کورٹ اینڈ کیمپ آف رنجیت سنگھ

کورٹ اینڈ کیمپ آف رنجیت سنگھ ہندستان دے گورنر جنرل لارڈ اؤکلینڈ ( 1836–42 ) دے ملٹری سیکٹری ڈبلیو۔جی۔ اوسبورن ولوں رچت اک کتاب ۔

اشاعت

اسدی پہلی اشاعت 1840 وچ لندن وکھے ہوئی ۔ اس کتاب وچ 19 مئی توں 13 جولائی 1838 تک دیاں پنجاب وچلیاں واقعےآں دا ذکر ملدا اے اتے نال ہی اس وچ لکھاری دے نجی وچار وی شامل کیتے گئے ہن ۔ لکھاری سبھ توں پہلاں مئی 1838 وچ سر ولیئم ایچ۔ میکناؤٹن دے مشن دے میمبر دے طور ‘ تے لاہور آیا اتے پھر اسے سال دسمبر وچ گورنر-جنرل دی مہاراجہ رنجیت سنگھ نال ملاقات ویلے فیروزپور چلا گیا سی ۔ کتاب دا شروع سکھ دھرم دی پیدائش اتے ترقی نال ہندا اے اتے اس دے نال ہی لکھاری ولوں مہاراجے نوں لکھے کجھ پتر اتے مہاراجے ولوں لکھاری نوں لکھیا اک پتر اس کتاب وچ شامل کیتے گئے ہن ۔ مول روپ وچ ایہہ کتاب پتھر چھاپے وچ چھپی اتے اس وچ لکھاری ولوں واہے ہوئے سولھاں چتر جاں مورتاں وی شامل ہن ۔

مقصد

واضع طور تے اس کتاب دے لکھن دا مقصد “ کیمپ جیون دی اکتاہٹ” نوں دور کرنا سی ۔ لکھاری دی اس نوں “ شائع کرن دی خواہش بالکل نہیں سی” ۔ مگر رچنا دے گہہ-بھرے مطالعہ توں پتہ لگدا اے کہ اس لکھت دا مقصد شمال-مغربی سرحد دے سیاسی مسئلیاں اتے بیمار مہاراجے دے انتقال اپرنت پنجاب ‘ تے ممکنہ قبضے ول انگریزاں دا دھیان کھچنا سی ۔ اوسبورن ولوں پیش کیتا سکھ فوج دی کارکردگی اتے تظیم دا ویروا دسدا اے کہ ایہہ فوجاں بھاویں بھارت دے دوجے راجیاں دیاں فوجاں توں ودھیاں سن پر انگریز فوج توں گھٹیا سن ۔

رنجیت سنگھ دا ذکر

کتاب وچ رنجیت سنگھ دی شخصیت اتے کردار ، اس دیاں عادتاں اتے خاصیتاں اتے اس دے گناں اتے اؤگناں دا واضع لیکھا-جوکھا شامل اے ۔ اوسبورن لکھدا اے کہ مہاراجہ اوہناں ویکتیاں وچوں اک سی جہڑے قدرت ولوں ہی سکھر ‘ تے پہنچن اتے وڈیائی حاصل کر سکن ہت وروسائے ہندے ہن ۔ سبھاء توں ہی شانت اتے حسابی مہاراجہ اپنے مقصداں اتے یتناں وچ صحیح تناسب رکھدا سی ۔ مہاراجے نے پڑھیا لکھیا نہ ہون دی اپنی کمزوری نوں صحیح اتے درڑھ یاد-طاقت ، غیر-معمولی دماغی چستی اتے تکھی کالپنکتا ولوں پورا کیتا ہویا سی ۔ صرف دماغی طاقت ، نجی طاقت اتے حوصلے نال اسنے اک طاقتور دیس دا اساری کیتی سی ۔ سبھاء پکھوں اوہ نرم اتے دیاوان سی ۔ اس کول “ قدرتی چترائی ، زندہ-دلی اتے جوش سی جہڑی اک ودھیرے تہذیب یاقتہ اتے انٹیکجوئل شخص پاس ہی ہو سکدے ہن ۔ ” رنجیت سنگھ دے آلے-دوآلے والے لوکاں بارے اوسبورن نے بہت ہی دلچسپ ٹپنیاں کیتیاں ہن ۔ اوہ کہندا اے “ فقیر عزیز الدین سندر دکھّ والا لگ-پگ پنتالی سال دا انسان سی جہڑا نجی طور تے ودھیرے صاف-ستھرا نہیں سی پر ہسمکھّ اتے چلاک-دکھّ والی صورتَ والا اے اتے جس دا وطیرہ اینا نمرتا بھرپور اے کہ اسنوں ناپسند کرنا ناممکن اے ۔ ” اسنے اس طرحاں دیاں ٹپنیاں شیر سنگھ ، دھیان سنگھ ، ہیرا سنگھ اتے ہورناں بارے وی کیتیاں ہن ۔

ہورویکھو

• مہاراجہ رنجیت سنگھ