زکریا بن آدم اشعری قمی
| فائل:مقبره ذکریا بن آدم اشعری.jpg | |
| ذاتی کوائف | |
|---|---|
| ناں کامل | زکریا بن آدم بن عبدالله اشعری قمی |
| محل پیدائش | محل پیدائش |
| محل زندگی | قم |
| نسب | خاندان اشعری قم |
| مشہور اقرباء | آدم بن عبدالله،اسحاق بن آدم، زکریا بن ادریس |
| شہادت/وفات | قم |
| کیفیت شہادت | معصب بن زبیر دے ہاتوں |
| مدفن | قم |
| صحابی | امام صادق،امام رضا،امام جواد |
| اجتماعی | قم وچ امام رضا(ع) و امام جواد(ع) دے وکیل |
| تالیفات | کتاب مسائل(امام رضا توں کچھ سوالات) |
زکریا بن آدم اشعری قمی، دوسری صدی ہجری دے شیعہ محدث نيں جو امام صادق(ع) تے امام کاظم(ع) دے راویاں وچوں نيں ہور وکالدی سسٹم دے تحت امام رضا(ع) تے امام جواد(ع) دی طرف توں شہر قم وچ وکیل سن ۔ اوہ قبرستان شیخان قم وچ مدفون نيں۔
نسب
سودھوابو یحیی[۱] زکریا بن آدم اشعری خاندان توں نيں جو کوفہ توں قم ہجرت کرکے آئے۔[۲] انہاں دے والد آدم بن عبدالله بن سعد اشعری[۳] نيں کہ جنہاں نوں شیخ طوسی نے امام صادق دے اصحاب توں شمار کيتا اے۔ [۴] آدم بن عبداللہ نے اپنے بیٹے زکریا توں امام رضا دی حدیث نقل کيتی اے۔[۵]
ان دے بھائی اسحاق بن آدم امام رضا(ع)[۶] دے راویاں تے چچا دے بیٹے زکریا بن ادریس ہور امام صادق تے امام کاظم و امام رضا[۷] دے راویاں وچوں سن ۔
آئمہ دے نزدیک منزلت و مقام
سودھوامام صادق(ع) و امام کاظم(ع)
سودھوشیخ طوسی انہاں نوں اصحاب امام جعفر صادق وچوں سمجھدے نيں۔[۸] کِسے وی رجالی منبع نے انہاں نوں اصحاب امام موسی کاظم نئيں کہیا اے لیکن امام کاظم دے آصحاب دے زمرے وچ شمار کيتا اے۔[۹]
وکیل امام رضا(ع)
سودھوشیخ طوسی انہاں نوں اصحاب امام علی رضا وچوں سمجھدے نيں۔[۱۰] چند روایات دی بنا اُتے امام رضا(ع) نے لوکاں نوں آپ دی طرف رجوع کرنے دا حکم دتا سی ہور انہاں نوں دین و دنیا دے مسائل وچ امین کہیا۔[۱۱] اوہ امام دی طرف توں قم دے لوکاں توں شرعی وجوہات وصول کردے سن ۔[۱۲] حج دے اک سفر وچ زکریا نے مدینے توں مکہ تک دے سفر وچ امام رضا(ع) دی ہمراہی کيتی۔ [۱۳]
اک روایت دے مطابق انہاں نے امام رضا(ع) توں کہیا: وچ چاہندا ہاں اپنے خاندان توں دور چلا جاواں چونکہ انہاں وچ بے وقوف سفیہ تے نادان لوک کثیر ہوئے گئے نيں۔ امام نے فرمایا: ایسا نہ کرو کیونجے خدا نے تواڈی وجہ توں تواڈے خاندان اُتے توں مصیبت ٹال رکھی اے (اک نسخے وچ : قم دے اہالیاں دا ذکر اے ) جس طرح خدا ابو الحسن امام کاظم دی وجہ توں اہل بغداد اُتے توں مصیبت نوں دور رکھدا سی۔ [۱۴]
