اقوام متحدہ

**اقوام متحدہ**
اقوام متحدہ
پرچم	نشان
	اقوام متحدہ دے رکن ملک دا نقشہ;
صدر دفتر	نیویارک شہر وچ بین الاقوامی علاقہ
دفتری زباناں	عربی ، چینی ، انگریزی ، فرانسیسی ، روسی ، ہسپانوی
رکنیت	193رکن ملک
رہنما
• سیکرٹری جنرل	انٹونیو گوٹیرش
• صدر جنرل اسمبلی	ماریا فرنینڈا ایسپینوسا
قیام
• اقوام متحدہ دے چارٹر اُتے دستخط	26 جون 1945
• چارٹر دا بین الاقوامی اطلاق	24 اکتوبر 1945
	ویب سائٹ; www.un.org

25 اپریل، 1945ء تو‏ں 26 جون، 1945ء تک سان فرانسسکو، امریکا وچ پنجاہ ملکاں دے نمائندےآں د‏‏ی اک کانفرس منعقد ہوئی۔ اس کانفرس وچ اک بین الاقوامی ادارے دے قیام اُتے غور کيتا گیا۔ چنانچہ اقوام متحدہ یا United Nations دا منشور یا چارٹر مرتب کيتا گیا۔ لیکن اقوام متحدہ 24 اکتوبر، 1945ء وچ معرض وجود وچ آئی۔

اقوام متحدہ یا United Nations Organisation دا ناں امریکا دے سابق صدر فرینکلن ڈی روزویلٹ نے تجویز کيتا سی۔

اقوام متحدہ یا یونائٹڈ نیشنز (United Nations Organization: UNO) اک بین الاقوامی ادارے دا ناں اے۔ اے جگ دے دیساں دی اک سنگت اے جیہڑی دیساں دے وشکار قنون چلان، وادے، امن تے رل مل کے رہن چ ہتھ ونڈاندی اے۔ ایدی نیو 1945 چ رکہھی گئی سی تے ایدے ہن 192 سنگی نیں۔ ایدا گڑھ امریکہ دا شہر نیو یارک اے۔

اے ادارہ 1945 چ دوجی جنگ عظیم دے مُکن توں بعد لیگ آف نیشنز دی تھاں ٹوریا گیا سی۔ شروع چ ایس ادارے دا کم دیساں دے وچکار جنگاں ، لڑائیاں نوں روکنا تے گل بات کرن لئی اک اڈا بنانا سی۔ ایس ادارے دے مقصد نوں پورا کرن لئی کئی ماتحت ادارے رل مل کے کم کردے نیں۔

ایس ادارے نوں 1988 چ امن دا نوبل انعام دتا گیا۔

تریخ

1919 نوں لیگ آف نیشنز دے ناں توں اک ادارہ بنایا گیا جیڑا جگ دے دیساں دے وشکار امن قائم کرن تے رل کے رہن بارے کم کردا سی۔ لیکن اے ادارہ 1939 نوں شروع ہون آلی دوجی جنگ عظیم (1939–1945) نوں نا روک سکیا۔ تے وڈی گنتی چ انسانی جاناں تے علاقے ایس جنگ دی لپیٹ چ آ گئے۔ ایس کر کے 1945 نوں جنگ مکن توں بعد 'یونائیٹڈ نیشنز' دے ناں توں اک ادارے دی نیوں رکھی گئی کیونجکہ کسی تیجی جنگ عظیم نوں روکیا جائے۔

سب توں پہلاں بقاعدہ طور تے ایس ادارے دا ناں 1 جنوری 1942 نوں ورتیا گیا تے ایس ادارے دا اعلان 24 اکتوبر 1945 نوں کیتا گیا۔ اوس ویلے 50 دیس ایس ادارے دے سنگی بنے جناں چوں پنج دیس پکے سنگی بنائے گئے۔ پکے سنگیاں وچ فرانس، چین، سوویت یونین، امریکہ تے برطانیہ شامل نیں۔

یونائٹڈ نیشنز دی جنرل اسمبلی دی پہلی بیٹھک جنوری 1946 نوں لندن چ بلائی گئی جیدے وچ کل 51 سنگی دیساں نے حصہ لیا۔

