابطےآں دے واضح کھاندے تے اس توں متعلق متعلقہ تبصرے قارئین دے تجسس نوں اج تک متوجہ کردے نيں۔
قابل ذکر سفارت ناواں وچ ، ذیل وچ انہاں دا حوالہ دتا جا سکدا اے ؛
- یرمیسکیز محمود چلبی دا سفارت نامہ ، جو سن 1720 وچ پیرس وچ ترکی دے پہلے سفیر سن ،
- احمد ریسمی آفندی دا سفارت نامہ ، جو 1763/1764 وچ برلن وچ ترکی دے پہلے سفیر سن ،
- 1796 وچ پروشیا وچ ترکی دے سفیر دی حیثیت توں اپنے پہلے مشن اُتے ، گریتلی علی عزیز افندی دا سفارت نامہ ۔
عثمانیہ دے سفیراں دے ذریعہ لکھی گئی دا سفارت نامہ دی [۱] چالیس تک دی مثالیاں نيں [۲] ، جو 18 واں صدی تے 19 واں صدی دے اوائل وچ لندن ، پیرس ، برلن ، اسٹاک ہوم ، روس ، پولینڈ ( عثمانی اصطلاح وچ "لہستان" ) ، اٹلی ، اسپین ، ایران ، ہندوستان ، مراکش تے بخارا وغیرہ عہدے دار رہے سن ۔۔ اک کم ادبی آغاز والے افراد نوں ، پیشہ ورانہ تے حالات نامہ یادداشت نوں تقریر کہیا جاندا اے۔