بخشی وزیر
| بخشی | |
|---|---|
| مقامی نام | بخشی وزیر |
| تعلق | لاہور، پنجاب |
| وفات | 11 جنوری 1997 |
| اصناف | فِلمی موسیقی |
| پیشے | میوزک ڈائریکٹر آف فِلمز |
| آلات | پرکَشن، آرکسٹرا |
| سالہائے فعالیت | 1961 - 1997 |
| ریکارڈ لیبل | Awards: Amir Khusro Award for contributions in music (1987) |
بخشی وزیر (انگریزی: Bakhshi Wazir) ( وفات: 11 جنوری 1997ء)، پاکستان دے نامور موسیقار سن۔ دو فلمی موسیقاراں دی جوڑی سی، وزیر حسین دے نال موسیقار دوست بخشی اندرون بھاٹی گیٹ لاہور وچ اوہناں دے نال رہندے سی۔ وزیر حسین بخشی وزیر دے ناں توں معروف ہوگئے۔ زیادہ تر پنجابی فلماں دی موسیقی ترتیب دتی۔ اوہناں دی پہلی فلم 1961ء وچ بے خبر سی۔ اوہناں نے 66 فلماں تے 300 توں زیادہ گیتاں وچ موسیقی بنائی۔ اوہناں دے کچھ سپر ہٹ گیت ذیل وچ نيں۔ پاکستان دی فلمی تریخ وچ وڈے اعلا پائے دے فنکار رہے نيں جیہناں نے اپنے اپنے دور وچ اپنے فن پارےآں توں فلم بیناں دے ذہناں اُتے وڈے گہرے نقوش مرتب کيتے سن، اوہناں وچ اک ناں موسیقاراں دی جوڑی بخشی وزیر دا وی سی۔ ملکہ ترنم نور جہاں دی امر آواز وچ "جدوں ہولی جئی لینا میراں ناں، وچ تھاں مر جانی آں۔۔" ورگے شاہکار گیت ہی بخشی وزیر دے تعارف لئی کافی نیں۔ بخشی وزیر دی پہلی فلم بے خبر (1961ء) سی۔ اعداد و شمار دے مطابق انہاں نے 66 فلماں دی موسیقی ترتیب دتی سی جنہاں وچ اندازن ساڈھے چار سو دے نیڑے گیت انہاں دے کریڈٹ اُتے نيں۔ انہاں دے زیادہ تر گیت پنجابی فلماں وچ سن جِتھے عام طور اُتے نسوانی آوازاں وچ گیت زیادہ پسند کيتے جان٘دے سن۔ فلم بیناں دی اکثریت نچدی گاؤندی عورت نوں دیکھن لئی ہی سینما گھراں دا رخ کردی سی تے ايسے لئی مردانہ گیتاں دی گنجائش گَھٹ ہی ہُندی سی۔
ہور پنجابی فلمی موسیقاراں دی طرحاں بخشی وزیر نے وی مردانہ گیتاں دی مد وچ زیادہ تر گیت مسعود رانا ہی توں گوائے سن جنہاں دی تعداد 25 فلماں وچ 42 گیت نيں۔ دلچسپ گل ایہ اے کہ پاکستان دے ہور پنج وڈے فلمی گلوکاراں ، یعنی عنایت حسین بھٹی ، سلیم رضا ، منیر حسین ، مہدی حسن تے احمد رشدی دے گائے ہوئے پنجابی گیتاں دی مجموعی تعداد توں وی زیادہ گیت اکیلے مسعودرانا توں گوائے سن ۔ ایہ بالکل اوہی اعداد و شمار نيں جو جملہ پنجابی مردانہ فلمی گیتاں دے نيں جتھے مسعودرانا دے پنجابی گیتاں دی تعداد مندرجہ بالا گلوکاراں دے گائے ہوئے پنجابی گیتاں دی مجموعی تعداد توں وی زیادہ اے۔
