جھاڑکھنڈ

جھارکھنڈ
ریاست
وسائل تو‏ں مالا مال ریاست ، جھارکھنڈ دا شکار اے resource curse
مہر
جھارکھنڈ دا محل وقوع
جھارکھنڈ دا نقشہ
متناسقات (ران): 23.35°N 85.33°E / 23.35; 85.33
ملک	بھارت
بھارت د‏‏ی انتظامی تقسیم	مشرقی بھارت
Formation	15 نومبر 2000
پایہ تخت	رانچی
سب تو‏ں وڈا شہر	دمكا
ضلع	24
حکومت
• گورنر	دراوپدی مرمو
• Chief Minister	ہیمنت سورین (جے ایم ایم)
• اسمبلی	یک ایوانیت (81 نشستاں)
• پارلیمانی حلقہ	14
• بھارتی عدالت ہائے عالیہ د‏‏ی لسٹ	جھارکھنڈ ہائی کورٹ
رقبہ
• کل	۷۹,۷۱۴ مربع کلومیٹر ( مربع میل)
رقبہ درجہ	لسٹ بھارتی ریاستاں تے علاقہ جات بلحاظ رقبہ
آبادی (2011)
• کل	۳۲,۹۸۸,۱۳۴
• درجہ	بھارت د‏‏یاں ریاستاں بلحاظ آبادی
• کثافت	۴۱۴/مربع  کلومیٹر (۱,۰۷۰/مربع میل)
منطقۂ وقت	بھارتی معیاری وقت (UTC+05:30)
آیزو 3166 رمز	آیزو 3166-2:IN
انسانی ترقیا‏ت‏‏ی اشاریہ	0.376 (low)
HDI rank	لسٹ بھارتی ریاستاں تے علاقہ جات بلحاظ انسانی ترقیا‏ت‏‏ی اشاریہ (2007-08)
بھارت وچ شرح خواندگی	67.6% (لسٹ بھارتی ریاستاں بلحاظ شرح خواندگی)
دفتری زبان	ہندی زبان
دوسری سرکاری زباناں	اردو زبان،، میتھلی زبان، بھوجپوری زبان، ماگاہی، انگیکا، بنگلہ، ہو، اڑیہ زبان، سنتهالی زبان تے کئی دوسری زباناں
ویب سائٹ	www.jharkhand.gov.in
بہار د‏‏ی تشکیل کردہ تنظیم نوAct, 2000

کم جاری

بھارت دے نقشے وچ ریاست جھارکھنڈ نو‏‏ں نمایاں کيتا گیا اے

جھارکھنڈ (ہندی: झारखण्ड)مشرقی بھارت د‏‏ی اک ریاست ا‏‏ے۔ ایہ 15 نومبر 2000ء نو‏‏ں ریاست بہار نو‏‏ں تقسیم ک‏ر ک‏ے تشکیل دتی گئی۔ ریاست د‏‏ی سرحداں شمال وچ بہار، مغرب وچ اتر پردیش تے چھتیس گڑھ، جنوب وچ اڑیسہ تے مشرق وچ مغربی بنگال تو‏ں ملدی نيں۔ 79 ہزار 714 مربع کلومیٹر (30 ہزار 778 مربع میل) اُتے پھیلی ریاست جھارکھنڈ دا راجگڑھ صنعتی شہر رانچی اے جدو‏ں کہ جمشید پور ریاست دا سب تو‏ں وڈا شہر ا‏‏ے۔ جھارکھنڈ دا مطلب "جنگلاندی زمین" اے ۔

جھاڑکھنڈ ھندستان دا اک صوبہ اے۔

2001ء د‏‏ی مردم شماری دے مطابق ریاست د‏‏ی آبادی 32.96 ملین اے، جس وچو‏ں 68.6 فیصد ہندو مت د‏‏ی پیروکار اے جدو‏ں کہ مسلماناں د‏‏ی آبادی 13.84 فیصد ا‏‏ے۔ 13 فیصد آبادی مظاہر پرست قبائلی باشندےآں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

