ڈاکٹر ہومی جہانگیر بھابھا

ڈاکٹر ہومی جہانگیر بھابھا
(ہندی وچ: होमी जहांगीर भाभा)
جم	30 اکتوبر 1909   ممبئی
وفات	24 جنوری 1966 (57 سال)
وجہ وفات	ہوائی حادثہ یا واقعہ
طرز وفات	حادثاتی موت
شہریت	بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰)
رکن	رائل سوسائٹی ،  امریکی اکادمی برائے سائنس و فنون ،  انڈین نیشنل سائنس اکیڈمی ،  قومی اکادمی برائے سائنس
مناصب
پروفیسر
آغاز منصب ۱۹۴۲
ڈائریکٹر
آغاز منصب ۱۹۴۵
عملی زندگی
مادر علمی	ممبئی یونیورسٹی کیمبرج یونیورسٹی (–۱۹۳۰) کیتھڈرل اینڈ جان کینون اسکول ایلفن سٹون کالج
ڈاکٹری مشیر	پال ڈیراک
پیشہ	جوہری طبیعیات دان
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
شعبۂ عمل	نیوکلئیر فزکس
ملازمت	بھارتی سائنس ادارہ
اعزازات
فیلو آف امریکن اکیڈمی آف آرٹ اینڈ سائنسز رائل سوسائٹی فیلو  پدم بھوشن سائنس و انجینئرنگ اعزاز  پدم بھوشن

ڈاکٹر ہومی جہانگیر بھابھا
(ہندی وچ: होमी जहांगीर भाभा)
جم	30 اکتوبر 1909   ممبئی
وفات	24 جنوری 1966 (57 سال)
وجہ وفات	ہوائی حادثہ یا واقعہ
طرز وفات	حادثاتی موت
شہریت	بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰)
رکن	رائل سوسائٹی ،  امریکی اکادمی برائے سائنس و فنون ،  انڈین نیشنل سائنس اکیڈمی ،  قومی اکادمی برائے سائنس
مناصب
پروفیسر
آغاز منصب ۱۹۴۲
ڈائریکٹر
آغاز منصب ۱۹۴۵
عملی زندگی
مادر علمی	ممبئی یونیورسٹی کیمبرج یونیورسٹی (–۱۹۳۰) کیتھڈرل اینڈ جان کینون اسکول ایلفن سٹون کالج
ڈاکٹری مشیر	پال ڈیراک
پیشہ	جوہری طبیعیات دان
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
شعبۂ عمل	نیوکلئیر فزکس
ملازمت	بھارتی سائنس ادارہ
اعزازات
فیلو آف امریکن اکیڈمی آف آرٹ اینڈ سائنسز رائل سوسائٹی فیلو  پدم بھوشن سائنس و انجینئرنگ اعزاز  پدم بھوشن

جم؛1909ء

موت:1965ء

ہندستان دا سائنسدان بمبئی چ جمیا ۔ 1930ء چ کیمبرج توں بی اے دی ڈگری حاصل کیتی ۔ 1934ء چ پی ایچ ڈی کیتی ۔ 1929ء چ لکھنؤ ، 1950ء چ بنارس تے 1952ء چ آگرہ دیاں یونیوسٹیاں چ تحقیقی کم کیتا ۔ بھارت دے تحقیقاتی کمیشن دا صدر تے علم طبعیات دا ماہر سی ۔ بھارت چ جہڑا پہلا ایٹمی ریکٹر نصب ہویا اسدا نگرانی اس نے کیتی ۔ ایٹمی طاقت دی پرامن ورتوں دے سلسلے چ اقوام متحدہ دے زیر اہتمام جینیوا چ منعقد ہون آلی 73 دیساں دی کانفرنس دی صدارت وی کیتی ۔

ہومی بھابھا (ہندی: होमी भाभा؛ 30 اکتوبر 1909–24 جنوری 1966) بھارتی ایٹمی سائنسدان سی۔ ڈاکٹر۔ ہومی جہانگیر بھابا بھارت وچ نیوکلی کھوج اتے ایٹمی طاقت دے پیداوار دی کھوج سی جس دی بدولت بھارت اج عالم دے ایٹمی طاقت والے ملکاں دی قطار وچ شامل اے۔ اوہناں دا جم ممبئی وچ اک دھناڈھ پارسی پروار وچ ہویا۔ شروع توں ہی اس دا جھکاء، ریاضی اتے سائنس وچ سی۔

