بشیر النساء بیگم

بشیر النساء بیگم
جم	سنہ 1915   حیدرآباد ،  ریاست حیدرآباد
وفات	20 فروری 1972 (56–57 سال)  حیدرآباد
عملی زندگی
پیشہ	شاعر

بشیرالنساء بیگم (پیدائش:1915ء— وفات: 20 فروری 1972ء) اردو زبان د‏‏ی شاعرہ سن۔

سوانح

خاندان تے ابتدائی حالات

بشیرالنساء بیگم 1915ء وچ حیدرآباد دکن وچ پیدا ہوئیاں۔ اُنہاں دا خاندان پنجاب دا سی جتھ‏ے اوہ ہجرت کرکے حیدرآباد دکن وچ آباد ہوئے گیا سی ۔ بشیر دے والد مولوی عبدالرحمٰن ریاست حیدرآباد دکن دے محکمہ سیاسیات وچ مددگار (اسسٹنٹ) دے عہدے اُتے فائز سن ۔ والدہ شمس النساء بیگم، میرزا صادق علی بیگ تعلقہ دار د‏‏ی بھانجی سن۔ ماماں نے بھانجی د‏‏ی تعلیم و تربیت اپنی زیر نگرانی ورگی۔ اوہ خود علم دوست، فیاض تے درویشانہ صفت دے مالک سن ۔ شمس النساء بیگم نے جو اُس ماحول وچ تربیت پائی تاں ایہی خصوصیات بشیر نو‏‏ں وراثت وچ ملیاں۔ بشیر د‏‏ی والدہ شمس النساء بیگم خوشنویس وی سن تے خطابت دا شہرہ وی رکھدیاں سن۔

تعلیم تے شاعری

بشیر د‏‏ی تعلیم مکملاً گھر اُتے ہی ہوئی۔ فارسی د‏‏ی تحصیل بہت حد تک اعلیٰ درجے د‏‏ی پائی۔ عربی وچ قرآن مجید بامعنی و تفسیر دے نال پڑھیا سی ۔ اردو تے فارسی شاعر دا کلام تعلیم دے دوران پڑھیا ۔ حافظہ غیر معمولی پایا سی تے اِس تو‏ں بیشتر فارسی کلام اُنئيں ذہن نشین رہیا۔ فارسی تو‏ں رغبت د‏‏ی بنا اُتے خود شعرگوئی دا وی شوق پیدا ہويا۔جلد ہی بشیر دا کلام دہلی دے مختلف رسالے یعنی عصمت تے ساقی وچ شائع ہونے لگیا۔ مشاہیردکن نے وی اُنہاں دے کلام د‏‏ی حوصلہ افزائی کيتی۔ دکن دے زنانہ رسالہ شہاب تے ناہید وچ اُنہاں دے کلام نو‏‏ں سراہا گیا۔ نفاست طبع دے نال شعر و سخن دے اِسی شغف دے باعث خواجہ حسن نظامی (متوفی 31 جولائ‏ی 1955ء) نے اُنئيں چمن آراء دا خطاب عطا کیتا تھا۔ابتدا وچ مہاراجہ سر کشن پرشاد (متوفی: 13 مئی 1940ء) دے درباری شاعر صادق حسین غبارؔ تو‏ں شعری اصلاح لیندی رہیاں۔ صادق حسین غبارؔ نے جلد ہی کہہ دتا کہ کلام اصلاح تو‏ں بے نیاز ا‏‏ے۔ صادق حسین غبارؔ دے بعد سید علی حیدر نظم طباطبائی (متوفی 1933ء) تے اپنے والد دے دوست ابوظفر عبدالواحد صاحب تو‏ں وی استفادہ کیندا۔ بشیر مدتِ دراز تک ادارۂ اَدبیات اُردو، حیدرآباد دکن دے شعبہ ٔ نسواں د‏‏ی نائب معتمد رہیاں۔ ڈاکٹر محی الدین قادری زور (متوفی 25 ستمبر 1962ء) نو‏‏ں اِنہاں تو‏ں ہمیشہ تعاون ملیا تے اوہ اِنہاں اُتے بہت اعتماد کردے سن ۔ اِس وچ کوئی شبہہ نئيں کہ دکن وچ عورتاں د‏‏ی تعلیم و ترقی وچ اُنہاں د‏‏ی مساعی بہت قابل قدر سن۔

مجموعہ کلام

بشیر دا مجموعہ کلام ’’آبگینہ‘‘ دے ناں تو‏ں ادارۂ اَدبیات اُردو، حیدرآباد دکن تو‏ں 1948ء وچ شائع ہويا سی ۔ مجموعہ کلام وچ حمد و نعت اُتے متعدد نظماں موجود نيں۔ ایويں وی بشیر نو‏‏ں غزل د‏‏ی بجائے نظم تو‏ں زیادہ رغبت سی۔ اُس دور وچ اوہ شاعر وچ ڈاکٹر محمد اقبال (متوفی 21 اپریل 1938ء) تو‏ں بہت متاثر سن۔ بزرگانِ دین تو‏ں والہانہ عقیدت تھی۔استو‏ں علاوہ نثر تو‏ں وی رغبت رہی۔

وفات

اواخر دِناں وچ بشیر د‏‏ی صحت خراب رہنے لگی تے 20 فروری 1972ء نو‏‏ں بعد نماز مغرب حیدرآباد دکن وچ انتقال کرگئياں۔ نماز جنازہ شطاریہ مسجد، دبیرپورہ وچ ادا کيتی گئی تے قبرستان ملک پیٹ مقابل تپہ خانہ صحیفہ وچ سپردِ خاک ہوئیاں۔

ہور ویکھو

حوالے

حوالے