دریائے برہم پتر
دریائے برہم پتر | ||
---|---|---|
تلفظ | LL-Q9610 (ben)-Titodutta-ব্রহ্মপুত্র নদ.wav[۱] | |
لمبائی | 2900 کلومیٹر [۲] | |
نقشہ | 26°12′03″N 91°44′49″E / 26.200722222222°N 91.746833333333°E | |
نقشہ |
||
انتظامی تقسیم | ||
ملک | بھارت | |
وقوع تھاں | آسام | |
ڈگدا | خلیج بنگال | |
معاون دریا | دریائے لوہت ، سُبنسیری دریا ، تیستا دریا ، دریائے لوہت ، بڈھی گنگا | |
طاس دیس | ||
ڈسچارج | 19500 cubic metre per second
| |
طاس رقبہ | 651334 مربع کلومیٹر
| |
تقسیم اعلیٰ | آسام | |
متناسقات | 26°12′03″N 91°44′49″E / 26.200722222222°N 91.746833333333°E | |
|
||
ترمیم |
دریائے برہم پتر تبت دے لہندے دکھن توں نکلدا اے تے ۱۷۰۰ میل لمبا اے ۔ تبت چ اسنوں تسانگ پو کہندے نیں جہڑا ۷۰۰ میل تک چڑھدے ول وگدا اے ۔ فیر ایہہ دکھن ول ڈیڑھ سو میل ہندستان دے صوبے آسام چ دیہانگ دے ناں نال وگدا اے تے فیر برہم پتر دے ناں نال لہندے ول وگدا اے ۔ آسام تے بنگلہ دیش توں ہندا ہوئیا دریاۓ گنگا نال مل جاندا اے ، تے ڈیلٹا بناندا ہوئیا خلیج بنگال چ چآ ڈگدا اے ۔ ایہہ اک اہم دریائی آواجائی دا رستہ وی اے ۔ ہندو اس نوں متبرک خیال کردے نیں ۔ اس دی وادی بوت زرخیز اے ۔
رستہ
سودھوبرہمپترا ہندوستان دے وڈے دریاواں وچوں اک اے۔ ایہ تبت ، ہندوستان تے بنگلہ دیش توں گزردا اے ۔ برہم پترا تبت دے پورنگ ضلع وچ مانسروور جھیل دے نیڑے ہمالیہ دے شمال وچ نکلدی اے، [۱] جتھے اسنوں یارلنگ تسانگپو کہیا جاندا اے ۔ تبت توں وگدا ہويا ایہ دریا بھارتی ریاست اروناچل پردیش وچ داخل ہُندا اے۔ [۲] آسام دی وادی توں بہندی ہوئی ، اسنوں برہم پترا تے فیر جمنا کہیا جاندا اے جدوں ایہ بنگلہ دیش وچ داخل ہُندا اے۔ پدما ( گنگا ) دے نال سنگم ہوݨ دے بعد ، انہاں دی مشترکہ ندی نوں میگھنا دے ناں توں جانیا جاندا اے۔ کہیا جاندا اے کہ ایہ خلیج بنگال وچ وگدا اے ، سندربن ڈیلٹا بناندا اے ۔ [۳]
دریائے برہم پترا اک بہت طویل (۲۹۰۰ کلومیٹر) دریا اے۔ برہم پترا دا ناں تبت وچ سمپو، اروناچل وچ ڈیہان تے آسام وچ برہم پترا اے۔ دریائے برہم پترا بنگلہ دیش دی سرحد وچ جمنا دے ناں توں جنوب دی طرف وگدا اے تے گنگا دی اصل شاخ پدما دے نال خلیج بنگال وچ جا ملدا اے۔ سبانشری، تیستا، تورسا، لوہت، برق وغیرہ برہم پترا دی معاون ندیاں نيں۔ برہم پترا دے کنارے واقع شہر ڈبرو گڑھ ، تیز پور تے گوہاٹی نيں ۔ برہما پترا دی اوسط گہرائی ۳۸ میٹر (۱۲۴ فٹ) تے ودھ توں ودھ گہرائی ۱۲۰ میٹر (۳۸۰ فٹ) اے۔ عام طور اُتے ہندوستانی دریاواں دے ناں نسوانی جنس وچ ہُندے نيں لیکن برہمپترا اس توں مستثنیٰ اے۔ سنسکرتبرہما پترا دا لغوی معنی برہما دا پُتر اے ۔
