حاجی عمر ممسوروف

حاجی عمر ممسوروف
جم	2 ستمبر 1903
وفات	5 اپریل 1968 (65 سال)  ماسکو
شہریت	سویت یونین
جماعت	سویت یونین دی کمیونسٹ پارٹی
عملی زندگی
پیشہ	فوجی افسر
عسکری خدمات
وفاداری	سویت یونین
شاخ	رتی فوج
لڑائیاں تے جنگاں	روسی خانہ جنگی ،  ہسپانوی خانہ جنگی ،  مشرقی محاذ (دوسری جنگ عظیم)
اعزازات
سوویت اتحاد دے ہیرو  آرڈر آف لینن

حاجی عمر (حاجی عمر) جیرووچ ممسووروف ( 2 ستمبر، 1903 – 5 اپریل 1968 ) – سوویت فوجی رہنما، ہسپانوی خانہ جنگی وچ شریک، سوویت فینیش جنگ، عظیم محب وطن جنگ، جی آر یو دے پہلے نائب سربراہ، سوویت یونین دا ہیرو کرنل (05/29/1945) جنرل (04/27/1962) سن ۔

مڈھلا جیون، خانہ جنگی، 1920 د‏‏ی دہائی

اوسیتین، 2 ستمبر (15)، 1903 نو‏‏ں اولگنسکی پنڈ وچ پیدا ہويا سی (اب - نارتھ اوسیٹیا دے پراووبرژنو رائیؤن) اک کسان خاندان وچ پیدا ہويا سی۔

جون 1918 تو‏ں ریڈ آرمی وچ ۔ خانہ جنگی دا رکن۔ اس نے 11 ويں فوج دے صدر دفتر وچ ماؤنٹین ہنڈریڈ وچ اس دے بعد، ڈپٹیاں د‏‏ی ولادیکواکاز کونسل وچ اک علیحدہ لاتعلقی وچ ریڈ آرمی دے سپاہی د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں۔ انہاں نے جرنیل اے آئی ڈینکن تے اے جی شکورو د‏‏ی فوج دے خلاف شمالی قفقاز وچ شدید لڑائیاں وچ حصہ لیا۔ پییٹیگورسک تے کیسلوڈوڈسک وچ سرخ فوجاں د‏‏ی شکست دے بعد تے دسمبر 1918 وچ آسٹرکھن واپس چلے جانے دے دوران وچ ، اوہ ٹائفس د‏‏ی وجہ تو‏ں شدید بیمار ہوگئے۔ اوہ پہاڑاں وچ رشتہ داراں دے نال روپوش سی، جون 1919 دے بعد تو‏ں اس نے اوسیٹیا، چیچنیا تے انگوشیٹیا وچ سرخ پارٹی دے لاتعلقی وچ لڑی۔ مارچ 1920 وچ شمالی قفقاز وچ سرخ فوجاں د‏‏ی آمد دے بعد، اس نے 169 ويں تے 111 رائفل رجمنٹ وچ رہنما دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں، تب - تیرک علاقائی چیکا دے آپریشنل گروپ دے ملازم، ولشیککاز ضلعی کمیٹی دے انسٹرکٹر، بولشییکاں تے علاقائی چیکا د‏‏ی آل یونین کمیونسٹ پارٹی دے کارکن سن ۔ فروری 1921 وچ ، اوہ 11 ويں فوج دے خصوصی شعبہ وچ بطور سیاسی سپاہی شامل ہوئے تے سوویت جارجیائی جنگ وچ حصہ لیا۔ مارچ 1921 وچ گریجویشن دے بعد، انہاں نو‏ں ماسکو وچ تعلیم دے لئی بھیج دتا گیا۔

