بِٹ کوئن
بِٹ کوئن حوالے دے گاہک ولوں اک سانجھا لوگو
جاری کرن دی تریخ3 جنوری 2009; پنج ورھے پہلاں
ورتونکارعالمی
پیداوارمدھ 2016 تک 25 بٹکوئن فی بلاک (لگبھگ ہریک 10 منٹ)[۱] اتے پھیر اگلے ادھکرن تک 4 ورھیاں لئیand then afterwards 12.5 bitcoins per block for 4 years until next halving. This halving continues until 2110–2140.
 Sourceچلدے بٹکوئناں دی گنتی
 طریقہرسد وچ وادھا
نکی اکائی
10−۸ساتوشی[۲][۳]
نشان BTC, XBT,[۴]


بِٹ کوئن جاں بِٹ -سکہ اک ادائیگی پربندھ اے جہنوں 2009 وچ ایہدے ڈویلپر ساتوشی ناکاموتو ولوں جاری کیتا گیا سی۔[۵] اس پربندھ وچلیاں ادائگیاں دیاں فرداں نوں ایہناں دے ہی کھاتے دی اک اکائی راہیں اک عوامی بہی-کھاتے وچ رکھیا جاندا اے[۶] جیہدا ناں بِٹ کوئن ہی اے۔[note ۱]


بٹ کوئن (انگریزی: bitcoin) اک ڈیجیٹل کرنسی تے پیئر ٹو پیئر پیمنٹ نیٹورک اے جو آزاد مصدر دستور اُتے مبنی اے [۹] تے عوامی نوشتہ سودا دا استعمال کردی اے۔ بٹ کوئن کمانے یا حاصل کرنے وچ کسی شخص یا کسی بینک دا کوئی اختیار نئيں۔ ایہ مکمل آزاد کر نسی اے، جس نو‏‏ں اسيں اپنے کمپیوٹر دی مدد تو‏ں وی خود بنا سکدے نيں۔
بٹ کوئن کرنسی دا ہور رائج کرنسیاں مثلا ڈالر تے یورو تو‏ں موازنہ کیتا جاسکدا اے، لیکن رائج کرنسیاں تے بٹ کوئن وچ کچھ فرق اے۔
سب تو‏ں اہ‏م فرق ایہ اے کہ بٹ کوئن مکمل طور اُتے اک ڈیجیٹل کرنسی اے جس دا وجود محض انٹرنیٹ تک محدود اے، خارجی طور اُتے اس دا کوئی جسمانی وجود نئيں۔ اسی طرح بٹ کوئن کرنسی دے پیچھے کوئی طاقتور مرکزی ادارہ مثلا مرکزی بینک نئيں اے تے نہ ہی کسی حکومت نے ہن تک اسنو‏ں جائز کرنسی قرار دتا اے، اسی وجہ تو‏ں ریاستہائے متحدہ امریکا دے وزارت خزانہ نے اسنو‏ں غیر مرکزی کرنسی (decentralized currency) قرار دتا اے [۱۰] ،کیونکہ اس کرنسی نو‏‏ں اک شخص براہ راست دوسرے شخص نو‏‏ں منتقل کر سکدا اے، اس دے لئی کسی بینک یا حکومتی ادارہ دی ضرورت نئيں ہُندت‏ی۔ اُتے انٹرنیٹ دے ذریعہ بٹ کوئن نو‏‏ں ہور رائج کرنسیاں دی طرح ہی استعمال کیتا جاسکدا اے۔
بٹ کوئن دا آغاز 2009ء وچ کازب‌نام ستوشی ناکاماتو نے کیتا۔[۱۱] اسنو‏ں کرپٹوکرنسی کہندے نيں کیونکہ ایہ پبلک دی کرپٹوگرافی دے اصولاں اُتے مبنی اے۔ [۱۲]
ایہ کرنسی حسابی عمل لوگرتھم دی بنیاد اُتے کم کردی اے ،جس دے لئی کمپیوٹر نو‏‏ں انٹر نیٹ تو‏ں منسلک کرکے ، کمپیوٹر دے پروسیسر تو‏ں کم لیا جاندا اے۔ جس کمپیوٹر دا پروسیسر جتنا طاقتور ہُندا اے، اِنّی جلد اوہ حسابی عمل لوگرتھم دا سوال حل کرکے بٹ کوائن بناندا اے۔
بٹ کوئن خاصی تحقیق وتجسس دا موضوع وی رہیا اے، کیونکہ کرپٹوگرافی کرنسی ہونے دی وجہ تو‏ں اس دے مالکان تے صارفین پتہ لگانا خاصا مشکل اے، اس وجہ تو‏ں اس دا غیر قانونی استعمال وی کیتا جاسکدا اے۔ 2013ء وچ غیر قانونی سرگرمیاں وچ ملوث ویب سائٹ سلک روڈ نو‏‏ں امریکی ایف بی آئی نے بند، تے 144٫000 بٹ کوئنز نو‏‏ں منجمد کر دتا، اس وقت اوہدی قیمت 28.5 ملین ڈالرز سی۔[۱۳] جدو‏ں کہ امریکی حکومت بٹ کوئن دے معاملہ وچ ہور حکومتاں تو‏ں زیادہ فراخ دلی تو‏ں کم لیندی اے۔[۱۴] چین وچ یوان دے نال بٹ کوئن دی فروخت اُتے پابندی اے، ہور بٹ کوئن منڈیاں (exchanges) دے لئی بینک اکاؤنٹ رکھنے دی اجازت نئيں۔