بخشی وزیر دا مسعود رانا دے نال پہلا ساتھ فلم فیشن (1965ء) وچ ہويا سی۔ اس فلم وچ اوہناں نے اک سیم سانگ "دنیا والے دیکھ ذرا ، اس دنیا دی تصویر۔۔" نوں دو مختلف گیتاں دی صورت وچ ریکارڈ کروایا سی۔ دونے گیتاں دی دھناں تے استھائیاں اک ورگی سن لیکن انترے تے فلمبندی مختلف سی۔ اس فلم وچ انہاں دا اک دوگانا جو احمد رشدی تے نسیم بیگم نے گایا سی "اپنے وعدےآں نوں بھلا دو ، کدھرے ایسا تاں نئيں" مقبول ہويا سی۔
فلم ہیر سیال (1965ء) نغمات دے لحاظ توں بخشی وزیر دی اک بہت اچھی فلم سی لیکن فلم دی ناکامی نے اس دی جملہ خوبیاں اُتے پانی پھیر دتا سی۔ ایہ فلم 3 ستمبر 1965ء نوں ریلیز ہوئی سی جدوں کشمیر دے محاذ اُتے گھمسان دی جنگ ہورہی سی تے چند دناں بعد بھارت نے لہور اُتے حملہ کردتا سی جس وجہ توں تمام تر فلمی سرگرمیاں تے کاروبار معطل ہوئے کے رہ گیا سی۔ بخشی وزیر نے پہلی بار مہدی حسن نوں کسے پنجابی فلم وچ متعارف کروایا سی تے انہاں توں دو گیت گوائے سن جنہاں وچوں اک ٹائٹل تے سیم سانگ وی سی۔ اس فلم وچ نسیم بیگم دے علاوہ مظفر نامی گلوکار دی کارکردگی وڈی قابل تعریف سی لیکن اوہناں سبھ اُتے بھاری مسعود رانا دے دو گیت سن ۔ انہاں وچوں اک گیت "سوہنیا ربا ، سب دتا ربا ، سن ساڈی فریاد ، ساڈا پیار ہویا برباد۔۔" اک مثالی گیت سی لیکن جس گیت دے سحر توں ميں اج تک آزاد نئيں ہوئے سکیا ، اوہ اک لاجواب دھن وچ گائیکی دا اک شاہکار سی جو مسعود رانا دی فنی عظمت دا اک قابل فخر نمونہ وی سی۔ تنویر نقوی صاحب دا لکھیا ہويا ایہ گیت سی جس دے مکمل بول لکھے بغیر گل اگے نئيں ودھ سکدی۔۔
لوکو ، ایویں نئیں جے یار دا نظارا لبھدا
دھکے در در کھا کے ، تن خاک رلا کے ، فیر جا کے دلدار دا دوارا لبھدا
یار دی جدائی لوکو سولی توں وی اوکھی اے ، ایس گجھے روگ نالوں موت ڈاڈھی سوکھی اے
ویلا او وی جے آندا ، بندہ رونا جدوں چاہندا ، فیر اتھرو وی کدوں نئیں ادھارا لبھدا
عشق دی ندی وچ اوس نے کی ترنا ، مرنے توں پہلاں جنوں آؤندا نئیں او مرنا
مٹھا عشق والا زہر ، ایہدی بڑی ڈونگھی لہر ، بنا ڈبیاں نئیں ایس دا کنارا لبھدا
لوکو ، ایویں نئیں جے یار دا نظارا لبھدا
فلم چغل خور (1966ء) وچ بخشی وزیر نے مسعود رانا توں اک ہور سُپر ہٹ گیت گوایا سی "مکھ تیرا ویکھیا ، ضرور تھوڑا جیا نی۔۔" ایہ گیت اکمل خان اُتے فلمایا گیا سی جو انہاں دناں بے حد مقبول پنجابی فلمی ہیرو سن لیکن اس گیت دی فلمبندی اُتے اوہناں دی کارکردگی انتہائی مایوس کن سی۔ ایہ گیت کدرے بہتر اندازا وچ فلمایا جا سکدا سی۔ اس فلم وچ آئرن پروین دے اک انتہائی دل گداز گیت دا ذکر کرنا وی ضروری اے جو اداکارہ صبا اُتے فلمایا گیا سی "اسیں پچھلی رات دے تارے تے ساڈے نال پیار نہ کرو۔ حزین قادری نے خوب بول لکھے سن تے دھن تے گائیکی وی زبردست سی۔