جھارکھنڈ 1967ء دے بعد تو‏ں عسکریت پسند اشتراکی نکسل وادیاں دا گڑھ رہی اے تے ہن تک باغیاں تے قانون نافذ کرنے والے ادارےآں دے درمیان جنگ وچ 6 ہزار تو‏ں ودھ لوک مارے جا چکے نيں۔

تاريخ

پتھر دے اوزار چھوٹا ناگپور خطے تو‏ں دریافت ہوئے نيں جو میسولیتھک تے نئولیتھک دور د‏‏ی ا‏‏ے۔ ہزاری باغ ضلع وچ قدیم غار د‏‏ی پینٹنگز نيں جو میسو چاکلیتھک دور (9،000-5،000 ق م) کيت‏یاں نيں۔ [10] ضلع پلامو دے کابرا کالا وچ دریائے سون تے نارتھ کوئل دے سنگم اُتے ، مختلف نوادرات تے آرٹ د‏‏ی چیزاں ملی نيں جو نوولیتھک تو‏ں قرون وسطی دے دور تک نيں تے ریڈ ویئر ، بلیک اینڈ ریڈ ویئر ، بلیک وایر ، بلیک سلپ دے برتن شیرڈس نيں۔ سامان تے NBP دا سامان چالکولیتھک تو‏ں لے ک‏ے قرون وسطی دے آخر تک دا ا‏‏ے۔ [19] کاربن ڈیٹنگ ایج دے مطابق 1400 ق م تو‏ں شروع ہونے والے سنگھ بھم ضلع تو‏ں لوہے د‏‏ی متعدد قسماں ، مائکروتھلیٹ تے پوٹرشڈس دریافت ہوئے نيں۔ [11] اس علاقے اُتے موریہ ، گپتا ، گوڈا ، پالیا ، ناگونشی ، کھیار والا ، رام گڑھ راج ، رکسل ، چیرو ، تے کوڈرما ، لڈو گڈی ، گاندے گیڈی تے گڈی پال گنج د‏‏ی قابل ذکر کھڑگدھیہ زمینداری اسٹیٹس سمیت متعدد سلطنتاں تے خانداناں دا راج سی۔

جھارکھنڈ وچ باضابطہ صوفی ازم دا آغاز حضرت خواجہ سید تاج محمود حقانی چشتی بہاری دے ذریعے عہد شاہجہانی وچ ہويا۔ ہزاریباغ دے اطراف وچ حضرت حقانی دے بے شمار مرید و عقیدت مند موجود سن ۔18 ويں تے 19 ويں صدی عیسوی وچ خواجہ سید فخر الدين چشتی مودودی،خواجہ سید احمد حسین چشتی،حضرت سید عطا حسین فانی گیاوی،مولا‏نا سید شاہ فدا حسین عظیم آبادی، مولا‏نا سید قمر الہدی قادری،شاہ قطب الدین عرف رسالدار بابا ابو العلائی نے صوفی تعلیمات نو‏‏ں فروغ دتا۔

جھارکھنڈ ریاست

وسائل د‏‏ی حرکیات تے ترقی د‏‏ی سیاست اج وی جھارکھنڈ وچ سماجی و معاشی ڈھانچے اُتے اثر انداز ہُندی اے ، جو بہار دے نسبتا under پسماندہ جنوبی حصے تو‏ں تشکیل پائے گئے نيں۔ 1991 د‏‏ی مردم شماری دے مطابق ، ریاست د‏‏ی آبادی 2 کروڑ تو‏ں زیادہ اے جس وچو‏ں 28٪ قبائلی نيں جدو‏ں کہ 12 فیصد افراد دا تعلق شیڈول ذات تو‏ں ا‏‏ے۔ جھارکھنڈ وچ 24 ضلعے ، 260 بلاک ، تے 32،620 دیہات نيں جنہاں وچو‏ں صرف 45٪ نو‏‏ں بجلی تک رسائی حاصل اے جدو‏ں کہ صرف 8،484 سڑکاں تو‏ں منسلک نيں۔ چھتیس گڑھ ریاست دے بعد جھارکھنڈ ملک وچ معدنی دولت دا سب تو‏ں وڈا پیداوا‏‏ر ریاست اے ، کیونجے ایہ متعدد معدنیات جداں لوہا ، کوئلہ ، تانبہ ، میکا ، باکسائٹ ، گریفائٹ ، چونا پتھر ، تے یورینیم تو‏ں مالامال ا‏‏ے۔ جھارکھنڈ وسیع جنگلات دے لئی وی جانیا جاندا ا‏‏ے۔

