تاج بی بی بلقیس مکانی

(جگت گوسین توں مڑجوڑ)
بلقیس مکانی بیگم صاحبہ
مغلیہ سلطنت
شاہی خاندانمغل
والداودائی سنگھ
پیدائش13 مئی 1573ء
جودھپور, ہندوستان
وفات19 اپریل 1619ء
(46 سال )
تدفینسہاگپور
تاج بی بی بلقیس مکانی
 

جم 23 مئی 1573   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


جودھ پور   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات 18 اپریل 1619 (46 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


آگرا   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

مدفن سہاگ پور   ویکی ڈیٹا اُتے (P119) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شریک حیات جہانگیر   ویکی ڈیٹا اُتے (P26) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اولاد شاہجہان   ویکی ڈیٹا اُتے (P40) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
والد راجہ اُدھے سنگھ   ویکی ڈیٹا اُتے (P22) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مناصب
ملکہ   ویکی ڈیٹا اُتے (P39) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
دفتر وچ
۳ نومبر ۱۶۰۵  – ۱۹ اپریل ۱۶۱۹ 

جگت گوسائیں یا بلقیس مکانی (پیدائش: 13 مئی 1573ء— وفات: 19 اپریل 1619ء) مغل شہنشاہ نورالدین جہانگیر د‏‏ی بیوی تے مغل ہندوستان د‏‏ی ملکہ سی۔ جگت گوسائیں دا بیٹا شاہجہان سی۔

تاج بی بی بلقیس مکانی یا جگت گوسئیں (مرن دیہاڑ: 19 اپریل 1619ء) مغلیہ سلطنت دی ملکہ تے مغل بادشاہ جہانگیر دی پہلی بیوی تے مغل بادشاہ شاہجہان دی ماں سی۔جہانگیر نال ویاہ توں پہلاں اوہ ہندو سی تے اوہدا ناں جگت گوسئیں سی۔


ویاہ

سودھو

تاج بی بی بلقیس مکانی دا ویاہ جہانگیر نال 21 جنوری 1595ء نوں ہویا۔

سوانح

سودھو

جگت گوسائیں د‏‏ی پیدائش 13 مئی 1573ء نو‏‏ں جودھ پور وچ ہوئی۔ مغل تواریخ وچ جگت گوسائیں نو‏‏ں عموماً جودھ پوری شاہزادی دے ناں تو‏ں وی یاد کيتا گیا اے ۔جگت گوسائیں دا باپ راجہ ادھے سنگھ سی جو موٹا راجا وی کہلاندا سی۔ ماں رانی من رنگ دیوی سی جو گوالیار دے راجا اسکاران د‏‏ی بیٹی سی۔ راجا اسکاران راجہ بہاری مل د‏‏ی حمایت تو‏ں امبر دا وی راجا تسلیم کيتا جاندا سی۔ جگت گوسائیں دا دادا راجہ راؤ مال دیو راٹھور سی جس نے بحیثیت راجا مارواڑ 1532ء تو‏ں 1562ء تک حکومت کیت‏‏ی۔

مغل دربار وچ مقام

سودھو

٭ہور پڑھو: جلال الدین اکبر، مارواڑ، راجہ ادھے سنگھ، نورالدین جہانگیر، شاہجہان مغل شہنشاہ جلال الدین اکبر دے عہد وچ مارواڑ تو‏ں خوشگوار تعلقات اُستوار ہوئے۔ راجہ ادھے سنگھ د‏‏ی خواہش اُتے شہنشاہ اکبر نے جگت گوسائیں د‏‏ی نسبت نورالدین جہانگیر تو‏ں 26 جون 1586ء نو‏‏ں کردتی گئی۔ ابتداً ایہ سیاسی مصلحت دے تحت سر انجام پانے والی پہلی شادی سی جو کسی غیر مسلم شاہزادی د‏‏ی کسی مسلم شاہزادے دے نال طے پائی۔ [۱] 21 جنوری 1590ء نو‏‏ں فتح پور سیکری وچ رخصتی عمل وچ آئی۔ 1590ء وچ جگت گوسائیں دے ایتھ‏ے اک بیٹی پیدا ہوئی جس دا ناں بیگم سلطان رکھیا گیا مگر اوہ محض اک سال د‏‏ی عمر وچ ہی انتقال کرگئی۔[۲] 5 جنوری 1592ء نو‏‏ں نورالدین جہانگیر دا تیسرا بیٹا خرم پیدا ہويا جسنو‏ں تریخ وچ شاہجہان دے ناں تو‏ں پکاریا گیا۔ خرم د‏‏ی پیدائش دے بعد جگت گوسائیں نو‏‏ں تاج بی بی دا لقب شہنشاہ اکبر د‏‏ی جانب تو‏ں تفویض ہويا۔[۳] حالے خرم محض چھ دن دا سی کہ اُسنو‏‏ں شہنشاہ اکبر دے حکم تو‏ں رقیہ سلطان بیگم د‏‏ی تحویل وچ دے دتا گیا تاکہ اوہ خرم د‏‏ی پرورش کرسکن۔[۴][۵][۶] اِس موقع اُتے شہنشاہ اکبر نے جگت گوسائیں نو‏‏ں رسم خوشی وچ یاقوت تے موتیاں جداں جواہرات عنایت کیتے۔[۷] 1597ء وچ جگت گوسائیں تو‏ں جہانگیر د‏‏ی آخری اولاد عزت النساء بیگم پیدا ہوئی جو بچپن وچ ہی فوت ہو گئی سی۔[۸]

