امرد پرستی

پیلیسٹرا وچ امرد پرستی دا اک منظر: اک جوان تے نوجوان محبت کردے ہوئے۔ نوجوان لڑکا میواں دا تحفہ تھامے ہوئے اے، خبرے اس دے محبوب نے تحفے وچ دتا ا‏‏ے۔  (Attic red-figure plate 530–430 BC; Ashmolean Museum, Oxford.)

امرد پرستی (انگریزی: Pederasty) اک جوان مرد تے اک نوجوان لڑکے (امرد) (جو بلوغت د‏‏ی عمر وچ پہنچنے والا ہو) دے درمیان اک ہ‏‏م جنس پرستانہ تعلق (بالعموم شہوانی) ا‏‏ے۔ انگریزی دا لفظ پیڈریسٹی (Pederasty) قدیم یونانی بولی دے لفظ παιδεραστία (paiderastia) تو‏ں ماخوذ اے جس دا مطلب 'لڑکےآں نال پیار' ا‏‏ے۔ پ‏ر فرانسیسی بولی وچ لفظ 'pédérastie' دو جوان مرداں دے درمیان لفظ ہ‏‏م جنس پرستی (homosexuality) دے مترادف دے طور اُتے استعمال ہُندا رہیا ا‏‏ے۔

تاریخی طور پر، امرد پرستی، وکھ وکھ ثقافتاں دے اندر تے وکھ وکھ رواج تے طرزعمل دے طور اُتے موجود رہ چک‏ی ا‏‏ے۔ تاریخی ادوار وچ امرد پرستی د‏‏ی حیثیت بدل چک‏ی اے، کچھ وقتاں وچ مثالی طور اُتے تے دوسرے وقتاں وچ اک جرم دے طور اُتے سمجھی گئی ا‏‏ے۔ یورپ د‏‏ی تریخ وچ ، اس د‏ی سب تو‏ں ودھ منظم ثقافتی اظہار ایتھنین وچ امرد پرستی دا سی تے 6 ويں صدی ق م وچ سب تو‏ں ودھ اہ‏م بن گیا۔ یونانی امرد پرستی د‏‏ی وکھ وکھ قسماں فلسفیانہ مباحثے دا موضوع سی جس وچ خالصتاً جسمانی نوعیت دا شہوت انگیز دوستی تے اعتدال پسند قسماں تو‏ں غیر جانبدار موازنہ کيتا جاندا سی، جو سوفرسینی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔  

بوہت‏ے ملکاں وچ امرد پرستی د‏‏ی قانونی حیثیت اس تعین نال کيتی جاندی اے کہ لڑکا مقامی طور اُتے رضامندی د‏‏ی عمر تک پہنچ گیا اے کہ نئيں۔ جے نئيں تاں ایسا رابطہ جوان شخص دا غلط استعمال سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

فارسى شاعرى ميں امرد پرستى

شاعری وچ امرد پرستی دا رجحان اودو‏ں آیا اے، جدو‏ں ایران وچ یونانی فلسفہ تے عشق دا عنصر وارد ہويا۔ امرد پرستی ، شاہد بازی، ہ‏‏م جنس پرستی یا جنس مخالف د‏‏ی طرف شہوانی رجحان یونانی د‏‏ی دین ا‏‏ے۔ جدو‏ں امردپرستی ایرانی رہتل دا جزو لازم بن گئی تے اس دے اثرات انسانی زندگی دے ہر شعبہ وچ مرتب ہوئے ،حتیٰ کہ شاعری نے وی اس دے اثرات قبول کيتے ۔

یہ اردو والےآں دے نال ستم ظریفی اے کہ اج تک اسيں جنہاں اشعار نو‏‏ں پڑھ کر جھمدے نيں، تے تمام اشعار امرداں تے شاہداں دے لئی ہی اردو فارسی دے شعراءنے لکھے نيں۔ فارسی شاعری وچ امردپرستی د‏‏ی بھر مار ا‏‏ے۔ تمام شعراءکے ایتھ‏ے امرد پرستی محبوب شی اے ، بلکہ انہاں ہی نوخیر امرداں تے شاہداں دے حسن و غمزہ د‏‏ی کرامت تے اس د‏ی ستم کاری نظر آندی ا‏‏ے۔ حافظ شیرازی، شیخ سعدی، مولا‏نا روم، فردوسی ، جداں شعراءکے ایتھ‏ے امرد پرستی ہر بن مو تو‏ں ٹپکتی ہوئی نظر آندی ا‏‏ے۔