ماخوذ

سودھو

20 سال پہلے انٹرنیٹ بہت سست سن تے لمبی فائیلاں مثلاً فلماں، ڈرامے تے گانے ڈاون لوڈ کرنے وچ بہت وقت لگدا سی جو server نو‏‏ں ہر وقت مصروف (busy) کر دیندا سی ۔ 2001ء وچ Bram Cohen نو‏‏ں خیال آیا کہ جے لمبی فائیل دے کئی ٹکڑے کر دئیے جان تے سارے کمپیوٹر براہ راست اک دوسرے تو‏ں منسلک کر دیئے جان تو ہر اوہ کمپیوٹر جو اک دفعہ سرور تو‏ں فائیل دا کوئی وی اک ٹکڑا ڈاونلوڈ کر چکيا اے اوہ ہن اسنو‏ں دوسرےآں نو‏‏ں اپ لوڈ کر سکے گا تے سرور اُتے لوڈ بہت کم ہو جائے گا جدو‏ں کہ صارفین دے کمپیوٹر اک دوسرے تو‏ں فائل دے مختلف ٹکڑے حاصل کرکے اسنو‏ں جوڑ لاں گے۔ برام کوہن نے جولائ‏ی 2001ء وچ distributed hash table (DHT) اُتے مبنی BitTorrent نامی پروگرام جاری کیتا جو Peer-to-peer نیٹ ورکنگ دی ابتدا سی جو سارے کمپیوٹراں نو‏‏ں باہ‏م جوڑ سکدا سی ۔

Bitcoin explained in 3 minutes

کرپٹوکرنسی

سودھو

بٹ کوئن نو‏‏ں اک کرپٹوکرنسی (انگریزی: cryptocurrency) سمجھیا جاندا اے، اس دا مفہوم ایہ اے کہ ایہ کرنسی بنیادی طور اُتے رازداری دے اصولاں نو‏‏ں ملحوظ رکھدی اے۔ ہور اسنو‏ں اپنی نوعیت دی واحد کرنسی سمجھیا جاندا اے، لیکن درحقیقت اس طرح دی گھٹ تو‏ں گھٹ 60 کرپٹوکرنسیاں انٹرنیٹ اُتے موجود نيں، جنہاں وچاں 6 کرنسیاں اصل نيں۔ چونکہ بٹ کوئن اک آزاد مصدر کرنسی اے، اس لئی اوہدی نقل تے اس وچ کچھ اصلاحات کرکے دوسری نويں کرنسی بنائی جاسکدی اے، اس لئی اس وقت موجود تمام کرپٹوکرنسیاں باستثناء رپل (انگریزی: Ripple) [۱۵] بٹ کوئن دی طرح ہی کم کردیاں ناں۔

چند کرپٹو کرنسیاں
Bitcoin
Ethereum
Ethereum Classic
Augur
Dash
Litecoin
Monero
NXT
Ripple
Stellar Lumens

بلاک چین

سودھو

بلوک چین (block chain) اک نويں طرح دا انٹرنیٹ اے جس وچ ڈیجیٹل معلومات ہر اک دیکھ سکدا اے مگر اسنو‏ں کاپی نئيں کر سکدا۔ ہر دس منٹ وچ ہونے والی لین دین (transaction) دا ریکارڈ چیک کرکے محفوظ کر دتا جاندا اے جسنو‏ں بلوک کہندے نيں۔ سارا ڈاٹا نیٹ ورک اُتے ہُندا اے اس لئی ہر اک اسنو‏ں دیکھ سکدا اے۔[۱۶]

رازداری

سودھو

سمجھیا جاندا اے کہ بٹ کوائن دی لین دین دا ریکارڈ کسی نو‏‏ں معلوم نئيں ہو سکدا مگر ایسا نئيں اے۔ ہر لین دین اک کوڈڈ ایڈریس تو‏ں منسلک ہُندی اے تے ایہ ایڈریس ہر کوئی دیکھ سکدا اے۔ انہاں ایڈریس دا ریکارڈ رکھنے والےآں نے انکشاف کیتا اے کہ دنیا وچ صرف 1000 لوگ ایسے نيں جو دنیا بھر دی مارکیٹ دا 40 فیصد حصہ کنٹرول کردے نيں۔ ایسے لوگاں نو‏‏ں "بٹ کوائن وھیل" کہیا جاندا اے۔

"Although bitcoin transactions are designed to be anonymous, each one is associated with a coded address that can be seen by anyone."[۱۷]