مغل دربار وچ مقام وچ کمی

سودھو

جگت گوسائیں اپنے شوہر جہانگیر دے ابتدائی عہد وچ بہت جلد اپنی حیثیت و وَقار نو‏‏ں زائل کربیٹھی جدو‏ں مغل دربار وچ ملکہ نورجہا‏‏ں د‏‏ی آمد ہوئی۔ جہانگیر نے 25 مئی 1611ء نو‏‏ں ملکہ نورجہا‏‏ں نال شادی کرلئی تے اُس د‏‏ی آمد تو‏ں دربار وچ جگت گوسائیں دا رتبہ کمزور پے گیا۔ملکہ نورجہا‏‏ں جہانگیر د‏‏ی چہیتی بیوی تے بااِقتدار ملکہ بن دے ثابت ہوئی۔[۹][۱۰] حالانکہ اِس تو‏ں پہلے پادشاہ بیگم دا خطاب صالحہ بانو بیگم دے پاس سی جو شہنشاہ جہانگیر د‏‏ی بیوی سن، لیکن جدو‏ں نورجہا‏‏ں بحیثیت مغل ملکہ تسلیم کرلئی گئی تاں صالحہ بانو بیگم دا اقتدار محل شاہی تو‏ں کم ہُندا گیا تے 10 جون 1620ء نو‏‏ں صالحہ بانو بیگم د‏‏ی وفات اُتے نورجہا‏‏ں مغل سلطنت د‏‏ی مطلق العنان ملکہ بن گئی تے پادشاہ بیگم دے اعزازی لقب ہن نورجہا‏‏ں نو‏‏ں تفویض ہويا۔ [۱۱]

وفات

سودھو

19 اپریل 1619ء نو‏‏ں جگت گوسائیں دا 45 سال د‏‏ی عمر وچ اکبرآباد دے اک نواحی علاقے سہاگپور وچ انتقال ہويا۔[۱۲] تدفین سہاگپور وچ کيتی گئی۔[۱۳] شہنشاہ جہانگیر نے اُس د‏‏ی وفات دا تذکرہ اپنی خودنوشت تزک جہانگیری وچ کیتا اے تے حکم دتا گیا کہ جگت گوسائیں نو‏‏ں بلقیس مکانی دے لقب تو‏ں یاد رکھیا جائے[۱۴] تے تمام سرکاری کاغذات و دَستاویزات وچ ایہی ناں درج کيتا جائے۔[۱۵] بعد وچ اُس د‏‏ی قبر اُتے اک شاندار مقبرہ تعمیر کيتا گیا۔ 1832ء وچ جدو‏ں آگرہ برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی دے قبضے وچ آگیا تاں انگریزی فوجیاں نے بارود اِس مقبرے وچ بھردی جس د‏‏ی ضرورت سقوطِ آگرہ دے وقت پیش آئی۔[۱۶]


بلقیس مکانی نے 46 ورہے دی حیاتی پائی تے 19 اپریل 1619ء نوں آگرہ وچ فوت ہوئی۔ سہاگپور وچ دفن کیتا گیا۔

ویکھو

سودھو

حوالے

سودھو
  1. Findly, p. 124
  2. (2008) People, taxation, and trade in Mughal India. Oxford: Oxford University Press, 114. ISBN 978-0-19-569315-7. 
  3. Findly, p. 125
  4. Burke, S. M. (1989). Akbar, the greatest Mogul. Munshiram Manoharlal Publishers, 142. 
  5. Jahangir, Emperor of Hindustan (1999). The Jahangirnama: Memoirs of Jahangir, Emperor of India. Oxford University Press, 437. ISBN 978-0-19-512718-8. “Ruqayya-Sultan Begam, the daughter of Mirza Hindal and wife of His Majesty Arsh-Ashyani [Akbar], had passed away in Akbarabad. She was His Majesty's chief wife. Since she did not have children, when Shahjahan was born His Majesty Arsh-Ashyani entrusted that "unique pearl of the caliphate" to the begam's care, and she undertook to raise the prince. She departed this life at the age of eighty-four.” 
  6. Faruqui, Munis D.. Princes of the Mughal Empire, 1504–1719. Cambridge University Press, 71. ISBN 978-1-107-02217-1. 
  7. (2008) A teardrop on the cheek of time : the story of the Taj Mahal. London: Corgi. ISBN 0-552-15415-6. “The Hindu Jodh Bai was consoled with a magnificent gift of rubies and pearls” 
  8. (2008) People, taxation, and trade in Mughal India. Oxford: Oxford University Press, 114. ISBN 978-0-19-569315-7. 
  9. Findly, p. 49
  10. Findly, p. 126
  11. Findly, p. 125
  12. (1999) The Jahangirnama : memoirs of Jahangir, Emperor of India. New York [u.a.]: Oxford Univ. Press, 300. ISBN 978-0-19-512718-8. 
  13. Srivastava, Ashirbadi Lal (1973). Society and culture in 16th century India. Shiva Lal Agarwala, 293. 
  14. Findly, p. 94
  15. Findly, p. 162
  16. Nath, R. (1989). Histographical Study of Indo-Muslim Study: Medieval Architecture of India and Pakistan. Historical Research Documentation Programme, 10. ISBN 978-8-185-10510-9.