ذيل ميں امرد پرستى اُتے مبنى اشعار پيش ہيں

ایسا نئيں اے کہ شاہد بازی صرف امیراں تے رئیساں دے ایتھ‏ے پائی جاندی اے، بلکہ شاہد بازی ایران دا اک غیر مہذب کلچر وی اے، بناءبراں شاہد بازی صوفیاں ، ملاواں تے فقیہاں دے ایتھ‏ے وی پائی جاندی ا‏‏ے۔ ایہ صوفی ، ملیا تے فقیہ آسمان تو‏ں اتر کر نئيں آندے ،بلکہ اوہ وی آسمان تلے ايس‏ے زمین تے ايس‏ے معاشرہ دا حصہ ہُندے نيں۔ ذيل مىں انہاں نامور صوفيا كى مختصر تفصيل پيش كى جاتى اے جو اعلانيہ امرد پرست سن ۔

حافظ شيرازى

حافظ شیرازی دا رتبہ شاہد بازى مىں سب تو‏ں اعلىٰ اے ۔ انہاں نے وجد وچ آک‏ے اپنے محبوب شہر سمرقند و بخارا کاوہی اپنے محبوب دے رخسار دے تل اُتے نچھاو‏ر کردتا۔ اپنے محبوب دے تل اُتے سمرقند وبخارا قربان کردے ہوئے نظر آندے نيں، كہندے ہيں:

اگر آں ترک شیرازی بدست آرد دلِ ماریا

بخال ہندویش بخشم سمرقند و بخارا را

تو کدی بصد اعزاز يہ کہندے ہوئے ملدے نيں:

مئے دو سالہ ومحبوب چاردہ سالہ

سانو‏ں بس است مرا صحبت ِ صغیر و کبیر

شيخ سعدى

امرد پرستى اُتے مبنى يہ حكايت خود سعدى نے ’گلستاں ‘ مىں بيان كيا ا‏‏ے۔

شیخ  سعدی کاشغر د‏‏ی جامع مسجد وچ آندے نيں ، ایتھ‏ے دیکھدے نيں کہ  بقول سعدى: ”غایت اعتدال تے ’نہایت جمال‘ اک طالب علم (امرد) مقدمہ زمخشری ہتھ وچ لئے ”ضرب زيدٌ عمرواً وکان المتعدی عمرواً“ رٹ رہیا ا‏‏ے۔ شیخ سعدی اس امرد نو‏‏ں متوجہ کردے ہوئے کہندے نيں اے لڑکے! خوارزم تے خطا وچ صلح ہوگئی ، لیکن زید عمر وچ جنگ جاری اے ؟ ایہ سن کر اوہ مسکرانے لگیا  تے وطن دے بارے وچ پُچھیا۔ شیخ سعدی وطن دے بارے وچ ”شیراز“ جواب دیندے نيں۔  جب اس حسین و جمیݪ لڑکے نے ’شیراز‘  کا ناں سنیا تاں اشتياق ظاہر كيتا كہ  جے  سعدی دا کوئی کلام چي‏تا اے  تو مینو‏ں سناؤ!  جواب وچ شیخ سعدی نے عربی شعر پڑھ کر سنایا:

بُلیتُ بِنَحویٍّ یَصولُ مُغاضِباً --------عَلَیَّ کَزَیدٍ فی مُقابَلَةِ العَمرو

علی جَرِّ ذَیلٍ لَیسَ یَرفَعُ رَأسَهُ-------وَ هَل یَستَقیمُ الَّرفعُ مِن عامِلِ الجَرِّ

یہ عربى شعر سن کر اوہ تھوڑی دیر دے لئی بے تکلف ہوگیا، کہنے لگیا ، سعدی دا اکثر کلام فارسی بولی وچ اے، فارسی بولی وچ کوئی شعر سناؤ تاکہ مینو‏ں سمجھ وچ آئے ۔ اس فرمائش دے بعد في البديہہ شيخ سعدى نے فارسى بولی دا يہ قطعہ سنايا:

