خافی خان
تاریخ پیدائش سنہ 1664   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

تاریخ وفات سنہ 1732 (67–68 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

باب ادب
محمد ہاشم (سن 1664–1732) ، جو اس دے لقب خافی خان کے ناں تو‏ں مشہور نيں ، مغل ہندوستان دے اک سرکاری ملازم تے مورخ سن ۔ اوہ ہندوستان د‏‏ی تریخ دے بارے وچ فارسی بولی دی اک کتاب ، منتخب اللباب کی تصنیف دے لئی قابل ذکر نيں ۔

سیرت

سودھو

محمد ہاشم نو‏‏ں شہنشاہ محمد شاہ نے خفیٰ خان (یا خوافی خان) دا لقب دتا سی ، کیو‏ں کہ اس دے آباؤ اجداد موجودہ ایران وچ خاف (یا خواف ) تو‏ں آئے سن ۔ اس د‏ی پیدائش د‏‏ی صحیح تریخ تے جگہ معلوم نئيں اے ، لیکن اوہ شاید ہندوستان وچ پیدا ہويا سی۔ منتخب ال لوباب فرماندے نيں کہ انہاں نے "صوابدید د‏‏ی عمر" نو‏‏ں پہنچدے ہوئے 52 سال مکمل کيت‏‏ا سی جدو‏ں شاہجہان دے وزیر سعد اللہ ( ہجری سال 1066) د‏‏ی موت دے بعد 74 سال گزر چکے سن ۔ معاصر "صوابدید د‏‏ی عمر" نو‏‏ں 14 سال فرض کردے ہوئے ، اس تو‏ں ایہ ظاہر ہُندا اے کہ خافی خان 1664 دے نیڑے پیدا ہويا سی۔ [۱]

خافی خان دے والد خواجہ میر وی مورخ سن ، تے مغل شہزادہ مراد دے ماتحت اک اعلیٰ عہدے اُتے فائز سن ۔ خفی خان نے شاید اپنے کیریئر دا آغاز بطور مرچنٹ یا سرکاری کلرک دے طور اُتے کيت‏‏ا سی ، تے 1693–1694 وچ بمبئی تشریف لے گئے ، جتھ‏ے انہاں دا اک انگریزی عہدیدار دے نال انٹرویو سی۔ [۱] سموگر د‏‏ی لڑائی وچ خواجہ میر شدید زخمی ہوئے سن ، جس وچ مراد نو‏‏ں اپنے بھائی اورنگ زیب نے شکست دتی سی۔ بعد وچ ، خواجہ میر نے اورنگزیب د‏‏ی خدمت کيتی ، تے انہاں دے بیٹے خافی خان نے وی اورنگ زیب دے عہد (1658–1707) دے دوران مختلف سول تے فوجی خدمات انجام دتیاں۔ [۲]

خافی خان نے اورنگزیب دے جانشیناں د‏‏ی خدمت کيتی ، جنہاں وچ بہادر شاہ ، فرخ سیر ، تے محمد شاہ شامل ني‏‏‏‏ں۔ [۲] اوہ دکن تے گجرات وچ رہندا سی ، اک لمبا عرصہ سورت وچ گزاردا سی۔ اوہ احمد آباد ، راہوری ، تے چمپنر (جس د‏‏ی گورنری شپ انہاں نے بہادر شاہ دے دور وچ سنبھالی تھی) وچ وی رہیا۔ انہاں دے منتخب اللباب وچ محمد شاہ دے دور حکومت دے 14 واں سال یعنی 1732 دے شروع تک دے واقعات شامل ني‏‏‏‏ں۔ انہاں نے ہندوستان د‏‏ی معمولی مسلم خانداناں د‏‏ی تریخ اُتے وی اک کتاب لکھی: ایہ کتاب بظاہر فرشتے دے کم دا اک خاکہ سی ، تے اس دا اک چھوٹا جہا حصہ وی نسخے د‏‏ی شکل وچ باقی ا‏‏ے۔ [۱]

خافی خان نے نظام الملکی دا لقب حاصل کيت‏‏ا ، جس تو‏ں اندازہ ہُندا اے کہ انہاں نے اپنے آخری سالاں دے دوران نظام الملک ، آصف جاہ اول د‏‏ی خدمت کيتی ، جس نے حیدرآباد ریاست قائم کيت‏‏ا۔ اوہ شاہ نواز دا نیڑےی دوست سی ، آصف جاہ اول دا اک ہور درباری تے مآثر الامراء دا مصنف سی۔ [۱]

حوالے

سودھو
  1. ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ۱.۳ H. Beveridge (1993). "K̲h̲wāfī K̲h̲ān". In M. Th. Houtsma. E. J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913–1936. BRILL. pp. 868–869. ISBN 90-04-09790-2. 
  2. ۲.۰ ۲.۱ Harbans Singh, ed. (1992). The Encyclopaedia of Sikhism: M-R. Punjabi University. p. 148. ISBN 978-81-7380-349-9.