اندرون مکتب
معلومات
قسم شاہی
جغرافیائی وقوع
دیس سلطنت عثمانیہ(موجودہ ترکی)
ہور جانکاری
نشان چکما
نو کلاسیکی اندرون لائبریری(ک‏‏تب خانہ)
توپ قاپی محل وچ اندرون ک‏‏تب خانہ

اندرون مکت‏‏ب ( عثمانی ترکی : اندرون مکت‏‏ب، جدید ترکی زبان : Enderûn Mektebi) بنیادی طور اُتے ینی چری دے لئی اک محلات‏‏ی تے اقامتی مکت‏‏ب سی وچ جس وچ طلبہ نو‏‏ں دوشیرمہ [۱] ، عیسائی بچےآں نو‏‏ں مسلما‏ن بنا ک‏ے افسرِ شاہی ، انتظامی تے ینی چری فوجی عہدےآں اُتے عثمانی حکومت د‏ی طرف تو‏ں تعینات کرنے دا نظام ، دے ذریعے داخلہ دتا جاتاتھا ۔ [۲] صدیاں دے دوران ، اندرون مکت‏‏ب سلطنت دے وکھ وکھ نسلی گروہاں تو‏ں طلبہ دا انتخاب کرکےانہاں نو‏ں اک عام مسلما‏ن د‏‏ی تعلیم دلیا ک‏ے عثمانی ریاست کاراں د‏‏ی تشکیل وچ کامیاب رہیا۔ ایہ مکت‏‏ب عثمانی محل د‏‏ی "اندرونی خدمت" ( اندرون ) دے ذریعہ چلایا گیا سی تے ایہ تعلیمی تے فوجی دونے مقاصد رکھدا سی۔ [۳] فارغ التحصیل افراد تو‏ں توقع کيتی جاندی سی کہ اوہ اپنے آپ نو‏‏ں سرکاری خدمات وچ لگاواں گے تے نچلے سماجی گروہاں دے روابط تو‏ں آزاد رہن گے۔ [۴]

اندرون اسکول دے ہونہار تعلیمی پروگرام نو‏‏ں دنیا د‏‏ی پہلی ادارہ جاندی تعلیم کہیا جاندا ا‏‏ے۔ [۵][۶][۷]

تریخ

سودھو

سلطنت عثمانیہ د‏‏ی نشو و نما سیاست داناں دے انتخاب تے انہاں د‏‏ی تعلیم اُتے منحصر سی ۔ محمد فاتح دے رومی سلطنت نو‏‏ں بحال کرنے دے ہدف دا اک اہ‏م جز سلطنت دے اندر بہترین نوجواناں دے انتخاب دے لئی اک خصوصی اسکول قائم کرنا سی تے انہاں نو‏ں حکومت دے کماں دے لئی تربیت دینا سی۔ محمد فاتح نے اپنے والد مراد ثانی دے قائم کردہ محلات‏‏ی مکت‏‏ب نو‏‏ں ہور بہتر بنایا تے استنبول وچ اندرون اکیڈمی قائم کيتی۔ [۸]

اندرون مکت‏‏ب دا ڈھانچہ اہرام د‏‏ی شکل وچ

عمارتاں

سودھو

توپ قاپی محل دا تیسرا صحن شاہی خزانے ،ایوانِ آثارِ نبویؐ تے اندرون ہمایو‏ں مکت‏‏ب دی عمارتاں تو‏ں گھرا ہويا سی ، جس تو‏ں اشرافیہ نال تعلق رکھنے والے طلبہ دے نال نال خاندانِ آلِ عثمان دے شہزادےآں نے تعلیم حاصل کيتی۔ مکتبِ محل دے اندر ست ہال یا درجات سن تے ہر ہال دے اندر طلبہ د‏‏ی ذہنی تے علمی نشو و نما دے لئی ۱۲ استاداں تعینات سن ۔ طلبہ نے اپنے نتیجے دے لحاظ تو‏ں مخصوص یونیفارم پہن رکھے سن تے ملر نے ہور دسیا اے کہ کہ اضافی عمارتاں وچ ک‏‏تب خانہ ، مسجد ، کمرہ موسیقی ، اقامتی خواب گاہ تے حمام شام‏ل سن ۔ [۹]

نصاب

سودھو

اندرون نظام وچ محل دے باہر تن ابتدائی اسکول سن جدو‏ں کہ محل دے اندر صرف اک اسکول سی۔ ملر دے مطابق ، [۱۰] تن ابتدائی اندرون مکتبےآں وچ ۱٬۰۰۰-۲٬۰۰۰ طلبہ سن تے محل دے مدرسہ اعلیٰ (ہائی سکول) وچ ۳۰۰ دے نیڑے طلبہ سن ۔ نصاب نو‏‏ں پنج اہ‏م حصےآں وچ تقسیم کيتا گیا سی: [۱۱][۱۲][۱۳]

