گھُگیاں
سائنسی ٹولی
دیس: جنور
برادری: کورڈیٹ
ٹولی: پنچھی
پتی : گھُگیاں
ٹبر : گھُگیاں
ونڈاں: ۳۱۰
دنیا تے گھُگی / کبوتر دی رہن تھاں رنگ وچ

گھُگی تے کبوتر اکو ٹبر گھُگیاں دے پنچھی نیں۔ ایدیاں ۳۰۰ دے نیڑے ونڈاں نیں۔ عام ول نال ایس ٹبر دے نکے پنچھی نوں گھُگی تے وڈے نوں کبوتر کیندے آں۔ ایہ پنچھی ساری دنیا وچ لبدے نیں۔ پر ایناں دیاں زیادہ ونڈاں پاکستان توں لے کے آسٹریلیا تک پھیلیاں ہویاں نیں۔ لامت ونڈاں وچ کھمب سانولے، نیلے سانولے تے پؤرے ہوندے نیں۔ فروٹ کھانیاں گھُگیاں دے کھمب رنگلے ہوسکدے نیں۔

گھُگیاں عام تیلیاں دے سادے آلنے رکھاں یا ہور تھانواں تے بناندے نیں۔ ایہ اک یا دو آنڈے دیندے نیں تے دونویں اوہناں تے بیندے نیں۔ چوچے ۸ توں ۲۸ دناں وچ نکل آندے نیں۔ تاج والا کبوتر ایس ٹولی دا سب توں وڈا پنچھی اے۔

جنگلی کبوتر

وکھالہ

سودھو

کبوتراں تے گھُگیاں دے ناپ وچ فرق ہوندا اے۔ سب توں وڈی ونڈ نیوگنی دا تاج والا کبوتر (۲–۴ کلوگرام) اے جیہڑا پنچھی ٹرکی جنا اے تے سب توں نکی چڑی گھُگی اے جیہڑی ۲۶–۴۰ گرام دی ہوندی اے۔ مارکویسی پگبن کبوتر ۵۰ سینٹی میٹر ناپ تے ا کلو پآر نال سب توں وڈا رکھ پنجھی اے ایس ٹبر دا۔ ٹھمنی گھُگی ۱۳ سینٹی میٹر نال ایس ٹبر دا سبتوں نکا پنچھی اے۔ نکیاں ونڈاں گھُگیاں اخواندیاں نیں جد کے وڈیاں کبوتر پر سائینسی ول نال ایہ وکھرے نہیں۔

گھُگیاں دی نکی چنج، نکا سر، نکے پیر پر نڈا وڈا ہوندا اے۔ پر وڈے تے پینڈے نیں تے پر ریشے تکڑے۔ ایہ سب تون تکڑے اڈنوالے پنجھیاں وجوں نیں تے اڈدیاں بازیاں وی لاسکدے نیں۔

پسار

سودھو

کبوتر تے گھُگیاں صحرا، انٹارکٹکا، دور دیاں جزیریاں تے اتلے زمینی ٹھنڈے تھانواں نوں جھڈ کے ساری زمیں تے ہوندے نیں۔ ایہ ٹبر نے زمین دے رہنوالے سارے تھانواں تے وسیا ہویا اے۔ لامت گنتی ٹراپیکل تے گھآ والے تھانواں تے اے۔ ایہ ونڈاں رکھانوالیاں یا زمینی ہوسکدیاں نیں۔ کج گھُگیاں وڈے تھانواں تے پھیلیاں ہویاں نیں۔ کالروالی گھُگی برطانیہ توں لے کے پورے یورپ، لیندے ایشیاء پاکستان توں ہوندی ہوئی چین تک ملدی اے۔ ہسدی گھُگی دکھنی ایشیاء، لیندا ایشیاء تے صحرا تھلے افریقہ دے دیساں وچ ملدی اے۔ کنوالی گھُگی سارے دکھنی امریکہ وچ ملدی اے۔ جنگلی کبوتر دا کھلار سب توں ودھ اے۔ ایہ برطانیہ، آئرلینڈ توں ہوندی ہوئی یورپ، اتلے افریقہ، لیندے تے دکھنی ایشیاء توں چین تے منگولیا تک ملدا اے۔

کھان پین

سودھو

بی تے فروٹ گھُگیاں دا عام کھان پین اے۔ بی کھانوالیاں گھُگیاں زمین تے ریندیاں نیں جد کے فروٹ کھانیاں رکھاں تے ریندیاں نیں۔

بچاؤ

سودھو

گھُگیاں دے ٹبر دیاں ونڈان ڈوڈو تے پاندھی گھُگی ہن دنیا تے نہیں۔ پاندھی کدے سب توں ودھ سی پر ۱۹۱۴ تک ایہ مک گئی۔ ۵۹ دے نیڑے گھُگیاں دیاں ونڈاں مکن دے نیڑے نیں تے ایہ کل گھُگیاں دا ۱۹٪ بندا اے۔ چوکھیاں ٹراپیکل تے جزیریاں تے رہنوالیاں نیں۔

اڈاری

سودھو

ایس ٹبر دے پنچھی اڈن وچ گرو منے گۓ نیں۔ ایہ ۵۰–۶۰ میل ہک کینٹہ دی دوڑ نال اڈ سکدے نیں۔

گھُگیاں دے آنڈے

انسانی ساک

سودھو

انسان کبوتراں نوں شوق لی پالدا آریا اے۔ کبوتر پالنا پنجاب دی اک پرانی ریت اے۔ کبوتر سنیہے دین لئی وی کم آندا ریا اے۔ گھُگی دی کوں پنجاب وج گھر تون باہر سنیاں جانوالیاں عام وازاں وجوں اک اے۔

گھُگی دنیا وچ امن دا نشان منی جاندی اے۔


ونڈاں

سودھو