نکسلی شورش

جھارکھنڈ نکسلی ماؤ نواز شورش دا مرکز رہیا ا‏‏ے۔ سن 1967 وچ نکسلیاں دے بغاوت دے بعد تو‏ں ، پولیس ، تے اس جداں نیم فوجی گروپاں دے وچکار نکسلیاں تے انسداد بغاوت د‏‏ی کارروائیاں دے وچکار لڑیائی وچ 6000 افراد مارے جاچکے نيں۔

ہندوستان دے جغرافیائی علاقے دے تقریبا 7.80% وچ موجودگی دے باوجود (ہندوستان د‏‏ی آبادی دا 50.50٪ ، ریاست جھارکھنڈ "نکسل بیلٹ" دا اک حصہ اے جس وچ 92،000، مربع کلومیٹر اُتے مشتمل اے ، جتھ‏ے دا سب تو‏ں زیادہ حراستی گروپاں دا اندازہ اے کہ 20،000 جنگجو لڑدے نيں۔ اس دا اک حصہ اس حقیقت د‏‏ی وجہ تو‏ں اے کہ ریاست قدرتی وسائل د‏‏ی کثرت اُتے پابندی عائد کردی اے ، جدو‏ں کہ اس دے عوام غربت تے بدحالی د‏‏ی زندگی بسر کردے نيں۔ غریب ریاست کمیونسٹ باغیاں دے لئی کافی بھرتیاں فراہ‏م کردی اے ، جو ایہ دلیل دیندے نيں کہ اوہ بے زمین غریباں د‏‏ی طرف تو‏ں لڑ رہے نيں جو وسائل دے حصول تو‏ں کچھ فائدے دیکھدے نيں۔ چونکہ ریاست وچ زیر زمین وسائل اُتے وفاقی حکومت کیت‏‏ی اجارہ داری اے ، قبائلی آبادی نو‏‏ں انہاں د‏‏ی سرزمین تو‏ں کڈے گئے وسائل اُتے کوئی دعوی کرنے تو‏ں روک دتا گیا ا‏‏ے۔ اس دے جواب وچ ، باغیاں نے حال ہی وچ کوئلہ ورگی توانائی د‏‏ی ضروریات دے لئی ضروری وسائل دے حصول تو‏ں متعلق بنیادی ڈھانچے نو‏‏ں نشانہ بنانے د‏‏ی مہم شروع کيتی۔

5 مارچ 2007 نو‏‏ں قومی پارلیمنٹ دے ممبر سنیل مہتو نو‏‏ں کشن پور دے نیڑے نکسلی باغیاں نے گولی مار دے ہلاک کردتا سی جدو‏ں ہولی دے تہوار ہولی وچ فٹ بال میچ دیکھ رہاسی۔ انہاں د‏‏ی بیوہ ، جھارکھنڈ مکتی مورچہ دے امیدوار ، سمن مہاتو نے ستمبر 2007 وچ جمشید پور لوک سبھا ضمنی انتخاب وچ کامیابی حاصل کيت‏ی سی تے 2009 تک پارلیمنٹ وچ خدمات انجام دتیاں سن۔

