ابخاز
Abkhaz
Аԥсуа бызшәа; аԥсшәа
مقامابخازيا تے ابخاز تارکین وطن
بولن والے
۱۹۰,۰۰۰ (2015–2019)[۱]
لہجے
Abzhywa
Bzyb
Sadz
سریلک لپی (ابخاز حروف تہجی)
سرکاری حثیت
سرکاری بولی
ابخازیا
بولی کوڈ
ISO 639-1ab
ISO 639-2abk
ISO 639-3abk
Glottologabkh1244[۲]

ابخاز بولی (Abkhaz language) (تلفظ: /æpˈhɑːz/) [۳] زیادہ تر ابخازیا وچ بولی جاݨ والی اتلی لہندی قفقازی بولی اے، جو زیادہ تر ابخاز لوکاں ولوں بولی جاندی اے۔ ایہ ابخازیا دی سرکاری بولی اے جِتھے ایہدے 10 لکھ بلارے نیں۔[۱] اس دے نال ہی ایہ بولی ترکی، جارجیا، شام، اردن وغیرہ ملکاں وچّ ابخاز تارکین وطن ولوں بولی جاندی ہے۔ 2010 دی روسی جنگننا مطابق روس وچّ ابخاز دے 6,786 بلارے نیں۔[۴]

جغرافیائی ونڈ

سودھو

ابخاز خاص طور تے ابخازیا وچّ بولی جاندی اے۔ اس توں علاوا ابخاز تارکین وطن ولوں خاص طور تے ترکی، جارجیا، شام، اردن تے ہور ملکاں وچّ وی بولی جاندی اے۔

فونیٹک ویونت

سودھو

ابخاز وچ وئنجناں (صحیح حروف) دی گݨتی بہت زیادہ اے۔ معیاری آبخاز وچّ 58 وئنجن نیں۔ 

ابخاز بولی نوں لکھن لئی 1862 وچّ سریلک لپی اتے آدھارت لپی ورتی جان لگی۔ 1909 وچّ اک 55 اکھری سریلک لپی دی ورتوں کیتی جان لگی۔

لہجے

سودھو

آبخاز دیاں مول روپ وچّ تنّ لہجے منے جاندے نیں:

  • آبزیوا - ایہہ قفقاز وچّ بولیا جاندا ہے۔ ایہدا ناں آبزیوا دے تریخی علاقے دے ناں اتے رکھیا گیا اے۔
  • بزیب - ایہ لہجہ قفقاز اتے ترکی وچّ بولیا جاندا ہے۔ اسدا ناں بزیب علاقے دے ناں اتے رکھیا گیا اے۔
  • سادز - ایہہ اج کلّ ترکی وچّ ہی بولیا جاندا اے۔ ایہ بزیپ تے کھوستا دریا دے علاقے وچّ بولیا جاندا اے۔

ادبی ابخاز بولی آبزیوا تے آدھارت اے۔

لِکھتی نظام

سودھو
А а
[a]
Б б
[b]
В в
[v]
Г г
[ɡ]
Гь гь
[ɡʲ]
Гә гә
[ɡʷ]
Ҕ ҕ
[ʁ/ɣ]
Ҕь ҕь
[ʁʲ/ɣʲ]
Ҕә ҕә
[ʁʷ/ɣʷ]
Д д
[d]
Дә дә
[dʷ]
Е е
[ɛ]
Ж ж
[ʐ]
Жь жь
[ʒ]
Жә жә
[ʒʷ]
З з
[z]
Ӡ ӡ
[d͡z]
Ӡә ӡә
[d͡ʑʷ]
И и
[j/jɨ/ɨj/i]
К к
[kʼ]
Кь кь
[kʼʲ]
Кә кә
[kʼʷ]
Қ қ
[kʰ]
Қь қь
[kʲʰ]
Қә қә
[kʷʰ]
Ҟ ҟ
[qʼ]
Ҟь ҟь
[qʼʲ]
Ҟә ҟә
[qʼʷ]
Л л
[l]
М м
[m]
Н н
[n]
О о
[ɔ]
П п
[pʼ]
Ԥ ԥ
[pʰ]
Р р
[r]
С с
[s]
Т т
[tʼ]
Тә тә
[tʼʷ]
Ҭ ҭ
[tʰ]
Ҭә ҭә
[tʷʰ]
У у
[w/wɨ/ɨw/u]
Ф ф
[f]
Х х
[x/χ]
Хь хь
[xʲ/χʲ]
Хә хә
[xʷ/χʷ]
Ҳ ҳ
[ħ]
Ҳә ҳә
[ħʷ]
Ц ц
[t͡s]
Цә цә
[t͡ɕʷʰ]
Ҵ ҵ
[t͡sʼ]
Ҵә ҵә
[t͡ɕʼʷ]
Ч ч
[t͡ʃʰ]
Ҷ ҷ
[t͡ʃʼ]
Ҽ ҽ
[t͡ʂʰ]
Ҿ ҿ
[t͡ʂʼ]
Ш ш
[ʂʃ]
Шь шь
[ʃ]
Шә шә
[ʃʷ]
Ы ы
[ɨ]
Ҩ ҩ
[ɥ/ɥˤ]
Џ џ
[d͡ʐ]
Џь џь
[d͡ʒ]
Ь ь
[ʲ]
Ә ә
[ʷ]

حوالے

سودھو
  1. ۱.۰ ۱.۱ ابخاز
    Abkhaz
    at Ethnologue (18th ed., 2015) سائیٹ غلطی: Invalid <ref> tag; name "e18" defined multiple times with different content
  2. (2013) "Abkhazian", Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. 
  3. Laurie Bauer, 2007, The Linguistics Student’s Handbook, Edinburgh
  4. Row 7 in Приложение 6: Население Российской Федерации по владению языками (XLS) (به Russian). نامعلوم پیرامیٹر دا |trans_title= نظر انداز کردا (کمک)