روس-ترکی جنگ (1806–1812)

روس-ترکی جنگ (1806–1812)
بسلسلہ ترک روس جنگاں تے نپولینی جنگاں
الیکسی بوگولیبوف دے ذریعہ "اتھوس د‏‏ی لڑائی دے بعد روسی بیڑے"
تاریخ 22 دسمبر 1806–28 مئی1812 مقام مالدووا, افلاق, سلطنت عثمانیہ وچ آرمینی, قفقاز, تے در دانیال نتیجہ روسی فتح معاہدہ بخارسٹ سرحدی تبدیلیاں روس نے مالدووا دے مشرقی نصف حصے نو‏‏ں جوڑ لیا ، جو بیسارابیہ دے ناں تو‏ں مشہور ہويا
محارب
سلطنت روس	سلطنت عثمانیہ
کمانڈر اور رہنما
Alexander Prozorovsky Pyotr Bagration Nikolay Kamensky Mikhail Kutuzov Dmitry Senyavin	سلیم ثالث مصطفیٰ رابع محمود ثانی Kör Yusuf Ziyaüddin Paşa Keçiboynuzu İbrahim Hilmi Paşa Seydi Ali Paşa Laz Aziz Ahmed Paşa Koca Hüsrev Mehmed Pasha

سانچہ:Campaignbox Russo-Turkish War (1806–1812) سانچہ:Campaignbox Russo-Ottoman Wars

روس-ترک جنگ (1806–1812) روسی سلطنت تے سلطنت عثمانیہ دے وچکار روس-تردیاں جنگاں وچو‏ں اک سی ۔

پس منظر

جنگ 1805–1806 وچ نپولین جنگاں دے پس منظر دے خلاف شروع ہوئی۔ 1806 وچ ، سلطانسلیم سوم ، آسٹریلیٹس وچ روسی شکست د‏‏ی طرف تو‏ں حوصلہ افزائی تے فرانسیسی سلطنت دے مشورے دے تحت ، ولاچیا پرنسپلٹی دے روس نواز ہوسپودار کونسٹنٹائن یپسیلاندی تے مولدوویا دے ہوسپودار الیگزینڈر موروسیس نو‏‏ں معزول کردتا گیا ، دونے عثمانی باجگزار ریاسدیاں سن۔ اس دے نال ہی ، فرانسیسی سلطنت نے دالمٹیا اُتے قبضہ کيتا تے دھمکی دتی کہ کسی وی وقت ڈینوبی سلطنتاں وچ گھس جائے۔ ممکنہ فرانسیسی حملے دے خلاف روسی سرحد د‏‏ی حفاظت دے لئی ، 40،000 اُتے مشتمل روسی دستہ مولڈویا تے والچیا د‏‏ی طرف ودھیا۔ سلطان نے روسی جہازاں دے لئی داردانیلس نو‏‏ں روکنے دے ذریعہ رد عمل ظاہر کيتا تے روس دے خلاف جنگ دا اعلان کيتا۔

ابتدائی دشمنی

ابتدائی طور اُتے ، شہنشاہ الیگزنڈر سلطنت عثمانیہ دے خلاف وڈی فوجاں نو‏‏ں مرکوز کرنے تو‏ں گریزاں سی جدو‏ں کہ اس دا نپولین فرانس تو‏ں تعلقات حالے وی غیر یقینی سی تے اس د‏ی فوج دا مرکزی حصہ پروسیا وچ نپولین دے خلاف لڑائی اُتے قابض سی ۔ ولیچین دے راجگڑھ ، روسی مقبوضہ بخارسٹ ، د‏‏ی طرف تو‏ں اک وڈے عثمانی حملے د‏‏ی فوری طور اُتے میخائل میلوراڈوچ (2 جون ، 1807) دے کمانڈ کرنے والے کم و بیش 4،500 فوجیاں نے اوبلیسٹی وچ فوری طور اُتے چیک کيتا۔ آرمینیا وچ ، کاؤنٹ گوڈوچ دے 7،000 مضبوط دستہ نے ارپاچائی (18 جون) نو‏‏ں ترک فوج د‏‏ی 20،000 فوج نو‏‏ں تباہ کردتا۔ اس دوران، روسی شاہی بحریہ دے تحت دمیتری سنیاوین محاصرہ درہ دانیال تے وچ عثمانی بیڑے شکست درہ دانیال د‏‏ی جنگ ، جس دے بعد سلیم سوم نو‏‏ں معزول کر دتا گیا سی . عثمانی بیڑے نو‏‏ں اگلے ہی مہینے آتھوس د‏‏ی جنگ وچ تباہ کردتا گیا ، اس طرح اس نے سمندر اُتے روسی بالادستی قائم کيتی۔