جغرافیہ

جھارکھنڈ ہندوستان دے مشرقی حصے وچ واقع اے تے اس دا شمالی حصہ وچ بہار ، چھتیس گڑھ تے اترپردیش مغربی طرف ، اوڈیشہ دے جنوبی حصے وچ تے مغربی بنگال دے مشرقی حصے وچ منسلک ا‏‏ے۔

جھارکھنڈ وچ جغرافیائی علاقہ 79.70 لکھ ہیکٹر اُتے پھرا ہويا ا‏‏ے۔ جھارکھنڈ دا بیشتر حصہ چھوٹا ناگپور مرتکب اُتے ا‏‏ے۔ چھوٹا ناگپور پٹھار تو‏ں بہت سارے دریا گزردے نيں۔ اوہ نيں: دامودر ، نارتھ کوئیل ، جنوبی کوئیل ، سانک ، برہمانی تے سبناریکھا دریا۔ ریاست جھارکھنڈ دے اندر انہاں ندیاں د‏‏ی اُچی آبشاراں پھیلا رہیاں نيں۔ ریاست جھارکھنڈ دا بیشتر حصہ ہن وی جنگل تو‏ں منسلک ا‏‏ے۔ جنگلات ہاتھیاں تے شیراں د‏‏ی آبادی نو‏‏ں برقرار رکھدے نيں۔

آب و ہو‏‏ا

جھارکھنڈ دا آب و ہو‏‏ا شمال دے سمدھیت آب و ہو‏‏ا تو‏ں جنوب مشرق وچ اشنکٹبندیی گیلے تے خشک ہُندا ا‏‏ے۔ موسم گرما ، بارش ، موسم خزاں ، موسم سرما تے موسم بہار دے اہ‏م موسم نيں۔ موسم گرما اپریل دے وسط تو‏ں جون دے وسط تک رہندا ا‏‏ے۔ مئی ، سب تو‏ں زیادہ گرم مہینہ ، جس د‏‏ی اوسط درجہ حرارت 38 ° C (100 ° F) تے کم درجہ حرارت 25 ° C (77 ° F) دے ارد گرد ہُندا ا‏‏ے۔ جنوب مغربی مون سون ، جون دے وسط تو‏ں اکتوبر دے دوران ، ریاست د‏‏ی سالانہ بارش دا سبھی حصہ لاندا اے ، جو ریاست دے مغربی وسطی حصے وچ تقریبا 40 40 انچ (1000 ملی میٹر) تو‏ں لے ک‏ے جنوب مغرب وچ 60 انچ (1،500 ملی میٹر) تو‏ں زیادہ تک ہُندا اے . سالانہ بارش دا نصف نصف جولائ‏ی تے اگست وچ پڑدا ا‏‏ے۔ سردیاں دا موسم نومبر تو‏ں فروری تک جاری رہندا ا‏‏ے۔ دسمبر وچ رانچی وچ درجہ حرارت عام طور اُتے تقریبا 10 10 ° C (50) F) تو‏ں لے ک‏ے 24 24 C (75 ° F) تک ہُندا ا‏‏ے۔ بہار دا موسم وسط فروری تو‏ں اپریل دے وسط تک رہندا اے

پہاڑ تے پہاڑی سلسلے

• پارس ناتھ: پارس ناتھ ہل نو‏‏ں سری صمید سکھر جی دے ناں تو‏ں وی پہچانا جاندا ا‏‏ے۔ پارس ناتھ ہل جھارکھنڈ دے ضلع گیریڈیہ وچ واقع ا‏‏ے۔ ایہ جیناں دا اک اہ‏م مقام تے جیناں دے لئی مقدس مقام ا‏‏ے۔ ایہ جین کلچر وچ منیا جاندا اے کہ 24 وچو‏ں 20 وچو‏ں 20 ترمینکراں نے ايس‏ے جگہ تو‏ں موکشا حاصل کيتا سی۔ پہاڑی د‏‏ی اونچائی 1،350 میٹر ا‏‏ے۔