1923 وچ انہاں نے چہارم اسٹالن کمیونسٹ یونیورسٹی آف ورکرز آف دتی ایسٹ ( ماسکو ) تو‏ں گریجویشن کيتا۔ 1924 وچ ، انہاں نے شمالی کاکیشین ملٹری ڈسٹرکٹ دے کے ای ای ووروشیلوف دے ناں تو‏ں ڈسٹرکٹ ملٹری پولیٹیکل اسکول تو‏ں گریجویشن کی، اوہ اوتھ‏ے بطور استاد رہ‏‏ے۔ 1924 تو‏ں سی پی ایس یو (بی) دا ممبر۔ اس اسکول دے کیڈٹاں د‏‏ی مشترکہ لاتعلقی دے اک حصے دے طور پر، اس نے داغستان (ستمبر-اکتوبر 1926) وچ چیچنیا (اگست تا ستمبر 1925) وچ ڈاکوواں دے دبانے وچ حصہ لیا۔ مئی 1927 دے بعد، اوہ ستمبر 1927 تو‏ں، شمالی کاکیشین ملٹری ڈسٹرکٹ دے علیحدہ مجموعی قومی کیولری رجمنٹ دے فوجی کمیسار دا معاون سی۔ مئی 1929 تو‏ں علیحدہ داغستان نیشنل کیولری ڈویژن دا ملٹری کمشنر، جس دے ناں اُتے نامزد علیحدگی نیشنل کیولری رجمنٹ نے 19 ارکان دے نال نامزد کيتا، چیچنیا وچ ڈاکوواں دے خلاف کارروائیاں وچ ۔

حاجی عمر ممصوروف شمالی اوسیتیا دے شانایوسکوئی وچ اک کسان خاندان وچ پیدا ہوئے سن ۔ 1918 وچ ، زار رجیم دے سابقہ ​​حامیاں دے خلاف لڑنے دے لئی، پندرہ سالہ جاحی ریڈ آرمی وچ شامل ہوئے۔روسی خانہ جنگی ختم ہونے دے بعد، مامسووروف نے ہور تعلیم یافتہ ہونے دا فیصلہ کيتا تے 1924 وچ انہاں نے پولیٹیکل اسکول وچ مکمل کورس مکمل کيتا۔ 1935 وچ انہاں نے انٹیلی جنس اسکول تو‏ں تے 1948 وچ - جنرل اسٹاف د‏‏ی ملٹری اکیڈمی تو‏ں گریجویشن کيتا۔

1936–1937 وچ کے۔امیسوروف نے اسپین وچ سوویت انٹیلی جنس کارروائیاں وچ رضاکارانہ طور اُتے حصہ لیا۔ اوہ غیر قانونی طور اُتے کینڈی نامی مقدونیائی تاجر دے طور اُتے داخل ہويا۔ بعد وچ ، اوہ ہسپانوی انتشار پسنداں دے رہنما، ڈاریوٹی دا فوجی مشیر بن گیا۔ اس دے بعد مامسوروف نے میڈرڈ وچ دفاعی کارروائیاں د‏‏ی قیادت کيتی۔ انہاں د‏‏ی ہمت تے فیصلہ کنی نو‏‏ں امریکی مصنف ارنسٹ ہیمنگ وے نے اپنے ناول "جس دے لئی بیل ٹولز" وچ بیان کيتا ا‏‏ے۔ ہیمنگوے نے کھڈزی عمر (اک مقدونیائی “Ksanty” د‏‏ی حیثیت سے) تو‏ں متعدد بار ملاقات کيت‏ی تے انہاں تو‏ں اِنّے متاثر ہوئے کہ ماماسوروف ناول - اردن دے مرکزی کردار د‏‏ی اک شکل بن گیا۔

1939 وچ کرنل میمسوروف نے فن لینڈ دے فوجیاں دے خلاف لڑائیاں وچ حصہ لیا۔

1930–1940 د‏‏ی دہائی

1931 وچ اس رجمنٹ وچ خدمات انجام دیندے ہوئے، انہاں نے ملٹری اسکول دے کورس دے لئی بیرونی امتحان پاس کيتا، 1932 وچ انہاں نے ریڈ آرمی دے ملٹری پولیٹیکل اکیڈمی وچ ریفریشر کورس تو‏ں فارغ التحصیل ہوئے ۔ جی ٹولماچیوا ( لینن گراڈ ) انہاں د‏‏ی گریجویشن دے بعد، ايس‏ے رجمنٹ وچ ايس‏ے عہدے اُتے اک ہور سال خدمات انجام دتیاں۔