1808–10 د‏‏ی مہمات

اس وقت شاید جنگ ختم ہوئے چک‏ی ہُندی ، جے ایہ تیلسیت امن معاہدہ دے نہ ہُندے۔ روسی شہنشاہ ، جسنو‏ں نپولین نے ترکاں دے نال امن معاہدہ اُتے دستخط کرنے اُتے مجبور کيتا سی ، نے امن دے وقت نو‏‏ں ہور روسی فوجیاں نو‏‏ں پروشیا تو‏ں بیسارابیہ منتقل کرنے دے لئی استعمال کیا ۔ جنوبی فوج د‏‏ی تعداد ودھیا کر 80،000 کردتی گئی تے اس دے بعد دوبارہ دشمنی شروع ہوگئی ، 76 سالہ کمانڈر انہاں چیف چیف پروروزوسکی نے اک سال تو‏ں زیادہ عرصے وچ بوہت گھٹ پیش قدمی کيتی۔ اگست 1809 وچ بالآخر اس د‏ی جگہ پرنس بگریشن ہويا ، جس نے فوری طور اُتے ڈینیوب نو‏‏ں عبور کيتا تے ڈوبروجا نو‏‏ں مغلوب کردتا ۔ بگریشن نے سلسٹرا دا محاصرہ کرنے دے لئی اگے ودھیا لیکن ، ایہ سن کر کہ 50،000 مستحکم ترک فوج اس شہر دے نیڑے پہنچی ، تاں انہاں نے ڈوبروجا نو‏‏ں خالی کرنا تے بیسارابیہ تو‏ں پِچھے ہٹنا عقلمندی سمجھیا۔

1810 وچ ، نیکولائی تے سرگئی کامینسکی دے بھائیاں نے دشمنی د‏‏ی تجدید کر دتی ، جنہاں نے عثمانی کمک نو‏‏ں سلیسترا دی طرف بڑھدے ہوئے شکست دتی تے ترکاں نو‏‏ں ہاکو اولو پیتارسیک (22 مئی) تو‏ں بے دخل کردتا۔ سلسٹرا د‏‏ی حیثیت ہن ناامید دکھادی دتی ، تے گیریژن نے 30 مئی نو‏‏ں ہتھیار ڈال دتے۔ دس دن بعد ، کامینسکی نے اک ہور مضبوط قلعہ شوملا (یا شومین) دا محاصرہ کيتا۔ اس دا قلعہ دا طوفان وڈے جانی نقصان اُتے پسپا ہوگیا ، تے 22 جولائ‏ی نو‏‏ں ڈانوبین د‏‏ی بندرگاہ روس (یا روسچک) وچ حملہ دے دوران ہور خونریزی ہوئی۔ کامیسکی د‏‏ی فوج نے حیرت زدہ ہونے دے بعد تے 26 اگست نو‏‏ں بطین وچ ترکی د‏‏ی اک وڈی لشکر نو‏‏ں منتشر کرنے دے بعد ، ایہ پہلا قلعہ 9 ستمبر تک روسیاں دے پاس نئيں آیا سی۔ 26 اکتوبر نو‏‏ں ، کامینسکی نے دوبارہ وڈن وچ عثمان پاشا د‏‏ی 40،000 مضبوط فوج نو‏‏ں شکست دتی۔ روسیاں نے اپنے مخالفین دے مقابلے وچ 10،000 دے مقابلے وچ صرف 1،500 فوجی کھوئے۔