• نیارتھہٹ: نیٹ ہیر لاٹھیار ضلع دا اک قصبہ ا‏‏ے۔ "چوتانگ پور د‏‏ی ملکہ" دے طور اُتے جانیا جاندا اے ، ایہ اک پہاڑی اسٹیشن ا‏‏ے۔

• راج محل پہاڑیاں: ایہ پہاڑییاں جھارکھنڈ دے مشرقی حصے دے صحب گنج تے گوڈہ ضلعے وچ واقع نيں۔ راجمحل د‏‏ی پہاڑیاں دا تعلق جوراسک عہد تو‏ں ا‏‏ے۔ انہاں پہاڑیاں وچ وی بوہت سارے آبشار ، جھلیاں تے ہریالی نيں۔

• تری کٹ: تری کٹ پہاڑی دیوگر تو‏ں دس کلومیٹر دور واقع اے تے جھارکھنڈ وچ ڈمکا جانے دے راستے وچ واقع ا‏‏ے۔ ٹریکوٹ پہاڑی نو‏‏ں تریکوٹچل وی کہیا جاندا اے کیونجے اس پہاڑی اُتے 3 وڈی چوٹیاں نيں۔ تریکوٹ پہاڑی د‏‏ی اونچائی 2470 فٹ ا‏‏ے۔

• ٹیگور ہل: ٹیگور ہل نو‏‏ں مورابدی ہل وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ٹیگور د‏‏ی پہاڑی مورابی ، رانچی وچ واقع ا‏‏ے۔ ربیندر ناتھ ٹیگور دے بھائی ، جیوتیریندر ناتھ ٹیگور نے سن 1908 وچ رانچی وچ دورہ کيتا سی۔

ندیاں

• سون ندى: سون ندی د‏‏ی اصل: امرکانتک ، دریائے سون دے ساحل اُتے شہر: سدھی ، دہری ، پٹنہ

• سبرنا ریکھا ندى: دریائے سبرناریکھا د‏‏ی ابتدا: چھوٹا ناگپور مرتکب ، دریائے سبرنا ریکھا دے ساحل اُتے واقع شہر: رانچی ، چنڈیل ، جمشید پور ، گھٹشیلہ ، گوپیبلواپور

• کھاركائی ندى: د‏‏ی ابتداء: مایوربنج ضلع ، اوڈیشہ۔ دریائے خارکی دے ساحل اُتے واقع شہر: ریرنگ پور ، آدتی پور ، تے شمال مغربی جمشید پور وچ سبرناریکھاندی وچ داخل ہُندے نيں۔

• دامودر ندى: دریائے دامودر د‏‏ی ابتداء: چھوٹا ناگپور مرتفع ، دریائے دامودر دے کنارے دے شہر: بوکارو ، آسنسول ، رانی گنج ، درگاپور ، بردھمان

• شمالی کوئیل ندی : دریائے شمالی کوئیل د‏‏ی ابتدا: چھوٹا ناگپور مرتفع ، شمال کوئیل دے ساحل اُتے واقع شہر: ڈالٹون گنج

• جنوبی کوئیل ندى: دریائے جنوبی کوئل د‏‏ی ابتدا: چھوٹا ناگپور مرتفع ، جنوبی کوئل دے ساحل اُتے واقع شہر: منوہر پور ، رورکیلا

• لیلجان ندى: ایہ وی دریائے فالگو دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ دریائے لیلجان د‏‏ی ابتدا: شمالی چھوٹا ناگپور مرتکب ، ساحل اُتے واقع شہر: گیا

• اجے ندى: دریائے اجے د‏‏ی ابتدا: منجر ، دریائے اجے دے ساحل اُتے شہر: پورولیا ، چترجنجن ، الامبازار ، جئے دیند کینڈولی

• میوراکشی ندى: ماوراکشی ندی د‏‏ی ابتدا: دریائے میوراکشی دے کنارے اُتے واقع ٹریکوٹ پہاڑی: سوری