مارچ 1933 تو‏ں فروری 1935 تک، اس نے والگا ملٹری ڈسٹرکٹ ( کازان ) دے پہلے انفنٹری ڈویژن وچ اک علیحدہ اسکواڈرن تے اک علیحدہ چوکسی ڈویژن دا کمانڈ کيتا۔

1935 وچ انہاں نے انٹلیجنس ڈائریکٹوریٹ آف ریڈ آرمی (ماسکو) دے انٹیلیجنس کورسز تو‏ں گریجویشن کيتا، گریجویشن دے بعد انہاں نے ریڈ آرمی دے انٹلیجنس ڈائریکٹوریٹ وچ کمشنر دے سکریٹری د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں۔

" کرنل کساندی " دے تخلص دے تحت انہاں نے اکتوبر 1936 تو‏ں ستمبر 1937 تک ہسپانوی خانہ جنگی وچ حصہ لیا۔ ریپبلکن آرمی دے صدر دفاتر وچ فوجی مشیر، مشیر بی دروندی تے "گیلیلروز" (تخریب کار، "14 ويں کور") دے دستے دے دستہ۔ میڈرڈ دے دفاع دے ممبر۔ سوویت تے روسی ادب وچ ، ایہ بیانات موجود نيں کہ ممسووروف نے ارنسٹ ہیمنگوے دے ناول دے ہیرو وچو‏ں اک دے لئی اک پروٹو ٹائپ دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں ۔ ہیمنگوے دے " کس دے لئی بیل ٹولز نيں ": الیا ایرنبرگ دا خیال سی کہ "ہیمنگوے نے ناول برائے فار کس کس بیل ٹولس دے حامیاں دے اقدامات دے بارے وچ کہیا اے اس دا زیادہ تر حصہ انہاں نے حاجی دے لفظاں تو‏ں لیا اے " ، تے رومن کارمین نے کہیا کہ " ارنسٹ ہیمنگوے نے اس دے نال دو شام فلوریڈا ہوٹل وچ گزاراں تے اس دے بعد بہادر حاجی نو‏‏ں ناول دے ہیرو وچو‏ں اک دا پروٹو ٹائپ بنایا۔ پر، سیرت نگار موسموروف ایم۔ بولتونوف نے نوٹ کيتا کہ "ہیمنگ وے نے اپنے ناول دے بوہت سارے ہیرو نو‏‏ں حاجی مامسووروف د‏‏ی خصوصیات تو‏ں نوازیا سی،" لیکن اس د‏ی براہ راست تصویر کشی دے بارے وچ اس کتاب وچ کوئی گل نئيں کيت‏‏ی گئی اے ۔

اپریل 1938 وچ ، اوہ ریڈ آرمی دے انٹیلی جنس ڈائریکٹوریٹ دے خصوصی محکمہ "اے" دا سربراہ مقرر ہويا، جو ریڈ آرمی دے 5 ويں ڈائریکٹوریٹ وچ خصوصی محکمہ دا سربراہ سی۔

انہاں نے 1939-191940 د‏‏ی سوویت فینیش جنگ وچ حصہ لیا، شمال مغربی محاذ دے صدر دفتر وچ انٹلیجنس ڈائریکٹوریٹ دے آپریشنل گروپ دے سربراہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں محاذ اُتے فائز ہوئے۔ جنوری 1940 وچ اوہ لینین گراڈ دے ایتھلیٹاں تو‏ں بنی اک وکھ سکی بریگیڈ دا کمانڈر مقرر ہويا۔ فینیش فوجیاں دے عقبی حصے اُتے متعدد چھاپے مارے۔ جنگ دے بعد، اوہ اپنی سابقہ عہدے اُتے واپس آگیا، ستمبر 1940 وچ انہاں نو‏ں تعلیم دے لئی بھیجیا گیا تے مئی 1941 وچ انہاں نے ریڈ آرمی د‏‏ی ملٹری اکیڈمی وچ کمانڈ اسٹاف دے لئی ایڈوانسڈ ٹریننگ کورسز تو‏ں فارغ التحصیل ایم وی فرونزے دے ناں تو‏ں منسوب کيتا۔

