تاج بی بی بلقیس مکانی
| بلقیس مکانی بیگم صاحبہ | |
|---|---|
| مغلیہ سلطنت | |
 | |
| شاہی خاندان | مغل |
| والد | اودائی سنگھ |
| پیدائش | 13 مئی 1573ء جودھپور, ہندوستان |
| وفات | 19 اپریل 1619ء (46 سال ) |
| تدفین | سہاگپور |
| تاج بی بی بلقیس مکانی | |
|---|---|
| |
|
| جم | 23 مئی 1573 |
| وفات | 18 اپریل 1619 (46 سال) |
| مدفن | سہاگ پور |
| شریک حیات | جہانگیر |
| اولاد | شاہجہان |
| والد | راجہ اُدھے سنگھ |
| مناصب | |
| ملکہ | |
| دفتر وچ ۳ نومبر ۱۶۰۵ – ۱۹ اپریل ۱۶۱۹ |
|
ترمیم  | |
جگت گوسائیں یا بلقیس مکانی (پیدائش: 13 مئی 1573ء— وفات: 19 اپریل 1619ء) مغل شہنشاہ نورالدین جہانگیر دی بیوی تے مغل ہندوستان دی ملکہ سی۔ جگت گوسائیں دا بیٹا شاہجہان سی۔
تاج بی بی بلقیس مکانی یا جگت گوسئیں (مرن دیہاڑ: 19 اپریل 1619ء) مغلیہ سلطنت دی ملکہ تے مغل بادشاہ جہانگیر دی پہلی بیوی تے مغل بادشاہ شاہجہان دی ماں سی۔جہانگیر نال ویاہ توں پہلاں اوہ ہندو سی تے اوہدا ناں جگت گوسئیں سی۔
ویاہ
سودھوتاج بی بی بلقیس مکانی دا ویاہ جہانگیر نال 21 جنوری 1595ء نوں ہویا۔
سوانح
سودھوجگت گوسائیں دی پیدائش 13 مئی 1573ء نوں جودھ پور وچ ہوئی۔ مغل تواریخ وچ جگت گوسائیں نوں عموماً جودھ پوری شاہزادی دے ناں توں وی یاد کيتا گیا اے ۔جگت گوسائیں دا باپ راجہ ادھے سنگھ سی جو موٹا راجا وی کہلاندا سی۔ ماں رانی من رنگ دیوی سی جو گوالیار دے راجا اسکاران دی بیٹی سی۔ راجا اسکاران راجہ بہاری مل دی حمایت توں امبر دا وی راجا تسلیم کيتا جاندا سی۔ جگت گوسائیں دا دادا راجہ راؤ مال دیو راٹھور سی جس نے بحیثیت راجا مارواڑ 1532ء توں 1562ء تک حکومت کیتی۔
مغل دربار وچ مقام
سودھو٭ہور پڑھو: جلال الدین اکبر، مارواڑ، راجہ ادھے سنگھ، نورالدین جہانگیر، شاہجہان مغل شہنشاہ جلال الدین اکبر دے عہد وچ مارواڑ توں خوشگوار تعلقات اُستوار ہوئے۔ راجہ ادھے سنگھ دی خواہش اُتے شہنشاہ اکبر نے جگت گوسائیں دی نسبت نورالدین جہانگیر توں 26 جون 1586ء نوں کردتی گئی۔ ابتداً ایہ سیاسی مصلحت دے تحت سر انجام پانے والی پہلی شادی سی جو کسی غیر مسلم شاہزادی دی کسی مسلم شاہزادے دے نال طے پائی۔ [۱] 21 جنوری 1590ء نوں فتح پور سیکری وچ رخصتی عمل وچ آئی۔ 1590ء وچ جگت گوسائیں دے ایتھے اک بیٹی پیدا ہوئی جس دا ناں بیگم سلطان رکھیا گیا مگر اوہ محض اک سال دی عمر وچ ہی انتقال کرگئی۔[۲] 5 جنوری 1592ء نوں نورالدین جہانگیر دا تیسرا بیٹا خرم پیدا ہويا جسنوں تریخ وچ شاہجہان دے ناں توں پکاریا گیا۔ خرم دی پیدائش دے بعد جگت گوسائیں نوں تاج بی بی دا لقب شہنشاہ اکبر دی جانب توں تفویض ہويا۔[۳] حالے خرم محض چھ دن دا سی کہ اُسنوں شہنشاہ اکبر دے حکم توں رقیہ سلطان بیگم دی تحویل وچ دے دتا گیا تاکہ اوہ خرم دی پرورش کرسکن۔[۴][۵][۶] اِس موقع اُتے شہنشاہ اکبر نے جگت گوسائیں نوں رسم خوشی وچ یاقوت تے موتیاں جداں جواہرات عنایت کیتے۔[۷] 1597ء وچ جگت گوسائیں توں جہانگیر دی آخری اولاد عزت النساء بیگم پیدا ہوئی جو بچپن وچ ہی فوت ہو گئی سی۔[۸]
مغل دربار وچ مقام وچ کمی
سودھو- ہور پڑھو: ملکہ نورجہاں، صالحہ بانو بیگم، پادشاہ بیگم