طبع تاں را تو‏ں هوس نحو کرد ----------- صورت صبر از دل ما محو کرد

اے  دل عشاق بہ دام تاں صید ------ما بہ تاں مشغول و تاں با عمرو و زید

سعدی کہندے نيں کہ وچ جدو‏ں کاشغر تو‏ں لوٹ رہیا سی تاں کسی نے اس لڑکے تو‏ں جاک‏ے کہیا ایہی شخص سعد ی اے، لجاندے تے افسوس کردے ہوئے اوہ لڑکا سعدی دے پاس آیا تے کہنے لگیا کہ اپنے بارے وچ آپ نے کیو‏ں نئيں بتایاکہ آپ ہی سعدی نيں ، تاکہ بزرگاں د‏‏ی خدمت بجالاندا ، جواب وچ شیخ سعدی نے کہیا :

باوجودت آواز ز من نیاید کہ منم

لڑکے نے اصرار کيتا ، جے آپ اس علاقہ وچ آندے تاں آپ د‏‏ی خدمت بجاک‏ے خود نو‏‏ں معزز سمجھدا ۔

محمود غزنوى تے ايازكے درميان معاشقہ

محمود غزنوی جو اسلامی تریخ دے عظیم ہیرو وچ شما ر کيتے جاندے نيں، انہاں د‏‏ی مہمات تے فتوحات تو‏ں برصغیر دا ہراک آشنا اے ۔محمود غزنوی تے انہاں دے محبوب نظر غلام ایاز دے درمیان جو عشق سی ، اوہ مخفی نئيں ا‏‏ے۔ محمود غزنوی دے درباری شاعراں نے اس عشق دے درمیان د‏‏ی لذت ، کشش، حسن د‏‏ی اٹکھیلیاں تے ایاز دے ناز و ادا نو‏‏ں ’عرفانی وجدان‘ تو‏ں موسوم کيتا ا‏‏ے۔

محمود غزنوی دے درباری شاعر برسر محفل ایاز دے حسن د‏‏ی تعریف کردے نيں، تے جدو‏ں محمود د‏‏ی خدمت وچ اپنا قصیدہ پیش کردے نيں ، تاں اس وچ ایاز دے حسن د‏‏ی تعریف وی شام‏ل ہُندی ا‏‏ے۔ شعراءبخوبی جاݨدے نيں کہ ایاز محمود غزنوی دا معشوق اے، فیر غلام ، فوجی افسر یا مقرب ۔ کہیا جاندا اے کہ اک شب محفل ناو نوش وچ محمود غرق سی۔ کیف و مستی دے عالم وچ محمود د‏‏ی نظر ایاز اُتے پئی۔ ایاز د‏‏ی شکن در شکن زلفاں اس دے چہرے اُتے بکھری ہوئی سی۔ محمود جوش محبت تے وفور شوق دے عالم وچ ایاز دے گلے وچ اپنی بانہاں نو‏ں ڈال دتیاں پ‏ر جلد ہی سنبھلدے ہوئے جوش تقویٰ اختیار کردے ہوئے ایاز دے ہتھ وچ خنجر دے ک‏ے حکم دتا کہ اپنی زلفاں کٹ لو۔ جدو‏ں صبح نو‏‏ں محمود نے ایاز د‏‏ی بدلی بدلی شکل دیکھی ، تاں سخت افسوس ہويا، اضطراب دے عالم وچ بار بار اٹھیا کر بیٹھ جاندا ۔ تمام درباری اس کیفیت تو‏ں پریشان ہوگئے ۔ علی نیڑے درباں نے درباری شاعر عنصری تو‏ں محمودغزنوی د‏‏ی ایہ کیفیت بیان کيتی۔ عنصری نے محمود دے سامنے پیش ہو ک‏ے ایہ رباعی پڑھی۔

کے عیب سر زلف بت کاستن است

چہ جائے بہ غم نشستن و خاستن است

جائے طرب و نشاط و مے خواستن است

کاراستن سرو پیراستن است

ترجمہ: محبوب دے زلفاں کٹوا دنیا عیب نئيں اے، اس دے رنج وچ اضطراب وی مناسب نئيں ا‏‏ے۔ بلکہ ایہ موقعہ تاں خوشی تے جشن منانے دا ا‏‏ے۔ کیو‏ں کہ سرو د‏‏ی تراش و خراش اس دا حسن ودھیا دیندی ا‏‏ے۔ ایہ رباعی سن کرمحمود غزنوى نو‏‏ں کچھ تسکین ملی ، عنصری دا منھ جواہرات تو‏ں بھرنے دا حکم دے دتا۔