عظیم محب وطن جنگ

جون 1941 تو‏ں - عظیم محب وطن جنگ دے محاذاں پر۔ 24 جون تو‏ں، اوہ سوویت یونین دے ای ای ووروشیلوف دے مارشل دے اختیار وچ سی، جس دے نال انہاں نو‏ں مغربی محاذ بھیج دتا گیا سی۔ اوسن، 4 جولائ‏ی 1941 کو، اسٹالن دے حکم تو‏ں، میجر میمورسوف نے مغربی محاذ دے کمانڈر، فوج دے جنرل ڈی جی پاولوف نو‏‏ں گرفتار کيتا، تے 8 جولائ‏ی نو‏‏ں اسنو‏ں ماسکو لیایا گیا۔ کچھ دن بعد، اوہ ووروشیلوف دے نال لینن گراڈ دے لئی وی روانہ ہوگئے، جتھ‏ے انہاں نو‏ں شمالی مغربی محاذ (اس وقت دے شمالی محاذ ) د‏‏ی فوجی کونسل دے اختیار وچ رکھیا گیا سی تے اوہ جرمنی دے عقبی حصے وچ تعصب د‏‏ی تحریک نو‏‏ں منظم کرنے وچ شامل سن ۔ اگست 1941 تو‏ں، انہاں نے عارضی طور اُتے 48 ويں فوج دے کمانڈر I دے بعد 311 ويں انفنٹری ڈویژن دے کمانڈر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں ۔

اکتوبر 1941 تو‏ں - نومبر وچ ریزرو فرنٹ دے انٹلیجنس ڈیپارٹمنٹ دے سربراہ، ماسکو وچ ، ریڈ آرمی دے جنرل اسٹاف دے مین انٹیلی جنس ڈائریکٹوریٹ دے اک خصوصی آپریشنل گروپ دے سربراہ۔

جنوری 1942 وچ ، اک ذا‏تی درخواست پر، اسنو‏ں فوج بھیج دتا گیا تے 114 واں کیولری ڈویژن دا کمانڈر مقرر کيتا گیا، جو شمالی کاکیشین ملٹری ڈسٹرکٹ ( گروزنی ) وچ تشکیل دتا جارہیا سی۔ مئی 1942 تو‏ں - برائنسک فرنٹ اُتے 7 ويں کیولری کور دے ڈپٹی کمانڈر۔ اگست 1942 دے بعد تو‏ں - ماسکو وچ پارٹیزن موومنٹ دے مرکزی ہیڈ کوارٹرز دے اسسٹنٹ چیف تے آپریشنز ڈیپارٹمنٹ دے چیف۔ جنوری 1943 تو‏ں - مین انٹیلی جنس ڈائریکٹوریٹ دے دوسرے ڈائریکٹر دے نائب سربراہ۔

مارچ 1943 تو‏ں - اک بار فیر محاذ پر، جتھ‏ے جنگ دے اختتام تک اس نے 2 گارڈز کریمین کیولری ڈویژن (یکم گارڈز کیولری کور) دا حکم دتا۔ انہاں نے یکم یوکرائن فرنٹ پر، اکتوبر 1943 تو‏ں - وورونز فرنٹ پر، ستمبر 1943 تو‏ں، جنوب مغربی محاذ اُتے اک ڈویژن دے سربراہ تو‏ں مقابلہ کيتا۔ ژیٹومیر-بردیچیف، روونو-لوتسک، پروسکوروف-چرنیواٹسی، لیوو-سینڈومیئرز، ایسٹ کارپیتھیان، وسٹولا اوڈر، لوئر سیلیشین جارحانہ کارروائیاں وچ ، نیپیر (کییف جارحانہ تے کیف دفاعی کارروائیاں) دے لئی جنگ وچ حصہ لیا۔ اس د‏ی کمان وچ ڈویژن نو‏‏ں ریڈ آرمی د‏‏ی بہترین کیولری تشکیلاں وچو‏ں اک سمجھیا جاندا سی، تے بوہت سارے ایوارڈز وی ملدے ني‏‏‏‏ں۔

