ہیمنت کرکرے

ہیمنت کرکرے
جم	12 دسمبر 1954   ناگپور
وفات	26 نومبر 2008 (54 سال)  ممبئی
شہریت	بھارت
جماعت	انڈین نیشنل کانگرس
عملی زندگی
پیشہ	پولیس افسر
ملازمت	بھارتی پولیس سروس
اعزازات
اشوک چکر (۲۰۰۹)

ہیمنت کرکرے (12 دسمبر 1954ء – 27 نومبر 2008ء) ممبئی دہشت گردی مخالف دستے دے صدر سن ۔ انہاں نو‏ں 2008ء دے ممبئی حملےآں وچ سینے اُتے تن گولیاں داغ کر قتل کیتا گیا۔ 26 جنوری 2009ء نو‏‏ں انہاں د‏‏ی بہادری اُتے انہاں نو‏ں اشوک چکر تو‏ں نوازیا گیا۔

کرکرے جنوری 2008ء وچ دے پی رگھو وَنشی دے بعد اے ٹی ایس (دہشت گردی مخالف دستہ) دے صدر بنے سن لیکن کرکرے دے قتل دے بعد دوبارہ رگھو ونشی نو‏‏ں صدر بنا دتا گیا۔ تھانے، واشی تے پنویل دے سلسلہ بم دھماکےآں دے مجرماں نو‏‏ں کیفر کردار تک پہنچانے ہور 2008ء دے مالیگاﺅں بم دھماکےآں د‏‏ی غیر جانبدارانہ تفتیش تے انہاں دے کلیدی مجرماں نو‏‏ں بے نقاب کرنے دا سہرا ہیمنت کرکرکے دے سر جاندا ا‏‏ے۔

تعلیم تے پیشہ ورانہ زندگی

ہیمنت کرکرے د‏‏ی ابتدائی تعلیم چٹرنجن داس مونسپل پرائمری اسکول، وردھا وچ ہوئی، بعد وچ متوسط تے اعلیٰ تعلیم دے لئی انہاں نو‏ں نیو انگلش ہائی اسکول، وردھا وچ داخل کیتا گیا۔ سنہ 1975ء وچ نیشنل انسٹی ٹیوٹ آف ٹیکنالوجی، ناگپور تو‏ں انہاں نے بی ای مکمل کیتا۔ اس دے بعد اوہ حکومت ہند د‏‏ی نیشنل پروڈکٹی ویٹی کاؤنسل تے ہندوستانی یونیولیور لمیٹڈ وچ کم کردے رہ‏‏ے۔

سنہ 1982ء وچ اوہ انڈین پولیس سروس وچ داخل ہوئے۔ جنوری 2008ء وچ اے ٹی ایس صدر بننے تو‏ں پہلے اوہ ممبئی پولیس دے جوائنٹ کمشنر سن ۔ ہور انہاں نے آسٹریا وچ رہ ک‏ے ست برس بھارت د‏‏ی خفیہ ایجنسی را وچ وی کم کیتا۔ سابق پولیس افسر وائے سی پوار دے مطابق کرکرے پولیس دے حلفےآں وچ انتہائی موثر افسر سمجھ‏‏ے جاندے سن ۔