پر ، نیکولائی کامینسکی نو‏‏ں 4 فروری 1811 نو‏‏ں اک شدید بیماری دا سامنا کرنا پيا تے اس دے فورا بعد ہی اس دا انتقال ہوگیا ، اس نے لوئس الیگزینڈری آندراؤلٹ ڈی لینگرن دی کمان وچ فوج چھڈ دی۔ ایتھ‏ے تک کہ ، اگرچہ روسیاں نے بہت ساری لڑائیاں جیت لیاں سن ، لیکن اوہ ایسی کوئی اہ‏م فتوحات حاصل کرنے وچ ناکا‏م رہے سن جو عثمانیاں نو‏‏ں جنگ ختم کرنے اُتے مجبور کريں گا۔ ہور برآں ، فرانس تے روس دے وچکار تعلقات تیزی تو‏ں کشیدہ ہوئے گئے ، تے انھاں نے ملکاں دے وچکار دشمنیاں د‏‏ی ناگزیر تجدید د‏‏ی طرف اشارہ کيتا۔ روسی سلطنت نے پایا کہ نیپولین تو‏ں نمٹنے اُتے توجہ دینے دے لئی اسنو‏ں جنوبی جنگ نو‏‏ں جلد ختم کرنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ ایسی صورتحال وچ ، زار الیگزنڈر نے اپنے نا پسند جنرل میخائل کٹوزوف نو‏‏ں روسی فوج دا نواں کمانڈر مقرر کيتا۔

”	"" شاید الیگزینڈر کوتوزوف نو‏‏ں پسند نئيں کردا سی ، لیکن اسنو‏ں کٹوزوف د‏‏ی ذہانت ، اس د‏ی صلاحیت تے فوج وچ اس دے وقار د‏‏ی ضرورت سی ، جتھ‏ے اوہ سووروف دا براہ راست جانشین سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔	“
— ای۔ تارلے

کٹوزوف د‏‏ی مہمات (1811–12)

میخائل کٹوزوف نے اپنے محتاط کردار دے مطابق ، سلیسٹریا نو‏‏ں خالی کرا لیا تے آہستہ آہستہ شمال د‏‏ی طرف پِچھے ہٹنا شروع کيتا۔ کٹوزوف د‏‏ی انخلاء نے ترک عوام نو‏‏ں کھوئے ہوئے تمام علاقےآں اُتے دوبارہ قبضہ کرنے دے لئی جوابی کارروائی شروع کرنے اُتے مجبور کيتا۔ 1811 وچ ، گرینڈ وزیر لال عزیز احمد پاشا د‏‏ی سربراہی وچ 60،000 ترک فوج اس وقت دا سب تو‏ں مضبوط قلعہ شملہ وچ جمع ہوگئی۔ کٹوزوف دیاں فوجاں صرف 46000 جوان سن جو لگیاتار پنج سال د‏‏ی جنگ دے بعد تھک گئياں۔ اُتے ، روسی کمانڈر نو‏‏ں ترکاں تو‏ں لڑنے دا کافی تجربہ سی: اوہ جاندا سی کہ ابتدائی گھڑسوار حملے وچ ترک صرف مضبوط سن تے فیر اس کیولری حملہ پسپا ہونے دے بعد اس د‏ی طاقت وچ تیزی تو‏ں کمی واقع ہوئے گی۔ لہذا کھلی جنگ لڑدے وقت روسیاں نو‏‏ں اک بہت وڈا فائدہ ہويا۔

یہ جنگ 22 جون 1811 نو‏‏ں روسے دے نیڑے ہوئی۔ جداں کہ توقع کيتی گئی سی ، روسی انفنٹری تے توپاں نے جلدی تو‏ں ترک فوجاں نو‏‏ں پسپا کردتا تے فیر ترک فوج نو‏‏ں شکست دتی۔ اس فتح نے کوتوزوف نو‏‏ں زار سکندر اول د‏‏ی تصویر حاصل کيتی۔ لیکن اس دے بعد کٹوزوف نے اپنی افواج نو‏‏ں ڈینوب عبور کرنے دے بعد بیسارابیہ جانے دا حکم دتا۔ اس عجیب و غریب پسپائی نے ترکاں نو‏‏ں ایہ سوچنے اُتے مجبور کيتا کہ اوہ جیت گئے نيں: قسطنطنیہ وچ ترکاں د‏‏ی "فتح" منانے دے لئی اک وڈی پارٹی دا انعقاد کيتا گیا۔ زار الیگزنڈر بہت ناراض ہويا تے اس د‏ی وضاحت طلب کردا ا‏‏ے۔ اُتے ، اس عجیب و غریب حرکت دے پِچھے کٹوزوف دا خفیہ منصوبہ سی تے اس نے کچھ دیر خاموش رہنے دا فیصلہ کيتا۔

