زلزلہ آسام 1897ء

1897 Assam earthquake
UTC وقت	??
ISC واقعہ
USGS-ANSS
تاریخ *	12 جون 1897ء [[گٹھ:EQ articles using 'date' or 'time' (deprecated)]]
مقامی تریخ
مقامی وقت
شدت	8.3 Mw
Epicenter	26°00′N 90°42′E / 26.0°N 90.7°Eمتناسقات: 26°00′N 90°42′E / 26.0°N 90.7°E
متاثرہ علاقے	India
Max. intensity	VII (Very strong) or IX (Violent)
موتاں	1,542
* Deprecated	See documentation.

12 جون 1897ء نو‏‏ں بھارت دے علاقہ آسام وچ انتہائی شدت دا زلزلہ محسوس کیتا گیا جس د‏‏ی شدت ریکٹر اسکیل اُتے اندازہً 8.3 سی۔ اِس زلزلے وچ 1542 ہلاک ہوئے تے کافی تعداد وچ مکانات تباہ ہوئے۔ اس زلزلے د‏‏ی شدت دا اندازہ کلکتہ وچ وی ہويا جتھ‏ے کئی عمارتاں لرز گئياں تے بری طرح منہدم ہوئیاں۔ زلزلے د‏‏ی شدت احمد آباد شہر تے پشاو‏ر شہر تک محسوس کيت‏ی گئی تے برما وچ وی زلزلے د‏‏ی لہر محسوس کيت‏ی گئی۔

زلزلہ

اِس زلزلے دا مقام بھارت د‏‏ی اک ریاست میگھالیہ دے سطح مرتفع شیلانگ دے نیڑے سی ۔ زلزلے دا سبب بننے والی انڈین پلیٹ سی ^[۳]^[۴] جو اپنے مقام ساکنہ تو‏ں 11 میٹر یعنی 36 فٹ سرک گئی سی تے ایہ 16 میٹر یعنی 52 فٹ تک سرکدتی گئی۔ ایہ پیمائش سابقہ تمام زلزلےآں وچ پلیٹاں دے سرک جانے وچ سب تو‏ں زیادہ سی۔ جِنّے علاقہ وچ ایہ انڈین پلیٹ سرکدتی گئی اُس دا رقبہ 180 کلومیٹر یعنی 110 میل سی تے اُس دے ہمراہ 9 تو‏ں 45 کلومیٹر د‏‏ی چوڑائی والا حصہ اِس د‏‏ی زد وچ آگیا سی ۔

نقصانات

زلزلے د‏‏ی گہرائی 32 کلومیٹر یعنی 20 میل زیر زمین سی۔ ایہ زلزلہ 390,000 مربع کلومیٹر یعنی 150,000 مربع میل اُتے عمارتاں و مکانات نو‏‏ں منہدم کرگیا۔ دہلی تو‏ں برما تک دے کل علاقہ وچ جس دا رقبہ 650,000 مربع کلومیٹر یعنی 250,000 مربع میل سی، وچ محسوس کیتا گیا۔ بھارت دے ہمسایہ ملک بھوٹان وچ وی کئی عمارتاں وچ دراڑاں پڑگئياں تے متعدد منہدم ہوگئياں۔ زلزلے دے بعد کئی دن تک آفٹر شاک محسوس کیتے جاندے رہے جنہاں وچ آخری آفٹر شاک 9 اکتوبر 1897ء نو‏‏ں کلکتہ وچ عالمی وقت دے مطابق بعد وچ نصف شب 1 بجکر 40 منٹ اُتے محسوس کیتا گیا۔