وکیل امام جواد(ع)
سودھوزکریا نوں ہور اصحاب امام جواد(ع) وچ شمار کردے نيں۔[۱۵] رجال کشی دی روایت دے مطابق زکریا قم وچ نويں امام دے وکیل سن ۔[۱۶]
آثار
سودھواک کتاب تے اک مجموعۂ مسائل ذکر کردے نيں کہ جو مختلف طرق توں منقول اے۔ ظاہراً مجموعۂ مسائل امام رضا توں پُچھے گئے سوالات دا مجموعہ اے۔[۱۷] زکریا توں چالیس دے نیڑے احادیث واسطے یا بلا واسطے دے نال ائمہ توں ذکر ہوئی نيں۔[۱۸]
وفات
سودھوزکریا امام جواد (ع) دے زمانے وچ فوت ہوئے۔ انہاں دی وفات دے بعد امام نے اک خط وچ انہاں دے متعلق لکھیا:
- جس روز اوہ پیدا ہوئے تے جس روز فوت ہوئے تے جس روز اوہ مبعوث ہون گے خدا اس روز اُتے رحمت نازل کرے۔ اوہ اپنی زندگی وچ عارف تے معتقد سن تے انہاں نے حق دے نال زندگی گزاری۔ خدا تے اس دے رسول دے نزدیک جو کچھ واجب سی انھاں نے اسنوں قائم کيتا۔ انھاں نے اس دنیا وچ کوئی عہد شکنی نئيں کيتی تے نہ کِسے حکم نوں تبدیل کيتا پس خداوند انھاں انہاں دی نیت دا اجر تے انہاں دی سعی دی جزا عطا کرے۔[۱۹]
زکریا دا مزار ایرانی شہر قم دے قبرستان شیخان وچ موجود اے جو حرم حضرت معصومہ (ع) دے نیڑے واقع اے۔
حوالے
سودھو- ↑ رجال کشی، ص۵۹۶
- ↑ حسن بن محمد قمی، تریخ قم، ص۲۵۷-۲۶۳
- ↑ رجال نجاشی، ص۱۷۴
- ↑ رجال طوسی، ص۱۵۶
- ↑ شیخ صدوق، الخصال، ص۶۳۸
- ↑ رجال نجاشی، ص۷۳
- ↑ رجال نجاشی، ص۱۷۳
- ↑ رجال طوسی، ص۲۱۰
- ↑ خوئی، معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۸۴
- ↑ رجال طوسی، ص۳۵۷
- ↑ رجال کشی، ص۵۹۵
- ↑ رجال کشی، ص۵۹۵
- ↑ رجال علامہ حلی، ص۷۵، بحوالہ سازمان وكالت، جباری، ج۲، ص۵۱۹
- ↑ رجال کشی، ص۵۹۴
- ↑ رجال طوسی، ص۳۷۵
- ↑ رجال کشی، ص۵۹۵
- ↑ طوسی، اللسٹ، ص۱۳۲؛ نجاشی، رجال نجاشی، ص۱۷۴
- ↑ خوئی، معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۸۴
- ↑ رجال کشی، ص۵۹۵
منابع
سودھو- جباری، محمدرضا، سازمان وكالت و نقش آن در عصر ائمہ، اول، قم، ۱۳۸۲ش.
- خـوئی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، پنجم، بیجا، بینا، ۱۴۱۳ق.
- شیخ طوسی، رجال طوسی، تحقیق جواد قیومی اصفہانی، مؤسسہ النشر الاسلامی (تابع جامعہ مدرسین قم)، ۱۴۱۵ق.
- شیخ طوسی، رجال الكشی(اختیار معرفۃ الرجال)، مشہد، دانشگاه مشہد، ۱۳۴۸ش.
- شیخ طوسی، اللسٹ، تحقیق جواد قیومی، اول، بیجا مؤسسہ نشر الفقاہہ، ۱۴۱۷ق.
- قمی، حسن بن محمد، تریخ قم، تہران، توس، ۱۳۶۱ش.
- نجاشی، رجال النجاشی، قم، جامعہ مدرسین، ۱۴۰۷ق.