گاندھی ساگر ڈیم
 

نقشہ 24°42′24″N 75°33′12″E / 24.70666667°N 75.55333333°E / 24.70666667; 75.55333333   ویکی ڈیٹا اُتے (P625) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
انتظامی تقسیم
ملک بھارت   ویکی ڈیٹا اُتے (P17) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن[۱]
حصہ بند   ویکی ڈیٹا اُتے (P31) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
وقوع تھاں مدھیہ پردیش   ویکی ڈیٹا اُتے (P131) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
دریا اُتے دریائے چمبل   ویکی ڈیٹا اُتے (P706) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اُچائی 62.17 میٹر   ویکی ڈیٹا اُتے (P2048) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
تقسیم اعلیٰ مدھیہ پردیش   ویکی ڈیٹا اُتے (P131) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
متناسقات 24°42′24″N 75°33′12″E / 24.70666667°N 75.55333333°E / 24.70666667; 75.55333333   ویکی ڈیٹا اُتے (P625) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
جیو رمز 7626591[۲]  ویکی ڈیٹا اُتے (P1566) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
گاندھیساگر ڈیم ۱۶۸ کلومیٹر دی دوری 'تے واقع اے ضلع ہیڈکوارٹر توں کلومیٹر ڈیم چمبل ندی 'تے بنایا گیا اے۔

گاندھی ساگر ڈیم بھارت دی چمبل ندی 'تے بنے چار وڈے ڈیماں وچوں اکّ اے۔ ایہہ ڈیم مدھ پردیش راج دے مندسور ضلعے وچ واقع اے۔ ایہہ ۶۲٫۱۷ میٹر (۲۰۴٫۰ فٹ) اچا کھڑا اکّ چنائی گریوٹی ڈیم اے اچّ، ۲۲٬۵۸۴ کلومیٹر2 (۲٫۴۳۰۹×۱۰۱۱ فٹ مربع) دے کیچمینٹ کھیتر توں ۷٫۳۲۲ بلیئن گھن میٹر دی کل سٹوریج گنجائش دے نال ۔ ڈیم دا نینھ پتھر بھارت دے وزیراعظم پنڈت جواہر لال نہرو ولوں ۷ مارچ ۱۹۵۴ نوں رکھیا گیا سی،[۳] اتے مکھ ڈیم دا اساری پرمکھ ٹھیکے دار؉ دوارکا داس اگروال اینڈ ایسوسیئیٹس ولوں کیتا گیا سی اتے ۱۹۶۰ وچ پورا ہویا سی۔ ۱۹۷۰ دے دہاکے وچ وادھو ڈیم ڈھانچے نوں ہیٹھاں ول پورا کیتا گیا سی۔

ڈیم اپنے پیراں 'تے 115-MW ہائیڈروئلیکٹرک پاور سٹیشن کھیڈدا اے، جس وچ پنج 23-MW پیدا کرن والیاں اکائیاں ہن جو کہ لگبھگ 564 GWh دی کل توانائی پیدا کردیاں ہن۔[۴] بجلی پیداوار توں بعد چھڈے گئے پانی دی ورتوں کوٹا بیراج ولوں ۴۲۷٬۰۰۰ ہیکٹر (۱٬۰۶۰٬۰۰۰ acre) دی سنچائی لئی کیتی جاندی اے، جو کہ ۱۰۴ کلومیٹر (۳۴۱٬۰۰۰ فٹ) دور واقع اے۔ راجستھان راج وچ کوٹا شہر دے نیڑے ڈیم دی ہیٹھاں ول۔[۳][۵][۶]

ایہہ سارا سال بہت سارے پرواسی اتے غیر-پرواسی پنچھیاں نوں متوجہ کردا اے۔ انٹرنیشنل برڈ لائیف ایجنسی (IBA) نے "A4iii" ماپدنڈاں دے تحت سروور نوں یوگ بنایا اے، کیونکہ پانی دے پنچھیاں دی منڈلی کجھ نقطےآں 'تے ۲۰٬۰۰۰ توں ودھ دسی جاندی اے۔[۷]