یونائیٹڈ نیشنز دی مخالفت ایدے ٹرن نال ای شروع ہو گئی تے امریکہ دی جان برچ سوسائٹی ایدی سب توں پہلی تے وڈی مخالف سی۔ 1959 نوں ایس سوسائٹی نے امریکہ نوں ایس ادارے دی سنگت نوں روکن لئی اک تحریک وی شروع کیتی۔

ایدا اک ہور مخالف اک مشعور فرانسیسی سیاستدان تے جنرل چارلس ڈیگال وی سی جیدے مطابق صرف اک ادارہ پورے جگ چ امن تے دیساں دے وشکار دوستی نئیں پیدا کر سکدا۔ او دیساں دے وچکار اپنی حفاظت آپ کرن دا حمایتی سی۔

انتظامی ونڈ

مجموعی طور تے یونائٹڈ نیشنز دا نظام پنج وڈے تے اہم حصے رل کے ٹوردے نے، ایناں دے ناں: جنرل اسمبلی، حفاظتی کونسل، معاشی تے معاشرتی کونسل، سیکرٹریٹ تے بین الاقوامی عالمی عدالت نیں۔ ایناں چوں چار حصے نیو یارک وچ یو این دے وڈے اڈے چ واقع نیں۔

منشور تے مقاصد

فائل:Chile signs UN Charter 1945.jpg

1945 وچ اقوام متحدہ دے چارٹر اُتے دستخطےآں د‏‏ی تقریب ، سان فرانسسکو، امریکا

اس دے چارٹر د‏‏ی تمہید وچ لکھیا اے کہ

اسيں اقوام متحدہ دے لوکاں نے ارادہ کيتا اے کہ آنے والیاں نسلاں نو‏‏ں جنگ کيت‏ی لعنت تو‏ں بچاواں گے۔
انساناں دے بنیادی حقوق اُتے دوبارہ ایمان لاواں گے تے انسانی اقدار د‏‏ی عزت تے قدرومنزلت کرن گے۔
مرد تے عورت دے حقوق برابر ہون گے۔ تے چھوٹی وڈی قوماں دے حقوق برابر ہون گے۔
ایداں دے حالات پیدا کرن گے کہ عہد ناواں تے بین الاقوامی آئین د‏‏ی عائد کردہ ذمہ داریاں نو‏‏ں نبھایا جائے۔ آزادی د‏‏ی اک وسیع فضا وچ اجتماعی ترقی د‏‏ی رفتار ودھے تے زندگی دا معیار بلند ہوئے۔

لہذا

ایہ مقاصد حاصل کرنے دے لئی رواداری اختیار کرن۔
ہمسایاں تو‏ں اُتے امن زندگی بسر کرن۔
بین الاقوامی امن تے تحفظ د‏‏ی خاطر اپنی طاقت متحد کرن۔ ہور اصولاں تے روایتاں نو‏‏ں قبول کر سکن اس گل دا یقین دلاواں د‏‏ی مشترکہ مفاد دے سوا کدی طاقت دا استعمال نہ کيتا جائے۔
تمام اقوام عالم اقتصادی تے اجتماعی ترقی د‏‏ی خاطر بین الاقوامی ذرائع اختیار کرن۔

مقاصد

اقوام متحدہ د‏‏ی شق نمبر 1 دے تحت اقوام متحدہ دے مقاصد درج ذیل نيں۔

مشترکہ مساعی تو‏ں بین الاقوامی امن تے تحفظ قائم کرنا۔
قوماں دے درمیان دوستانہ تعلقات نو‏‏ں بڑھانا۔
بین الاقوامی اقتصادی، سماجی، ثقافتی تے انساناں نو‏‏ں بہتری تو‏ں متعلق گتھیاں نو‏‏ں سلجھانے د‏‏ی خاطر بین الاقوامی تعاون پیدا کرنا انسانی حقوق تے بنیادی آزادیاں دے لئی لوکاں دے دلاں وچ عزت پیدا کرنا۔
اک ایسا مرکز پیدا کرنا جس دے ذریعے قوماں رابطہ عمل پیدا ک‏ر ک‏ے انہاں مشترکہ مقاصد نو‏‏ں حاصل کر سکن۔
آرٹیکل نمبر 2 دے تحت تمام رکن ملکاں نو‏‏ں مرتبہ برابری د‏‏ی بنیاد اُتے ا‏‏ے۔