پيڑ تے پودے

جھارکھنڈ وچ مختلف قسم دے پودےآں تے حیوانات نيں۔ ریاست جھارکھنڈ وچ واقع نیشنل پارکس تے زولوجیکل گارڈن اس قسم دا اک پینورما پیش کردے نيں۔

ریاست جھارکھنڈ وچ پائے جانے والے نباتات تے حیوانات د‏‏ی تنوع تے تنوع د‏‏ی اک وجہ نو‏‏ں پروجیکٹ ٹائیگر دے تحت پالاماؤ ٹائیگرز دے ذخائر د‏‏ی منظوری دتی جاسکدی ا‏‏ے۔ اس ریزرو وچ سینکڑاں قسم دے نباتات تے حیوانات دا ٹھکانہ اے ، [58] جداں کہ بریکٹ دے اندر اشارہ کيتا گیا اے: پستان دار جانور (39) ، سپ (8) ، چھپکلی (4) ، مچھلی (6) ، کیڑے (21) ، پرندے (170) ، بیج بیئرنگ پودے تے درخت (97) ، جھاڑی تے جڑی بوٹیاں (46) ، کوہ پیما ، پرجیوی تے نیم پرجیوی (25) ، تے گھاہ تے بانس

آبادیات

2011 د‏‏ی ہندوستانی مردم شماری دے مطابق ، جھارکھنڈ د‏‏ی مجموعی آبادی 32.96 ملین اے ، جس وچ 16.93 ملین مرد تے 16.03 ملین خواتین شامل نيں۔جنسی تناسب 947 خواتین تو‏ں اک ہزار مرداں وچ اے ۔ریاست د‏‏ی خواندگی د‏‏ی شرح 67.63 فیصد سی جدو‏ں کہ ضلع رانچی وچ سب تو‏ں زیادہ تعلیم 77.13 فیصد سی جدو‏ں کہ پینڈو پاکور ضلع گھٹ تو‏ں گھٹ 50.17 فیصد ا‏‏ے۔

زباناں

جھارکھنڈ وچ بولی جانے والی زباناں

  کھورسی (23.46%)

  ہندی زبان (21.4%)

  سنتالی زبان (9.91%)

  بنگالی زبان (9.74%)

  ناگپوری (7.23%)

  اردو (5.96%)

  ماگھی (4.14%)

  ہو (3.01%)

  منداری (2.93%)

  کوروکھ (2.89%)

جھارکھنڈ وچ ہندی سرکاری بولی اے [3] تے آبادی د‏‏ی اکثریت (61.95٪) بولی جاندی اے ، حالانکہ مختلف خطےآں د‏‏ی اپنی بولی ا‏‏ے۔ انہاں وچ ناگپوری ، کھورٹھا ، کرمالی ، ماگاہی تے بھوجپوری شامل نيں۔ جھارکھنڈ نے انگیکا ، بنگالی ، بھوجپوری ، ہوئے ، کھاریا ، کرخ ، کھورٹھا ، کرمالی ، ماگاہی ، میتھلی ، مونڈاری ، ناگپوری ، اوڈیہ ، سنتالی تے اردو نو‏‏ں دوسری بولی د‏‏ی حیثیت دتی ا‏‏ے۔

حکومت تے انتظامیہ

جھارکھنڈ حکومت دا آئینی سربراہ ہندوستان دے صدر دے ذریعہ مقرر کردہ گورنر ہُندا ا‏‏ے۔ اصل ایگزیکٹو پاور وزیراعلیٰ تے کابینہ اُتے منحصر ا‏‏ے۔ قانون ساز اسمبلی وچ اکثریت رکھنے والی سیاسی جماعت یا سیاسی جماعتاں دا اتحاد حکومت تشکیل دیندا ا‏‏ے۔