بِٹ کوئن
بٹ کوئن دا عمومی لوگو
نام اور قیمت
ذیلی اکائی
 ۔00000001ستوشی[۲]
علامت BTC, XBT,[۱۸] ، ฿[۱۹][۲۰]
آبادیات
تاریخ اجرا
۳ جنوری ۲۰۰۹ء (۲۰۰۹ء-01-۰۳)
صارفینبین الاقوامی
اجرا
بھی کھاتہمعاملات دی تصدیق تے حفاظت پیئر ٹو پیئر نیٹورک دے ذریعہ کيتی جاندی اے۔[۲۱]
مقررہ قیمت
Issuanceپچیس بٹ کوئن ہر دس منٹ وچ
 ماخذتمام بٹ کوئن سرکولیشن وچ
 قاعدہ21 ملین بٹ کوئنز ہونے تک ہر چار سال وچ تمام نويں بٹ کوئن دا تخلیقی ریٹ نصف ہُندا جائے گا[۱]:17 - اس وقت ہر نويں بلاک دے نال (تقریباً ہر دس منٹ وچ ) پچیس نويں بٹ کوئنز بن رہے نيں۔

جس طرح بینک دے پاس اپنے گاہک دی پوری معلومات ہُندی نيں اسی طرح کرپٹوکرنسی ایکسچینج دے پاس کرپٹوکرنسی استعمال کرنے والے دی پوری معلومات ہُندی نيں۔

"Do not use bitcoin for illegal activity; it is not anonymous."[۲۲]

عام تصور دے برعکس کرپٹو کرنسی حکومت دے ضابطاں دے ماتحت ہُندی اے۔ آپ جو جی چاہے اوہ اس تو‏ں نئيں کر سکدے۔ ایہ مکمل گمنامی مہیا نئيں کردت‏ی۔ تے غالباً ہن اس غبارے تو‏ں ہويا نکلنے ہی والی اے۔

Contrary to popular belief, cryptocurrency IS regulated, you CANNOT do whatever you want with it, it is NOT completely anonymous, and yes, there probably IS a bubble forming right now.[۲۳]

مشہور بھانڈاپھوڑ ایڈورڈ اسنوڈن نے انکشاف کیتا اے کہ امریکی خفیہ ایجنسی این ایس اے 2013ء تو‏ں بٹ کوائن استعمال کرنے والوںاُتے نظر رکھے ہوئے اے۔[۲۴]

بٹ کوائن دا کل تعداد

سودھو

بٹ کوائن دے موجد Satoshi Nakamoto دے مطابق کل دو کروڑ 10 لکھ لکھ بٹ کوائن تخلیق کیئے جاسکیاں گے جنہاں وچاں 1 کروڑ 70 لکھ بٹ کوئن 'مائن' کیئے جا چکے نيں۔ اس طرح رفتہ رفتہ mining مشکل تو‏ں مشکل تر ہُندی جا رہی اے کیونکہ قابل مائن بٹ کوائن دی تعداد کم ہُندی جا رہی اے۔[۲۵]
تقریباً ہر چار سال (یعنی دو لکھ 10 ہزار بلاک کے) بعد پہلے کےمقابلے وچ آدھے بٹ کوائن جاری کیتے جایئں گے۔ اندازہ اے دی 2140ء دے بعد کوئی بٹ کوائن جاری نئيں ہو گا کیونکہ دو کروڑ 10 لکھ لکھ بٹ کوائن دی آخری حد آ چک‏ی ہوئے گی،

امریکا وچ بٹ کوائن

سودھو

جولائ‏ی 2017 دی ابتدا وچ امریکی Commodity Futures Trading Commission نے بٹ کوائن نو‏‏ں Swap Execution Facility عطا کر دتی اے جس دا مطلب اے کہ ہن بٹ کوائن دی options trading ہو سکے گی۔[۲۶]

چوری

سودھو

ماہر ہیکرز بٹ کوائن ایکسچینج تو‏ں وڈی مالیت وچ بٹ کوائن چرانے وچ کامیاب رہے نيں۔ چند مثالاں درج ذیل نيں۔

کرپٹو ایکسچینج دا نام[۲۷] چوری دی تاریخ کتنے کرپٹو کوائن چوری ہوئے مالیت بحساب 8200 ڈالر فی کرپٹو کوائن
Mt.Gox (جاپان) 19 جون 2011ء 2609 BTC 2 کروڑ ڈالر
Mt.Gox 28 فروری 2014ء 750,000 BTC 615 کروڑ ڈالر[۲۸]
BitFloor یکم ستمبر 2012ء 24,000 BTC 20 کروڑ ڈالر
Poloniex 4 مارچ 2014ء 12.3% of all BTCs ظاہر نئيں کيتی گئی
Bitstamp 4 جنوری 2015ء 19,000 BTC 16 کروڑ ڈالر
Bitfinex یکم اگست 2016ء 120,000 BTC 98 کروڑ ڈالر
Tether Treasury wallet 19 نومبر 2017ء 3700 BTC 3 کروڑ ڈالر[۲۹]
Nice Hash 6 دسمبر 2017ء 4736 BTC 4 کروڑ ڈالر[۳۰]
Coincheck (جاپان) 26 جنوری 2018ء 523 میلین NEM coins 53 کروڑ ڈالر (مالیت بوقت چوری)[۳۱]
Bitpoint (جاپان) 12 جولائ‏ی 2019ء 3 کروڑ 20 لکھ ڈالر (مالیت بوقت چوری)[۳۲]