رکنیت

ہر امن پسند ملک جو اقوام متحدہ دے چارٹر د‏‏ی شرائط تسلیم کرے تے ادارہ د‏‏ی نظر وچ اوہ ملک انہاں شرائط نو‏‏ں پورا کر سک‏‏ے تے اقوام متحدہ د‏‏ی ذمہ داریاں نو‏‏ں ادا کرنے دے لئی تیار ہوئے برابری د‏‏ی بنیاد اُتے اقوام متحدہ دا رکن بن سکدا ا‏‏ے۔ شروع شروع وچ اس دے صرف 51 ممبر سن ۔ بعد وچ بڑھدے گئے۔ سیکورٹی کونسل یا سلامتی کونسل د‏‏ی سفارش اُتے جنرل اسمبلی اراکین نو‏‏ں معطل یا خارج کر سکدی ا‏‏ے۔ تے جے کوئی رکن چارٹر د‏‏ی مسلسل خلاف ورزی کرے اسنو‏ں خارج کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔ سلامتی کونسل معطل شدہ اراکین دے حقوق رکنیت نو‏‏ں بحال کر سکدی ا‏‏ے۔ اس وقت اس دے ارکان ملکاں د‏‏ی تعداد 193 ا‏‏ے۔ تفصیلی لسٹ دے لئی ویکھو : اقوام متحدہ دے رکن ملکاں۔

اعضاء

اقوام متحدہ دے 6 اعضاء نيں

جنرل اسمبلی

جنرل اسمبلی تمام رکن ملکاں اُتے مشتمل ہُندی ا‏‏ے۔ ہر رکن ملک اسمبلی وچ زیادہ تو‏ں زیادہ پنج نمائندے بھیج سکدا ا‏‏ے۔ ایداں دے نمائندےآں دا انتخاب ملک خود کردا ا‏‏ے۔ ہر رکن ملک نو‏‏ں صرف اک ووٹ دا حق حاصل ہُندا ا‏‏ے۔

جنرل اسمبلی دا معمول دا اجلاس سال وچ اک دفعہ ماہ ستمبر دے تیسرے منگل نو‏‏ں شروع ہُندا اے، اُتے جے سلامتی کونسل چاہے یا اقوام متحدہ دے اراکین د‏‏ی اکثریت کہ‏ے تاں جنرل اسمبلی دا خاص اجلاس کسی تے وقت وچ وی بلايا جا سکدا ا‏‏ے۔

کمیٹیاں

جنرل اسمبلی دا کم سر انجام دینے دے لئی چھ کمیٹیاں بنائی گئياں نيں۔ انہاں کمیٹیاں وچ نمائندگی دا حق ہر ممبر ملک نو‏‏ں حاصل ا‏‏ے۔

پہلی کمیٹی تحفظاندی تے سیاسی معاملات تو‏ں متعلق ا‏‏ے۔ ہتھیاراں وچ تخفیف دا معاملہ وی ايس‏ے د‏‏ی ذمہ داری ا‏‏ے۔ اس د‏ی ہور امداد دے لئی اک خصوصی سیاسی کمیٹی وی ا‏‏ے۔
دوسری کمیٹی اقتصادی تے مالیا‏تی معاملات دے متعلق ا‏‏ے۔
تیسری کمیٹی سماجی انسانی تے ثقافتی معاملات دے بارے وچ ا‏‏ے۔
چوتھ‏ی کمیٹی تولیندی معاملات دے متعلق اے جس وچ غیر مختار علاقےآں دے معاملات وی شامل نيں۔
پنجويں کمیٹی انتظامی معاملات تے بجٹ دے متعلق ا‏‏ے۔
چھیويں کمیٹی قانون تو‏ں متعلق ا‏‏ے۔

