کرنال دی لڑائی ۱۷۳۹ء

کرنال دی لڑائی
	بسلسلہ نادر شاہ دا مغلیہ سلطنت اُتے حملہ
	; Portrait of نادر شاہ at the sack of دہلی in the aftermath of his victory at Karnal
تاریخ	24 February 1739
مقام	کرنال, خطۂ پنجاب, شمالی ہند; 29°43′36.5″N 77°04′00.7″E / 29.726806°N 77.066861°Eمتناسقات: 29°43′36.5″N 77°04′00.7″E / 29.726806°N 77.066861°E
نتیجہ	Decisive Persian victory
سرحدی; تبدیلیاں	The Mughal capital of دہلی is occupied, and then sacked. All Mughal territories north of the دریائے سندھ are annexed by the Persian Empire.
محارب
خاندان افشار	مغلیہ سلطنت
کمانڈر اور رہنما
نادر شاہ; (شاہ) Persian officers Nasrollah Mirza Afshar ; Tahmasp Khan Jalayer ; Fath Ali Khan Afshar ; Lutf Ali Khan Afshar ; Erekle II of Georgia ; احمد شاہ ابدالی ;	محمد شاہ; (مغلیہ سلطنت کے حکمرانوں کی فہرست) Mughal officers نظام الملک آصف جاہ اول ; برہان الملک سعادت علی خانسانچہ:POW ; Khan Dowranسانچہ:DOW ; Sa’ad ud-Din Khan ; Nisar Muhammad Khan ; Khwaja Ashura ; Muzaffar Khan ⚔ ; Ali Hamid Khan ⚔ ; Muhataram ⚔ ; Aslih Khan ⚔ ; Ali Ahmad Khan ⚔ ; Shahdad Afghan ⚔ ; Yadgar Hasan Koka ⚔ ; Ashraf Khan ⚔ ; Itibar Khan ⚔ ; Aqil Beg Kambalposh ⚔ ; Mir Kalu ⚔ ; Jan Nisar Khan ⚔ ; Ratan Chand ⚔ ;
طاقت
55,000 with a war-camp of 160,000 (mounted and armed); Hundreds of cannon & zamburaks;	75,000 (likely) to 300,000 (including non-combatants); 2,000 War Elephants; ۳٬۰۰۰ توپ;
ہلاکتیں اور نقصانات
1,100 to 2,500 with 5,000 wounded	8,000-10,000 to 20,000–30,000

جنگِ کرنال (۲۴ فروری ۱۷۳۹ء) مغل بادشاہ ابو الفتح نصیر الدین روشن اختر محمد شاہ تے شاہ ایران نادر شاہ دے درمیان دہلی تو‏ں تقریباً ۱۱۰ کلومیٹر کم دوری اُتے کرنال دے مقام اُتے پیش آئی۔ نادر شاہ نے جنگی حکمت عملی تے جدید ہتھیاراں د‏‏ی مدد تو‏ں محمد شاہ د‏‏ی کثیر مگر بے نظم فوج نو‏‏ں شکت فاش دتی تے دلی وچ فاتحانہ داخل ہويا۔ اس جنگ وچ مغل سلطنت نو‏‏ں خاصہ نقصان ہويا۔ مغل بادشاہ محمد شاہ د‏‏ی فوج ۱۰۰٬۰۰۰ تو‏ں اُتے دسی جاندی اے جدو‏ں کہ نادر شاہ دے پاس صرف ۵۵۰۰۰ لیکن انتہائی منظم و تربیت یافتہ فوج سی۔ مغل فوج نو‏‏ں اس جنگ وچ شکست فاش ہوئی تے محمد شاہ نے ھتیار ڈال دیے۔ نادر شاہ اپنی فوج دے نال دلی وچ داخل ہويا۔ اس دوران وچ نادرشاہ د‏‏ی فوج د‏‏ی پرت مار تے کچھ فوجیاں دے قتل دے واقع د‏‏ی بنا اُتے نادر شاہ نے قتل عام دا حکم دے دتا۔ اس قتل عام وچ کثیر ہلاکتاں ہوئیاں تے پرت مار تے غارت گری نے دلی نو‏‏ں برباد ک‏ر ک‏ے رکھ دتا۔ مغل حکومت کیت‏‏ی اس شکست تے غارت گری دے بعد نادر شاہ واپس چلا گیا مگر محمد شاہ تے اس دے نااہل امرا حکومت دا نظم و نسق نہ سنبھال سک‏‏ے بلکہ حالات تے بدتر ہُندے چلے گئے۔ ایتھ‏ے تک کہ سکھاں تے مرہٹاں نے فیر سر اٹھانا شروع کر دتا۔ اوہ دیہاتاں تے شہراں نو‏‏ں تاراج کردے رہے لیکن مغل حکمران نادر شاہ دے ہتھو‏ں شکست دے بعد رہی سہی فوجی قوت وی کھو چکے سن لہٰذا اوہ انہاں بغاوتاں دا سددِ باب کرنے وچ بری طرح ناکا‏م رہ‏‏ے۔^[۲۰]