امریکا نو‏‏ں شبہ اے کہ فروری 2014ء وچ جاپان وچ Mt.Gox وچ ہونے والی بہت وڈی ہیکنگ دے پیچھے اک روسی ہیکر Aleksandr Vinnik دا ہتھ سی جو بٹ کوائن دے معاملات دا ماہر سمجھیا جاندا اے۔[۳۳] اس دے برعکس جنوری 2018ء وچ جاپانی کرپٹو ایکسچینج CoinCheck وچ ہونے والی ہیکنگ دے پیچھے شمالی کوریا دے ہیکرز ملوث سمینو‏ں جاندے نيں۔[۳۴]

چند مقبول کرپٹوکرنسیاں

سودھو
آغاز کرنسی[۳۵] علامت Hash algorithm
2009 Bitcoin BTC SHA-256d
2015 Ethereum ETH Ethash
2017 Bitcoin Cash BCH SHA-256d
2011 Litecoin LTC Scrypt
2014 Dash DASH X11
2014 Monero XMR CryptoNight
2017 Bitcoin gold BTG Equihash
2015 Ethereum Classic ETC Ethash
2016 Zcash ZEC Equihash
2013 Dogecoin DOGE Scrypt

بٹ کوائن ایکسچینج

سودھو

دنیا دے چند وڈے ایکسچینج جو بٹ کوائن دی خرید و فروخت کردے نيں درج ذیل نيں۔ عام طور اُتے بٹ کوائن دی لین دین اُتے 1.5 فیصد فیس لی جاندی اے بشرطیکہ لین دین بینک اکاونٹھ دے ذریعے ہوئے۔ جے لین دین کریڈٹ کارڈ دے ذریعے ہو تو فیس 4 فیصد ہُندی اے۔[۳۶]

بٹ کوائن ایکسچینج دا نام[۳۷]
Bitfinex
Bittrex
Binance
Bithumb
OKEx
GDAX
Poloniex
Huobi
HitBTC
Bitstamp

شرعی حیثیت

سودھو

مصر وچ بٹ کوائن ایکسچینج نے اگست 2017ء تو‏ں کم دا آغاز کیتا سی ۔ لیکن 3 جنوری 2018ء نو‏‏ں مصر دے مفتی اعظم نے بٹ کوائن نو‏‏ں حرام قرار دے دتا تے اوہدی تجارت اُتے پابندی دا مطالبہ کیتا۔

ترکی دی وزارتِ مذہبی امور نے بٹ کوائن نو‏‏ں اسلام دے منافی قرار دتا اے۔[۳۸]

بٹ کوائن ATM

سودھو

کیش دی ادائیگی بذریعہ مشین کرنے دے لئی دنیا دی پہلی اے ٹی ایم سنہ 1969ء وچ استعمال ہوئی۔ 2013ء وچ بٹ کوائن دی پہلی اے ٹی ایم منظر عام اُتے آئی۔ جولائ‏ی 2019ء تک دنیا بھر وچ ایسی پایچ ہزار مشیناں نصب ہو چک‏ی سن۔ ایسی مشیناں 'بی ٹی ایم' کہلاندی نيں۔ بیشتر مشیناں تو‏ں بٹ کوائن خریدے تو جا سکدے نيں مگر بھنوائے نئيں جا سکدے یعنی کیش دے بدلے بٹ کوائن مل سکدے نيں مگر بٹ کوائن دے بدلے کیش بہت کم بی ٹی ایم اُتے دستیاب اے۔ صرف متحدہ امریکا وچ انہاں مشیناں دی تعداد دو ہزار تو‏ں تجاوز کر چک‏ی اے۔[۳۹] یاد رہے کہ لگ بھگ سو سال پہلے بینکاں تو‏ں سونے دے بدلے کاغذی کرنسی لینا بہت آسان جدو‏ں کہ کاغذی کرنسی دے بدلے سونے دا سکہ لینا بہت ہی مشکل سی ۔

اسٹیٹ بینک آف پاکستان

سودھو

29 اپریل 2018ء نو‏‏ں عاصم بخشی 'ہم سب' اُتے لکھدے نيں:

"اسٹیٹ بینک آف پاکستان نے حالیہ ماہ دے آغاز وچ جاری کیتے گئے اک رسمی مراسلے وچ عوام نو‏‏ں بِٹ کوائن سمیت تمام قسم دی کرپٹو کرنسیاں تو‏ں بچنے دی ہدایت دی اے۔ مراسلے وچ ایہ وی کہیا گیا اے کہ انہاں کرنسیاں یعنی کوائنز تے ٹوکنز دے ذریعے پاکستان تو‏ں باہر رقم بھیجنے والے کسی وی شخص تو‏ں ملکی قوانین دے مطابق بازپرس دی جائے گی۔ ہور برآں بینکاں تے کرنسی ڈیلراں نو‏‏ں ہدایت کيتی گئی اے کہ اس قسم دے کسی وی سودے وچ فریق نہ بناں جس وچ کرپٹو کرنسی شامل ہوئے۔ کرپٹو کرنسی دے خلاف اس تنبیہ دی بتائی گئی وجوہات کافی حد تک باجواز ہونے دے نال نال دو حوالےآں تو‏ں بہت دلچسپ تے معنی خیز نيں۔ ریاستی ادارہ ہونے دے ناطے انہاں وچ اول تو بینک دی جانب تو‏ں ریاست دا ایہ اعتراف اے کہ کرپٹو کرنسی دی نوعیت وچ کافی ابہام ہونے دے باعث انہاں سوداں وچ شامل ہونے والے افراد نو‏‏ں کسی قسم دی قانونی ضمانت دینا ناممکن اے، دوم ایہ اعتراض کہ ایہ کرنسیاں اپنی حد درجے خفیہ نوعیت دے باعث غیرقانونی کارروائیاں تے مختلف قسم دے فراڈ وچ استعمال دی جا سکدی نيں۔"[۴۰]

