گردوارہ بُڈھا جوہڑ
| گردوارہ بُڈھا جوہڑ | ||
|---|---|---|
| إحداثيات | 29°17′03″N 73°23′03″E / 29.284234°N 73.384223°E | |
| دیس |  بھارت [۱]
| |
 عالمی ثقافتی ورثہ تھاں
|
||
| تکنیکی معلومات | ||
|
|
||
ترمیم  | ||
| گرودوارہ بُڈھا جوہڑ | |
|---|---|
| گرودوارہ | |
| Country |  بھارت |
| صوبہ | راجستھان |
| ضلع | سری گنگانگر ضلع |
| منطقۂ وقت | IST (UTC+5:30) |
گرودوارہ بُڈھا جوہڑ دا استھان 18ویں صدی دے سکھ اتہاس نال متعلق اے۔ ایہہ ستھان راجستھان دے سری گنگانگر ضلعے دے پنڈ ڈابلا پنڈ وچ پدمپور-جیتسر سڑک تے واقع اے۔ ایہہ ستھان شری گنگانگر توں 85 کلومیٹر اتے رائےسنگھ نگر توں 30 کلومیٹر دی دوری تے اے۔[۲] بڈھا جوہڑ ستھان تے سکھاں ولوں کیتے مہان کم دی یاد وچ عمارت دی نیہہ 1953 وچ سنت فتح سنگھ ولوں رکھی گئی۔ پرانے سکھاں دے کجھ برتن پرات، دیگ، کڑچھے آدی وی اتھے لنگر ورتاؤن لئی رکھے ہوئے ہن۔ عمارت وچ اک پرانا قلعہ وی اے جو ہن ڈھیہہ چکیا اے۔ گرودوارہ صاحب دے ناں 150 ایکڑ زمین لگی ہوئی اے۔ ایہہ سماں سکھاں لئی گھور اندھکار دا سماں سی۔ سکھ مغلاں، پٹھاناں، پہاڑی راجیاں اتے دلی دے تخت نشیناں نال ہی جوجھدے رہے۔ 18ویں صدی دے انت وچ سکھ راج دای قیام ہو گئیا سی۔ زکریا خان نے سکھاں دے سراں دے ملّ رکھ دتے۔ اس ویلے سکھ جنگلاں وچ لک-چھپ کے اپنا بچاؤ کردے رہے۔ اجیہے ہی ویلے بابا بڈھا سنگھ نے پدمپور دے نال راجستھان دے جنگلاں وچ سنگھاں دا ڈیرہ بنایا، جس نوں ہن بڈھا جوہڑ کیہا جاندا اے۔ سنگھ ویلے-کویلے اتھے ہی لک-چھپ کے آؤندے-جاندے سن۔ ایہہ سن 1740 عیسوی دا سماں سی جدوں زکریا خان دے ستائے ہوئے سکھ اپنا گھر-گھاٹ چھڈّ کے راجستھان دی بیکانیر ریاست وچ آ وسے سن۔ سنگھاں دی اک جتھیبندی نے جو ہن شہید نگر گرودوارہ بڈھا جوہڑ اے، ستھان نوں چنیا۔
سکھا سنگھ اتے مہتاب سنگھ
سودھوبھائی بلاکا سنگھ ناں دے سنگھ نے پجّ کے خبر دتی کہ حکومت دے کارندیاں ولوں ہرمندر صاحب دی بے ادبی کیتی جا رہی اے، جس نوں ٹھلھ پاؤنی چاہیدی اے۔ اس کم لئی مہتاب سنگھ میرکوٹیا اتے سکھا سنگھ ماڑی کمبوج تیار ہوئے۔ ایہہ دوویں ترن تارن دے نیڑے پجّ کے چودھریاں دے بھیس وچ دربار صاحب گئے۔ سکیم مطابق اوہناں نے اپنے گھوڑے اکال بنگے ساہمنے الاچی بیر نال بنھ دتے۔ پہریداراں نوں کیہا کہ اوہ معاملہ دین آئے ہن۔ جدوں مسا رنگڑ نوں دسیا گیا کہ چودھری معاملہ تارن آئے ہن تاں اس نے سکھا سنگھ اتے مہتاب سنگھ نوں اندر بلا لیا۔ اندر کنجری نچّ رہی سی۔ شراب دے دور چل رہے سن۔ دوواں نے تھیلیاں بھیٹ کیتیاں۔ جویں ہی مسا رنگڑ گردن نیویں کرکے تھیلی کھولھ کے پیسے ویکھن لگا، مہتاب سنگھ نے پھرتی نال اس دا سر تلوار نال دھڑ توں الگ کر دتا۔ سکھا سنگھ نے مسے رنگڑ دے وڈھے سر نوں نیزے نال ٹنگ لیا تے سبھ دے ویکھدے-ویکھدے گھوڑے بھجا کے لے آئے۔ لمبا سفر طے کرکے بڈھا جوہڑ پجّ کے اتھے اکتر خالصہ دل دے دیوان وچ آ پیش کیتا۔ جدوں ذکریا خان نوں سکھاں دے اس کارنامے دی خبر ملی تاں اوہ بہت حیران ہویا۔