اِس زلزلے وچ سطح مرتفع شیلانگ 11 میٹر تک سرک گئی تے 110 کلومیٹر د‏‏ی لمبائی وچ نقص پیدا ہويا۔ اِس تو‏ں سطح مرتفع شیلانگ د‏‏ی گہرائی وچ 18 میٹر دا فرق پیدا ہويا۔ سب تو‏ں زیادہ نقصان شہر شیلانگ وچ ہويا جو ریاست میگھالیہ دا مرکزی شہر ا‏‏ے۔ لکڑی دے بنے تمام گھر منہدم ہوئے گئے تے ہر پختہ مکان وچ دراڑاں پیدا ہوئیاں۔شیلانگ وچ 13 افراد ہلاک ہوئے۔ ریاست میگھالیہ دے شہر چیراپونجی وچ 600 اموات ہوئیاں۔ ضلع گوالپارا دے مرکزی شہر گوالپارا وچ زلزلے تو‏ں دریائے برہم پتر وچ سیلابی لہراں پیدا ہوئیاں جس تو‏ں دریائے برہم پتر نلباری شہر وچ دریاء کنارے واقع مارکیٹ نو‏‏ں تباہ کر دتا۔ اِنہاں لہراں د‏‏ی بلندی 6۔7 فٹ بلند ہوئے گئی سی۔ اِس نتیجے وچ ریلوے د‏‏ی پٹڑیاں تے جزیرہ امانندا تباہ ہوئے گیا تے 5 افراد ہلاک ہوئے۔ گوہاٹی شہر وچ زلزلہ 3 منٹ تک محسوس کیتا جاندا رہیا۔ آسام دے ضلع ناپنڈ دے مرکزی شہر ناپنڈ وچ ہر پختہ مکان منہدم ہوئے گیا، لکڑی دے روايتی مکانات وی تباہ ہوئے۔

حوالے

↑ Subedi, Shiba; Hetényi, György (2021-10-01). "Precise Locating of the Great 1897 Shillong Plateau Earthquake Using Teleseismic and Regional Seismic Phase Data" (in en). The Seismic Record 1 (3): 135–144. doi:10.1785/0320210031. ISSN 2694-4006. https://pubs.geoscienceworld.org/tsr/article/1/3/135/609665/Precise-Locating-of-the-Great-1897-Shillong.
↑ ^۲.۰ ^۲.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
↑ Bilham, Roger; England, Philip (2001). "Plateau 'pop-up' in the great 1897 Assam earthquake". Nature. 410 (6830): 806–809.
↑ Hough, S.E.; Bilham, R.; Ambraseys, N.; Feldl, N. (2005). "Revisiting the 1897 Shillong and 1905 Kangra earthquakes in northern India: Site response, Moho reflections and a triggered earthquake"

ہور پڑھنے دے

Gahalaut, V. K.; Chander, R. (1992). "A Rupture Model for the Great Earthquake of 1897, Northeast India". Tectonophysics 204 (1–2): 163–174. doi:10.1016/0040-1951(92)90277-D. "اک ٹوٹنا دے لئی ماڈل د‏‏ی عظیم زلزلے دے 1897, شمال مشرقی بھارت". Tectonophysics 204 (1-2): 163-174. doi:10.1016/0040-1951(92)90277-ڈی.
Lee, W. H. K. (1988). Historical Seismograms and Earthquakes of the World. San Diego: Academic Press. ISBN 0-12-440870-2.
Oldham, Richard D. (1899). Report on the great earthquake of 1897. Calcutta: Geological Survey of India.

باہرلے جوڑ

ٹام LaTouche تے عظیم آسام دے زلزلے وچ 12 جون 1897: حروف تو‏ں مرکز Archived 2013-01-02 at the وے بیک مشین (کے نال تصاویر دے نقصان اُتے Shillong, Rowmari تے کلکتہ، تفصیلی میدان رپورٹ دے نال ڈایا گرام تے تعریفاں د‏‏ی epicentre)

یہ بھارتی تریخ تو‏ں متعلق آرٹیکل اک مثنی. آپ د‏‏ی مدد ک‏ر سکدے نيں وکی پیڈیا د‏‏ی طرف تو‏ں ایہ توسیع.

[subedi-1] Subedi, Shiba; Hetényi, György (2021-10-01). "Precise Locating of the Great 1897 Shillong Plateau Earthquake Using Teleseismic and Regional Seismic Phase Data" (in en). The Seismic Record 1 (3): 135–144. doi:10.1785/0320210031. ISSN 2694-4006. https://pubs.geoscienceworld.org/tsr/article/1/3/135/609665/Precise-Locating-of-the-Great-1897-Shillong.

[E87-2] ۲.۰ ^۲.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.

[3] Bilham, Roger; England, Philip (2001). "Plateau 'pop-up' in the great 1897 Assam earthquake". Nature. 410 (6830): 806–809.

[4] Hough, S.E.; Bilham, R.; Ambraseys, N.; Feldl, N. (2005). "Revisiting the 1897 Shillong and 1905 Kangra earthquakes in northern India: Site response, Moho reflections and a triggered earthquake"

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]