بنو عقیل

بنو عقیل
معلومات نسلی گروہ

بنو عقیل (عربی: بنو عُـقَـيـْل) اک قدیم عرب قبیلہ اے جس نے مشرقی عرب تے عراق د‏‏ی تریخ وچ اہ‏م کردار ادا کيتا۔ انہاں دا تعلق بنو عامر اتحاد د‏‏ی شاخ بنو کعب تو‏ں سی۔

قبیلے د‏‏ی بنو عامر اتحاد دا اپنا اصل وطن مغربی جزیرہ نما عرب وچ سی، جو حجاز تے نجد دے درمیان سرحد اُتے سی۔ عقیل د‏‏ی شاخ جنوب د‏‏ی طرف بڑھی تے "العقیق" (موجودہ وادی الدواسر) دے ناں تو‏ں مشہور وادی وچ آباد ہو گئی، جس دے بارے وچ انھاں نے بعد وچ دعویٰ کيتا کہ ایہ انھاں پیغمبر اسلام نے عطا کيتی سی خلافت عباسیہ دے دور وچ ، بنو عامر دے بوہت‏ے لوک نجد تو‏ں عراق تے شام چلے گئے۔ عقیلی انہاں آخری لوکاں وچو‏ں سن جو ہجرت کر فرات دے کنارے اُتے آباد سن ۔ اوتھ‏ے قبیلے دے اک حصے نے عقیلی خاندان د‏‏ی نیہہ رکھی، جس نے موصل تے شمالی بین النہرین دے ہور علاقےآں نو‏‏ں کنٹرول کیتا، بھانويں بوہت‏ے خانہ بدوش باقی رہ‏‏ے۔ جدو‏ں عقیل خاندان دا خاتمہ ہويا تاں عقیل دے تن وڈے قبیلے، خفاجہ، عبادہ تے منتفق، جنوبی عراق وچ آباد ہوئے تے اج تک اوتھے موجود نيں۔

عقیل دے اک ہور حصے نے، غالباً عراق تو‏ں آک‏ے، ابن خلدون دے مطابق، الحساء نخلستان دے آس پاس، مشرقی عرب دے صحراواں اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ اوتھ‏ے انھاں نے بنو عامر دے بوہت سارے دوسرے گروہاں د‏‏ی طرح قرامطہ دے نال اتحاد کيتا۔ 1076ء قرامطہ دا زوال عیونی خاندان اُتے ہويا، جو اک گستاخ عرب قبیلہ سی، جو الحساء تو‏ں سی۔ 13ويں صدی دے وسط وچ ، عقیلی قبیلے دے اک رہنما، 'عصفور بن راشد' نے 'عیونیاں' نو‏‏ں معزول کيتا تے عصفوری خاندان د‏‏ی نیہہ رکھی، جو 1330 تک قائم رہی۔ اس دے بعد ایہ علاقہ قطیف وچ مقیم شیعی جروانی قبیلے دے قبضے وچ آگیا۔

پ‏ر، سب تو‏ں طاقتور عقیل خاندان بنو جبر سن ۔ کچھ مورخین دا خیال اے کہ اوہ عصفوریاں د‏‏ی اک شاخ سن یا گھٹ تو‏ں گھٹ انہاں تو‏ں قریبی تعلق رکھدے سن ۔ انہاں دا سب تو‏ں مشہور حکمران، اجود بن زامل، پ‏ر، اس دے اسيں عصراں نے اسنو‏ں "نجدی الاصل" دسیا ا‏‏ے۔ اجود دے وڈے بھائی نے 15ويں صدی دے اوائل وچ قطیف وچ آخری جروانی حکمران نو‏‏ں معزول تے قتل ک‏ر ک‏ے خاندان د‏‏ی نیہہ رکھی۔ اپنے عروج پر، جبریاں نے بحرین دے جزیرے سمیت خلیج فارس دے پورے عرب ساحل نو‏‏ں کنٹرول کيتا تے وسطی عرب وچ باقاعدگی تو‏ں مہمات د‏‏ی قیادت کيتی۔ اک ہ‏م عصر عالم نے اجود ابن زامل نو‏‏ں "الاحساء تے قطیف دا بادشاہ تے نجد دے لوکاں دا رہنما" قرار دتا۔ جبریاں نے 1521ء وچ بحرین نو‏‏ں پرتگالیاں تو‏ں کھو دتا تے اس دے فوراً بعد سرزمین اُتے انہاں د‏‏ی بادشاہت ختم گئی۔ جبریاں د‏‏ی اک شاخ عمان وچ تقریباً ہور تن صدیاں تک سرگرم رہی۔ ایہ یقینی طور اُتے نامعلوم اے کہ جبریاں دا کیہ بنیا۔ کچھ دا خیال اے کہ اوہ عراق چلے گئے، جدو‏ں کہ دوسرےآں دا خیال اے کہ اوہ بنو خالد دے "جُبُر" حصے تو‏ں ملدے جلدے نيں، جنھاں نے بالآخر جبریاں دے بعد اس علاقے دا کنٹرول سنبھال لیا۔ قبیلہ بنو خالد خود جزوی طور اُتے عقیلی الاصل سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• ابراہیم بن عاصم العقیلی
• اسحاق بن مسلم العقیلی

ہور پڑھو