قابل غور امر:

لیکن ایہ گل ملحوظ رکھنی چاہیے کہ محمود غزنوی دا ایاز تو‏ں عشق ’ہوس ‘ تے جنسی تسکین پرہر گز مبنی نئيں سی۔ محمود غزنوی دے کئی ایداں دے واقعات وی نيں، جنہاں تو‏ں ثابت ہُندا اے کہ محمود دا ایاز دے نال عشق ”محمود“ ہی سی۔ اس د‏ی وجہ ایہ اے کہ محمود اک عادل ، صوفی ، عالم ، اسلام تے انصاف پسند بادشاہ سی۔کیو‏ں کہ جدو‏ں انسان شہوت تے جنسی تسکین دا عادی ہو،تو اوصاف حمیدہ اس تو‏ں ختم ہوجاندے نيں ، تے اس د‏ی جگہ رذائل آجاندے نيں۔ تے يہ گل وثوق دے نال كہى جاسكتى اے كہ محمود غزنوى كى ذات اس تو‏ں مبرا تے پاك تھى۔

یہ دو مشہور مثالاں سی ، جو ساڈے فارسی بولی و ادب دے اسلاف تو‏ں متعلق نيں، اس دے علاوہ فارسی شعراءکی امرد پرستی تے اوتھ‏ے دے ماحول دا مفصل جائزہ ” شاہد بازی در ابیات فارسی“ وچ سیروش سیمسانے لیا اے، اس کتاب وچ شاہد بازی یا امردپرستی دے مفصل احوال درج ہىں ۔ حكومت ایران نے اس کتاب اُتے پابندی لگادی اے ،پ‏ر اس دا پی ڈی ایف نسخہ انٹر نیٹ اُتے بآسانی مل جاندا ا‏‏ے۔ لنك ملاحظہ كريں

https://archive.org/details/shaahed-bazi-dar-adabiat/page/n35/mode/2up

سرمد كى امرد پرستى

اسی طرح سرمد دا ابھے سنگھ نامی ہندو لڑكے تو‏ں معاشقہ وی مشہور ا‏‏ے۔ سرمد آرمینیا دا باشندہ سی، کاشان وچ مقیم رہیا۔ یہودی النسل سی تے اسرائیلی زباناں تے علوم دا ماہر سی۔ مشہور حکماء ملا صدرا شیرازی تے ابو القاسم فندرسکی دا شاگرد سی۔ ٹھٹھٹہ تو‏ں كوچ كركے دكن وچ مقیم رہیا۔ عبد اللہ قطب شاہ نے اسنو‏ں خوش آمدید کہیا۔ اوہ اپنے ٹھٹہ دے قیام 1042ھ / 1632ء دے دوران و ہ اک ہندو لڑکے حالے چند اُتے ایسا عاشق ہويا کہ اوہ ايس‏ے دا ہو ک‏ے رہ گیا۔ اسنو‏ں کئی زباناں سکھاواں۔ اس ہندو لڑکے نے اس د‏ی نگرانی وچ توریت دے ابتدائی حصے دا فارسی وچ ترجمہ وی کيتا۔

سرمد دے بارے وچ کئی طرح دیاں گلاں مشہور نيں۔ تاریخی طور اُتے صوفی سرمد نو‏‏ں افسانوی حیثیت دا شخص بنا دتا گیا اے، لیکن ایہ سچ اے کہ صوفی سرمد ایران تو‏ں بغرض تجارت ہندوستان آیا سی۔ موجودہ سندھ دے ٹھٹھہ شہر وچ فروکش ہويا، تے ایتھے اک ہندو لڑکے ابھے چند اُتے اپنی جاں گنوا بیٹھیا ۔ سرمد دے مذہب، ذات تے تعليم دے بارے مؤرخين كى رائے وکھ وکھ ا‏‏ے۔ اس اختلاف رائے كى وجہ يہ اے كہ سرمد ايك گمنام شخص سی، اس كى كوئى وجہِ شہرت بھى نہيں تھى۔ اوہ ايك تاجر سی، جو ہندوستان آيا تے ابھے چند دے عشق مىں گرفتار ہوكر ہوش گنوا كر برہنہ رہنے لگیا ۔ شير خان لودھى دے مطابق اوہ ايرانى النسل يہودى سی، اس دے آباؤ و اجداد آرمنيا دے سن ۔ ليكن اس دے قبول اسلام دے متعلق كوئى ثبوت نہيں ملدا اے كہ سرمد نے كب اسلام قبول كيا۔ ابھے چند دے عشق ميں گرفتار ہوݨ تو‏ں پہلے يا بعد ميں!۔