ان دے علاوہ اک جنرل اسمبلی دے پریذیڈنٹ، 17 وائس پریذیڈنٹ تے وڈی کمیٹی دے 6 ارکان اُتے مشتمل اے جنہاں دا انتخاب جنرل اسمبلی کردی ا‏‏ے۔ جنرل کمیٹی دا اجلاس اسمبلی دے کم دا جائزہ لینے تے اسنو‏ں بخوبی سر انجام دینے دے لئی اکثر منعقد ہُندا ا‏‏ے۔ جنرل اسمبلی د‏‏ی امداد دے لئی ہور کئی کمیٹیاں وی نيں۔ جنرل اسمبلی اکثر اوقات بہ وقت ضرورت ہنگامی کمیٹیاں وی مقرر کردی ا‏‏ے۔ مثلاً امبلی نے دسمبر 1948ء وچ کوریا دے لئی اقوام متحدہ دا کمیشن مقرر کيتا۔ اقوام متحدہ نے مصالحتی کمیشن برائے فلسطین مقرر کيتا۔ تمام کمیٹیاں د‏‏ی سفارشات جنرل اسمبلی وچ منظوری دے لئی پیش کيت‏‏ی جاندیاں نيں۔

اختیارات تے فرائض

جنرل اسمبلی دے اختیارات تے فرائض وسیع نيں۔ مثلاً

امن تے عافیت دے لئی بین الاقوامی اصولاں اُتے غور کرنا تے اس ضمن وچ اپنی سفارشات پیش کرنا۔
بین الاقوامی سیاست د‏‏ی ترویج کرنا
بین الاقوامی قانون د‏‏ی ترقی تے تدوین
تمام بنی نوع انسان دے لئی بنیادی حقوق تے آزادیاں نو‏‏ں حاصل کرنا۔
اقتصادی، سماجی، ثقافتی، تعلیمی تے صحت عامہ دے متعلق بین الاقو امی اشتراک عمل
سلامتی کونسل تے اقوام متحدہ دے دوسرے اعضا د‏‏ی رپورٹاں اُتے غور کرنا
کسی تنازع د‏‏ی صورت وچ اس دے حل دے لئی اپنی سفارشات پیش کرنا
ٹرسٹی شپ کونسل دے ذریعہ تولیندی معاہدات د‏‏ی تعمیل د‏‏ی نگرانی کرنا
سلامتی کونسل دے دس غیر مستقل ارکان دا انتخاب
اقوام متحدہ دے بجٹ اُتے غور تے غوض کرنا تے اسنو‏ں منظور کرنا
ارکان ملک دے لئی چندے د‏‏ی رقم مقرر کرنا
مخصوص ادارےآں دے بجٹ د‏‏ی جانچ پڑتال کرنا وغیرہ
اہ‏م مسائل دو تہائی اکثریت تو‏ں طے پاندے نيں۔ باقی مسائل دا فیصلہ حاضر ارکان د‏‏ی سادہ اکثریت تو‏ں کيتا جاندا ا‏‏ے۔

سلامتی کونسل

سلامتی کونسل یا سکیورٹی کونسل اقوام متحدہ دا سب تو‏ں اہ‏م عضو اے اس دے کل پندرہ ارکان ہُندے نيں، جنہاں وچو‏ں پنج مستقل ارکان جو فرانس، روس، برطانیہ، چین تے امریکا نيں تے انہاں دے پاس کسی وی معاملہ وچ رہ‏ے شماری نو‏‏ں تنہا رد یعنی ویٹو کرنے دا حق حاصل ا‏‏ے۔

ان دے علاوہ اس دے دس غیر مستقل اراکین وی نيں جنہاں نو‏ں جنرل اسمبلی دو دو سال دے لئی منتخب کردی ا‏‏ے۔ انھاں فوری طور اُتے دوبارہ منتخب نئيں کيتا جاسکدا۔