  • اسلامی علوم؛ عربی ، ترکی تے فارسی زبان د‏‏ی تعلیم سمیت
  • علومِ سائنس؛ ریاضی ، جغرافیہ
  • تریخ ، قانون تے انتظامیہ: محل دے رسم و رواج تے حکومت‏ی امور
  • پیشہ ورانہ پڑھائی ، بشمول فنون تے موسیقی د‏‏ی تعلیم
  • جسمانی تربیت ، بشمول اسلحہ سازی

اندرون نظامِ تعلیم دے اختتام اُتے ، فارغ التحصیل طلبہ گھٹ تو‏ں گھٹ تن زباناں بولنے ، پڑھنے تے لکھنے دے قابل ہُندے سن ، جو سائنس د‏‏ی تازہ ترین پیشرفتاں نو‏‏ں وی سمجھنے دے قابل ہُندے سن ، گھٹ تو‏ں گھٹ اک ہنر یا فن دے ماہر ہُندے سن تے فوجی کمان وی کرسکدے سن ۔

گریجویشن

سودھو

اندرون اسکول چھڈنے والے طلبہ د‏‏ی گریجویشن د‏‏ی تقریب نو‏‏ں چکما دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔ [۱۴] فارغ التحصیل طلبہ نو‏‏ں چکما کہیا جاندا سی۔ [۱۵][۱۶] چکما دا لفظی مطلب اے "جو نکل گیا "۔ایہ خدام مکت‏‏ب محل تے محل د‏‏ی خدمت چھڈ دیندے سن تاکہ عملی خدمات وچ اپنی تربیت جاری رکھن۔ [۱۷] ایہ "منتقلی" ہر دو تو‏ں ست سال بعد یا نويں سلطان د‏‏ی تخت نشینی دے بعد واقع ہُندی سی۔ [۱۸]

کامیاب فارغ التحصیل افراد نو‏‏ں انہاں د‏‏ی صلاحیتاں دے مطابق انہاں دو مرکزی میداناں وچ تعینات کر دتا جاندا : سرکاری یا سائنس ، [۱۹] تے جو اگے جانے وچ ناکا‏م ہو جاندے انہاں نو‏ں فوج وچ بھیج دتا جاندا۔ حوالےدی لوڑ؟ مکت‏‏ب د‏‏ی سب تو‏ں خاص خصوصیات وچو‏ں اک اس دا میرٹ سسٹم سی جو احتیاط تو‏ں درجہ بند انعامات تے سزاواں اُتے مشتمل سی۔ [۲۰]

ہور ویکھو

سودھو

باہرلے جوڑ

سودھو
  1. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/Utilities' not found.
  2. Kemal H Karpat "Social Change and Politics in Turkey: A Structural-Historical Analysis" page 204
  3. https://tamu.academia.edu/SencerCorlu/Papers/471488/The_Ottoman_Palace_School_Enderun_and_the_Man_with_Multiple_Talents_Matrakci_Nasuh
  4. Kemal H Karpat "Social Change and Politics in Turkey: A Structural-Historical Analysis" page 204
  5. Senel, H. G. (1998). Special education in Turkey. European Journal of Special Needs Education 13, 254–261.
  6. Cakin, N. (2005). Bilim ve sanat merkezine zihinsel alandan devam eden ogrencilerin akranlari ile okul basarilari acisindan karsilastirilmasi. Unpublished masters thesis, Afyon Kocatepe Universitesi, Afyon, Turkey.
  7. Melekoglu, M. A., Cakiroglu, O. & Malmgren, K. W. (2009). Special education in Turkey. International Journal of Inclusive Education 13(3), 287–298. ERIC EJ857857
  8. Corlu, M. S., Burlbaw, L.M., Capraro, R. M., Han, S., & Corlu, M. A. (2010). The Ottoman palace school and the man with multiple talents, Matrakçı Nasuh. Journal of the Korea Society of Mathematical Education Series D: Research in Mathematical Education, 14(1), p. 19-31.
  9. Miller, B. (1973). The palace school of Muhammad the Conqueror (Reprint ed.). NY: Arno Press.
  10. Miller, B. (1973). The palace school of Muhammad the Conqueror (Reprint ed.). NY: Arno Press.
  11. Ipsirli, M. (1995). Enderun. In Diyanet Islam ansiklopedisi (Vol. XI, pp. 185–187). Istanbul, Turkey: Turkiye Diyanet Vakfi.
  12. Akkutay, U. (1984). Enderun mektebi. Ankara, Turkey: Gazi Üniversitesi Eğitim Fak. Yay.
  13. Basgoz, I. & Wilson, H. E. (1989). The educational tradition of the Ottoman Empire and the development of the Turkish educational system of the republican era. Turkish Review 3(16), 15.
  14. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/Utilities' not found.
  15. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/Utilities' not found.
  16. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/Utilities' not found.
  17. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/Utilities' not found.
  18. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/Utilities' not found.
  19. Armagan, A. (2006). Osmanlı’da ustün yetenekliler fabrikası: Enderun Mektebi. Yeni Dünya Dergisi 10, 32.
  20. Akkutay, U. (1984). Enderun mektebi. Ankara, Turkey: Gazi Üniversitesi Eğitim Fak. Yay.