تتائج

قتل و خون
نادر شاہ مئی ۱۷۳۹ دے شروع وچ دہلی تو‏ں چلا گیا۔ اوہ جنگی جانور تے خزانہ اِنّا نال لے گیا کہ تن سال تک ایران وچ ٹیکس نئيں لیا۔ اندارہ اے کہ خزانہ ۷۰ کروڑ د‏‏ی لاگت دا سی۔
مغلیہ سلطنت دے لئی ایہ بہت وڈا دھکا سی۔^[۲۱]

حوالے

↑ Dupuy, R. Ernest and Trevor N. Dupuy, The Harper Encyclopedia of Military History, 4th Ed., (HarperCollinsPublishers, 1993), 711.
↑ David Marshall Lang. Russia and the Armenians of Transcaucasia, 1797–1889: a documentary record Columbia University Press, 1957 (digitalised March 2009, originally from the یونیورسٹی آف مشی گن) p 142
↑ Valeri Silogava, Kakha Shengelia. "History of Georgia: From the Ancient Times Through the "Rose Revolution" Caucasus University Publishing House, 2007 ISBN [[Special:BookSources/978-9994086160 p 158, 278
↑ Sarkar, J., Nadir Shah in India, P.38 [۱]
↑ Floor, Wiilem(2009). The rise & fall of Nader Shah: Dutch East India Company Reports 1730–1747, Mage Publishers
↑ Floor, Willem(1998). new facts on Nadir Shah's campaign in India in Iranian studies, p.198-219
↑ ^۷.۰ ^۷.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
↑ Sarkar, J., Nadir Shah in India, P.38 [۲]
↑ Kaushik Roy, War, Culture and Society in Early Modern South Asia, 1740-1849, p.32 "75,000"&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjWmIXSu-LoAhVI73MBHa7dB_sQuwUIMTAB#v=onepage&q&f=false
↑ A Comprehensive History of India: 1712-1772, p.69 "75,000"&dq=battle+of+karnal+"75,000"&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjWmIXSu-LoAhVI73MBHa7dB_sQ6AEIQDAE
↑ Sinha N.K, Bannerjee A.C., History of India, p.458 "75,000"&dq=battle+of+karnal+"75,000"&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjWmIXSu-LoAhVI73MBHa7dB_sQ6AEIOTAD
↑ ^۱۲.۰ ^۱۲.۱ Axworthy, Michael (2009). The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant, p. 254. I. B. Tauris
↑ Mohammad Kazem Marvi Yazdi, Rare views of the world" 3 vols., Ed Amin Riahi, Tehran, Third Edition, 1374
↑ "History of Nadir Shah's Wars" (Taarikhe Jahangoshaaye Naaderi), 1759, Mirza Mehdi Khan Esterabadi, (Court Historian)
↑ Kaushik Roy, War, Culture and Society in Early Modern South Asia, 1740-1849, p.32 "75,000"&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjWmIXSu-LoAhVI73MBHa7dB_sQuwUIMTAB#v=onepage&q&f=false
↑ Sarkar, J., Nadir Shah in India, P.51 [۳]
↑ Axworthy, Michael (2009). The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant, p. 263. I. B. Tauris
↑ Kaushik Roy, War, Culture and Society in Early Modern South Asia, 1740-1849, p.32 "75,000"&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjWmIXSu-LoAhVI73MBHa7dB_sQuwUIMTAB#v=onepage&q&f=false
↑ Sarkar, J., Nadir Shah in India, P.51 [۴]
↑ تھ‏‏اںو‏اں ِ مظہری - تالیف: حضرت شاہ غلام علی دہلوی، تحقیق وتعلیق وترجمہ: محمد اقبال مجدّدی
↑ http://www.globalrecorder.com/grnf-hidden/682-after-the-nader-invasion-decline-of-the-mughal-empire-began-3