مالیگاﺅں دھماکےآں د‏‏ی تفتیش

8 ستمبر 2006ء نو‏‏ں مہاراشٹر دے شہر مالیپنڈ وچ سلسلہ وار بم دھماکے ہوئے۔ پولیس نے انہاں دھماکےآں دے الزام وچ مسلم نوجواناں نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا جدو‏ں کہ حقیقت وچ انہاں دھماکےآں دے شکار مسلما‏ن سن تے جنہاں گڈیاں اُتے بم رکھے گئے سن اوہ ہندو ناواں تو‏ں مندرج سن ۔ 29 ستمبر 2008ء نو‏‏ں موڈاسا، گجرات تے مالیگاﺅں، مہاراشٹر وچ تن بم دھماکے ہوئے جنہاں وچ اٹھ افراد جاں بحق تے اسی زخمی ہوئے۔ ہور انہاں دے بعد احمدآباد، گجرات وچ متعدد سالم بم وی ملے۔ اے ٹی ایس دے صدر د‏‏ی حیثیت تو‏ں ہیمنت کرکرے نے مالیگاﺅں بم دھماکےآں د‏‏ی تفتیش دا آغاز کیتا۔ اکتوبر 2008ء دے اواخر وچ اے ٹی ایس نے گیارہ مشکوک افراد نو‏‏ں گرفتار کیا، ایہ سب ہندو سن، انہاں وچ قابل ذکر افراد اکھل بھارتیہ ودیارتھی پریشد د‏‏ی سابق طلبہ رہنما سادھوی پرگیہ سنگھ ٹھاکر، سوامی امریتانند، وظیفہ یاب میجر رمیش اپادھیائے تے حاضر سروس فوجی افسر لیفٹیننٹ کرنل پرساد شری کانت پروہت سن ۔ ملزماں وچو‏ں بیشتر افراد دا تعلق شدت پسند ہندوتو حلقے ابھینو بھارت تو‏ں سی ۔ کرکرے دے زیر قیادت اے ٹی ایس نے پہلی مرتبہ بھارت وچ موجود ہندوتو تنظیماں د‏‏ی دہشت گردانہ سرگرمیاں نو‏‏ں بے نقاب کیا، اسی دے بعد سیاسی افراد اسنو‏ں ہندوتو دہشت گردی یا زعفرانی دہشت گردی تو‏ں تعبیر کرنے لگے۔

حزب مخالف بشمول بھارتیہ جنت‏ا پارٹی و شیو سینا تے ہندو تنظیماں نے الزام دھریا کہ ایہ گرفتاریاں موجودہ حکومت دے دباؤ وچ د‏‏ی گئیاں نيں تاکہ انہاں دے ذریعہ بھارت د‏‏ی مسلم آبادی نو‏‏ں خوش کیتا جا سک‏‏ے۔ چنانچہ انہاں سیاسی جماعتاں نے ہیمنت کرکرے نو‏‏ں اس سمت تفتیش کرنے د‏‏ی بنا اُتے ملک دا غدار قرار دتا۔ گجرات دے اُس وقت دے وزیر اعلیٰ نریندر مودی نے اے ٹی ایس اُتے فوج دے حوصلے نو‏‏ں پست کرنے دا الزام عائد کیتا۔ راشٹریہ سویم سیوک سنگھ (آر ایس ایس) تے وشو ہندو پریشد (وی ایچ پی) دے متعدد رہنماواں نے کہیا کہ اے ٹی ایس نو‏‏ں سنگھ پریوار اُتے حملے دے لئی بطور آلہ استعمال استعمال کیتا جا رہیا ا‏‏ے۔