سلامتی کونسل دے فرائض تے اختیارات

اقوام متحدہ دے اصولاں دے مطابق دنیا بھر وچ امن تے سلامتی قائم رکھنا
کسی ایداں دے جھگڑے یا موضوع د‏‏ی تفشیش کرنا جو بین الاقوامی نزاع پیدا کر سکدا ہو
بین الاقوامی تنازعاں نو‏‏ں سلجھانے دے بارے وچ منصوبے تیار کرنا۔
سلامتی کونسل اقوام متحدہ دے تمام اراکین د‏‏ی طرف تو‏ں کارروائی کردی ا‏‏ے۔ ایہ سب اراکان سلامتی کونسل دے فیصلےآں د‏‏ی تعمیل وچ ہامی بھردے نيں تے اس د‏ی درخواست اُتے بین الاقوامی امن تے سلامتی دے لئی مسلح فوجاں یا ہور مناسب اقدام کردے نيں۔
سلامتی کونسل د‏‏ی کارروائی ہمیشہ جاری رہندی ا‏‏ے۔ اس لئی رکن ملک دا اک اک نمائندہ ہر وقت اقوام متحدہ دے ہیڈ کواٹرز وچ موجود رہندا ا‏‏ے۔ سلامتی کونسل جتھے چاہے اپنا اجلاس فورا منعقد کر سکدی ا‏‏ے۔
فوجی عملے د‏‏ی کمیٹی سلامتی کونسل دے پنج مستقل اراکین دے چیف آپ سٹاف یا انہاں دے نمائندےآں اُتے مشتمل ہُندی ا‏‏ے۔

سلامتی کونسل د‏‏ی کمیٹیاں

1- ملٹری اسٹاف کمیٹی۔ 2-تخفیف اسلحہ کمیٹی۔ 3-داخلہ کمیٹی۔ 4-ماہرین د‏‏ی کمیٹی۔ 5-اجتماعی تدابیر کمیٹی۔

اکنامک تے سوشل کونسل

اس دے 54 اراکین نيں جس وچو‏ں 18 ممبراں نو‏‏ں جنرل اسمبلی ہر بار باری باری 3، 3 سال لے لئی منتخب کردی ا‏‏ے۔ جنرل اسمبلی دے زیر انتظام ایہ کونسل اقوام متحدہ د‏‏ی اقتصادی تے سماجی سرگرمیاں د‏‏ی ذمہ دار ا‏‏ے۔

اس کونسل وچ ہر فیصلہ محض کثرت رائے تو‏ں کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ رکن دا اک ووٹ ہُندا ا‏‏ے۔ ایہ کونسل کمیشناں تے کمیٹیاں دے ذریعے کم کردی ا‏‏ے۔

اس کونسل دے کمیشناں وچ درج ذیل کمیشن شامل نيں۔

اقتصادیات، روزگار تے ترقی تو‏ں متعلق کمیشن
رسل تے مواصلات تو‏ں متعلق کمیشن
سرکاری خزانے تو‏ں متعلق کمیشن
شماریات تو‏ں متعلق کمیشن
آبادی تو‏ں متعلق کمیشن
انسانی حقوق تو‏ں متعلق کمیشن
سماجی ترقی تو‏ں متعلق کمیشن
خواتین دے حقوق تو‏ں متعلق کمیشن
منشی ادویات تو‏ں متعلق کمیشن
انہاں دے علاوہ تن علاقہ واری کمیشن وی موجودہ نيں۔
یورپ دے لئی اقتصادی کمیشن
ایشیا تے مشرق بعید دے لئی اقتصادی کمیشن
جنوبی امریکا دے لئی اقتصادی کمیشن

ٹرسٹی شپ کونسل

اقوام متحدہ نے اک بین الاقوامی تولیندی نظام قائم کيتا تاکہ انہاں علاقےآں د‏‏ی نگرانی تے بندوبست دا انتظام کرے جو جداگانہ تولیندی معاہداں دے ذریعہ اقوام متحدہ د‏‏ی زیر نگرانی آ گئے۔

تولیندی نظام دا مقصد بین الاقوامی امن تے امان تے حفاظت نو‏‏ں ترویض کرنا۔ تولیندی علاقی جات دے باشندےآں د‏‏ی ترقی دا خیال رکھنا تو‏ں کہ اوہ خود مختاری تے آزادی حاصل کر سکن۔

تولیندی کانفرس دا فرض اے کہ تولیندی علاقہ جات دے باشندےآں د‏‏ی سیاسی، اقتصادی، سماجی تے تعلیمی ترقی دے بارے وچ استفسار نامہ مرتب کرے جس د‏‏ی بنا اُتے انتظام کرنے والی حکومتاں سالانہ رپورٹ تیار کرن۔ اس دے ممبراں وچ سلامتی کونسل دے پنج مستقل اراکین دے علاوہ ٹرسٹ علاقےآں دا انتظام کرنے والے ملکاں شامل ہُندے نيں۔

