گُھگی ٹبر

گھُگیاں
سائنسی ٹولی
دیس:	جنور
برادری:	کورڈیٹ
ٹولی:	پنچھی
پتی :	گھُگیاں
ٹبر :	گھُگیاں
ونڈاں:	۳۱۰
دنیا تے گھُگی / کبوتر دی رہن تھاں رنگ وچ

گھُگی تے کبوتر اکو ٹبر گھُگیاں دے پنچھی نیں۔ ایدیاں ۳۰۰ دے نیڑے ونڈاں نیں۔ عام ول نال ایس ٹبر دے نکے پنچھی نوں گھُگی تے وڈے نوں کبوتر کیندے آں۔ ایہ پنچھی ساری دنیا وچ لبدے نیں۔ پر ایناں دیاں زیادہ ونڈاں پاکستان توں لے کے آسٹریلیا تک پھیلیاں ہویاں نیں۔ لامت ونڈاں وچ کھمب سانولے، نیلے سانولے تے پؤرے ہوندے نیں۔ فروٹ کھانیاں گھُگیاں دے کھمب رنگلے ہوسکدے نیں۔

گھُگیاں عام تیلیاں دے سادے آلنے رکھاں یا ہور تھانواں تے بناندے نیں۔ ایہ اک یا دو آنڈے دیندے نیں تے دونویں اوہناں تے بیندے نیں۔ چوچے ۸ توں ۲۸ دناں وچ نکل آندے نیں۔ تاج والا کبوتر ایس ٹولی دا سب توں وڈا پنچھی اے۔

جنگلی کبوتر

وکھالہ

کبوتراں تے گھُگیاں دے ناپ وچ فرق ہوندا اے۔ سب توں وڈی ونڈ نیوگنی دا تاج والا کبوتر (۲–۴ کلوگرام) اے جیہڑا پنچھی ٹرکی جنا اے تے سب توں نکی چڑی گھُگی اے جیہڑی ۲۶–۴۰ گرام دی ہوندی اے۔ مارکویسی پگبن کبوتر ۵۰ سینٹی میٹر ناپ تے ا کلو پآر نال سب توں وڈا رکھ پنجھی اے ایس ٹبر دا۔ ٹھمنی گھُگی ۱۳ سینٹی میٹر نال ایس ٹبر دا سبتوں نکا پنچھی اے۔ نکیاں ونڈاں گھُگیاں اخواندیاں نیں جد کے وڈیاں کبوتر پر سائینسی ول نال ایہ وکھرے نہیں۔

گھُگیاں دی نکی چنج، نکا سر، نکے پیر پر نڈا وڈا ہوندا اے۔ پر وڈے تے پینڈے نیں تے پر ریشے تکڑے۔ ایہ سب تون تکڑے اڈنوالے پنجھیاں وجوں نیں تے اڈدیاں بازیاں وی لاسکدے نیں۔

پسار

کبوتر تے گھُگیاں صحرا، انٹارکٹکا، دور دیاں جزیریاں تے اتلے زمینی ٹھنڈے تھانواں نوں جھڈ کے ساری زمیں تے ہوندے نیں۔ ایہ ٹبر نے زمین دے رہنوالے سارے تھانواں تے وسیا ہویا اے۔ لامت گنتی ٹراپیکل تے گھآ والے تھانواں تے اے۔ ایہ ونڈاں رکھانوالیاں یا زمینی ہوسکدیاں نیں۔ کج گھُگیاں وڈے تھانواں تے پھیلیاں ہویاں نیں۔ کالروالی گھُگی برطانیہ توں لے کے پورے یورپ، لیندے ایشیاء پاکستان توں ہوندی ہوئی چین تک ملدی اے۔ ہسدی گھُگی دکھنی ایشیاء، لیندا ایشیاء تے صحرا تھلے افریقہ دے دیساں وچ ملدی اے۔ کنوالی گھُگی سارے دکھنی امریکہ وچ ملدی اے۔ جنگلی کبوتر دا کھلار سب توں ودھ اے۔ ایہ برطانیہ، آئرلینڈ توں ہوندی ہوئی یورپ، اتلے افریقہ، لیندے تے دکھنی ایشیاء توں چین تے منگولیا تک ملدا اے۔