بخشی وزیر دی فلم نظام لوہار (1966ء) وی اک میعاری فلم سی، جس وچ علاؤالدین تے یاسمین دی پرفارمنس لاجواب سی۔ اس فلم دا سبھ توں سُپر ہٹ گیت وی مسعود رانا دا گایا ہويا سی "پیار کسے نال پاواں نہ ، کئی روپاں وچ پھرن بہروپی ، روپ دا دھوکھا کھاواں نہ۔۔" ایہ گیت فلم دے مصنّف ریاض شاہد اُتے فلمایا گیا سی جو فلم دی ہیروئن نیلو دے شوہر تے اداکار شان دے والد سن ۔ ايسے فلم وچ مالا دا گایا ہويا ایہ گیت وی وڈے کمال دا سی "پیار وی جھوٹھا، یار وی جھوٹھا، جھوٹھے تسی وی لوکو۔۔"
بخشی وزیر نوں پاکستان دی پہلی رنگین فلم پنج دریا (1968ء) دی موسیقی ترتیب دین دا ناقابل شکست اعزاز وی حاصل ہويا سی۔ ایہ اداکار اکمل دی اکلوتی رنگین فلم سی جو اوہناں دے انتقال توں مگروں ریلیز ہوئی سی۔ اس فلم دا حاصل ملکہ ترنم نور جہاں دا گایا ہويا ایہ سپر ہٹ گیت سی "میرے سجرے ، پھلاں دے گجرے ، کنڈیاں دے وس پے گئے۔۔" فلم پنڈ دتی کڑی (1968) وچ آئرن پروین تے نذیر بیگم دا ایہ خوبصورت گیت وی بخشی وزیر دا کمال سی "اج پنڈ دتی کڑی راہواں بھل گئی اے۔۔" فلم غیرت مند (1969) اکمل دی موت دے دو سال بعد ریلیز ہوئی سی۔ اس فلم وچ خاص طور اُتے ایہ گیت "سن چنا ستواں دتا، میرے ویر ناں نظر نہ لاواں۔۔" بھین تے بھائی دی محبت دے موضوع اُتے گایا ہويا اک لاجواب گیت سی جسنوں مسعودرانا دے نال آئرن پروین نے گایا سی۔ فلم محرم دل دا (1970ء) وچ بخشی وزیر نے نور جہاں توں اک ہور سپر ہٹ گیت گوایا سی "کنوں حال سناواں دل دا ، کوئی محرم راز نئیں ملدا۔
بخشی وزیر دے فلمی کیرئر دی سبھ توں وڈی فلم ات خدا دا ویر ریلیز ہوئی سی۔ اس فلم وچ نور جہاں دے گیت "جدوں ہولی جئی لیناں میرا ناں۔۔"نے مقبولیت دے نويں ریکارڈز قائم کيتے سن ۔ ایہ گیت جدوں وی سنیے ، تازہ دم لگدا اے تے بار بار سنن نوں جی چاوہندا اے ۔ اس گیت دی دھن ، بول تے فلمبندی ، سب ٹاپ کلاس سن ۔ اس فلم وچ نور جہاں دے دو تے گیت وی وڈے مقبول ہوئے سن "ماہی میریا روند نہ ماراں ، وچ داہ لیایا جند جان دا۔۔" تے "گندلاں دا ساگ تے مکھناں مکئی۔ گیت نگار تنویر نقوی دے لکھے ہوئے ہور گیت وی پسند کيتے گئے سن جنہاں وچوں تن مسعود رانا دے گائے ہوئے سن ۔ انہاں وچوں پہلا اک دوگانا سی جو رونا لیلا دے نال سی "دو جوانیاں ، ملیاں تے پیاں پکاراں پیار دیاں۔۔" جدوں کہ دوسرا گیت اک المیہ گیت سی جو دو مزاحیہ اداکاراں منور ظریف تے رضیہ اُتے فلمایا گیا سی تے جس وچ ساتھی گلوکارہ آئرن پروین سی "نی موتے دیر نہ لاویں" انہاں دے علاوہ مسعودرانا دا اک سولو گیت سی "سونہہ تیری روپ تیرا چن دا دیدار اے۔۔" دلچسپ گل ایہ اے کہ میرے پاس اس گیت دا جو ریکارڈنگ ورژن اے ، اس وچ لفظ "چن" دی جگہ "رب" گایا گیا سی جو یقینن قابل اعتراض سی۔