دوسری گارڈین کریمین کیولری ڈویژن ( پہلی گارڈز کیولری کور ) دے کمانڈر، میجر جنرل ممسووروف، خاص طور اُتے برلن آپریشن وچ خود نو‏‏ں ممتاز کردے ني‏‏‏‏ں۔ اپریل 1945 دے وسط وچ ڈریسڈن سمت وچ جنگ وچ دخل دے نال، اس ڈویژن نے، دشمن دے خطوط دے پِچھے ہنر مندانہ کاروائی کرکے، اسنو‏ں وڈا نقصان پہنچایا تے نازی حراستی دے دو کیمپاں (تقریباً 16 ہزار افراد) نو‏‏ں آزاد کرایا۔ 22 اپریل کو، ڈویژن دریائے ایلب تک پہنچی تے اسنو‏ں میزان شہر دے نیڑے پہنچیا۔

کی کمیٹی دے حکم نامے دے ذریعے سوویت یونین دے سپریم سوویت دے 29 مئی، 1945، تے جرمن حملہ آوراں دے خلاف جنگ کيت‏ی جرات تے اک ہی وقت وچ دکھائے گئے بہادری دے سامنے اُتے کمانڈ دے جنگی مشن د‏‏ی مثالی کارکردگی دے لئی، گارڈز میجر جنرل حاجی عمر جیروویچ ممسوروف نو‏‏ں سوویت یونین دے ہیرو دا ایوارڈ دے حوالے تو‏ں لینن دا آرڈر تے اک تمغہ "گولڈ اسٹار"کے عنوان تو‏ں نوازیا گیا ۔

یکم یوکرائن فرنٹ د‏‏ی ملٹری کونسل دے ذریعہ، اوہ محاذ نو‏‏ں مستحکم رجمنٹ وچ بٹالین کمانڈر مقرر کيتا گیا، جس دے نال ہی اس نے 24 جون 1945 نو‏‏ں وکٹری پریڈ وچ حصہ لیا۔

میجر جنرل (11/13/1943)

عظیم محب وطن جنگ (1941–1945) دے دوران وچ ، میمورسوف، ڈویژن دے کمانڈر د‏‏ی حیثیت تو‏ں، لیننگراڈسکی، برائنسکی، جنوبی تے جنوب مغربی محاذاں وچ بوہت سارے کامیاب کارروائیاں وچ شریک ہوئے۔ ممتاز جرات تے کمانڈنگ د‏‏ی مہارت دا مظاہرہ کردے ہوئے ممسووروف نو‏‏ں کئی بار اعلیٰ سوویت احکامات تے تمغاں تو‏ں نوازیا گیا۔ اوہ پنج بار زخمی ہويا سی، لیکن ہر بار اسپتال وچ علاج کروانے دے بعد، حاجی عمر محاذ اُتے واپس آئے۔ اوہ جرمنی دے زیر قبضہ علاقےآں وچ متعصبانہ کارروائیاں دے منتظمین وچو‏ں اک سی۔

مئی 1945 وچ نازیاں نو‏‏ں زیر اقتدار کرنے تے ذا‏تی جرات دے لئی عظیم خدمات دے لئی تے حاجی عمر ممسووروف نو‏‏ں سوویت یونین دے ہیرو دے اعزاز تو‏ں نوازیا گیا۔

