احمد بن شعیب النسائی
امام | |
---|---|
احمد بن شعیب النسائی | |
جم | سنہ 829
|
وفات | 28 اگست 915 (85–86 سال)[۱][۲] |
مدفن | القدس |
شہریت | خلافت عباسیہ |
مذہب | اسلام |
فرقہ | اہل سنت |
فقہی مسلک | شافعی |
عملی زندگی | |
استاذ | ابو داؤد ، اسحاق بن راہویہ ، عبد اللہ بن احمد بن حنبل ، ابویعلیٰ الموصلی ، علی بن حرب ، محمد بن عبد اللہ بن عبد الحکم |
تلمیذ خاص | ابن حبان |
پیشہ | محدث ، فقیہ |
پیشہ ورانہ زبان | عربی |
شعبۂ عمل | علم حدیث ، فقہ |
کارہائے نمایاں | سنن نسائی |
باب اسلام | |
ترمیم |
امام نسائی (پیدائش: 829ء— وفات: 28 اگست 915ء) کتب ستہ وچ موجود سنن نسائی دے مؤلف تے محدث نيں۔
ناں ونسب
سودھوامام نسائی آپ دا ناں " احمد " تے کنیت ابو عبد الرحمان۔ تے والد دا ناں شعیب اے۔ پورا نسب ایويں اے: احمد ابن شعیب ابن علی ابن بحر ابن سنان ابن دینار النسائی۔ ابو عبد الرحمن کنیت اے، لقب حافظ الحدیث اے۔ نام: احمد بن شعیب بن یحییٰ بن سنان بن دینار نسائی خراسانی اے۔ شہر مرو دے نیڑے ”نساء“ ترکمانستانماں 214ھ وچ ولادت ہوئی، ايسے دی طرف منسوب ہوکے ”نسائی“ تے کدی ”نسوی“ کہلاندے نيں۔
حصول علم
سودھواپنے دیار دے شیوخ توں اخذِ علم دے بعد، 230ھ وچ قتیبہ بن سعید دی خدمت وچ حاضر ہوئے تے انہاں توں دوسال استفادہ کيتا، اس دے علاوہ خراسان، عراق، حجاز، جزیرہ، شام تے مصر وغیرہ وکھ وکھ تھانواں دا سفر کیا، اس دے بعد مصر وچ سکونت اختیار کرلئی تے افادہ وتصنیف وچ مشغول رہے۔ ذی قعدہ 302ھ وچ مصر توں دمشق آگئے۔[۳]
قوت حافظہ
سودھوامام نسائی نوں اللہ عز وجل نے غیر معمولی قوت حافظہ توں مالا مال کيتا تھاحضرت امام ذہبی فرماندے نيں کہ ميں نے اپنے شیخ توں دریافت کيتا کہ امام مسلم تے امام نسائی وچوں حدیث دا زیادہ حافظ کون اے ؟ تاں فرمایا: امام نسائی
زہدوتقوی
سودھوآپ زہد وتقویٰ وچ ضرب المثل سن، ہمیشہ صوم داؤدی دے پابند رہے، دن ورات دا بیشتر حصہ عبادت وچ گزردا تے اکثر حج دی سعادت توں بہرہ ور ہُندے، امرا و حکام دی محفلاں توں ہمیشہ گریزاں رہندے، حسنِ سیرت دے نال حسنِ صورت دے وی مالک سن، چہرہ نہایت روشن، رنگ نہایت سرخ وسفید تے بڑھاپے وچ وی تروتازہ نظر آندے، چار بیویاں تے دو باندیاں سن۔
استاداں
سودھوامام نسائی نے طلب حدیث دے لئی حجاز، عراق، شام، مصر وغیرہ دا سفر کيتا تے اپنے دور دے مشائخ عظام توں استفادہ فرمایا۔ آپ دے حالات زندگی وچ لکھیا اے کہ آپ نے ١۵ برس دی عمر ہی توں تحصیل علم دے لئی دور دراز علاقےآں دا سفر کرنا شروع کر دتا سی۔ آپ دے نامور استاداں کرام وچوں امام بخاری، امام ابوداؤد، امام احمد، امام قتیبہ بن سعید، وغیرہ معروف نيں۔ اس دے علاوہ امام بخاری دے توسط توں آپ دے استاداں دا سلسلہ سراج الائمہ، امام اعظم، سرتاج الاولیاء ابوحنیفہ بن نعمان بن ثابت توں وی جا ملدا اے، جس دا تذکرہ ایتھے باعث طوالت ہوئے گا۔
لکھتاں
سودھوامام نسائی نے مجاہد و ریاضت تے زہد و ورع دے نال نال جہاد ایسی مصرفیات دے باوجود متعدد کتاباں تصنیف کاں، جنہاں دا اجمالی ذکر ایويں اے :