جگت گوسائیں اپنے شوہر جہانگیر دے ابتدائی عہد وچ بہت جلد اپنی حیثیت و وَقار نوں زائل کربیٹھی جدوں مغل دربار وچ ملکہ نورجہاں دی آمد ہوئی۔ جہانگیر نے 25 مئی 1611ء نوں ملکہ نورجہاں نال شادی کرلئی تے اُس دی آمد توں دربار وچ جگت گوسائیں دا رتبہ کمزور پے گیا۔ملکہ نورجہاں جہانگیر دی چہیتی بیوی تے بااِقتدار ملکہ بن دے ثابت ہوئی۔[۹][۱۰] حالانکہ اِس توں پہلے پادشاہ بیگم دا خطاب صالحہ بانو بیگم دے پاس سی جو شہنشاہ جہانگیر دی بیوی سن، لیکن جدوں نورجہاں بحیثیت مغل ملکہ تسلیم کرلئی گئی تاں صالحہ بانو بیگم دا اقتدار محل شاہی توں کم ہُندا گیا تے 10 جون 1620ء نوں صالحہ بانو بیگم دی وفات اُتے نورجہاں مغل سلطنت دی مطلق العنان ملکہ بن گئی تے پادشاہ بیگم دے اعزازی لقب ہن نورجہاں نوں تفویض ہويا۔ [۱۱]
وفات
سودھو19 اپریل 1619ء نوں جگت گوسائیں دا 45 سال دی عمر وچ اکبرآباد دے اک نواحی علاقے سہاگپور وچ انتقال ہويا۔[۱۲] تدفین سہاگپور وچ کيتی گئی۔[۱۳] شہنشاہ جہانگیر نے اُس دی وفات دا تذکرہ اپنی خودنوشت تزک جہانگیری وچ کیتا اے تے حکم دتا گیا کہ جگت گوسائیں نوں بلقیس مکانی دے لقب توں یاد رکھیا جائے[۱۴] تے تمام سرکاری کاغذات و دَستاویزات وچ ایہی ناں درج کيتا جائے۔[۱۵] بعد وچ اُس دی قبر اُتے اک شاندار مقبرہ تعمیر کيتا گیا۔ 1832ء وچ جدوں آگرہ برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی دے قبضے وچ آگیا تاں انگریزی فوجیاں نے بارود اِس مقبرے وچ بھردی جس دی ضرورت سقوطِ آگرہ دے وقت پیش آئی۔[۱۶]
بلقیس مکانی نے 46 ورہے دی حیاتی پائی تے 19 اپریل 1619ء نوں آگرہ وچ فوت ہوئی۔ سہاگپور وچ دفن کیتا گیا۔
ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ Findly, p. 124
- ↑ (2008) People, taxation, and trade in Mughal India. Oxford: Oxford University Press, 114. ISBN 978-0-19-569315-7.
- ↑ Findly, p. 125
- ↑ Burke, S. M. (1989). Akbar, the greatest Mogul. Munshiram Manoharlal Publishers, 142.
- ↑ Jahangir, Emperor of Hindustan (1999). The Jahangirnama: Memoirs of Jahangir, Emperor of India. Oxford University Press, 437. ISBN 978-0-19-512718-8. “Ruqayya-Sultan Begam, the daughter of Mirza Hindal and wife of His Majesty Arsh-Ashyani [Akbar], had passed away in Akbarabad. She was His Majesty's chief wife. Since she did not have children, when Shahjahan was born His Majesty Arsh-Ashyani entrusted that "unique pearl of the caliphate" to the begam's care, and she undertook to raise the prince. She departed this life at the age of eighty-four.”
- ↑ Faruqui, Munis D.. Princes of the Mughal Empire, 1504–1719. Cambridge University Press, 71. ISBN 978-1-107-02217-1.
- ↑ (2008) A teardrop on the cheek of time : the story of the Taj Mahal. London: Corgi. ISBN 0-552-15415-6. “The Hindu Jodh Bai was consoled with a magnificent gift of rubies and pearls”
- ↑ (2008) People, taxation, and trade in Mughal India. Oxford: Oxford University Press, 114. ISBN 978-0-19-569315-7.
- ↑ Findly, p. 49
- ↑ Findly, p. 126
- ↑ Findly, p. 125
- ↑ (1999) The Jahangirnama : memoirs of Jahangir, Emperor of India. New York [u.a.]: Oxford Univ. Press, 300. ISBN 978-0-19-512718-8.
- ↑ Srivastava, Ashirbadi Lal (1973). Society and culture in 16th century India. Shiva Lal Agarwala, 293.
- ↑ Findly, p. 94
- ↑ Findly, p. 162
- ↑ Nath, R. (1989). Histographical Study of Indo-Muslim Study: Medieval Architecture of India and Pakistan. Historical Research Documentation Programme, 10. ISBN 978-8-185-10510-9.