کھان پین

بی تے فروٹ گھُگیاں دا عام کھان پین اے۔ بی کھانوالیاں گھُگیاں زمین تے ریندیاں نیں جد کے فروٹ کھانیاں رکھاں تے ریندیاں نیں۔

بچاؤ

گھُگیاں دے ٹبر دیاں ونڈان ڈوڈو تے پاندھی گھُگی ہن دنیا تے نہیں۔ پاندھی کدے سب توں ودھ سی پر ۱۹۱۴ تک ایہ مک گئی۔ ۵۹ دے نیڑے گھُگیاں دیاں ونڈاں مکن دے نیڑے نیں تے ایہ کل گھُگیاں دا ۱۹٪ بندا اے۔ چوکھیاں ٹراپیکل تے جزیریاں تے رہنوالیاں نیں۔

اڈاری

ایس ٹبر دے پنچھی اڈن وچ گرو منے گۓ نیں۔ ایہ ۵۰–۶۰ میل ہک کینٹہ دی دوڑ نال اڈ سکدے نیں۔

گھُگیاں دے آنڈے

انسانی ساک

انسان کبوتراں نوں شوق لی پالدا آریا اے۔ کبوتر پالنا پنجاب دی اک پرانی ریت اے۔ کبوتر سنیہے دین لئی وی کم آندا ریا اے۔ گھُگی دی کوں پنجاب وج گھر تون باہر سنیاں جانوالیاں عام وازاں وجوں اک اے۔

گھُگی دنیا وچ امن دا نشان منی جاندی اے۔

ونڈاں

بول کبوتر ٹروکیز کبوتر رکھ گھُگی کولمبا جونونیا پعاڑی کبوتر برفیلا کبوتر گنی کبوتر چٹے کالروالا کبوتر پیلی اکھوالا کبوتر صومالی کبوتر عام_جنگلی_کبوتر افریقی کبوتر زیتونی کبوتر کیمرون زیتونی کبوتر ساؤ ٹومی زیتونی کبوتر کومورو زیتونی کبوتر تبعیاں آلا جنگلی کتوبر کولمبا البینوچا سوہاگی جنگلی کبوتر نلگری جنگلی کبوتر سری لنکا لکڑ کبوتر جامنی جنگلی کبوتر چاندی کبوتر اینڈیمانی کبوتر جپانی لکڑ کبوتر بونین لکڑ کبوتر دھاتی کبوتر چٹسرا کبوتر ریوکیو لکڑ کبوتر پیلیاںلتانوالا کبوتر چٹے تاجوالا کبوتر کولمبا ڈیلیگورگی کولمبا اریڈیٹورکوس کولمبا ملحربی مالاگاسی کھچوپڑا گھُگی نمبو گھُگی کولمبا سمپلیکس پیٹاجیوناس سکواموسا پیٹاجیوناس سپیسیوموسا پکازورو کبوتر پیٹاجیوناس سپیسیوموسا پیٹاجیوناس کورنسس پیٹاجیوناس میکولوسا پیٹاجیوناس فیسیاٹا چلی کبوتر پیٹاجیوناس کیریبیا پیٹاجیوناس کیننسس لالچنجوالا کبوتر مارانن کبوتر پیٹاجیوناس انوماٹا پیٹاجیوناس پلمبیا پیٹاجیوناس سبویناسیا نکی چنجوالا کبوتر پیٹاجیوناس گڈسونی ہسدی گھُگی کالروالی گھُگی بربری گھُگی افریقی کالروالی گھُگی پیٹاجیوناس چائنینسس کھچوپڑی گھُگی چڑھدی کھچوپڑی گھُگی شامی کھچوپڑی گھُگی ایڈاماوا کھچوپڑی گھُگی گلابی کبوتر جزیرہ کالر گھُگی چٹپری کالروالی گھُگی دکھی کالروالی گھُگی لال اکھی گھُگی مندری گچی گھُگی وناسیا گھُگی سوئی ٹوٹرو میکروپائیگیاانچال پتلی چنجوالی کوئل گھُگی بھُوری کوئل گھُگی میکروپائگیا میگنا انڈیمان کوئل گھُگی فلپائن کوئل گھُگی رتی کوئل گھُگی میکروپائگیا نگریروسٹرس میکروپائگیا میکنلائی نکی کوئل گھُگی وڈی کوئل گھُگی چمبی کوئل گھُگی بودیوالی کوئل گھُگی چٹے مونہوالی کوئل گھُگی کالی کوئل گھُگی زمردی لکڑ گھُگی کالی چنجوالی لکڑ گھُگی نیلے دھبیانوالی لکڑ گھُگی ڈھولکی لکڑ گھُگی نیلسری لکڑ گھُگی ناماکوا گھُگی ہری گھُگی سٹیفن زمرد گھُگی نیوگنی گھُگی ہینیکوفاپس فورسٹری کانسی کھمب چاڑی کانسی کھمب