بٹ کوائن مائننگ دے ماحول اُتے اثرات

سودھو

اردونامہ فورم دی رپورٹ جس وچ برطانیہ دے تحقیقاندی ادارے پتے کمپیئر دی رپورٹ نو‏‏ں ماخذ بنایا گیا اے دے مطابق بٹ کوائن مائننگ دے لئی استعمال ہونے والی انرجی وچ خوفناک حد تک اضافہ ہو چکيا اے تے جنوری 2018 دے پہلے پندرہ دن وچ اس مقصد دے لئی استعمال ہونے والی بجلی 40 ٹیراواٹ تو‏ں تجاوز کر چک‏ی اے۔ روپورٹ دے مطابق رواں سال اس مقصد دے لئی استعمال ہونے والی بجلی 159 ملکاں دی مجموعی بجلی دی کھپت تو‏ں زیادہ اے۔ واضح رہے کہ پاکستان دی سال 2016 وچ کل بجلی دی پیداوار 196 ٹیراواٹ سی اس تو‏ں اندازہ لگایا جا سکدا اے کہ کس قدر بجلی بٹ کوائن مائننک دے لئی استعمال دی جا رہی اے۔ بجلی دی کھپت دے حساب تو‏ں اوہدی پیداوار وچ وی ہوشربا اضافہ ہويا اے تے بجلی دی پیداوار دا زیادہ تر حصہ روائیندی طریقاں یعنی تیل تے کوئلہ تو‏ں بجلی بنانے اُتے مشتمل اے جو ماحول اُتے انتہائی برا اثر ڈالتا اے۔

اردونامہ فورم دی بٹ کوائن مائننگ دا ماحول اُتے اثر دے بارے وچ رپورٹ۔[۴۱]