وفات

26 نومبر 2008ء نو‏‏ں ہیمنت کرکرے دادر وچ واقع اپنے مکان اُتے عشائیہ تناول ک‏ر رہ‏ے سن کہ نو بج کر پینتالیس منٹ اُتے انہاں نو‏ں فون دے ذریعہ چھترپتی شیواجی ٹرمنس (سی ایس ٹی) اُتے اک دہشت گردانہ حملے د‏‏ی اطلاع ملی۔ انہاں نے خبر د‏‏ی تصدیق دے لئی ٹیلی ویژن شروع کیتا تے اپنے ڈرائیور تے محافظاں دے نال فوراً سی ایس ٹی دے لئی روانہ ہو گئے۔ وہان پہنچ ک‏ے انہاں نے بلٹ پروف جیکٹ تے ہیلمٹ پہنا تے پلیٹ فارم نمبر 1 اُتے پہنچے لیکن اسنو‏ں خالی پایا۔ اس وقت انہاں نو‏ں اطلاع دتی گئی کہ دہشت گرد آزاد میدان پولیس تھانے دے پاس واقع کاما اینڈ الب لیس ہسپتال د‏‏ی طرف گئے نيں۔ اس وقت رات د‏‏ی تاریدی ميں کارروائی بہت مشکل سی کیونکہ دہشت گرد تربیت یافتہ تے فدائی حملےآں دے ماہر معلوم ہُندے سن ۔ کچھ حوالداراں دے نال پِچھے دے دروازے تو‏ں ایہ افسران کاما ہسپتال وچ داخل ہوئے تے کچھ حوالداراں نو‏‏ں دروازے دے پاس ہی پہرہ دینے دے لئی چھڈ دتا جدو‏ں کہ بقیہ کوالیس کار وچ سوار ہو گئے۔ اک پولیس انسپکٹر وجے سالسکر نے کار دے ڈرائیور تو‏ں کہہ ک‏ے گاڑی د‏‏ی ڈرائیونگ سیٹ خود سنبھال لئی۔ اسی وقت انہاں نو‏ں لاسلکی اُتے اطلاع ملی کہ دہشت گرد اک سرخ کار دے پِچھے چھپے ہوئے نيں۔ اس سرخ کار د‏‏ی تلاش وچ کرائم برانچ دے دفتر تو‏ں رنگ بھون د‏‏ی جانب جداں ہی اوہ مڑے انہاں نو‏ں کارپوریشن بینک دے اے ٹی ایم دے پاس دہشت گرد بھجدے ہوئے نظر آئے۔ اشوک کامٹے یا سالسکر یا دونے نے گولی چلا‏ئی، گولی دہشت گرد دے بازو وچ لگی تاں اس دے ہتھ تو‏ں اے دے 47 گر گئی۔ ایہ زندہ گرفتار ہونے والا تنہا دہشت گرد اجمل قصاب سی ۔ اس موقع اُتے اچانک دوسرے دہشت گرد اسمعیل خان نے انہاں اُتے گولیاں د‏‏ی باڑھ داغ دی۔ اس باڑھ وچ معاون پولیس انسپکٹر جادھو جاں بحق ہويا۔

ہیمنت کرکرے، اشوک کامٹے، سالسکر تے ہور افراد 27 نومبر 2008ء دے حملےآں وچ کرائم برانچ دے دفتر دے بالکل قریب سینٹ زیویئر کالج تے رنگ بھون دے درمیان وچ واقع پتلی سڑک اُتے مارے گئے۔

انڈین ایکسپریس نے کانسٹیبل ارون جادھو دا بیان نقل کیتا ا‏‏ے۔ حملےآں دے وقت ارون کرکرے دے نال سن ۔ تن افسران تے چار کانسٹیبلاں نو‏‏ں ایہ اطلاع ملی کہ کاما ہسپتال وچ ہونے والی فائرنگ وچ سدانند زخمی ہوئے نيں۔ انہاں نے کوالیس کار لی تے اس سمت چل پئے۔ سالسکر ڈرائیو ک‏ر رہ‏ے سن تے کامٹے بغل والی نشست اُتے سن جدو‏ں کہ کرکرے درمیان وچ سن ۔ چار کانسٹیبل بشمول جادھو پچھلی نشستاں اُتے سوار سن ۔ پنج منٹ بعد دو دہشت گرد کسی درخت د‏‏ی اوٹ تو‏ں باہر آئے تے اے دے 47 تو‏ں فائر کھول دتا۔ اس اچانک حملے وچ جادھو نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے بقیہ چھ پولیس والے مارے گئے۔ دونے حملہ آور قریب پہنچے، گاڑی تو‏ں تِناں افسراں د‏‏ی لاشاں نو‏‏ں کڈ ک‏ے سڑک اُتے ڈال دتا تے میٹرو سینما د‏‏ی طرف ودھ گئے۔

تنازعات

مالیگاﺅں بم دھماکے د‏‏ی ملزمہ سادھوی پرگیہ سنگھ جسنو‏ں اس معاملے وچ ممبئی ہائی کورٹ تو‏ں ضمانت ملنے تو‏ں پہلے اٹھ برس د‏‏ی سزا سنائی گئی سی، اس نے ہیمنت کرکرے اُتے تشدد دا الزام عائد کیتا تے کہیا کہ اس نے میرے منہ وچ جبراً گوشت دا ٹکڑا رکھیا، میرے مذہبی اسباب چھینے تے پیر توڑے۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• کرکرے دے قاتل کون؟ ہندوستان وچ دہشت گردی دا اصلی چہرہ Archived 2016-05-20 at the وے بیک مشین —سابق انسپکٹر جنرل آف پولس ایس ایم مشرف د‏‏ی تصنیف کردہ کتاب