جغرافیہ

سودھو
چمبل ندی 'تے گاندھی ساگر ڈیم۔

چمبل ندی (پرانے ویلے وچ چمریاوتی ندی وجوں جانی جاندی اے) وندھیا رینج وچ ۸۵۳ میٹر (۲٬۷۹۹ فٹ) دی اچائی 'تے اٹھدی اے۔، ۱۵ کلومیٹر (۴۹٬۰۰۰ فٹ) اندور دے نیڑے مہو شہر دے پچھم-دکھن-پچھم وچ۔ ایہہ مدھ پردیش توں اتر-اتر-مشرق ول وگدا اے، کجھ ویلے لئی راجستھان وچوں لنگھدا اے، پھر اتر پردیش راج وچ یمنا ندی وچ شامل ہون لئی دکھن-مشرق ول مڑن توں پہلاں راجستھان اتے مدھ پردیش دے وچکار سیما بناؤندا اے۔ اس دے سروت توں یمنا ندی دے سنگم تک اسدی کل لمبائی ۹۰۰ کلومیٹر (۳٬۰۰۰٬۰۰۰ فٹ) اے۔[۸]

چمبل اتے اس دیاں معاون ندیاں شمال مغربی مدھ پردیش دے مالوا کھیتر نوں کڈھدیاں ہن، جدوں کہ اسدی معاون ندی، بناس، جو اراولی رینج وچ اٹھدی اے، دکھن-پوربی راجستھان نوں کڈھدی اے۔ یمنا دے سنگم 'تے، چمبل بھنڈ اتے اٹاوا ضلعیاں دی سرحد 'تے، اتر پردیش دے بھریہ دے نیڑے پچنادا وکھے چار ہور ندیاں - یمنا، کواڑی، سندھ اتے پہوج - نوں ملاؤندا اے۔ دریا نوں ۸۶۰ ملیمیٹر (۲٫۸۲ فٹ) دی اوسط سالانہ ورکھا دے نال اکّ بارش-بیسڈ کیچمینٹ کھیتر ولوں نکاس کیتا جاندا اے۔، تاپمان سیما ۲ °C (۳۶ °F) دے وچکار اے اتے ۴۰ °C (۱۰۴ °F), اتے ۳۰٪ توں ۹۰٪ تک دی ساپیکھک نمی۔[۸]

۳۴۴ کلومیٹر (۱٬۱۲۹٬۰۰۰ فٹ) اتے ۴۴۰ کلومیٹر (۱٬۴۴۰٬۰۰۰ فٹ) چمبل دے سروت توں ڈونگھیاں کھڈاں دا کھیتر اے؛ گاندھی ساگر ڈیم اس کھڈّ دے حصے دے وچکارلی پہنچ وچ واقع اے۔ ڈیم ۱۶۸ کلومیٹر (۵۵۱٬۰۰۰ فٹ) دی دوری 'تے واقع اے مندسور دے ضلع پربندھکی ہیڈکوارٹر توں۔[۳]

حوالے

سودھو
  1. "صفحہ سانچہ:نام صفحہ في GeoNames ID". http://sws.geonames.org/7626591. Retrieved on
    ۲۱ نومبر ۲۰۲۴. 
  2. اجازت نامہ: Creative Commons Attribution 3.0 Unported
  3. ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ «Gandhisagar Dam». National Informatics Center Mandsur. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ فروری ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۱ مئی ۲۰۱۱. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  4. «Consultancy for formulating operational cost norms including O&M and escalation for Hydro Power for the Central Electricity Regulatory Commission» (PDF). Gandhi Sagar: Annexure 3, sr.no. 36. Central Electricity Regulatory Commission. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۹ مارچ ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۱ مئی ۲۰۱۱. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  5. «Command Area Development Chambal, Kota». Kota Division National Informatics Centre. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ مارچ ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۰ مئی ۲۰۱۱. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک)
  6. «Chambal Valley Project». Government of Rajasthan. بایگانی‌شده از اصلی در 4 مارچ 2016. دریافت‌شده در 10 May 2011. نامعلوم پیرامیٹر دا |url-status= نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  7. «Important Bird Areas in India – Madhya Pradesh» (PDF). Gandhisagar Reservoir. IBA. دریافت‌شده در ۱۱ مئی ۲۰۱۱.
  8. ۸.۰ ۸.۱ Jain, Sharad K. (2007). Hydrology and water resources of India- Volume 57 of Water science and technology library – Tributaries of Yamuna river. Springer, 350–351. ISBN 978-1-4020-5179-1. Jain, Sharad K.; Pushpendra K. Agarwal; Vijay P. Singh (2007).