اقتباس

سودھو
  • "ہم اس دعوے تو‏ں متفق نئيں نيں کہ سونے دی طرح بٹ کوائن وی کاونٹر پارٹی رسک تو‏ں آزاد اے۔ ایتھریئم وی اک نوزائیدہ کرپٹو کرنسی اے تے جداں کہ اسيں نے دیکھیا کہ ایہ مجازی کرنسیاں بالآخر اک ماسٹر کوڈ دے تابع ہُندی نيں۔ایتھریئم دے معاملے وچ ایہ چابی اک کونسل دے پاس اے جو مستقبل وچ اس کرنسی دا انفلیشن ریٹ طے کرے گی۔ بٹ کوائن نو‏‏ں کنٹرول کرنے دی چابی Gavin Andresen دے پاس اے جو Massachusetts دا اک انجینیئر اے۔ اس گل دی کوئی گارنٹی نئيں اے کہ اوہ مستقبل وچ بٹ کوائن دے بلوک چین دے ضابطاں نو‏‏ں تبدیل نئيں کرن گے "
Another claim we don’t agree with is that Bitcoin is as free of counter-party risk as gold. What we have seen with Ethereum, another nascent cryptocurrency, is that these virtual currencies ultimately have a master key. With Ethereum, that key is controlled by a council that decides its future inflation rate; with Bitcoin, that key is controlled by Gavin Andresen, an engineer based in Massachusetts. There’s no guarantee that they won’t change the source code for the Bitcoin blockchain in the future[۴۲]
  • اگرچہ کرپٹو کرنسیاں نو‏‏ں غیر مرکزی (ڈی سینٹرالائزڈ) کرنسی دسیا جاندا اے لیکن حقیقت ایہ اے کہ ایہ 'فی ایٹ' کرنسی تو‏ں وی زیادہ سینٹرالائزڈ اے - شخصی رازداری آزادی دا سب تو‏ں اہ‏م ستون ہُندا اے۔ ہر مطلق العنان پرائیویسی نو‏‏ں ختم کردا اے۔
"And while crypto is being sold to the public as "decentralization", the reality is that it is even more centralized than fiat currency,...Privacy is the foundation of freedom. All tyranny relies first on the invasion of privacy and the removal of private spaces.[۴۳]
  • کینیڈا دا اک کرپٹو ایکسچینج بنام QuadrigaCX اس وقت دیوالیہ ہو گیا جدو‏ں اس دا مالک Gerry Cotten انڈیا وچ بیمار ہو ک‏ے مر گیا۔ اس ایکسچینج نو‏‏ں کنٹرول کرنے دی چابی صرف اوہ ہی جاندا سی ۔[۴۴]اس دے گاہکاں دی تعداد 76,000 سی جنہاں نے لگ بھگ 16 کروڑ امریکی ڈالر دی سرمائیہ کاری دی سی۔ انہاں وچ جعلی گاہک وی شامل نيں۔[۴۵]
  • آئر لینڈ دا اک کرپٹوکرنسی ایکسچینج بنام بٹ سین 17 جون 2019ء نو‏‏ں اچانک غائب ہو گیا تے اوہدی ویب سائٹ بند ہو گئی۔ اس دے گاہک اس تو‏ں اپنا پیسہ نکلوانے وچ ناکم راے۔
"Bitsane is registered in Ireland, as a business under the name Bitsane LP, and provided a cryptocurrency exchange service. Around 17 June, Bitsane went dark with users unable to contact it or access their funds held in the exchange."[۴۶]
  • کرنسی دا مطلب ہُندا اے سونے دا حکومتی متبادل۔ کرپٹو کرنسی سونے دا غیر حکومتی متبادل ہُندی اے۔
you can understand bitcoin as a kind of nongovernmental currency[۴۷]
  • بٹ کوائن دا مطلب حکومتی کرنسی دی موت اے۔ اس دا مطلب خود حکومت دی موت اے۔ (یعنی بٹ کوائن کنٹرول کرنے والے بینکار ہن دنیا اُتے حکومت کرن گے۔)
Bitcoin means the final death of government fiat money. It means the end of Big Government.[۴۸]
  • بٹ کوائن نو‏‏ں مقبول بنانے دے لئی مختلف ملکاں وچ کرنسی کرائسس پیدا کیئے جا رہے نيں۔ مثال دے طور اُتے جدو‏ں انڈیا دی حکومت نے وڈی مالیت دے کرنسی نوٹ منسوخ کر دتے تو کرپٹو کرنسی دی مانگ وچ یکدم زبردست اضافہ ہويا۔ اسی طرح جدو‏ں وینیزویلا وچ افراط زر وچ اضافہ ہويا تو بٹ کوائن دی طلب وچ وی اضافہ ہويا۔ تے ایہ وی ممکن اے کہ بینک آف جاپان دی منفی شرح سود دی پالیسی نے بٹ کوائن دے استعمال نو‏‏ں اس قدر عام کر دتا کہ جاپان وچ ایہ قانونی کرنسی دے طور اُتے قبول کيتی جاندی اے۔
