کاݪ
کاݪ یا قحط (Famine) غذائی قلت اُتے محیط ایسی صورت حال اے، جس وچ کِسے وی جاندار نوں خوردنی اشیاء دستیاب نہ ہوݨ یا خوردنی اشیاء دی شدید قلت پے جاوے جو عمومن زمینی خرابی، خشک سالی تے وبائی امراض دی بدولت ہوسکدی اے۔ ایہجی صورت حال وچ وڈے پیمانے اُتے اموات دا وی خدشا ہُندا اے۔
ہندوستان
سودھوہندوستان دے لوک غیر متوقع خشک سالی دے نتائج توں بخوبی واقف سن تے اِنّا اناج ذخیرہ کر کے رکھدے سن کہ بارش نہ ہون دے باوجود غذا دی کمی نہ ہوئے۔ مغلاں دے دور حکومت وچ لگان (ٹیکس) 10 توں 15 فیصد ہويا کردا سی جسنوں ادا کرن دے بعد وی عوام دے پاس کافی غلہ بچ جاندا سی۔ مگر 1765 ء وچ معاہدا الا باد طے پایا جس دے نتیجے وچ شاہ عالم ثانی نے ٹیکس وصول کرنے دے اختیارات ایسٹ انڈیا کمپنی نوں بخش دیے۔ راتوں رات ٹیکس ودھ کے 50 فیصد ہوئے گیا۔ اس توں غربت وچ شدید اضافا ہويا تے آن والے بُرے وقتاں لئی بچت کرنا انتہائی مشکل ہوگیا۔
Cornelius Wallard دے مطابق ہندوستان وچ دو ہزار سالاں وچ 17 دفعہ قحط پيا سی۔ مگر ایسٹ انڈیا کمپنی دے 120 سالہ دور وچ 34 دفعہ قحط پيا۔ مغلاں دے دور حکومت وچ قحط دے زمانے وچ لگان (ٹیکس) کم کر دتا جاندا سی مگر ایسٹ انڈیا کمپنی نے قحط دے زمانے وچ لگان ودھیا کر 60 فیصد کر دتا۔
1770–1771 ء دے قحط دے باوجود ایسٹ انڈیا کمپنی نوں 1771ء وچ 1768ء توں زیادہ منافع ہويا۔
وارن ہیسٹنگز ( Warren Hastings) دے مطابق بنگال دے قحط وچ لگ بھگ اک کروڑ افراد بھکھ توں مر گئے جو کل آبادی دا اک تہائی سن ۔ لوک روٹی دی خاطر اپنے بچے بیچنے لگے سن ۔[۱]
1943 ء دے بنگال دے قحط دے بارے وچ ونسٹن چرچل نے کہیا سی "مینوں ہندوستانیاں نال نفرت اے۔ ایہہ جنگلی لوک نيں تے انہاں دا مذہب وی جنگلی اے۔ قحط انہاں دی اپنی غلطی اے کیونجے اوہ خرگوشیاں وانگوں آبادی بڑھاندے نيں"۔ 1945ء وچ چرچل نوں نوبل انعام برائے امن دے لئی نامزد کيتا گیا مگر اسنوں ایہہ انعام نہ مل سکيتا۔ اس لئی 1953ء وچ چرچل نوں ادب دا نوبل انعام دتا گیا۔
- Talking about the Bengal famine in 1943, Churchill said: “I hate Indians. They are a beastly people with a beastly religion. The famine was their own fault for breeding like rabbits.”[۲]
بنگال دے قحط[۳] |
---|
1770ء |
1783ء |
1866ء |
1873ء |
1892ء |
1897ء |
1943ء |
قحط بطور ہتھیار
سودھو- 1943–1944 ء دے بنگال دے قحط دی وجہ خراب فصل نئيں سی۔ انگریز سارا غلہ دوسرے ملکاں وچ اپنی بر سر پیکار فوجاں نوں بھیج رہے سن جس دی وجہ توں غلے دی قلت ہوئے گئی سی۔ انگریزاں نوں ایہہ خطرہ وی سی پئی جاپانی برما ولوں ہندوستان وچ نہ داخل ہوئے جاݨ ایس لئی اوہناں نے بنگال دا سارا اناج برآمد کر دتا کہ جاپانی فوج نوں غلہ نہ لبھے۔ اس قحط وچ 30 لکھ لوک مر گئے۔
- the riches of the west were built on the graves of the East.[۴]
- لوک ہمیشہ توں جاندے نيں کہ غلہ دی قلت توں قحط آندا اے۔ لیکن کاغذی کرنسی دے دور وچ قحط دی اک نويں قسم ایجاد ہوئی جدوں اناج دی افراط دے باوجود قحط آنے لگے۔ ایہ دراصل قحط نئيں بلکہ غربت اے۔