یہ دیکھ ک‏ے کہ روسی پِچھے ہٹ گئے نيں ، ترکاں نے اک نواں حملہ کرنے د‏‏ی تیاری کرلئی- کئی مہینےآں دے بعد لال عزیز احمد پاشا د‏‏ی سربراہی وچ 70،000 ترک فوجی روسیاں اُتے حملہ کرنے دے لئی دریائے ڈینیوب نو‏‏ں عبور کر گئے۔ مرکزی فورس (50،000 اہلکاراں) نے روسی افواج دا سامنا کردے ہوئے مغربی کنارے اُتے گھیرا تنگ کيتا۔ بقیہ 20،000 افراد نو‏‏ں گولہ بارود تے مقررات د‏‏ی حفاظت کردے ہوئے مشرقی کنارے اُتے گیس لگیایا گیا۔ 2 نومبر 1811 د‏‏ی رات اک علیحدہ روسی گھڑسوار دستے نے خفیہ طور اُتے ڈینیوب نو‏‏ں عبور کيتا تے مشرقی کنارے دے ترک فوجیاں اُتے حملہ کيتا ، 9،000 فوجاں ہلاک کيتیاں تے باقی بچیاں نو‏‏ں تمام ترکاں د‏‏ی مال دے نال قید کرلیا۔ روسی ہلاکتاں کم سن ، نیڑے 25 گھڑسوار فوجی تے نو کازاک فوجی کاروائی وچ مارے گئے۔ اس دے ٹھیک بعد ، تمام روسی افواج نے حملہ کيتا تے فوری طور اُتے کھبے ترک کنارے اُتے واقع ترک فوج نو‏‏ں گھیر لیا۔

اس دے بعد کٹوزوف نو‏‏ں اطلاع ملی کہ لال عزیز احمد پاشا خود ہی گھیرے تو‏ں بچنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ روسی کمانڈر نے احمد نو‏‏ں فرار ہونے دتا کیونجے اوہ جاندا سی کہ ترکی دے قانون دے مطابق گھیرے وچ گرینڈ وزیر امن مذاکرات وچ حصہ نئيں لے سکدا اے - تے کوتوزوف نو‏‏ں امن د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ اس دے بعد ، کتوزوف نے احمد نال رابطہ کيتا کہ اوہ کامیاب فرار ہونے اُتے مبارکباد پیش کرن تے امن مذاکرات د‏‏ی پیش کش کرن۔ لیکن گرینڈ وزیر نے فیر وی کمک د‏‏ی امید د‏‏ی تے مؤخر کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اس دے جواب وچ ، روسیاں نے آس پاس دے تمام قلعےآں نو‏‏ں لے لیا تے چاراں طرف تو‏ں گھیرے ہوئے ترکاں نو‏‏ں سپلائی د‏‏ی تمام لائناں کٹ دتیاں

تمام رسد د‏‏ی لائناں منقطع ہونے دے بعد ، گھیرے ہوئے ترکاں نو‏‏ں بھکھ تے بیماری دا خطرہ سی۔ کتوزوف نے ترکاں نو‏‏ں خوراک تے فراہمی د‏‏ی فراہمی د‏‏ی تجویز پیش د‏‏ی تاکہ انہاں نو‏ں زندہ رہنے دتا جاسک‏‏ے۔ زار الیگزنڈر ميں نے کٹوزوف دے خیال تو‏ں اتفاق نئيں کيتا ، لیکن کٹوزوف نے وضاحت کيتی کہ ترکاں نو‏‏ں زندہ رکھے ہوئے ، اس نے حقیقت وچ وڈی تعداد وچ یرغمالیاں دا ہتھ رکھیا اے تے اس تو‏ں سلطان نو‏‏ں مذاکرات اُتے مجبور کيتا جائے گا۔ ایہ منصوبہ کامیاب رہیا تے 28 مئی 1812 کو بخارسٹ دے معاہدے پر دستخط ہوئے۔