برہم پترا دے ہور نام
سودھو- اسنوں بنگالی بولی وچ جمنا دے ناں توں جانیا جاندا اے۔
- چین وچ اسنوں Ya-Lu-Tsang-Pu Chiang یا Yarlung Zaigambo Jiang کہیا جاندا اے۔
- یارلنگ تبت وچ تسانگپو یا سمپو دے ناں توں جانیا جاندا اے ۔
- اسنوں وسطی تے جنوبی ایشیا دا اہم دریا کہیا جاندا اے ۔
- اروناچل وچ برہم پترا نوں دیہنگ دے ناں توں جانیا جاندا اے۔
- برہم پترا نوں آسام وچ برہم پترا کہیا جاندا اے ۔
- دریائے گنگا نوں بنگلہ دیش وچ پدما کہیا جاندا اے ۔
- برہمپترا نوں بنگلہ دیش وچ جمنا کہیا جاندا اے ۔
- گنگا تے برہم پترا دی مشترکہ ندی نوں میگھنا کہیا جاندا اے جس دی معاون دریا برق اے ۔
دریا دی لمبائی (کلومیٹر وچ)
سودھوبرمپتر ندی دی لمبائی لگبھگ ۲۷۰۰ کلومیٹر اے۔ برمپتر ساڈے ہندو بھگوان برہما دا پتّ اے۔ اجوکے سماں وچ برمپتر دے بارے وچ بوہت کہانیاں پرچلت اے، اتے سبھتوں زیادہ پرچلت کہانی کلکا پران وچ ملدی اے۔ ایہہ سمجھیا جاندا اے کہ پرشرام، بھگوان وشنوں دے اکّ اوتار جنھاننے اپنی ماں نوں پرسے دے سہارے مارنے دا پاپ دا پشچاتاپ اکّ پوتر ندی وچ نہاکر کیتا۔ اپنے پیؤ دے اکّ کتھن دا مان مان کارن (اوہناں دے پیؤ نے اوہناں دے ماں اتے شک کیتا) اس لئی اوہناں نے اکّ پرسے دے سہارے اپنی ماں دا سر دھن ولوں وکھ کر دتا۔ اس ککرم دے کارن اوہ پرسا اوہناں دے ہتھ ولوں ہی چپک گیا۔ کئی منیون دے صلاح ولوں اوہ کئی آشرم گیا انمے ولوں اکّ سی پرشرم کند۔ تبھِ ولوں اوہ مہیدِ کند کئی پہادھیون ولوں گھیرا اے۔ پرشرم نے انمے ولوں اکّ پہدِ نوں تود کر لوکو لئی اس پوتر ادک نوں کڈھیا۔ اس کارن پرئشرم ک پارش اسکے ہتھ ولوں نکل گیا۔ اس کاران اسنوں لگا کہ اوہ پاپ ولوں مکتھ اے
دریا دی ڈونگھائی (میٹر اتے فٹ)
سودھوبرمپتر ندی دے اکّ بہت اے اتے سبھتوں وڈی گہرائی اے، ایہہ اوسط گہرائی ۸۳۲ فٹ (۲۵۲ میٹر) گہرا اے ندی دی ادھکتم گہرائی ۱۰۲۰ فٹ (۳۱۸ میٹر) اے (۲۵۲ میٹر) اے۔ شیرپور؉ اتے جمال پور وچ اے، ادھکتم گہرائی ۹۴۰ فٹ (۲۸۳ میٹر) تک پہنچن وچ۔ ایہہ ۸۵ فٹ دی کھاڑی وچ (۲۶ میٹر) وگدی اے۔ تبت وچ اے، ایہہ ادھکتم گہرائی ۱۰۶۸ فٹ (۳۲۱ میٹر) اے۔
اپواہ تنتر
سودھوبرہم پتر | |
ٹرنا: | مناساروور |
انت: | خلیج بنگال |
لمبائی : | کلومیٹر ۲٬۹۰۰ |
دیس: | چین ،ہندستان ،بنگلہ دیش |
