چھج
چَھج اک برتݨ ورگا آلہ اے جیہدے ذریعے بھوسے نوں کݨک، چوݪ تے ہور اناج توں وکھ کيتا جاندا اے۔ ایہنوں ذخیرا شدا اناج توں سُسری وغیرا نوں کڈھݨ لئی وی استعمال کيتا جاندا اے۔
.jpg)
چھج ورتݨ دا عمل
سودھوکݨک، چوݪ تے ہور اناج، جیہنوں چھٹݨا ہووے، چَھج وچ تھوڑا تھوڑا پا کے دوواں ہتھاں ناݪ اُتے نوں چک کے ہوا وچ چعھٹکے ناݪ اچھاݪیا جاندا اے، داݨے اُتے نوں اُچھݪ کے واپس وچ آجاندے نیں تے پھوس تے سُسری ہلکا وزن ہوݨ دی وجہ توں ہوا وچ اُڈ کے پرے نوں گر جاندی اے تے اناج صاف ہوجاندا اے۔
چھج دی بناوٹ
سودھوچھج پنجاب وچ پہلاں کانھےآں دے بݨائے جاندے سی فیر گھیو آݪے خالی ٹین نوں کَٹ کے اوہدی چادر دے بݨائے جاݨ لگ گئے۔
چھج، پنجابی رہتل وچ
سودھوپہلاں پنجاب دے پنڈاں وچ تقریبن ہر گھر وچ چھج ہُندا سی ہُݨ آٹا چکی اُتے بجلی آݪا چھانݨا لا کے کݨک دی صفائی کیتی جاندی اے۔ گھراں وچ ضرورت واسطے چھانݨی یا چھانݨا ورتیا جاندا اے۔
‘‘چھجّ دی وی کدے سرداری ہندی سی’’
پنجاب اکّ کھیتی پردھان خِطا ہوݨ کارن پینڈو پنجابی گھراں وچّ مڈھّ توں ای کھیتی دے متعلق سنداں، سادھناں تے پعھانڈیاں نوں بڑے پیار ناݪ ورتیا تے سانبھیا جاندا رہیا اے۔ چھجّ وی کھیتی لئی ورتے جاندے سنداں وِچوں اکّ اے، جسنوں کھیتی سبھیاچار وچّ خاص اعزاز حاصل رہیا اے۔ چھجّ کانھیاں نوں بڑے فنکارانا طریقے ناݪ خاص قِسم دی تار ناݪ پرو کے بݨایا جاندا اے۔ کانھیاں دا بݨیا ہوݨ کارن ایہ بہت ہوݪا ہندا اے تے تِلکݨا ہوݨ کارن اس ناݪ اناج یا پھوس چِپکدا نئیں تے اکّ ہتھ مار کے اسنوں آسانی ناݪ چعھاڑیا جا سکدا اے۔ چھجّ بوہݪ دا راجا ہندا سی۔ کݨک تے ہور فصلاں دے پکّ جاݨ تے وڈھݨ توں بعد بݪداں نال گاہیا (درڑیا) جاندا سی فیر اناج وچوں پھوس وغیرا وَکھّ کرن لئی چھجّ وچّ پا کے ہوا دے رُخ مطابق اچائی توں سٹیا جاندا سی۔ جس ناݪ پھوس ہوا ناݪ اڈّ کے وکھّ ہو جاندا تے اناج دھرتی دی گوروتا تے وزن ناݪ سدھا چھجّ توں ہیٹھاں ڈگھدا جاندا۔ اناج دیاں کچھ قِسماں چھجّ ناݪ چَھنڈ کے بھاو اچھاݪ کے صاف کیتیاں جاندیاں سن۔ اس پرکار چھجّ دھرتی دی گوروتا تے ہوا دے پربھاو ناݪ اناج دی صفائی دا خاص سَند سی۔ ایہناں ویلےآں وچّ زیادا تر اناج چھجّ دے مونھ راہیں ہو کے ای گھراں تکّ پہنچدا سی۔ اس کرکے چھجّ برکت دی علامت ہندا سی۔ جدوں چھجّ پراݨا ہو جاندا تے ورتوں جوگ نئیں رہندا سی تاں اسنوں سٹیا نئیں جاندا سی بلکہ چھجّ نوں ودھاؤݨ دی رسم پرچلت سی۔ پراݨے ہو چکے چھجّ نوں گھر وچّ خالی نئیں رکھیا جاندا سی بلکہ اس وچّ کچھ اناج پا کے رکھیا جاندا سی۔ جدوں در تے کوئی منگݨ آؤندا تاں چھجّ وچوں ای اسنوں اناج دان کیتا جاندا سی۔ فیر کھیتی سنداں دے مشینی کرن ہو جاݨ ناݪ چھجّ دی سرداری الوپ ہُندی گئی۔ پہلاں زیادا خرچا کرکے ویاہی نونھ دھی بارے کہیا جاندا سی کہ چھجّ گہݨیاں دا پا کے ویاہ کے لیاندی سی یا توری سی۔ اجّ چھجّ صِرف نانکی چھکّ دی رسم دے طور تے ویاہ توں اکّ دن پہلی رات جاگو اُتے توڑن ویلے ای دیکھݨ نوں مݪدا اے۔ اتھے وی چھجّ برکت تے دان دی علامت اے۔ نانکی چھکّ تے سندھارا اؤرت دی پیکےآں ولّ چھڈی جائیداد دے حَق وجوں دیکھیا جاندا اے۔ پنجابی گھر دی دھی دے نیاݨےآں دے ویاہ تے نانکی چھکّ وجوں دِتا سمان چھجّ پَعھرکے بھاو کُھلے دل ناݪ دِتا جاندا اے۔ اس دان کیتے سمان دے بدلے کچھ وی نہ لیݨ تے خالی چھجّ واپس نہ لے کے جاݨ کارن ای اسنوں ویاہ توں پہلی رات نَچّ گا کے توڑن دی رسم اجّ وی پرچلت اے۔ اس رسم دے دوران بولی پائی جاندی اے:
‘‘توڑ دیو نی اس پعھاگاں واݪے چھجّ نوں’’
چھج، پنجابی کہاوتاں وچ
سودھوپنجابی کہاوتاں وچّ وی چھجّ نوں ورتیا جاندا اے۔ کِسے جھوٹھے بندے نوں ٹوکݨ تے چپّ کراؤݨ لئی کہیا جاندا اے ‘‘چھجّ تاں بولے چھانݨی وی بولے’’ تے کِسے گلّ نوں زیادا اچھالݨ اُتے ‘‘چَھجّ وچّ پا کے چھٹݨا’’ کہاوت ورتی جاندی اے۔ بھاویں چھجّ اجّ کھلواڑیاں دا سلطان تاں نئیں رہیا پر اجّ وی واہوا پنجابی گھراں وچّ برکت، پعھاگ تے دان دیݨ دی علامت دے طور تے سنبھال کے رکھیا جاندا اے۔ اس طرحاں چھجّ دا اجّ وی پنجابی رہتل وچّ وجود قائم اے تے اگے وی رہوگا۔
چھجّ گھاڑے
سودھوچھجّ بݨاؤݨ آݪیاں نوں چھجّ گھاڑے کہیا جاندا اے۔
ہور دیکھو
سودھو