بلوچستان وچ ریڈیو سروس
بلوچستان وچ 17 اکتوبر 1956ء وچ کوئٹہ وچ اک کلوواٹ میڈیم ویو ٹرانسمیٹر دے ریڈیو سٹیشن دا افتتاح ہويا۔اس دے تقریبا 27 سال بعد 1981ء وچ تربت وچ 250 واٹ میڈیم ویو ٹرانسمیٹر دے نال تے خضدار وچ 250 واٹ میڈیم ویو ٹرانسمیٹر دے ریڈیو سٹیشناں دا افتتاح ہويا۔فیر اس دے اٹھ سال بعد 1989ء وچ سبی وچ 250 واٹ ٹرانسمیٹر دے ریلے سٹیشن دا افتتاح ہويا۔
۔1996ء وچ لورالائی وچ 10 کلوواٹ میڈیم ویو ٹرانسمیٹر دے ریڈیو سٹیشن دا سنگ بنیاد رکھیا گیا۔۔ 1997ء وچ ژوب وچ 10 کلوواٹ میڈیم ویو ٹرانسمیٹر دے ریڈیو سٹیشن دا سنگ بنیاد رکھیا گیا۔۔2005ء وچ گوادر مٹھی وچ ایف ایم اسٹیشن قائم ہوئے۔اس وقت بلوچستان وچ سرکاری تے پرائیویٹ تقریبا 10 ریڈیو اسٹیشنز کم کر رہے نيں ۔
1998ء وچ ماس میڈیا دے متعلق کیتے گئے اک ملک گیر سروے دے مطابق ریڈیو دی سب توں زیادہ لسننگ بلوچستان وچ سی جتھے 39.72 فیصد گھراناں وچ ریڈیو بطور ذریعہ اطلاعات/ معلومات استعمال ہُندا سی ۔
ہور پاکستان وچ سب توں زیادہ ریڈیو سیٹس بلوچستان دے گھراں وچ سن جتھے 57.4 فیصد گھراں دی ملکیت وچ ریڈیو سیٹس سن ۔
بلوچی پروگراماں دا سلسلہ
سودھوبھانويں بلوچستان وچ سب توں پہلا ریڈیو اسٹیشن 1956 وچ قائم ہويا اُتے ریڈیو پاکستان کراچی توں بلوچی پروگرامز پیش کرنے دا سلسلہ اس توں بہت پہلے دا اے ۔ اک رپورٹ دے مطابق بلوچستان دی نامور علمی و ادبی شخصیت مولانا خیر محمد ندوی نے “بلوچ ایجوکیشنل سوسائٹی ” دے توسط توں حکومت توں مطالبہ کيتا سی کہ کراچی وچ بلوچاں دی اک وڈی تعداد آباد اے، لہٰذا انہاں دے لئی ریڈیو پاکستان وچ بلوچی زبان وچ پروگراماں دا وقت مختص کيتا جائے، چنانچہ انہاں دی کوششاں توں 25 دسمبر 1949ء نوں ریڈیو پاکستان توں پہلی مرتبہ بلوچی پروگراماں دا سلسلہ شروع ہوئے گیا۔ تے اوہ خیر محمد ندوی صاحب ہی اس پروگرام دے انچارج متعین ہوئے۔
1955ء نوں اک وفد دے ہمراہ انہاں نے وفاقی وزیر اطلاعات پیر علی محمد راشدی توں مطالبہ کيتا کہ بلوچی بولی دا مرکزی ہیڈ کوارٹر کوئٹہ اے، لہٰذا اوتھے توں وی بلوچی پروگرام شروع کیتے جاواں، ایہ مطالبہ وی منظور ہويا۔
اور ایويں ریڈیو پاکستان کوئٹہ توں اردو دے علاوہ تن مقامی زباناں بلوچی ،براہوی اورپشتو وچ وی ہمیشہ توں معلوماتی تے تفریحی معیاری پروگرامز پیش کیتے جاندے رہے نيں کوئٹہ ریڈیو سٹیشن توں ذرائع ابلاغ دے پروگرامز وچ ہمیشہ بہت ہی قابل شخصیتاں نے شرکت کيتی۔جنہاں وچ عطا شاد ، پروفیسر مجتبی حسین ،پروفیسر کرار حسین وغیرہ شامل نيں ۔
پی ٹی وی کوئٹہ مرکز
سودھوپاکستان وچ ٹیلی ویژن دا آغاز 26 نومبر 1964ء نوں لاہور دے اسٹیشن توں ہويا۔ جدوں کہ 26 نومبر 1967ء نوں کوئٹہ ٹی وی اسٹیشن دے لئی کم دا آغاز ہويا۔
کوئیٹہ وچ ٹی وی دا باقاعدہ آغاز 26 نومبر 1972ء نوں ھوا۔ پہلے جنرل مینیجر شہزاد خلیل سن ۔ ایتھے توں اردہ۔ بلوچی۔ براہوی تے پشتو زباناں وچ پروگرام ھوندے سن ۔
ابتدا وچ بلوچی بولی وچ پیش کیتے جانے والے ڈرامےآں وچ ” ریک نا ماڑی ” شامل اے ۔ جو معروف بلوچی ڈراما نگار اے ڈی بلوچ دی تحریر سی ۔ اے ڈی بلوچ نہ صرف فنکار تے ڈراما نگار نيں بلکہ انہاں نوں 8 زباناں اُتے عبور وی حاصل اے ۔
کوئٹہ ٹیلی وژن توں نیوز ریڈنگ دا کا شعبہ وی شروع دن توں فعال رہیا۔ اس وقت رات 9 بجے دی قومی خبراں ھر اسٹیشن اُتے وکھ وکھ ھودیاں سن۔ تے ھر جگہ دو نیوز کاسٹر اک مرد تے اک سواݨی مل کے پیش کردے سن ۔ کوئیٹہ وچ پہلے دو نیوز کاسٹر عارفہ رضوی تے تنویر اقبال سن ۔
پاکستان ٹیلی ویژن لمیٹڈ نے 14 اگست 2005ء نوں بلوچی ،براہوی تے پشتوزبان وچ پہلا علاقائی چینل پی ٹی وی بولان قائم کيتا جس دا صدر دفتر حالی روڈ کوئٹہ وچ پی ٹی وی کوئٹہ سنٹر دی عمارت وچ بنیا۔