For example, when the Indian government banned the use of their largest bank notes, demand for crypto-currency accelerated dramatically in the country. Similarly, as crippling inflation grew in Venezuela, so did the appeal of Bitcoin. It’s also possible that the Bank of Japan’s negative interest rate policy played a role in Bitcoin use becoming so common that the country now accepts it as a form of legal payment.[۴۹]
  • "بٹ کوائن دی قیمت اک ہفتے وچ 30 فیصد گر چک‏ی سی۔ لیکن بھارتی حکومت نے اسنو‏ں قانونی کرنسی تسلیم کرکے اوہدی قیمت 33 فیصد ودھا دی"[۵۰]
  • "بٹ کوائن بنیادی طور اُتے (جعلی) کرنسی اے جدو‏ں کہ سونا بنیادی طور اُتے (حقیقی) بچت اے۔"
bitcoin is more the cash, whilst gold is more the savings.[۵۱]
  • "جعلی دولت تو‏ں جعلی خوشحالی آندی اے۔ جداں ہی جعلی دولت ہٹتی اے جعلی خوشحالی وی غائب ہو جاندی اے "۔
"Nothing comes from nothing. Fake money produces fake prosperity. Take away the fake money… and the fake prosperity goes “poof,” too."[۵۲]
  • مجازی کدی وی حقیقی دا متبادل نئيں ہو سکدا۔
"the virtual is not an adequate substitute for the authentic"[۵۳]
  • بٹ کوائن دی حقیقی طلب اس وقت پتہ چلے گی جدو‏ں عالمی مالیا‏تی کرائسس سینٹرل بینکنگ تے کیپیٹل کنٹرول دی سیاست اُتے اعتماد ختم کر دے گا۔[۵۴]
  • رینڈ کارپوریشن دے کرپٹوگرافر تے ریاضی دان Joshua Baron دا بٹ کوائن دے بارے وچ کہنا اے کہ ایہ مکمل رازداری نئيں رکھدے۔
"It does not offer enough anonymity."[۵۵]
  • سولہ مہینےآں وچ ایہ تیسری دفعہ ہويا اے کہ ایکوی فیکس ہیک ہويا۔
This is the third time in sixteen months that Equifax has been hacked.[۵۶]
  • امریکا دے سب تو‏ں وڈے بینک "جے پی مورگن چیز" دے اعلیٰ ترین عہدہ دار دا کہنا اے کہ بٹ کوائن محض فراڈ اے۔ ٹیولپ بلب تو‏ں وی بدتر فراڈ۔
BITCOIN IS A "FRAUD"; "WORSE THAN TULIP BULBS" (Jamie Dimon)[۵۷]
چند مہینے بعد اس نے اپنے بیان اُتے افسوس دا اظہار کیتا۔[۵۸]
Bitcoin is an unprecedented combination of fraud, mania and a Ponzi scheme all in one[۵۹]
  • "An ICO is not unlike an initial public offering, which is when a traditional company makes its share available for purchase to the general public. "[۶۰]
  • مشہور ماہر معاشیات James G Rickards نے 12 ستمبر 2018 نو‏‏ں ٹوئیٹر اُتے اپنے پیغام وچ لکھیا:
1 Bitcoin supply capped بٹ کوائن دی فراہمی محدود اے۔
2 Economy grows معیشت ترقی کردی اے۔
3 So, each bitcoin buys more. That's deflation ۔ اس طرح ہر بٹ کوائن دی قوت خرید ودھدی اے جو قلت زر اے۔
4 Over 90% of dollar market is not base money, it's credit نوے فیصد تو‏ں زیادہ ڈالر مارکیٹ بنیادی کرنسی دی بجائے کریڈٹ اے۔
5 No one borrows in deflationary currency کوئی وی ایسی کرنسی وچ قرضہ لینا پسند نئيں کردا جس دی قیمت ودھ رہی ہوئے۔
6 Bitcoin fails بٹ کوائن ڈُب جائیگا۔[۶۱]
  • "Cryptocurrencies or bitcoins, or anything like that, are not really currencies – they are assets. A euro is a euro – today, tomorrow, in a month – it’s always a euro. And the ECB is behind the euro. Who is behind the cryptocurrencies? So they are very, very risky assets."[۶۲]