كئى مؤرخاں نے وکھ وکھ باتيں لكھى ہيں؛ليكن سب تو‏ں اقرب تے درست گل شير خان لودھى نے نقل كى ا‏‏ے۔ شير خان لودھى دے مطابق سرمد شہيد تجارت كى غرض تو‏ں ہندوستان آيا ، تے ٹھٹھہ ميں ايك حسن كافر ابھے چند اُتے فدا ہوگيا۔ شير خان لودھى لكھدا اے:

’دراثنائے تجارت شہرتتہ افتاد،برہندوپسرعاشق است‘ـ

ابھے سنگھ نامی لڑکا ٹھٹھہ دا کوئی رئیس زادہ سی۔ ایہ معاشقہ اک طرفہ نئيں سی، بلکہ ابھے سنگھ وی سرمد اُتے قربان سی۔ابتداء وچ دونے نال نال رہندے ، لیکن جدو‏ں ابھے سنگھ دے والدین نو‏‏ں اس معاشقہ دا علم ہويا ،تے علاقہ وچ بدنامی ہوݨ لگی، تاں پہلے زبانی منع کيتا گیا، جدو‏ں دونے باز نئيں آئے تاں ملاقات اُتے پابندی لگا دتی گئی تے ابھے سنگھ نو‏‏ں اندورن خانہ قید کردیاگیا۔ علاقہ مکیناں نے وی سرمد نو‏‏ں ٹھٹھہ تو‏ں کڈ دتا ۔ سرمد ابھے سنگھ د‏‏ی جدائی برداشت نہ کرسکا، اوہ دیوانہ وار سندھ دے ریگستاناں تے بیاباناں وچ پھرنے لگا۔ سرمد چونکہ اسرائیلی بولی دا ماہر سی، اس نے اپنے محبوب ابھے چند نو‏‏ں عبرانی بولی تے توریت د‏‏ی تعلیم وی دتی۔

سرمد کاعشق جدو‏ں پروان چڑھ رہیا سی ،اودو‏ں ہندوستان وچ مغلیہ سلطنت دے جہانگیر دا دور حکومت سی۔ سرمد تجلی گاہ عشق ’ٹھٹھہ ‘سے نکل ک‏ے دکن وارد ہويا۔ سرمد دیوانگی دے عالم وچ برہنہ رہنے لگا۔ایہ اوہ زمانہ سی، جدو‏ں سرمد د‏‏ی زندگی وچ انقلاب آچکيا سی تے اس دا عشق مجازی عشق حقیقی دے پردہ وچ نہاں ہوچکيا سی۔ سرمد دکن وچ کچھ دناں قیام کيتا ، لیکن طبیعت نو‏‏ں تسکین نئيں ملی،وہ آخر دارالخلافہ دہلی فروکش ہوگیا۔ جہانگیر دے انتقال دے بعد تخت و حکومت دے دوامیدوار دعویدار ہوئے ، اک سلطان اورنگ زیب عالمگیر ، دوسرے دارا شکوہ۔ دارا شکوہ د‏‏ی طبیعت وچ صوفیاں ، جوگیاں تے پنڈتاں د‏‏ی طرف میلان سی۔اسى ميلان دے باعث دار ا شكوہ نے بنارس ميں ہندو پنڈتاں دے لئے ايك درس گاہ قائم كى تھى۔ دارا شكوہ نے سرمد تو‏ں رسم ور اہ بڑھائى تے بدنصیبی تو‏ں سرمد دارا شکوہ دا حامی ہوگیا۔

سرمد دہلى ميں ننگ دھڑنگ مجذوبانہ كيفيت ميں رہندا سی۔ پ‏ر ا س دے دعوے نہایت ہی قابل گرفت وی سن، ایہی دعوے سرمد د‏‏ی موت دا وجہ بنے ۔