اجڑ کانسی کھمب بودیوالا کبوتر کسار کبوتر مہاجر کبوتر تتر کبوتر پیٹروفاےا روفیپینس ہیرا گھُگی زیبرا گھُگی امن گھُگی جیوپیلیا موگی موڈھے لیکاں گھُگی ونگا کبوتر سوکورو گھُگی زینیڈا آریکولاٹا زنیدا گھُگی گیلاپیگوس گھُگی چٹپری گھُگی پیرو گھُگی دکھی گھُگی پاندھی گھُگی چڑی گھُگی کولمبینا مائنیوٹا کولمبینا بکلیآ کولمبینا ٹالپاکوٹی کولمبینا پکوی کولمبینا کروزیانا کولمبینا سیانوپس کولمبینا پریٹینوسا کلاراوس جیفروئی کلاراوس مونڈیٹورا میٹروپیلیا سیسیلیا میٹروپیلیا مورینوئی میٹروپیلیا میلانوپٹیرا انکا گھُگی چانیاںوالی گھُگی لمی پوچھلوالی گھُگی لیپٹوٹلا ویراکسی چٹمونہی گھُگی لیپٹوٹلا ریفوکسلا سانولی سری گھُگی پیلڈ گھُگی لیپٹوٹلا بٹیا غرناطہ گھُگی جمیکی گھُگی لپٹوٹیلا کسینی لپٹوٹیلا اوکراسیونٹرس ٹولیما گھُگی جامنی مگری کویل گھُگی ٹکسٹلا کویل گھُگی کوسٹا ریکا کویل گھُگی لال تاجوالی کویل گھُگی یاقوتی کویل گھُگی سانولے اگیوالی کویل گھُگی بودیوالی کویل گھُگی چریکوی کویل گھُگی زیتون مگر کویل گھُگی چٹمونہی کویل کگی لیکی کویل کگی چٹے گلیوالی کویل کگی کی ویسٹ کویل کگی لگام کویل کگی ہلکی جامنی کویل کگی رتی کویل کگی نیلسری کویل کگی نکوبار کبوتر لوزون روندا دل مینڈاناؤ روندا دل منڈورو روندا دل نیگرو روندا دل سولو روندا دل چھاتی سونا کگی سلیواسی کگی چٹی ببوالی کگی کیرولین کگی پولینیشی کگی چٹے سنگوالی کگی سیاں کگی ٹنا کگی سانتا کروز کگی موٹی چنجوالی کگی مارکویسی کگی بکاری کگی پالاؤ کگی وٹار کگی نورفوک کگی ٹروگون ٹیرسٹرس کویزل کبوتر بن ککڑ کبوتر تاجوالا کبوتر وکٹوریہ تاجوالا کبوتر دندلی چنجوالا کبوتر چٹکنی بھُوری گھُگی ایمتھائیسٹ کگی ٹاویٹاوی پؤری کگی دارچینی سری ہری کگی نکی ہری کگی گلابی تؤنوالی ہری کگی مالٹی چھاتیوالی ہری کگی انڈیمانی ہرا کبوتر پوری گلوالا ہرا کبوتر سمبا ہرا کبوتر