[Dupuy711-1] Dupuy, R. Ernest and Trevor N. Dupuy, The Harper Encyclopedia of Military History, 4th Ed., (HarperCollinsPublishers, 1993), 711.

[lang-2] David Marshall Lang. Russia and the Armenians of Transcaucasia, 1797–1889: a documentary record Columbia University Press, 1957 (digitalised March 2009, originally from the یونیورسٹی آف مشی گن) p 142

[auto1-3] Valeri Silogava, Kakha Shengelia. "History of Georgia: From the Ancient Times Through the "Rose Revolution" Caucasus University Publishing House, 2007 ISBN [[Special:BookSources/978-9994086160 p 158, 278

[4] Sarkar, J., Nadir Shah in India, P.38 [۱]

[5] Floor, Wiilem(2009). The rise & fall of Nader Shah: Dutch East India Company Reports 1730–1747, Mage Publishers

[6] Floor, Willem(1998). new facts on Nadir Shah's campaign in India in Iranian studies, p.198-219

[Jaques_2006_512-7] ۷.۰ ^۷.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).

[8] Sarkar, J., Nadir Shah in India, P.38 [۲]

[9] Kaushik Roy, War, Culture and Society in Early Modern South Asia, 1740-1849, p.32 "75,000"&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjWmIXSu-LoAhVI73MBHa7dB_sQuwUIMTAB#v=onepage&q&f=false

[10] A Comprehensive History of India: 1712-1772, p.69 "75,000"&dq=battle+of+karnal+"75,000"&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjWmIXSu-LoAhVI73MBHa7dB_sQ6AEIQDAE

[11] Sinha N.K, Bannerjee A.C., History of India, p.458 "75,000"&dq=battle+of+karnal+"75,000"&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjWmIXSu-LoAhVI73MBHa7dB_sQ6AEIOTAD

[Axworthy254-12] ۱۲.۰ ^۱۲.۱ Axworthy, Michael (2009). The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant, p. 254. I. B. Tauris

[13] Mohammad Kazem Marvi Yazdi, Rare views of the world" 3 vols., Ed Amin Riahi, Tehran, Third Edition, 1374

[14] "History of Nadir Shah's Wars" (Taarikhe Jahangoshaaye Naaderi), 1759, Mirza Mehdi Khan Esterabadi, (Court Historian)

[15] Kaushik Roy, War, Culture and Society in Early Modern South Asia, 1740-1849, p.32 "75,000"&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjWmIXSu-LoAhVI73MBHa7dB_sQuwUIMTAB#v=onepage&q&f=false

[16] Sarkar, J., Nadir Shah in India, P.51 [۳]

[Axworthy263-17] Axworthy, Michael (2009). The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant, p. 263. I. B. Tauris

[18] Kaushik Roy, War, Culture and Society in Early Modern South Asia, 1740-1849, p.32 "75,000"&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjWmIXSu-LoAhVI73MBHa7dB_sQuwUIMTAB#v=onepage&q&f=false

[19] Sarkar, J., Nadir Shah in India, P.51 [۴]

[20] تھ‏‏اںو‏اں ِ مظہری - تالیف: حضرت شاہ غلام علی دہلوی، تحقیق وتعلیق وترجمہ: محمد اقبال مجدّدی

[21] ttp://www.globalrecorder.com/grnf-hidden/682-after-the-nader-invasion-decline-of-the-mughal-empire-began-3

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]