ابن المنذر النیشاپوری ( ۲۴۱ ھ – ۳۱۸ ھ ) مکہ مکرمہ دا رہائشی حفیظ ابوبکر محمد ابن ابراہیم ابن المنذر بن الجارود النیشاپوری اے۔
ابن منذر پیدا ہوئے ۲۴۱ ہجری وچ ، جو امام ذھبی رحمہ اللہ تعالی نے السیرماں کہیا: انہاں نے کہیا کہ احمد بن حنبل ؒکی موت دی حدود دے اندر پیدا ہوئے ، امام زرکلی نے اپنی کتاب العالم وچ وضاحت کيتی اے کہ انہاں دی ولادت ۲۴۲ ھ وچ ہوئی سی ، لیکن ایسا لگدا اے کہ زرکالی دی شناخت نیڑے قریب ہی سی۔ ابن منذر ؒ نے حدیث تے فقہ کی تلاش وچ مصر دا سفر کيتا۔ ربیع بن سلیمان (متوفی .: ۲۷۰ ھ )، امام شافعی دے تلامذہ نال ملاقات کيتی جو امام شافعی دیاں کتاباں توں فتوی دیندے سن ۔ امام شافعی نے جو مصر وچ مرتب کیتیاں۔ صحابہ کرام ؓ تے تابعین دے اقوال توں تے اپنے وقت دے وڈے فقیہ دے فتوی پرمحمد بن عبد اللہ بن الحکم (وفات: ۲۶۸ ھ )
ابن المنذر ؒنے مصر دے قاضی اورمحدث، بکر بن قتیبہ توں حدیث سنی ، انہاں نے نیشاپور وچ حدیث نوں اپنے امام و مفتی ، حافظ محمد ابن یحیی الذھلی توں وی سنیا ، جو سن ۲۶۷ ہجری وچ فوت ہويا۔، ابن المنذر ؒ نے مکہ معظمہ دا سفر کيتا تے اس دے راوی محمد ابن اسماعیل السائغ نوں سنیا ، جو ۲۷۶ ہجری وچ فوت ہويا۔ تے انہاں نوں مکہ مکرمہ وچ رہائش گاہ توں نوازیا گیا ، چنانچہ انہاں نےکتب مرتب کيتياں ، مطالعہ کيتا ، فتوے جاری کيتے ، اپنے عہدے نوں بلند کيتا تے مکہ وچ عظیم الشان مسجد دے شیخ بننے تک اپنے عہدے نوں بلند کيتا ، کیونجے اوہ جانچ پڑتال کرنے والا ترجمان ، قابل اعتماد جدید تے فقہ وچ صحابہ دے اثرات تے تابعین دی رائے دا راوی سی۔اور مجتہدین دے ائمہ اپنے ثبوت پیش کرنے تے انہاں وچ توازن پیدا کرنے دے نال ، ميں نے انہاں دی رائے دی تفتیش کرکے اس دا وزن کیا. انتخاب اُتے عمل پیرا ہونا خاص طور اُتے کسی دے نظریے دا پابند نئيں اے تے اوہ کسی تے کسی توں وی عدم برداشت نئيں کردا اے۔، بلکہ ایہ ثبوت دے ظہور تے صحیح سنت دی اہمیت دے نال گھمدا اے ، ایہ انہاں دا قول سی۔ [۱]
- امام ابو عبد اللہ محمد بن اسماعیل البخاری ۔
- امام ابو حاتم الرضی ۔
- امام ابو عیسیٰ الترمذی ۔
- ربیع بن سلیمان۔
- اسحاق الدبری۔
- علی بن عبد العزیز بغوی۔
- محمد بن عبد اللہ بن عبد الحکم ۔
- ابو حاتم بن حبان البستی۔
- محمد بن احمد البلخی۔
- ابوبکر الخلال ۔
- ابوبکر بن المقری۔
- سعید بن عثمان الاندلسی۔
امام
النوی ؒنے کہیا:
[۲]
| ”
|
مشہور امام ، اسلام دے اک امام نيں ، متفقہ طور اُتے اپنے امام ، عظمت تے وافر علم اُتے متفق نيں ، تے علوم حدیث تے فقہ دے علوم وچ اس دی مہارت نوں ملحوظ رکھدے نيں ۔حدیث تے اس دا اک انتخاب اے ، اسنوں منتخب کرنے وچ کوئی پابندی نئيں اے خاص طور اُتے مکتبہ فکر ، بلکہ ایہ شواہد دے ظہور دے گرد گھمدا اے ۔
|
“
|
امام السبكی ؒنے کہیا :
| ”
|
اس امت تے اس دے ربیع دے جھنڈاں وچوں اک ، اوہ اک محنتی امام ، حافظ تے متقی سی۔
|
“
|
ابن القطان ؒنے کہیا:
[۳]
| ”
|
ابن المنذر اک فقیہ ، قابل اعتماد محدث سن
|
“
|
- تفسير ابن المنذر النيسابوري.
- السنن المبسوط.
- السنن والإجماع والاختلاف.
- الأوسط في السنن والإجماع والاختلاف.
- الإشراف على مذاهب أهل العلم.
- الإقناع.
- إثبات القياس.
- تشريف الغني على الفقير.
- جامع الأذكار.
- الإجماع.
- رحلة الإمام الشافعي إلى المدينة المنورة.
ابن المنذر ؒسن ۳۱۸ ہجری وچ مکہ مکرمہ وچ فوت ہويا۔ [۱]