ندی دا ادگم تبت وچ کیلاش پہاڑ دے نزدیک زما یانگجانگ جھیل اے۔ شروع وچ ایہہ تبت دے پٹھاری علاقے وچ، یارلنگ سانگپو نام ولوں، لگبھگ ۴۰۰۰ میٹر دی اوسط اچائی اتے، ۱۷۰۰ کلومیٹر تک مشرق دے ول وگدی اے، جسدے بعد نامچا باروا پہاڑ دے کول دکھن - پشچم دی سمت وچ منر بھارت دے اروناچل پردیش وچ وڑدی اے جتھے اسنوں سیانگ کہندے ہن۔ انچائی نوں تیزی ولوں چھڈّ ایہہ میداناں وچ داخل ہندی اے، جتھے اسنوں دہانگ نام ولوں جانیا جاندا اے۔ اسم وچ ندی کافی چؤڑی ہو جاندی اے اتے کتے - کتے تاں اس دی چوڑائی ۱۰ کلومیٹر تک اے۔ ڈبروگڈھ اتے لکھمپر ضلعے دے وچ ندی دوشاکھاوانوچّ وبھکت ہو جاندی اے۔ اسم وچ ہی ندی دی دونھونشاکھاوانمل کر مجلی جزیرہ بناؤندی اے جو دنیا دا سبھتوں بہت ندی - جزیرہ اے۔ اسم وچ ندی نوں اکثر برمپتر نام ولوں ہی بلاؤندے ہن، اتے بون لوک اسنوں بھلم - بتھر وی کہندے ہن جسدا مطلب اے - کل - کل دی آواز کڈھنا۔
دہانا
سودھواس دے بعد ایہہ بانگلادیش وچ داخلہ کردی اے جتھے اس دی دھارا کئی بھجیا وچ بٹ جاندی اے۔ اکّ شاخاں گنگا دی اکّ شاخاں دے نال مل کر میگھنا بناؤندی اے۔ سارے دھاراواں بنگال دی کھان وچ ڈگدی اے۔
نکاسی آب دا نظام
سودھوبرہمپترا دریا دا نقشہ
اس دریا دا ماخذ تبت وچ کیلاش پہاڑ دے نیڑے جیما یونگڈزونگ جھیل اے ۔ ایہ ابتدائی طور اُتے تبتی سطح مرتفع وچ ۱۷۰۰ کلومیٹر تک مشرق دی طرف وگدا اے، جس دا ناں یارلونگ سانگپو اے ، تقریباً ۴۰۰۰ میٹر دی اوسط بلندی پر، اروناچل پردیش ، ہندوستان وچ نمچا بروا پہاڑاں دے نیڑے جنوب مغرب دا رخ کرنے توں پہلے۔ ایہ داخل ہُندا اے جتھے اسنوں سیانگ کہیا جاندا اے ۔
تیزی توں اونچائی نوں چھڈ کے، ایہ میدانی علاقےآں وچ داخل ہُندا اے، جتھے اسنوں دیہنگ دے ناں توں جانیا جاندا اے ۔ آسام وچ دریا بہت چوڑا ہو جاندا اے تے بعض جگہاں اُتے اس دی چوڑائی ۱۰ کلومیٹر تک اے۔ ایہ دریا ڈبرو گڑھ تے لکھیم پور ضلعے دے درمیان دو شاخاں وچ بٹ جاندا اے۔ آسام وچ ہی دریا دی دونے شاخاں مل کے ماجولی جزیرہ بناندی نيں جو دنیا دا سب توں وڈا دریا والا جزیرہ اے۔ آسام وچ ، دریا نوں اکثر برہم پترا دے ناں توں پکاریا جاندا اے، لیکن بوڈو اسنوں بھولم-بتھور وی کہندے نيں، جس دا مطلب اے کل دی آواز بنانا ۔
میگھنا
سودھواس دے بعد ایہ بنگلہ دیش وچ داخل ہُندا اے جتھے اس دی ندی کئی حصےآں وچ بٹ جاندی اے۔ اک شاخ گنگا دی اک شاخ توں مل کے میگھنا بندی اے ۔ تمام ندیاں خلیج بنگال وچ ڈگدی نيں ۔
آبپاشی تے سیلاب کنٹرول
سودھوسیلاب اُتے قابو پانے دی اسکیماں تے پشتے ۱۹۵۴ دے بعد شروع کيتے گئے، بنگلہ دیش وچ دریائے یمونا دے مغرب توں جنوب وچ تعمیر کردہ برہمپترا پشتے سیلاب اُتے قابو پانے وچ مددگار ثابت ہُندے نيں۔ تیستا بیراج منصوبہ آبپاشی تے سیلاب توں بچاؤ دی اسکیم اے۔ برہم پترا یا آسام دی وادی توں بوہت گھٹ بجلی پیدا ہُندی اے۔ جدوں کہ اس دی تخمینہ صلاحیت کافی اے۔ صرف ہندوستان وچ ایہ تقریباً ۱۲٬۰۰۰ میگاواٹ ہو سکدی اے۔ آسام وچ کچھ ہائیڈرو الیکٹرک اسٹیشن بنائے گئے نيں۔ جنہاں وچ سب توں قابل ذکر 'کوپالی ہائیڈل پروجیکٹ' اے تے ہور زیر تعمیر نيں۔
