ابن الدیبع
| ابن الدیبع | |
|---|---|
| جم | 9 اکتوبر 1461 [۱]
|
| وفات | دسمبر 1537 (75–76 سال)
|
| عملی زندگی | |
| استاذ | شمس الدین سخاوی |
| پیشہ | مورخ ، محدث ، ادیب ، فقیہ |
ترمیم  | |
ابن الدیبع – ابو عبد اللہ عبدالرحمن بن علی بن محمد بن عمر الشیبانی الشافعی (پیدائش: 9 اکتوبر1461ء – وفات: دسمبر 1537ء) جنوبی عرب وچ فقہ شافعی نال تعلق رکھنے والے فقیہ، عالم، مؤرخ تے محدث سن ۔
سوانح
سودھوپیدائش تے خاندان
سودھوابن الدیبع دا اصل ناں عبدالرحمن بن علی بن محمد بن عمر اے جدوں کہ کنیت ابوعبداللہ اے۔ اپنے مورثِ اعلیٰ علی بن یوسف الدیبع دی نسبت توں ابن الدیبع اکھوائے۔ المحبی دی خلاصۃ الآثار تے تاج العروس دی رُو توں دَیبَع دے معنی نوبیہ دی صحرائی بولی وچ معنی ’’سفید‘‘ دے نيں۔[۲][۳]
نسب تے پیدائش
سودھونسب ایويں اے: ابو عبد اللہ عبدالرحمن بن علی بن محمد بن عمر ـــ بن علی بن یوسف، جدوں کہ القاب وچ وَجیہ الدین الشیبانی الزَبِیدی نيں۔ محمد بن عمر دے بعد نسب وچ کچھ افراد پردۂ اخفا وچ نيں تے علی بن یوسف تک ہی نسب دا پتا چلدا اے۔ ابن الدیبع 4 محرم الحرام 866ھ مطابق 9 اکتوبر 1461ء نوں یمن دے شہر زبید وچ پیدا ہوئے۔ اِنہاں دے والد بچپن وچ ہی گھر چھڈ کے چلے گئے سن تے ہندوستان وچ اُنہاں دی وفات ہوئی۔
تعلیم تے تربیت
سودھوجب ابن الدیبع دس سال دے ہوئے تاں اِنئيں اِنہاں دے چچا جمال الدین محمد بن اسماعیل نے اپنی آغوشِ تربیت وچ لے لیا جو یمن دے شہر زبید دے مفتی سن ۔ چچا دی نگرانی وچ جانے دے بعد اُنہاں نے قرآن کریم ناظرہ پڑھیا تے مختلف علوم تے فنون، بالخصوص ریاضی تے فقہ دی تعلیم شروع کيتی۔ فیر دوسرے استاداں توں اِکتسابِ علم دے بعد 884ھ تے 885ھ وچ دو بار سفرِ حج کيتا تے بعد وچ زین الدین احمد بن عبداللطیف الشَّرْجِی (متوفی: 893ھ) دے حلقہ تلامذہ وچ شامل ہوئے گئے تے علم تریخ دی طرف خاص توجہ کيتی۔ بعد وچ بیت الفقیہ گئے تے اوتھے ابن جَعْمان دے صاحبِ علم تے فضل خاندان دے دو اَفراد توں بالخصوص علم حدیث حاصل کيتا۔ 896ھ وچ تیسری بار حج اداء کيتا۔ تے اِس موقع اُتے کچھ عرصہ تک مکہ مکرمہ وچ ٹھہر گئے تے اِس غرض توں قیام کيتا کہ امام شمس الدین سخاوی (متوفی: 902ھ) توں حدیث پڑھ سکن۔ اِس دے بعد ادب دی جانب متوجہ ہوئے تے بحیثیتِ مؤرخ جو کم کيتا، اُس دی بنا اُتے سلطان الملک الظاہر الثانی صلاح الدین بن عامر (عہدِ حکومت: 1489ء توں 1517ء) دے دربار وچ وڈی قدر افزائی ہوئی تے سلطان نے اِنئيں خلعت تے جاگیر دے کے یونیورسٹی زبید وچ اُستاد مقرر کر دتا۔ جتھے ابن الدیبع آخری سالاں تک وابستہ رہے۔[۴]
وفات
سودھوابن الدیبع نے رجب 944ھ مطابق دسمبر 1537ء وچ زبید شہر وچ وفات پائی۔ زبید شہر وچ ہی تدفین کيتی گئی۔
حوالے
سودھو- ↑ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb14367753p — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۹ جون ۲۰۲۴ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
- ↑ المحبی: خلاصۃ الآثار، جلد 3، صفحہ 192۔
- ↑ تاج العروس: جلد 5، صفحہ 325
- ↑ اردو دائرہ معارف اسلامیہ: جلد 1، صفحہ 316۔ مطبوعہ لاہور، 2017ء