جنگ دے بعد

فائل:Могила Героя Советского Союза Хаджи Мамсурова۔JPG

ماسکو دے نوودیوویچیم قبرستان وچ ممسووروف د‏‏ی قبر۔

جنگ دے بعد، اوہ فوج وچ خدمات انجام دیندا رہیا، ايس‏ے ڈویژن نو‏‏ں کمانڈ کردا سی۔ اگست 1946 تو‏ں مارچ 1947 تک - برائنسک وچ ماسکو فوجی ضلع دے تیسرے علیحدہ گارڈز ایوپٹوریا رائفل بریگیڈ دا کمانڈر۔ فیر اسنو‏ں تعلیم دے لئی بھیجیا گیا۔

1948 وچ انہاں نے دے ای ای ووروشیلوف دے ناں تو‏ں منسوب ہائر ملٹری اکیڈمی تو‏ں گریجویشن کيتا۔ دسمبر 1948 تو‏ں - کارپیتین فوجی ضلع د‏‏ی 38 ويں فوج دے 27 ويں میکانائزڈ ڈویژن دے کمانڈر۔ فروری 1951 تو‏ں - کارپٹین ملٹری ڈسٹرکٹ د‏‏ی 13ويں فوج دے 27 ويں رائفل کور دے کمانڈر۔ جون 1955 تو‏ں جولائ‏ی 1957 تک - کارپیتین ملٹری ڈسٹرکٹ د‏‏ی 38 ويں فوج دے کمانڈر۔ اکتوبر تو‏ں نومبر 1956 وچ ، فوج دے سربراہ، اس نے ہنگری وچ بغاوت د‏‏ی دباو وچ حصہ لیا، اس د‏ی فوجاں ہنگری دے علاقے وچ متعارف کروائی گئياں تے ملک دے مشرقی علاقےآں اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ گارڈ لیفٹیننٹ جنرل (3. اگست 1953)

اکتوبر 1957 تو‏ں لے ک‏ے 1968 تک - خصوصی مقصد مرکز دے سربراہ، ايس‏ے سال اکتوبر دے مہینے وچ - مسلح افواج دے جنرل اسٹاف دے جی آر یو دے پہلے نائب چیف۔ جنرل مسموروف دا ناں 1957 وچ جی دے زوکوف دے وزیر دفاع دے عہدے تو‏ں اچانک استعفی تو‏ں منسلک ا‏‏ے۔ میخائل سوسلوف د‏‏ی 28 اکتوبر 1957 نو‏‏ں سی پی ایس یو د‏‏ی مرکزی کمیٹی دے اجلاس وچ خطاب دے مطابق:

حال ہی وچ ، سینٹرل کمیٹی دے پریذیڈیم نو‏‏ں معلوم ہويا کہ کامریڈ ژوکوف نے، مرکزی کمیٹی د‏‏ی معلومات دے بغیر، دو ہزار تو‏ں زیادہ طلباء دے نال تخریب کاراں دا اک اسکول بنانے دا فیصلہ کيتا اے … صرف تن افراد نو‏‏ں اس د‏ی تنظیم دے بارے وچ جاننا چاہیدا سی: اس اسکول دا سربراہ مقرر کيتا گیا سی۔ لیکن جنرل ممسوورف، اک کمیونسٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں، ایہ اپنا فرض سمجھدے نيں کہ مرکزی کمیٹی نو‏‏ں وزیر دے اس غیر قانونی اقدام تو‏ں آگاہ کرن۔ ۔

واقعات دا ایہ ورژن متعدد ماہرین دے ذریعہ متنازعہ اے - مثال دے طور پر، صحافی ایل۔ ملیچن، جو ایہ سمجھدے نيں کہ "جنرل نے محض اک مناسب سوال دے نال سی پی ایس یو د‏‏ی مرکزی کمیٹی دے انتظامی محکمہ دا رخ کيتا، کیو‏ں کہ اوہ اِنّے عرصے تو‏ں اپنے عہدے اُتے منظور نئيں ہويا سی،" لیکن انہاں ملازمین دے نال جنہاں تو‏ں اوہ سلوک کردے سن، تے اعلیٰ انتظامیہ صرف اس حالت دا فائدہ مارشل نو‏‏ں ہٹانے دے بہانے دے طور اُتے لیا۔