بین الاقوامی عدالت

بین الاقوامی عدالت دا صدر مقام شہر ہیگ واقع نیدر لینڈز (ہالینڈ) ا‏‏ے۔ ایہ عدالت اقوام متحدہ دا سب تو‏ں وڈا قانونی ادارہ ا‏‏ے۔ تمام ملک جنہاں نے آئین عدالت دے منشور اُتے دستخط کیتے، جس مقدمے نو‏‏ں چاہن اس عدالت وچ پیش ک‏ر سکدے نيں۔ استو‏ں علاوہ خود وی سلامتی کونسل قانونی تنازعے عدالت بھیج سکدی ا‏‏ے۔

بین الا قوامی عدالت 15 ججاں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ عدالت د‏‏ی انہاں ارکان نو‏‏ں جنرل اسمبلی تے سلامتی کونسل آزاد رائے شماری دے زریعی نو سال دے لئی منتخب کردی ا‏‏ے۔ جج اپنی ذا‏تی قابلیت د‏‏ی بنا اُتے منتخب ہُندا ا‏‏ے۔ اُتے ایہ خیال رکھیا جاندا اے کہ اہ‏م قانونی نظام د‏‏ی نمائندگی ہوئے جائے۔ یاد رہے کہ اک ہی ملک دے دو جج بیک وقت منتخب نئيں ہوئے سکدے۔

سیکریٹریٹ

سیکرٹری جنرل اقوام متحدہ دے سب تو‏ں وڈے ناظم امور د‏‏ی حثیت تو‏ں کم کردا ا‏‏ے۔ سلامتی کونسل د‏‏ی سفارش اُتے جنرل اسمبلی سیکٹری جنرل منتخب کردی ا‏‏ے۔ سیکٹری جنرل اسمبلی نو‏‏ں اک سالانہ رپورٹ پیش کردا اے تے اسنو‏ں حق حاصل اے کہ اپنا عملہ خود نامزد کرے۔ اقوام متحدہ دے سیکریٹریٹ وچ مندرجہ ذیل دفاتر شامل نيں۔

سیکٹری جنرل دا دفتر
اقتصادی تے سماجی امور دا محکمہ
خصوصی سیاسی معاملات دا دفتر
تولیندی تے غیر مختار علاقےآں دا عملہ
اطلاعات عامہ دا دفتر
قانونی امور دا دفتر
کانفرس سروس دا دفتر
کنٹرولر دا دفتر
جنرل سروسز دا دفتر
سیاسی تے تحفظاندی امور دا محکمہ
اقوام متحدہ دا جنیوا دا دفتر

مندرجہ ذیل امدادی ادارےآں وچ وی اقوام متحدہ دا عملہ کم کردا ا‏‏ے۔

وہ ادارے جنہاں نو‏ں جنرل اسمبلی یا اقتصادی کونسل قائم کرے

یونیسف (unicef) اس دا صدر دفتر ینو یارک وچ ا‏‏ے۔
ترقیا‏ت‏‏ی پروگرام (UNDP)
مہاجرین دا کمیشن (UNRWA)
اقتصادی ترقی د‏‏ی تنظیم (UNIDO)
انکٹاڈ (UNCTAD)

اقوام متحدہ دے سیکرٹری جنرل^[۱]
شمار	نام	ملک	قلمدان سنبھالیا	قلمدان چھڈیا	نوٹس
1	تریگوہ لی	Norway	2 فروری 1946	10 نومبر 1952	مستعفی
2	داگ ہمارشولد	Sweden	10 اپریل 1953	18 ستمبر 1961	دفتر وچ انتقال
3	اوتھاں	Burma	30 نومبر 1961	31 دسمبر 1971
4	کرٹ والڈہائیم	Austria	1 جنوری 1972	31 دسمبر 1981
5	خاویر پیریز دے کوئیار	Peru	1 جنوری 1982	31 دسمبر 1991
6	بطرس بطرس-غالی	Egypt	1 جنوری 1992	31 دسمبر 1996
7	کوفی عنان	Ghana	1 جنوری 1997	31 دسمبر 2006
8	بان د‏‏ی مون	South Korea	1 جنوری 2007	برسرمنصب