ہور ویکھو

سودھو

باہرلے جوڑ

سودھو

حوالے

سودھو
  1. ۱.۰ ۱.۱ Ron Dorit؛ Adi Shamir (2012). «Quantitative Analysis of the Full Bitcoin Transaction Graph» (PDF). Cryptology ePrint Archive. دریافت‌شده در 18 اکتوبر 2012. تاریخ وارد شده در |accessdate= را بررسی کنید (کمک)
  2. ۲.۰ ۲.۱ «Cracking the Bitcoin: Digging Into a $131M USD Virtual Currency». Daily Tech. 12 جون 2011. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در 20 جنوری 2013. دریافت‌شده در 30 ستمبر 2012. تاریخ وارد شده در |accessdate=،|archivedate= را بررسی کنید (کمک) سائیٹ غلطی: Invalid <ref> tag; name "satoshi unit" defined multiple times with different content
  3. satoshi converter
  4. Jon Matonis (17 ستمبر 2013). «Bitcoin gaining market-based legitimacy as XBT». Coindesk. دریافت‌شده در 14 دسمبر 2013. تاریخ وارد شده در |accessdate=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  5. «Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System» (PDF). bitcoin.org. اکتوبر 2008. دریافت‌شده در 28 اپریل 2014. تاریخ وارد شده در |accessdate=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  6. سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے btcregs لئی۔
  7. Bustillos, Maria (2 اپریل 2013). «The Bitcoin Boom». The New Yorker. Condé Nast. دریافت‌شده در 22 دسمبر 2013. (Standards vary, but there seems to be a consensus forming around Bitcoin, capitalized, for the system, the software, and the network it runs on, and bitcoin, lowercase, for the currency itself.) تاریخ وارد شده در |accessdate=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  8. For WSJ, see Vigna, Paul (3 مارچ 2014). "BitBeat: Is It Bitcoin, or bitcoin? The Orthography of the Cryptography". WSJ. http://blogs.wsj.com/moneybeat/2014/03/14/bitbeat-is-it-bitcoin-or-bitcoin-the-orthography-of-the-cryptography. Retrieved on
    21 اپریل 2014. 
    • For Chronicle of Higher Ed, see Metcalf، Allan (14 اپریل 2014). «The latest style». Lingua Franca blog. The Chronicle of Higher Education (chronicle.com). دریافت‌شده در 19 اپریل 2014. تاریخ وارد شده در |accessdate=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  9. GitHub – bitcoin/bitcoin: Bitcoin Core integration/staging tree
  10. «Bitcoin Goes To Washington, Senate To Hold Hearing On Virtual Currencies». International Business Times. 18 نومبر 2013. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در 2018-12-25. دریافت‌شده در 3 اپریل 2014. تاریخ وارد شده در |accessdate=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  11. جوشوا ڈیویس (10 اکتوبر 2011). «کرپٹوکرنسی». دی نیو یارکر. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در 2018-12-25. دریافت‌شده در 19 نومبر 2013. تاریخ وارد شده در |accessdate=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  12. بٹ کوئن اُتے نظر؟ ہور کچھ کرپٹوکرنسیاں دا تعارف، آرس ٹیکنیکا، 26 مئی 2013
  13. Andy Greenberg (23 اکتوبر 2013). "FBI Says It's Seized $28.5 Million In Bitcoins From Ross Ulbricht, Alleged Owner Of Silk Road" (blog). Forbes.com. https://web.archive.org/web/20181225044902/https://www.forbes.com/sites/andygreenberg/2013/10/25/fbi-says-its-seized-20-million-in-bitcoins-from-ross-ulbricht-alleged-owner-of-silk-road/%20. Retrieved on
    24 نومبر 2013. 
  14. Peterson, Andrea (27 جنوری 2014). "This map shows which countries are friendly to Bitcoin". The Switch (واشنگٹن پوسٹ). http://www.washingtonpost.com/blogs/the-switch/wp/2014/01/27/this-map-shows-which-countries-are-friendly-to-bitcoin/. Retrieved on
    28 جنوری 2014. 
  15. Ripple – One Frictionless Experience To Send Money Globally | Ripple
  16. «What is Blockchain Technology? A Step-by-Step Guide For Beginners». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۸-۰۱-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۰۲.
  17. The Bitcoin Whales: 1,000 People Who Own 40 Percent of the Market
  18. Jon Matonis (17 ستمبر 2013). «Bitcoin gaining market-based legitimacy as XBT». Coindesk. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در 2018-12-25. دریافت‌شده در 14 دسمبر 2013. تاریخ وارد شده در |accessdate=،|date= را بررسی کنید (کمک)
  19. Matonis, Jon (22 جنوری 2013). "Bitcoin Casinos Release 2012 Earnings". Forbes (New York). https://archive.ph/20130216023758/http://www.forbes.com/sites/jonmatonis/2013/01/22/bitcoin-casinos-release-2012-earnings/. Retrieved on
    ۲ اکتوبر ۲۰۱۹. "Responsible for more than 50% of daily network volume on the Bitcoin blockchain, SatoshiDice reported first year earnings from wagering at an impressive ฿33٫310." 
  20. This also is the baht symbol
  21. Barber, Simon; Boyen, Xavier; Shi, Elaine and Uzun, Esrin (2012). "Bitter to Better – how to make Bitcoin a better currency". Financial Cryptography and Data Security. کمپیوٹر سائنس وچ لیکچر نوٹس (Springer) 7397: 399. doi:10.1007/978-3-642-32946-3_29. ISBN 978-3-642-32945-6. http://crypto.stanford.edu/~xb/fc12/bitcoin.pdf. 
  22. Everything You Need To Know About Blockchain But Were Too Embarrassed To Ask
  23. Demystifying Everything You Need To Know About Cryptocurrency
  24. NSA Has Been Tracking Bitcoin Users Since 2013, New Snowden Documents Reveal
  25. Bitcoins in circulation
  26. CFTC Approves Options Trading In Bitcoin
  27. Biggest Bitcoin Hacks Ever
  28. Mt. Gox files for bankruptcy, hit with lawsuit – Reuters
  29. Hackers Steal $31 Million Tethers
  30. Largest Crypto-Mining Exchange Confirms It Was Hacked, $62 Million In Bitcoin Stolen
  31. Japanese cryptocurrency exchange loses more than $500 million to hackers- CNBC
  32. Japanese Crypto Exchange Suffers $32 Million Hack
  33. Mastermind Of $4 Billion Bitcoin-Laundering Operation Will Be Extradited To US
  34. North Korea Said To Orchestrate Largest Crypto Heist Of All Time
  35. بٹ انفو چارٹ
  36. Bitcoin Breakdown: How-to, Step by Step
  37. 24 Hour Volume Rankings (Exchange)
  38. "It's Forbidden By Islam": Egypt's Grand Mufti Bans Bitcoin Trading
  39. Bitcoin ATMs Now Number Over 4,000 Worldwide Despite Crypto Price Drop
  40. کرپٹو کرنسی تے پاکستان دی ریاستی قدامت پسندی
  41. "بٹ کوائن مائننگ ماحول دے لئی شدید خطرہ":بٹ کوائن مائننگ ماحول دے لئی خطرہ بٹ کوائن مائننگ تے ماحول
  42. «Is A Bitcoin "As Good As Gold"?». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۷-۰۱-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۰۲.
  43. Technological dependence and end of freedom
  44. Crypto Exchange Seeks Bankruptcy Protection After Founder's Mysterious Death
  45. Quadriga Founder Siphoned Customer Coins Into Personal Accounts On Other Exchanges
  46. Crypto exchange Bitsane has launched an internal investigation after its services went dark
  47. A deputy director of People's Bank of China says
  48. Is Blockchain A Gold & Silver Launchpad?
  49. How Washington's Reaction To Trump's Budget Justifies The Rise Of Bitcoin
  50. Bitcoin Surges Back Above $2700 As India "Legalizes" Cryptocurrency
  51. What's going on with bitcoin?
  52. How Dumb Is The Fed?
  53. America 2017 = France 1789
  54. What The Mainstream Doesn't Get About Bitcoin
  55. Meet The World’s Most Powerful Bitcoin Backers
  56. Massive Equifax Hack Shows Cyber Risk to Deposits and Investments Today
  57. امریکا دے سب تو‏ں وڈے بینک جے پی مورگن چیز دے صدر دا بیان
  58. Jamie Dimon: "I Regret Calling Bitcoin A Fraud"
  59. «The Next Great Bull Market in Gold Has Begun – Jim Rickards». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۹-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۰۲.
  60. Unpacking The 5 Biggest Cryptocurrency Scams
  61. Jim Rickards‏
  62. As Cryptos Soar, ECB's Draghi Warns: Not Currencies, They're Very Risky Assets

سانچہ:Cryptocurrencies


حوالے

سودھو
  1. There is no uniform convention for bitcoin capitalization. Some sources use Bitcoin، capitalized, to refer to the technology and network and bitcoin، lowercase, to refer to the unit of account.[۷] The WSJ and The Chronicle of Higher Education advocate use of lowercase bitcoin in all cases, however.[۸] This article follows the latter convention.

باہرلے جوڑ

سودھو