نیویگیشن تے ٹرانسپورٹ تبت وچ La-tzu (Lhatse Dzong) دے نیڑے دریا تقریباً ۶۴۴ کلومیٹر دے بحری آبی گزرگاہ نال ملدا اے۔ چمڑے دی کشتیاں (جانوراں دی کھل تے بانس توں بنی کشتیاں) تے وڈی کشتیاں اس وچ سطح سمندر توں ۳٬۹۶۲ میٹر دی بلندی اُتے سفر کردیاں نيں۔ سانگپو دے اُتے کئی تھانواں اُتے معطلی دے پل بنائے گئے نيں۔
آسام تے بنگلہ دیش دے بھاری جنگلات والے علاقےآں توں گزرنے والی آبپاشی دے مقابلے وچ برہم پترا اندرون ملک نیویگیشن دے لئی ودھ اہم اے ۔ ایہ دریا قدیم زمانے توں مغربی بنگال تے آسام دے درمیان آبی گزرگاہ بنیا ہویا اے۔ پر، سیاسی تنازعات دی وجہ توں بنگلہ دیش جانے والی ٹریفک وچ کدی کدائيں خلل پڑدا اے ۔ برہما پترا بنگال دے میدانی تے آسام توں ڈبرا گڑھ تک بحری جہاز دے ذریعے ۱٬۱۲۶ کلومیٹر دی دوری اُتے اے۔ تمام قسم دے مقامی جہاز، ہور طاقت توں چݪݨ والی لانچاں تے سٹیمرز، خام مال، لکڑی تے خام تیل دا بھاری بجھ لے جانے والے دریا دے راستے اُتے آسانی توں اُتے تے تھلے جاندے نيں۔
دریائے برہم پترا ۱۹۶۲ وچ آسام وچ گوہاٹی دے نیڑے سڑک تے ریل دونے دے لئی سرائیگھاٹ پل دی تعمیر تک میدانی علاقےآں وچ بغیر کسی پل دے سی۔ ۱۹۸۷ وچ تیز پور دے نیڑے اک ہور کالیا بھومورا روڈ پل کھولیا گیا۔ سب توں اہم تے بنگلہ دیش وچ برہم پترا نوں عبور کرنے دا واحد ذریعہ کشتیاں نيں۔ سعدیہ، ڈبرا گڑھ، جورہاٹ، تیز پور، گوہاٹی، گولپارہ تے دھوبری آسام دے اہم شہر تے ندی کراسنگ پوائنٹس نيں۔ بنگلہ دیش دے اہم تھانواں کوریگرام، رہوماری، چلماری، بہادر آباد گھاٹ، پھُل چاری، سریشباری، جگناتھ گنج گھاٹ، نگر باڑی، سیرا گنج تے گونڈو گھاٹ نيں، آخری ریل پوائنٹس بہادر آباد گھاٹ، پھُل چاری، جگناتھ گنج گھاٹ، سراج گنج تے گولینڈ اُتے واقع نيں۔
مطالعہ تے تلاش
سودھوبرہمپترا دا بالائی راستہ ۱۸ويں صدی وچ ہی دریافت ہويا سی۔ پر، ایہ ۱۹ويں صدی تک تقریباً نامعلوم سی۔ آسام وچ ۱۸۸۶ وچ ہندوستانی سرویئر کنتھوپ (۱۸۸۴ وچ رپورٹ کيتا گیا) تے جے ایف۔ نیدھم دی دریافت نے دریائے تسنگپو نوں برہمپترا دے اوپری راستے دے طور اُتے قائم کيتا۔ ۲۰ ويں صدی دی پہلی سہ ماہی وچ ، کئی برطانوی مہم جو تبت وچ Jih-Ka-Tse تک دریا دے پہاڑی رستےآں نوں تلاش کرنے دے لئی Tsangpo دے اُتے گئے۔
حوالے
سودھو- ↑ https://lingualibre.org/wiki//Q342559
- ↑ https://www.mapsofindia.com/maps/rivers/brahmaputra.html — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۵ اپریل ۲۰۱۸