مڈھلی جیون

اس نے اپنی سکھیا کیتھیڈرل اتے جانکانن ہائی سکول توں اچ سکھیا ایلفنسٹن کالج، ممبئی دے رائل انسٹیچیوٹ آف سائنس، کیمبرج عالمی ودیالے وچ مکینیکل انجنیئرنگ دی پڑھائی کیتی۔ سن 1933 وچ نیوکلیئر فزکس دے کھوج مطالعہ کردے اس نوں پی۔ ایچ۔ڈی۔ ڈگری حاصل کیتی گئی۔ پڑھائی پوری کرن توں بعد اوہناں نے جمشیدپر وکھے ‘ٹاٹا سٹیلز’ وچ دھات سائنسدان دے عہدے تے کم کیتا۔ ایٹمی طاقت پیدا کرن لئی راہ تیار کرن والے ڈاکٹر۔ ہومی جہانگیر بھابا 24 جنوری 1966 دی رات ماؤنٹ بلینک چوٹی نیڑے اک ہوائی حادثے وچ ساتھوں سدا لئی وچھڑ گیا۔

کھوج

سن 1932 توں 1934 دوران اوہ جیورکھ گیا۔ اس نوں اٹلی دے کھوجی اینریکو فرمی نال کھوج مطالعہ کرن دا موقع ملیا۔ اس سوچ اس دا پہلا کھوج پتر ‘کاسمک کرناں دا سوکھن’ وی شائع ہویا۔ اس وچ کاسمک کرناں نوں سوکھن والے تتاں دا ذکر کیتا گیا سی اتے الیکٹروناں دے سرجن دا پھلار دتا گیا اے۔ سن 1935 وچ اس دا کھوج پتر ‘الیکٹرون-پازیٹرون کھنڈاؤ’ شائع ہویا۔ بعد وچ اس کھوج نوں ‘بھابا کھنڈاؤ’ ہی کیہا جان لگا۔ سن 1936 وچ اس نے پھلار دتا کہ کویں مڈھلیاں کاسمک وکیرناں باہری وایومنڈل توں داخلہ کردیاں سن۔ دھرتی اپرلے وایومنڈل دے رابطہ وچ آ دے اویست کن پیدا کردیاں ہن۔ ایہہ آویشت کن دھرتی تے اتے دھرتی دیاں ڈونگھاناں وچ وی لبھے ہن۔ اوہناں نے سائنسدان ہیٹلر نال مل دے انکڑے اکٹھے کیتے اتے کناں دے گناں بارے کھوج کیتی۔ سن 1939 تک بھابا کیمبرج وشوودیالے وچ کھوج کم کردا رہا۔ ستمبر 1939 وچ آپ نے انڈین انسٹیچیوٹ آف سائنس، بنگلور وکھے اصولی فزکس دا ریڈر دے طور تے کم کرنا شروع کیتا۔ اس نوں کاسمک وکیرناں دا کھوج کم وی سونپیا گیا۔ جس سوچ ڈاکٹر۔ سی۔وی۔ رمن سنسسی دے ڈریکٹر اوہناں نوں کاسمک وکرنا دی کھوج دا کم سوپیا گیا۔ بمبئی وکھے ٹاٹا انسٹیچیوٹ آف پھنڈامینٹل رسرچ قائم کرن وچ آپ دا مکھ یوگدان رہا جس دی اصولی فزکس دے پروفیسر دے طور تے وی توانائی پروگرام دی نظرثانی آپ نے کیتی۔ 1948 وچ ایٹمی توانائی کمیشن، بھارت دے ہوند وچ آؤن نال آپ اس دے چیئرمین بنے۔ 1954 وچ بھارت سرکار نے آپ نوں ایٹمی توانائی دا انچارج سیکٹری بنایا 1955 وچ آپ نوں انڈین سائنس کانگرس دا پردھان بنایا گیا۔

آپ نے 1955 وچ ایٹمی طاقت دی ورتوں دے حوالہ وچ جنیوا وکھے ہوئی عالمی پدھر تے کانفرنس وچ سامل ہوئے۔

اعزاز

• پدم بھوشن
• 1941 وچ رائل سوسائٹی لنڈن دا میمبر
• 1942 وچ کیمبرز وشوودیالے توں ایڈن انعام
• وزیر اعظم لال بہادر شعورت ولوں وزیر بناؤن دی پیش کش کرنی کوئی چھوٹے اعزاز ننیں سن۔
• بھابا ایٹمی کھوج مرکز اوہناں دے نام تے اے۔
• اوہناں دے ناں تے ڈاک ٹکٹاں جاری کیتی گئی۔
• انڈین نیشنل سائنسدان اکادمی نے ‘ہومی جہانگیر بھابا پرسکار’ دندی اے۔

حوالے