فلورس ہرا کبوتر تیمور ہرا کبوتر وڈا ہرا کبوتر پیلے پیراں آلا ہرا کبوتر بروس ہرا کبوتر مڈغاسکر ہرا کبوتر افریقی ہرا کبوتر پمبا ہرا کبوتر ساؤٹومو ہرا کبوتر پتلیپوجھلوالا ہرا کبوتر سماٹری ہرا کبوتر ٹریرون سمینڈی ٹریرون سفینوروس چٹے ٹڈوالا ہرا کبوتر گاندا ہرا کبوتر چٹسری لالپری کگی لال چھاتیوالی کگی گلابیسروالی کگی پٹیلینوپس مارچی کریمی چھاتیوالی کگی پیلی چھاتیوالی کگی لال کنی کگی جمبو کگی بنگائی کگی کالی ٹھوڈیوالی کگی پٹیلینوپس برنسٹائینی کالی ٹھوڈیوالی کگی وومپو کگی پٹیلینوپس پرلاٹس شنگاری کگی پٹیلینوپس ٹاننسس پیلے متھے والی کگی ویلس کگی انت سوہنی کگی اشناک کگی لال تاجی کگی پالاؤ فروٹ کگی پٹیلونوپس ریروٹونگنسس ماریانہ کگی گلابسری کگی پٹیلونوپس پرپراٹس ماکاٹیا کگی پٹیلونوپس کورلانسس لال ٹڈوالی کگی پٹیلونوپس ہٹونی پٹیلونوپس ڈوپٹیتھوارسی لال مچھانوالی کگی گلابی بودی کگی کاسنی تاج کگی سوہنی کگی نیلی بودیوالی کگی چٹی ببوالی کگی پیلی ببوالی کگی لال شرابی چھاتیوالی کگی چٹسری کگی مالٹے ٹڈوالی کگی پٹیلونوپس انسولیٹس سانولا سر کگی پٹیلونوپس گرینولیفرنس کلسری کگی ٹھمنی کگی نیگرو کگی مالٹا کگی بسنتی کگی مخملی کگی ونڈے پری کگی مڈغاسکر کبوتر کومورو نیلا کبوتر سشلز نیلا کبوتر ماریشس نیلا کبوتر راڈرگس کبوتر گلابی ٹڈوالا پگبن کبوتر چٹے ٹڈوالا پگبن کبوتر منڈورو پگبن کبوتر ڈوالا ریڈیاٹا ڈوکیولا ریڈیاٹا ڈوکیولا کیرولا ہرا پگبن کبوتر ویکھنوالا پکبن کبوتر اشناک پگبن کبوتر پیسیفک پگبن کبوتر مائکرونیشی پگبن کبوتر پولینیشی پگبن کبوتر مارکویسی پگبن کبوتر ڈوکولا ربریکیرا مصالہ پگبن کبوتر گلابی پوچھلوالا پگبن کبوتر دارچینی ٹڈوالا پگبن کبوتر فنش پگبن کبوتر ڈوکولا چالکونوٹا جزیرہ پگبن کبوتر گلیبی سرا پگبن کبوتر کرسمس پگبن کبوتر سانولا پگبن کبوتر پؤنکدا پگبن کبوتر ڈوکولا برنچلائی وینوآٹو پگبن کبوتر پہلوان پگبن کبوتر پنون پگبن کبوتر کالا پگبن کبوتر کالروالا پگبن کبوتر زو پگبن کبوتر پہاڑی پگبن کبوتر ڈوکولا لیسرمولاٹا تیمور پگبن کبوتر دورنگا پگبن کبوتر ڈوکولا سپائلوروہا ڈوکولا لکٹوسا سرگنڈ کبوتر نیوزیلینڈ کبوتر پھکا کبوتر پاپوا پہاڑی کبوتر برو پہاڑی کبوتر بدرنگا پہاڑی کبوتر ڈوڈو