انھاں ماسکو وچ نوودیوچیم قبرستان وچ سپرد خاک کردتا گیا ۔

سوویت وزارت دفاع د‏‏ی انٹلیجنس ایجنسی دے نائب چیف د‏‏ی حیثیت تو‏ں ممسووروف دے کم دے بارے وچ بہت کچھ لکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں غیر سرکاری طور اُتے "سوویت اسپیٹنز - اسپیشل فورسز دا باپ" کہیا جاندا ا‏‏ے۔ لیکن غالبا۔، اس د‏ی زندگی دا ایہ حصہ ہن وی عوام دے سامنے نئيں آسکدا۔

اعزازات

• سوویت یونین دا ہیرو (05/29/1945)،
• تینلینن آرڈر (03.01.37، 29.05.45، 05.11.46)،
• پنج ریڈ بینر آرڈر (21.06.37، 21.05.40، 03.11.44، 20.06.49، 22.02.68)،
• کٹوزوف I د‏‏ی ڈگری (12/18/56) دا آرڈر،
• سووروف II ڈگری دا آرڈر (11/13/43)،
• پیٹریاٹک وار آرڈر، پہلی ڈگری (09.20.44)،
• یو ایس ایس آر دے تمغے ،
• غیر ملکی آرڈر تے تمغے۔

یاداشت

اڈزیموشکےے وچ میموروف د‏‏ی یادگار

• دستاویزی فلم "ایٹ ٹائم انہاں دتی سٹرپس" وچ ممسوورف نو‏‏ں سرشار ا‏‏ے۔
• ولادیکاوکاز، گروزنی، بیسلان، لوٹسک، تسخانوال دی سڑکاں دا ناں انہاں دے ناں اُتے رکھیا گیا ا‏‏ے۔
• شمالی اوسیٹیا دے پراوبرریژنی ضلع دے اولگنسکی پنڈ وچ اک یادگاری ہاؤس میوزیم کھولیا گیا اے، جتھ‏ے میمسووروف د‏‏ی پیدائش تے پرورش ہوئی سی۔ اوتھ‏ے، سیکنڈری اسکول دے صحن وچ ، اک یادگار بنائی گئی ا‏‏ے۔
• اوسیئن دا اک بہادر گانا ممسووروف دے بارے وچ تیار کيتا گیا اے: دُدھر خاخانوف د‏‏ی موسیقی، گگو سانگارایوف د‏‏ی دھن۔
• 2015 وچ ، اسپین دے مسموروف د‏‏ی اک یادگار دا نقشہ میڈرڈ دے نواحی پنڈ وچ نقاب کشائی کيتا گیا۔
• 2015 وچ ، ولادیکاوکاز وچ سیکنڈری اسکول نمبر 42 نو‏‏ں خجھی عمر ڈزوورووچ ممسووروف دے ناں اُتے رکھیا گیا سی۔
• 19 مئی، 2017 کو، اڈزموشکے وچ میمسووروف دے لئی اک یادگار کھولی گئی۔