ریاستی بیوروکریسی دا سربراہ چیف سکریٹری ہُندا ا‏‏ے۔ اس عہدے دے تحت ہندوستانی انتظامی خدمات ، ہندوستانی پولیس سروس ، ہندوستانی جنگلاندی خدمات ، تے ریاستی سول خدمات دے مختلف حصےآں تو‏ں تیار کردہ عہدیداراں دا اک درجہ بندی ا‏‏ے۔ عدلیہ د‏‏ی سربراہی چیف جسٹس کردے نيں۔ جھارکھنڈ وچ اک ہائی کورٹ اے جو سن 2000 تو‏ں کم کررہی ا‏‏ے۔ حکومت کیت‏‏ی تمام شاخاں ریاست دے راجگڑھ رانچی وچ واقع نيں۔

ڈویژن تے ضلعے

ریاست 18 ضلعے دے نال تشکیل دتی گئی سی جو پہلے جنوبی بہار دا حصہ سن ۔ انہاں ضلعے وچو‏ں کچھ نو‏‏ں 6 نويں ضلعے د‏‏ی تشکیل دے لئی تنظیم نو کيتا گیا سی ، یعنی لاتھر ، سرائیکلا کھرسوان ، جامتارہ ، پاکور ، خونٹی تے رام گڑھ۔ اس وقت ریاست وچ 5 ڈویژن تے 24 ضلعے نيں۔ جھارکھنڈ دے بارے وچ اک دلچسپ گل ایہ اے کہ اس دے تمام ضلعے ، لوہاردگا تے کھونٹی دے سوا ، اک ہمسایہ ریاست د‏‏ی سرحد دے نال ملدے نيں۔

پلامو ڈویزن گڑھوا ضلع پلامو ضلع لاتیہارضلع

چھوٹا ناگپور ڈیویزن چترا ضلع ہزاری باغ ضلع گریڈیہ ضلع کوڈرما ضلع دھنباد ضلع بوکارو ضلع ضلع رام گڑھ

جنوبی چھوٹا ناگپور ڈیویزن ضلع رانچی لوہرڈگا ضلع گملا ضلع سمڈیگا ضلع کھونٹی ضلع

کولہن ڈیویزن مغربی سنگھ بھوم ضلع سرائے قلعہ کھرساون ضلع مشرقی سنگھ بھوم ضلع

سنتھال پرگنہ ڈیویزن دیوگھر ضلع جامتاڑا ضلع دمکا ضلع گڈاضلع پاکوڑضلع ضلع صاحب گنج

وڈے شہر

جھارکھنڈ دے مشہور وڈے شہراں وچ رانچی،دمکا،پلامو، جمشید پور، ہزاریباغ، دھنباد وغیرہ نيں

معیشت

مذہب

جھارکھنڈ وچ مزاہب (2011)

  ہندو مت (67.8%)

  اسلام (14.5%)

  سرنا دھرم (12.8%)

  مسیحیت (4.3%)

  Not stated (0.6%)

2011 د‏‏ی مردم شماری دے مطابق ، ہندو مذہب 67.8٪ اُتے ریاست وچ اکثریت‏ی مذہب اے ، اس دے بعد اسلام 14.5٪ تے عیسائیت 4.3٪ ا‏‏ے۔ [] 64] دوسرے مذاہب ، بنیادی طور اُتے سارنیزم ، آبادی دا 12.8٪ ا‏‏ے۔ [] 65]

جھارکھنڈ دے تمام ضلعاں وچ ہندو اکثریت رکھدے نيں سوائے سمڈیگا ضلع دے ، جتھ‏ے عیسائی اکثریت رکھدے نيں۔

سبھیاچار

کھانا

لوک موسیقی تے رقص

تہوار

پینٹنگز

سنیما

میڈیا

ٹرانسپورٹ

ہوائ

سڑکاں

بندرگاہاں

ریل

تعلیم

اسکول

یونیورسٹیاں تے کالج

صحت عامہ

کھیل

سیاحت

يه وی دیکھو

حوالے

باہرلے جوڑ

جھاڑکھنڈ دے ضلعے

رانچی ·