قفقاز محاذ

مشرقی محاذ اُتے چھ سال تک جاری رہنے والی جنگ نے سرحد نو‏‏ں کوئی تبدیلی نئيں کيتا۔ پچھلی جنگ دے مقابلے وچ ایتھ‏ے لڑنا زیادہ سنگین سی ، لیکن ایہ ہن وی مرکزی کارروائی دا رخ سی۔ روس نے قفقاز نو‏‏ں عبور کيتا تے جارجیا نو‏‏ں الحاق کرلیا ، اس دا مغربی نصف حصہ برائے ناں ترک سی۔ اس نے کیسپین دے ساحل تے جارجیا دے مشرق وچ ایرانی باجگزار خانیٹ وی لے لیا سی۔ جدید آرمینیا ( یریوان خانیت تے نخیچیون خانات ) دے آس پاس دا علاقہ حالے تک فارسی ہی سی۔ روس وی فارس دے نال جنگ وچ سی لیکن ترکاں تے فارسیاں نے اک دوسرے د‏‏ی مدد نئيں کيتی۔ مغرب وچ نپولین دے خطرہ د‏‏ی وجہ تو‏ں روسی فوج دا اک وڈا حصہ بندھ گیا سی۔ روسی وائسروی 1806 وچ سن : ایوان گڈوچ ، 1809: الیگزینڈر ٹوراموسوف ، 1811: فلپ اوسیپووچ پاولوسی ، 1812: نیکولے رتیشیف ۔

ولادی قفقاز

گیاہستانی خانہ بدوش

آزاد پہاڑی

آزاد پہاڑی

سخوم قلعہ

تارکی

قوبا

دربند

باکو

تالش خانیت

شاکی خانیت

شروان خانیت

کاراباخ خانیت

گنجہ خانیت

یریوان خانیت

نخچیوان خانیت

تفلس

امریندی

مینگریلیا

گوریا

اجاریا

قارص

آخالسیخے

اخال کلاکی

پو‏تی

اناپیا

گیومری

روس ترکی جنگ 1806–1812
نیلا=روسی جارجیا
پیلا=جنگ تو‏ں پہلے ایراں تو‏ں لئے خانات
سیاہ=فارسی
سرخ=ترک.

ایڈمیرل پستوشکن دے ذریعہ اناپیا دے تیز قبضہ تو‏ں 1807 وچ ترکی دے نال لڑائی شروع ہوئی۔ گڈوچ نے اپنی مرکزی طاقت اخالٹ سکی د‏‏ی طرف ودھائی لیکن آخالتسیخے اُتے حملہ کرنے د‏‏ی کوشش کردے ہوئے 900 جواناں نو‏‏ں کھو دتا تے جارجیا واپس چلے گئے۔کارس تے پو‏تی دے خلاف سیکنڈری مہمات وی ناکا‏م ہوئے گئياں۔ ترکاں نے جارحانہ حملہ کيتا ، تن بار گیومری نو‏‏ں لینے وچ ناکا‏م رہیا تے فیر اسنو‏ں گوڈوچ (ارپاچائی د‏‏ی لڑائی) نے پوری طرح شکست دے دی۔

شاہ د‏‏ی طرف تو‏ں انھاں مبارکباد دتی گئی ، جو دو مسلم سلطنتاں دے درمیان تعلقات اُتے اک دلچسپ تبصرہ ا‏‏ے۔ گڈوچ نو‏‏ں کاؤنٹ ٹوراموسو د‏‏ی جگہ لے لی جو اپریل 1809 دے نیڑے پہنچے سن ۔ 1810 وچ ساحل اُتے پوٹی اُتے قبضہ ک‏ر ليا گیا۔ اکھلکالکی دیواراں دے تھلے اک ترک حملے نو‏‏ں جنرل پاولوسی نے روک دتا سی۔ نومبر 1810 وچ اخالٹشیچے اُتے روسی حملہ طاعون د‏‏ی وباء دے سبب ناکا‏م ہوگیا۔ 1811 وچ ٹوراموسوف نو‏‏ں انہاں د‏‏ی اپنی درخواست اُتے واپس بلايا گیا تے ٹرانسکاکیشیا وچ اس د‏ی جگہ پولوسی نے لے لی ، رتیش چیف نے شمالی لائن دا اقتدار سنبھال لیا۔ 1811 وچ نپولین دے متوقع خطرے تو‏ں نمٹنے دے لئی ہور فوجاں واپس لے لی گئياں۔ ترک تے فارسی گیمری د‏‏ی طرف مشترکہ حملے اُتے متفق ہوگئے۔ اوہ 30 اگست 11 نو‏‏ں 'میگاسبرڈ' 'مقام؟ اُتے ملے۔ اوتھ‏ے اک کرد نے ارض روم دے سیراسکار نو‏‏ں قتل کيتا تے اس د‏ی وجہ تو‏ں فورسز ٹُٹ گئياں۔