فلم جٹ دا قول (1971ء) وچ بخشی وزیر نے پہلی بار اک ہی گیت نوں نور جہاں تے مسعود رانا توں وکھ وکھ گوایا سی "نی جان والئے ، تِناں وچ سنائی نئاں دل والی گل نی۔۔" اس توں اگلے سال بخشی وزیر نوں پاکستان دی پہلی ڈائمنڈ جوبلی پنجابی فلم ظلم دا بدلہ (1972) دی موسیقی ترتیب دینے دا اک ہور اعزاز حاصل ہويا سی۔ اس فلم دی موسیقی کوئی خاص نئيں سی لیکن کامیابی دی وڈی وجہ ولن اداکار جگی ملک دے دونے بازو اک ٹوکے توں کٹے جان٘دے نيں جو فلم بیناں لئی سنسنی خیز مناظر سن ورنہ بھٹی برادران دی سابقہ فلماں تے اس سال ریلیز ہون والیاں دوسریاں فلماں اس فلم توں بدرجہا بہتر سن ۔
1972ء وچ بخشی وزیر نے فلم میں اکیلا دی موسیقی ترتیب دتی سی۔ اس فلم دا سیم سانگ "منزل اے ، نہ ہمدم اے ۔ مسعود رانا دی آواز وچ اک سپر ہٹ گیت سی۔ مینوں اس فلم وچ اس قوالی توں زیادہ دلچسپی سی جو اصل وچ اک مشہور زمانہ دھمال "لال میری پت رکھیو بلا جھولے لالن۔۔" دا قوالی ورژن سی تے کیہ خوب سی۔ مسعودرانا دے نال اس قوالی وچ دوسرے وڈے گلوکار عنایت حسین بھٹی سن جنہاں دی کارکردگی انتہائی قابل تعریف سی۔ عام طور اُتے بھٹی صاحب نوں اردو فلمی گائیکی دے لئی موزاں نئيں سمجھیا جاندا سی لیکن اس گیت نے ثابت کر دتا سی کہ اوہ اردو گیت وی گا سکدے سن ۔ ایہ قوالی فلم وچ خود بخشی وزیر صاحبان اُتے فلمائی گئی سی جو سِلور سکرین اُتے آنے دا انہاں دا واحد موقع سی۔
بخشی وزیر نے فلم شرابی وچ غلام علی تے صبیحا خانم توں ایہ رومانٹک گیت وکھ وکھ گوایا سی "سوہنیے نی! مکھ تیرا سجری سویر اے۔۔" اس پنجابی فلم دا ٹائٹل رول سنتوش کمار نے کيتا سی ۔ ايسے سال دی اک بہت وڈی فلم بنارسی ٹھگ (1973ء) وچ بخشی وزیر دا نور جہاں دی آواز وچ ایہ گیت گلی گلی گونجیا سی "اکھ لڑی بدوبدی ، موقع ملے کدی کدی۔۔" ايسے فلم وچ مسعودرانا دا گایا ہويا ایہ گیت وی سُپر ہٹ ہويا سی "نشیاں نے ساڑیا ، حلیہ وگاڑیا۔۔" اس فلم دے ٹائٹل رول منور ظریف تے الیاس کاشمیری نے کيتے سن تے ممتاز تے سلطان راہی دی طرحاں مقبولیت دی بلندیاں اُتے پہنچ گئے سن جدوں کہ فردوس بیگم تے اعجاز درانی دی لی جنڈ جوڑی زوال پذیر سی جنہاں دی ایہ آخری وڈی فلم سی ۔ بخشی وزیر تے مسعود رانا دی آخری قابل ذکر فلم میرا ناں راجا (1978ء) سی۔ ایہ حبیب دی ذاتی فلم سی جس دے ہیرو وی اوہ خود سن۔ اس فلم دا ایہ گیت پسندیدہ ترین گیتاں وچوں اک اے : جان جائے کہ رہے، اسيں تاں تینوں چاہواں گے، ناں لیندے ہوئے اک دن تیرا مر جاواں گے!
وفات
سودھووزیر حسین 11 جنوری، 1997ء نوں 58 سال دی عمر وچ انتقال کر گئے۔