- the issue and destruction of money by the money-lender is not a service, but a weapon which can be and has been used to perpetuate poverty amidst abundance,[۵]
آئر لینڈ
سودھو1845 وچ آئرلینڈ وچ شدید قحط آیا جس توں 1,029,000 لوک مر گئے۔ تریخ وچ وجہ ایہہ دسی جاندی اے کہ آلو دی فصل ناکام ہون دی وجہ توں ایہ قحط آیا سی جدوں کہ ايسے سال آئرلینڈ توں اِنّا غلہ ایکسپورٹ ہويا جو بھکھ توں مرنے والےآں دی چار سال تک غذائی ضرورت پوری کر سکدا سی۔[۶]
- "آئر لینڈ دے قحط دے دوران وی ماہرین معاشیات ایہی دسدے رہے کہ معاشی تھیوری دے تحت آئرلینڈ دا غلہ ایکسپورٹ کرنا ضروری اے۔"نوم چومسکی[۷]
قحط دی سیاست
سودھوقحط نوں اک قدرتی آفت سمجھیا جاندا اے لیکن ہمیشہ ایسا نئيں ہُندا۔ 1980ء دے جنوبی سوڈان دے قحط توں بالکل واضح اے کہ صادق ال مہدی دی جمہوری حکومت، حکومت دے حمایت یافتہ جنگجو گروہ، بین الاقوامی امدادی ادارے تے SPLM نے دنکالینڈ وچ قحط پیدا کرنے وچ بھرپور حصہ لیا۔[۸]
امرتیا سن (Amartya Sen) دا ایہ نظریہ بالکل غلط نکلیا کہ غربت دی وجہ توں قحط آندا اے۔ دنکالینڈ اُتے ثروت دی وجہ توں قحط آیا تے انہاں دی دولت چند دوسرے بااثر لوکاں نوں منتقل ہوئے گئی۔ اس مثال توں انسانی ہمدردی کرنے والے بین الاقوامی ادارےآں دی ساکھ مشکوک ہوئے گئی اے۔
[۹]
یوکرین سویت یونین دا سب توں زرخیز علاقا سی تے دولت تے ثروت وچ روس دے بعد دوسرے نمبر اُتے سی۔ لیکن 1928ء وچ جدوں اوتھے دے کساناں نے سٹالن دیاں پالیسیاں دی مخالفت کیتی تاں سٹالن نے 1932–1933 وچ اوتھے بدترین قحط پیدا کر دتا جسنوں Holodomor دے ناں توں یاد کيتا جاندا اے۔ اس قحط وچ لگ بھگ 70 لکھ لوک مر گئے۔
- Through the Ukranian famine and genocides similar to it (The Kazakstan Famine, The Muslim Deportations) Stalin assured that Russia would dominate the Soviet Union and would not be challenged by nationalism (Infoukes).[۱۰]
ہور دیکھو
سودھو
باہرلے جوڑ
سودھو- بنگال دے قحط دا ذما دار برطانیا سی۔ بی بی سی۔ (اردو وچ )
- Famine Crimes: Politics & the Disaster Relief Industry in Africa By Alexander De Waal
- کس طرحاں برطانوی حکومت نے انڈیا وچ مصنوعی قحط پیدا کيتا
- بنگال دا 1943ء دا قحط درحقیقت سوچیا سمجھیا قتل عام دا منصوبا سی
حوالے
سودھو- ↑ The Corporation that Changed World
- ↑ 5 of the worst atrocities carried out by the British Empire
- ↑ بنگال دا قحط: کس طرح برطانیا نے منافعے دی خاطر تریخ دا سبھ توں وڈا قتل عام کيتا
- ↑ The Bengal Famine: How the British engineered the worst genocide in human history for profit
- ↑ Money Manipulation and Social Order by REV. DENIS FAHEY-1944
- ↑ جنگاں، انقلاباں تے افراط دے باوجود غربت دے پِچھے چھپا "خفیہ ہتھ"
- ↑ Keeping the Rabble in Line
- ↑ ‘politics of famine’
- ↑ قحط دے فائدے
- ↑ Benefits for Russia