- السنن الکبریٰ
- المجتبیٰ
- خصائص علی
- مسند علی
- مسند مالک
- کتاب التمیز
- کتاب المدلسین
- کتاب الضعفاء
- کتاب الاخوۃ
- مسند منصور
- مسیخۃ النسائی
- اسماء الرواۃ
- مناسک حج
سنن نسائی
سودھوعلامہ سیوطی فرماندے نيں کہ ذخیرہ احادیث وچ ایہ بہترین نصنیف اے۔ اس توں پہلے ایسی کتاب موجود نہ سی۔ علامہ سخاوی فرماندے نيں : بعض علما سنن نسائی نوں روایت و درایت دے اعتبار توں صحیح بخاری توں افضل گرداندے نيں۔ ابن رشید تحریر کردے نيں۔ جس قدر کتاباں حدیث سنن دے انداز اُتے مرتب کيتی گئیاں نيں، انہاں وچوں سنن نسائی صفات دے اعتبار توں جامع تر تصنیف اے کیونجے امام نسائی نے امام بخاری تے امام مسلم دے انداز نوں مجتمع کر دتا اے۔
وفات
سودھوامام نسائی جدوں مصر توں رملہ تے دمشق پہنچے تاں انھاں نے دیکھیا کہ بنی امیہ دے زیراثر ہونے دی وجہ توں ایہ پورا خطہ خارجی افکار ونظریات دی زد وچ اے تے حضرت علی رضی اللہ عنہ وغیرہ دی کھلے عام تنقیص کيتی جاندی اے، ایہ دیکھ کے امام نسائی نوں وڈا رنج ہويا تے انھاں نے حضرت علی دے مناقب وچ اک کتاب خصائص علی تالیف فرمائی، فیر خیال ہويا کہ اس کتاب نوں جامعِ دمشق وچ سناواں ؛ تاکہ لوکاں دی اصلاح ہوئے تے خارجیت دے اثرات ختم ہون۔ حالے آپ نے کتاب دا کچھ ہی حصہ سنایا سی کہ اک شخص نے کھڑے ہوکے اعتراض کيتا کہ آپ نے حضرت امیر معاویہ رضی اللہ عنہ دے متعلق وی کچھ لکھیا اے ؟ آپ نے جواب دتا: حضرت معاویہ رضی اللہ عنہ نوں ایہی کافی اے کہ انہاں نوں نجات مل جائے، بعض کہندے نيں ایہ جملہ وی کہیا کہ میرے نزدیک انہاں دے مناقب بیان کرنا ٹھیک نئيں ہوئے گا۔ ایہ سن کر لوک مشتعل ہوئے گئے، آپ اُتے تشیع دا الزام عائد کرکے لاتاں مارنا شروع کر دتا۔ آخر اِنّا ماراکہ آپ نیم جان ہوئے گئے۔ خادم اٹھاکر گھر لائے، آپ نے انہاں توں فرمایا: مینوں حالے مکہ مکرمہ لے چلو، اوتھے پہنچ کے مراں یا راستے وچ موت آجائے۔ غرض کہ مکہ مکرمہ پہنچ کے انتقال ہويا تے صفا ومروہ دے درمیان مدفون ہوئے، بعض دا خیال اے کہ راستے وچ ہی انتقال ہويا۔ اوتھے توں مکہ مکرمہ لے جاکے تدفین ہوئی، موت تریخ 13/صفرالمظفر 303ھ اے۔[۴][۳] بہرحال امام موصوف دی ایہ عظیم تصنیف اج عالم اسلام دی ہر اک دینی درسگاہ وچ دورہ حدیث وچ داخل شامل نصاب اے تے اپنی انفرادی تے امتیازی خصوصیت تے طرز نگارش دے اعتبار توں بلاشبہ بخاری ومسلم دی طرح اہمیت توں پڑھائی جانے دے درجہ وچ اے۔
حوالے
سودھو- ↑ سرو ویاپک ادھکار شناختی: https://d-nb.info/gnd/11946263X — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۴ اگست ۲۰۱۵ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ subject named as: Aḥmad ibn Shuʻayb Nasāʼī — SELIBR ID: https://libris.kb.se/auth/33533 — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — ناشر: National Library of Sweden
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ماہنامہ دار العلوم ،اكتوبر 2014ء،اشرف عباس قاسمی
- ↑ سیر أعلام النبلاء 11/197، بستان المحدثین/189