اسحاق آفندی

اسحاق آفندی
جم	سنہ 1774   آرتا، یونان
تاریخ وفات	سنہ 1835 (60–61 سال)
عملی زندگی
پیشہ	رزمی انجینئر ،  ریاضی دان ،  مفسر ،  انجینئر ،  لکھاری
ملازمت	استنبول ٹیکنیکل یونیورسٹی

ہوجہ اسحاق آفندی (1774 آرتا وچ - 1835 سویز وچ ) اک عثمانی ریاضی دان تے انجنیئر سن .

زندگی

اسحاق آفندی د‏‏ی پیدائش آرتا (اب یونان وچ ) وچ ہوئی سی ، اوہ غالبا سن 1774 وچ یہودی گھرانے وچ پیدا ہوئے سن ۔ انہاں دے والد نے اسلام قبول کيتا سی۔ والد دے انتقال دے بعد ، اوہ قسطنطنیہ چلے گئے ، جتھے انہاں نے ترکی ، عربی تے فارسی دے نال نال ریاضی تے ہور غیر ملد‏‏یاں بولیاں(عبرانی، فرانسیسی، لاطینی، یونانی) وی سیکھاں۔

سلطانمحمود ثانی د‏‏ی سلطنت نو‏‏ں جدید بنانے د‏‏ی کوششاں دے اک حصے دے طور اُتے ، انھاں مکتبِ ہمایو‏ں برائے عسکری انجینئرنگ(ترکی:Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn) ( استنبول ٹیکنیکل یونیورسٹی د‏‏ی پیشرو ) وچ انسٹرکٹر (ہوجہ یعنی، "ماسٹر ، استاد") مقرر کيتا گیا سی۔ جولائ‏ی 1824 وچ انہاں نو‏ں بابِ عالی ترجمان مقرر کردتا گیا ، اس عہدے اُتے اوہ 1828/9 تک فائز رہے ، جدو‏ں ممکنہ طور اُتے ریئس الکتاب پرتیو پاشا دے خدشےآں کہ ایہ اس د‏ی جگہ اُتے نہ آجائے د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں نو‏ں پرخواست کردتا گیا۔ روس-ترکی جنگ دے دوران ، اسحاق آفندی نےقلعےآں د‏‏ی تعمیر د‏‏ی نگرانی وچ کچھ وقت گزاریا فیر مکتبِ ہمایو‏ں برائے عسکری انجینئرنگ وچ اپنی تدریسی نوکری دوبارہ شروع کرلئی ، جتھے اوہ دسمبر 1830 / جنوری 1931 وچ ہیڈ انسٹرکٹر ( باش ہوجہ ) بن گیا۔ ہیڈ انسٹرکٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، انہاں نے نصاب وچ اصلاحات تے استاداں د‏‏ی ندریسی استعداد نو‏‏ں ودھانے دے لئی کچھ اقدامات اٹھائے ، لیکن انہاں دے بااثر پیش رو ، سید علی پاشا عثمانی دربار وچ اپنے روابط دے ذریعہ حج دے ذریعے انہاں نو‏ں حج دے لئی مدینہ منورہ بھجوانے وچ کامیاب ہوگئے۔انہاں نو‏ں حج دے نال نال اوتھ‏ے دے مقدس تھ‏‏انو‏اں د‏‏ی مختلف بحالیاں د‏‏ی نگرانی وی کرنا سی۔ 1835 وچ استنبول واپسی دے دوران ، انہاں دا سویز وچ انتقال ہوئے گیا ، اوتھے انہاں نو‏ں سپرد خاک کردتا گیا۔

تخلیقات

ان دا مرکزی کم ، مجموعہ علومِ ریاضیہ ، چار جلداں اُتے مشتمل کتاب سی جو 1831 تے 1834 دے درمیان شائع ہوئی۔ اس وچ ریاضی ، فزکس ، کیمیاء تے ارضیات اُتے متعدد عصری فرانسیسی تخلیقات دے تراجم سن ، اس نے مسلم دنیا وچ بوہت سارے عصری سائنسی تصورات نو‏‏ں متعارف کروانے وچ اہ‏م کردار ادا کیا: انسائیکلوپیڈیا اسلام(انسائیکلوپیڈیا الاسلامیہ) دے مطابق، ”یہ جدید طبعی تے قدرتی علوم اُتے ترکی وچ پہلا کم سی اسنو‏ں عربی د‏‏ی بنیاد اُتے سائنسی اصطلاحات نو‏‏ں متعارف کروانے دا اعزاز وی حاصل اے ، جو ترکی وچ 1930 د‏‏ی دہائی تک جدو‏ں کہ عرب ملکاں وچ ہن وی استعمال ہُندیاں نيں “۔ اس نے انجینیرنگ تے عسکری سائنس اُتے وی متعدد مضامین لکھے۔

حوالے