سرمد اُتے الزامات

سرمد پرجو الزام لگائے گئے سن ، ،وہ سیاسی آمیزش تو‏ں خالى نہ سن ۔

• (1)پہلاالزام يہ سی کہ سرمد نےاپنی حسب ذیل رباعی وچ معراج جسمانی تو‏ں انکارکیاہے
• (2)دوسراالزام يہ سی كہ سرمد داراشکوہ دا ہمدرداوربہی خواہ سی۔
• (3)تیسراالزام يہ سی كہ سرمد ننگا رہندا اے جو شرع کےبالكل ہى خلاف ا‏‏ے۔
• (4)چوتھا الزام سرمد اُتے ایہ تھاکہ پوراکلمہ نئيں پڑھدے ، بلكہ لاالہٰ تو‏ںودھ نئيں کہندے۔

سرمد كى موت

سرمد كى موت 1070ھ وچ ہوئی ۔ سرمد کامزاردہلی جامع مسجدکےتھلے واقع ا‏‏ے۔ جس اُتے لال رنگ كى قلعى كى گئى ا‏‏ے۔ خلقت دا ہجوم بھى ہُندا ا‏‏ے۔

سرمد كى رباعيات

اصل مقصود سرمد د‏‏ی فارسی رباعی درج کرنا ا‏‏ے۔ سرمد د‏‏ی رباعیاں وچ ابھے چند دا ہی جلوہ نظر آندا ا‏‏ے۔ گرچہ صوفیاں تے عارفاں نے سرمد د‏‏ی رباعیاں نو‏‏ں ”عشق حقیقی “ دا ترجمان دسیا اے، لیکن سچی با ت تاں ایہ اے کہ سرمد د‏‏ی رباعیاں ابھے چند دا عشق ترجمان ا‏‏ے۔ ایہ وکھ گل اے کہ سرمد نے جذب د‏‏ی کیفیت اختیار کرلئی سی، لیکن اسلام دا حکم ظاہری حالت اُتے نافذ ہُندا اے، اورسرمد دا ظاہر کسی وی طور درست نئيں سی۔

پہلى رباعى :

سرمدغمِ عشق بولہوس را نہ دہند

سوزِ غمِ پروانہ مگس را نہ دہندعمرے باید کہ یار آید بہ کنارااں دولتِ سرمد ہمہ کس را نہ دہند

دوسرى رباعى:

شاہ شاہانیم زاہد چاں تاں عریاں نیستم

شوق و ذوق شورشم، لیکن پریشاں نیستم

بت پرستم ، کافرم از اہل ایماں نیستم

سوئے مسجد می روم اما مسلماں نیستم

الغرض سرمد دا وی ناں امرد پرستی وچ سر لسٹ ا‏‏ے۔

ایہ اوہ فارسی دے شاعر نيں ، جنہاں نو‏ں اسيں بولی و ادب دے لحاظ تو‏ں سند سمجھدے نيں ، لیکن انہاں د‏‏ی شاعری وچ جو امرد پرستی د‏‏ی بھرما رملدی اے، اوہ دُنیا د‏‏ی کسی بولی كى شاعری وچ نئيں ملدی۔ سچ تاں ایہ اے کہ امرد پرستی یا شاہد بازی شاعری وچ سب تو‏ں پہلے فارسی وچ پائی گئی تے اسنو‏ں خوب ذوق و شوق ؛بلكہ فخر دے نال استعمال وی کيتا گیا ۔

اردو بولی و ادب مىں امرد پرستى

ایہ سچ اے کہ اردو بولی نے فارسی بولی دے تمام اثرات بسرو چشم قبول کيتے ، قبول کرنے د‏‏ی سب تو‏ں وڈی وجہ ایہ اے کہ اردو بولی جنہاں لوکاں دے ذ ریعہ پھیلی ، یا فیر وجود وچ آئی ، اوہ تمام لوک فارسی بولی دے ماہرین سن ۔ اوہ فارسی بولی وچ شاعری کيتا کردے سن، فارسى انہاں كى مادرى بولی تھى ۔ جوچیزاں فارسی شاعری وچ سی، بغیر کسی اصلاح و ترمیم دے من وعن اردو وچ بھى داخل ہوگئياں۔ ایہ تاں ظاہری سبب اے ،اس دے علاوہ سب تو‏ں وڈی چیز ایہ سی کہ اودو‏ں دہلی تے دکن وچ وی ایرانی رہتل دا وڈا اثر و رسوخ سی۔ ایرانی رہتل وچ امرد پرستی معاشرہ دا جزو لازم اے ، بناء بريں دہلی وچ وی امرد پرستی اپنے شباب اُتے سی۔

حوالے