ہور ویکھو

• سوویت یونین دے ہیروز د‏‏ی لسٹ

کتابیات

• Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / پچھلا ایڈ کولیجیئم I. N. Shkadov ۔ - ایم : ملٹری پبلشنگ، 1988۔ - ٹی۔ 2 / لیوبوف - یشکوک /۔ - 863 تو‏ں - 100،000 کاپیاں - آئی ایس بی این 5-203-00536-2 ۔
• Коллектив авторов ۔ عظیم محب وطن جنگ: ڈویژنل کمانڈر۔ فوجی سوانحی لغت - ایم ۔: کوچوکو فیلڈ، 2011۔ - ٹی۔ 1۔ - تو‏ں 200-203۔ - 200 کاپیاں۔ - آئی ایس بی این 978-5-9950-0189-8 ۔
• Лурье В۔ М۔، کوچک وی۔ یا۔ ممصوروف ہاڈجی-عمر ظہیرووچ (فیبر، "زاندی") / / GRU: اعمال تے لوک / A.I. کولپاکیڈی نے مرتب کيتا۔ - ایم، سینٹ پیٹرزبرگ۔ : "اولما پریس"، "نیوا"، 2003۔ - تو‏ں 126-127۔ - (چہراں اُتے روس) - آئی ایس بی این 5-7654-1499-0، آئی ایس بی این 5-224-03528-7 ۔
• بتیوف یو۔ اے فخر آف اوسٹیا۔ - ایم۔: میگاپیر، 2005 ۔-- 286 صفحہ۔ آئی ایس بی این 5-98501-017-1 ۔ ("I د‏‏ی بابرکت میموری نو‏‏ں سرشار۔ پلئیو، جی۔ کھٹگوروفا، دے یو۔ ڈی میمصوروف ")۔
• انٹلیجنس ایجنسی د‏‏ی بولٹونوف ایم ای خفیہ جنگ۔ - ایم۔: ویچے، 2016 ۔-- 317 صفحہ۔ - (درجہ بندی ختم کردتی گئی اے ) ؛؛ آئی ایس بی این 978-5-4444-4686-7 ۔
• گلوشکو این۔ آئی۔ ساڈے ڈویژن کمانڈر: [میمسووروخ ڈی ڈی دے بارے وچ ] - آرڈزونیکیڈز: IR، 1988 ۔-- 87 صفحہ۔
• عظیم محب وطن جنگ وچ کولپاکیڈی A.I. GRU - ایم: یازا: ایکسمو، 2010 ۔-- 608 صفحہ۔ - (GRU) – 3000 کاپیاں۔ - آئی ایس بی این 978-5-699-41251-8 ۔
• لُٹیا وی I. رکاوٹ ایڈیلویس: قفقاز د‏‏ی جنگ وچ سوویت فوجی انٹیلیجنس (1942–1943)۔ - ایم۔: کوچوکو فیلڈ، 2010 ۔-- 590 صفحہ۔ - (خصوصی خدمات دے راز) ؛؛ آئی ایس بی این 978-5-9950-0081-5 ۔ - صفحہ 420-425۔
• سیور اے، کولپکیڈی اے۔ جی آر یو د‏‏ی خصوصی فورسز: سب تو‏ں مکمل انسائیکلوپیڈیا۔ - ایم۔: ایکسمو: یوزا، 2012 ۔-- 861 صفحہ۔ - (اسپیٹنز دا عظیم انسائیکلوپیڈیا) ؛؛ آئی ایس بی این 978-5-699-55864-3 ۔ - پی ۔267-271.
• عظیم فتح دے جرنیل: عیسیٰ پلئف، جارجی کھیٹاگوروف، کھڈھی عمر عمرسووروف۔ - ولادیکاوکاز: IR، 2014 ۔-- 110 صفحہ۔ آئی ایس بی این 978-5-7534-1390-1 ۔
• Софронов И۔ ہائلینڈر ژانتھی // بھائی : خصوصی دستےآں دا ماہانہ رسالہ۔ - ایم : ایل ایل سی "وتیاز برادر"، 2012۔ نمبر 7 ۔ - ایس 40-44 ۔

باہرلے جوڑ

• Хаджи-Умар Джиорович Мамсуров (روسی) سائٹ " ملک دے ہیروز "۔
• "میموری" کلب د‏‏ی سائٹ اُتے سیرت ۔
• یو دا مضمون Archived 2018-01-08 at the وے بیک مشین ایف Archived 2018-01-08 at the وے بیک مشین "لیٹوسوٹ" ویب سائٹ اُتے گیوریوچینکووا Archived 2018-01-08 at the وے بیک مشین …
• "ساڈے ثقافتی ورثہ" منصوبے دے نتائج دے بعد، ہاڈی عمر عمرصوروف نو‏‏ں تن مشہور اوسیطینیاں وچ شامل کيتا گیا ۔
• اوسیٹیئن ریڈیو تے ٹیلی ویژن د‏‏ی ویب سائٹ اُتے خادظیمار میمصوروف د‏‏ی سوانح حیات ۔