خلیل بن احمد الفراہیدی

خلیل بن احمد الفراہیدی
(عربی وچ: الخليل بن أحمد الفراهيدي)
جم	سنہ 718   بصرا
وفات	1 نومبر 790 (71–72 سال)  بصرا
شہریت	خلافت عباسیہ
عملی زندگی
تلمیذ خاص	نضر بن شمیل ،  ابراہیم النظام ،  سیبویہ ،  اصمعی
پیشہ	فرہنگ نویس ،  لکھاری ،  شاعر ،  ماہرِ لسانیات
پیشہ ورانہ زبان	عربی
شعبۂ عمل	رمز نگاری ،  علم زبان
باب اسلام

ابو عبد الرحمٰن خلیل ابن احمد الفراھیدی البصری (پیدائش: 718ء— وفات: نومبر 790ء) علمِ عروض دے بانی تے ماہرِ لغت و موسیقی۔ آپ عمان وچ پیدا ہوئے تے عجمی النسل سن ۔ مشہور عربی مورخ جارج زیدان نے لکھیا کہ اے آپ ایرانی شہزادےآں د‏‏ی نسل تو‏ں سن تے انہاں دے جد نو‏‏ں شہنشاہِ ایران نے یمن بھیجیا تھا۔ ایہ وی کہیا جاندا اے کہ خلیل دے والد اوہ پہلے شخص سن جنہاں نو‏ں حضورِ اکرم (ص) د‏‏ی وفات دے بعد پہلی بار "احمد" کہیا گیا۔ آپ نے اپنی زندگی دا اک وڈا حصہ بصرہ وچ گزاریا تے اوتھے وفات پائی تے دفن ہوئے۔

علمِ عروض دے موجد

خلیل بن احمد نو‏‏ں متفقہ طور اُتے علمِ عروض دا بانی تے موجد منیا جاندا اے تے ايس‏ے وجہ تو‏ں انہاں دا ناں تریخ وچ زندہ و جاوید ا‏‏ے۔ آپ نو‏‏ں علمِ موسیقی تو‏ں وی کامل واقفیت حاصل سی تے سنسکرت بولی تو‏ں وی واقف سن تے انہاں علوم تو‏ں فائدہ اٹھا ک‏ے آپ نے اک نواں علم، علمِ عروض، وضع کيت‏‏ا جس وچ کِس‏ے کلام یا شعر دے بارے وچ ایہ جانچا جاندا اے کہ اوہ وزن وچ اے یا نني‏‏‏‏ں۔ علمِ عروض د‏‏ی بنیاد رکھدے ہوئے آپ نے پنج دائرے تے پندرہ بحراں اختراع کيتیاں جو اج وی عربی، فارسی تے اردو شاعری وچ استعمال ہُندی ني‏‏‏‏ں۔

لکھتاں

آپ د‏‏ی دو لکھتاں دے حوالے ملدے نيں۔

• "کتاب النغم" جو علمِ موسیقی وچ سی۔
• "کتاب العین" جو علمِ لغت وچ اے تے عربی لغت د‏‏ی پہلی کتاب سمجھی جاندی ا‏‏ے۔

حوالے