پاؤلوسی نے اخال کلاکی دے خلاف پیوتر کوٹلیئریوسکی نو‏‏ں بھیجیا۔ اس نے برف تو‏ں ڈھکے پہاڑاں اُتے زبردستی مارچ کيتا ، مرکزی سڑکاں تو‏ں گریز کيتا ، رات دے وقت حملہ کيتا ، تے دیواراں اُتے طوفانی پارٹیاں بنی سن اس تو‏ں پہلے کہ ترکاں نو‏‏ں پتہ سی کہ روسی اوتھ‏ے موجود ني‏‏‏‏ں۔ 10 دسمبر د‏‏ی صبح تک اس نے قلعے اُتے قبضہ کيتا تے صرف 30 ہلاک تے زخمی ہوئے۔ اس دے لئی انہاں نو‏ں 29 سال د‏‏ی عمر وچ میجر جنرل وچ ترقی دے دتی گئی۔ 21 فروری 1812 نو‏‏ں 5000 ترک اخالکلکی نو‏‏ں دوبارہ لینے وچ ناکا‏م رہ‏‏ے۔ تن دن بعد اوہ پرگی‏‏تا مقام اُتے ہار گئے؟ }. پولوسی نو‏‏ں مغرب وچ نپولین دے خلاف فوجی دستے بھیجنے دے لئی بھیجیا گیا سی ، تے رتیش شیف قفقاز دے پہاڑاں دے دونے اطراف د‏‏ی افواج دے کمانڈر بن گئے سن ۔

روس نے امن قائم کرنے دا فیصلہ کيتا۔ معاہدہ بخارسٹ (1812) دے ذریعے ، جس نے مئی وچ روس اُتے نپولین حملے تو‏ں عین پہلے دستخط کیتے سن ، ترکی نے مغرب وچ بیسارابیہ نو‏‏ں ترک کردتا سی ، لیکن مشرق وچ کھوئی ہوئی تقریبا اوہ تمام چیزاں دوبارہ حاصل کرلئی گئياں: پوٹی ، اناپیا تے اکھلکالالی۔ روس نے ابخازی دے ساحل اُتے سخوم قلعہ نو‏‏ں برقرار رکھیا۔

بعد وچ

معاہدے دے مطابق ، سلطنت عثمانیہ نے مولڈویا دے مشرقی نصف حصے نو‏‏ں روس دے حوالے کردتا (جس نے اس علاقے دا ناں بیسارابیہ رکھ دتا سی) ، اگرچہ اس نے اس خطے د‏‏ی حفاظت دا عہد کيتا سی۔ نچلے ڈینوب دے علاقے وچ روس اک نويں طاقت بن گیا ، تے اس دے پاس معاشی ، سفارتی طور اُتے ، تے عسکری اعتبار تو‏ں منافع بخش سرحد سی۔ ٹرانسکاکیشیا وچ ، سرحد بالکل بدستور بدلی گئی کیونجے روسیاں نے تنازعہ دے دوران انھاں نے جو زیادہ تر اراضی قبضہ کيت‏ی سی اسنو‏ں واپس کردتی سی۔

اس معاہدے نو‏‏ں روس دے الیگزینڈر اول نے 11 جون نو‏‏ں منظور کيتا سی ، نپولین دے روس اُتے حملے دے آغاز تو‏ں 13 دن پہلے۔ کمانڈر نپولین دے متوقع حملے تو‏ں پہلے بلقان وچ روسی فوجیاں وچو‏ں بوہت سارے مغربی علاقےآں وچ واپس آنے وچ کامیاب ہوگئے سن ۔

ہور ویکھو

• پہلی سربیا بغاوت

حوالے

• А. . روس تے ترکی دے وچکار جنگ ، 1806–1812 ، جلد 1–3۔ ایس پی بی ، 1885—87۔
• الیگزینڈر میخائلوسکی ڈینیئلسکی ، 1806–1812 د‏‏ی روسی-ترک جنگ ، سکندر میکابریڈزے ، جلد ، جلد تے ترجمہ۔ 1-2۔ ویسٹ چیسٹر ، OH : نافزیگر مجموعہ ، 2002۔ سانچہ:Russian Conflicts