چرخا
| چرخا | |
|---|---|
 |
|
| انتظامی تقسیم | |
ترمیم  |
چرخا ہتھ نال چلن والی لکڑ دی بنی اک دیسی مشین اے جیہدی ورتوں نال کپاہ دی روں توں سوت بنایا جاندا اے ۔ چرخا لکڑ دا بݨیا ہندا اے ، جیہدے اُتے لکڑ دا اک پہیا لگیا ہندا اے ۔ پہیے نال اک ہتھی لگی ہندی اے ۔ ہتھی نوں ہلاؤ تے پہیا کُعھمدا اے تے اوہ اگے اک تکلے نوں کماوندا اے ۔ اک ہتھ نال پہیا کعھمائی دا اے تے اک ہتھ وچ روں دی پونی پھڑ کے روں نوں تعھاگے وچ بدلیا جاندا اے تے اے تاعھگے تکلے تے کھٹا ہُندا رہندا اے ۔ چرخے اُتے تعھاگا کتنا پنجاب وچ صدیاں توں اکثریتی آبادی دا کم رہیا اے تے فیر اس تعھاگے نال کپڑا بنایا جاندا سی ۔
چرخے نال سوت کتّ دے دریاں تے کھیس بنائے جاندے ہن۔ چرخہ پہلاں کڑیاں ناں داج وچّ دتا جاندا سی۔ سوہرے گھر دھی جداں اداس ہندی تاں چرخہ دیکھ دے اپنی ماں ناں چيتا کر لیندی تے فیر بولیاں پا دے ماں دتی چيتا تازہ کردتی۔
تریخ
سودھوچرخے دے صاف چتر سبھ توں پہلی وار بغداد(1234)،[۱] چین(1270) تے یورپ(1280) وچ ملدے ہن اتے اس گل دا ثبوت اے کہ 11ویں صدی وچ ایہ چین تے اسلامی دنیا وچ ورتیا جانا شروع ہو گیا سی ۔[۲] عرفان حبیب دے مطابق ہندستان وچ چرخا ایران وچوں 13ویں صدی وچ آیا ۔[۲]
چرخے نال سوت کتّ کے دریاں تے کھیس بنائے جاندے ہن۔ چرکھا پہلاں کڑیاں نوں داج وچ دتا جاندا سی۔ سوہرے گھر دھی جدوں اداس ہندی تاں چرخہ دیکھ کے اپنی ماں نوں یاد کر لیندی تے پھر بولیاں پا کے ماں دی یاد تازہ کردی۔
پنجابی لوکدھارا وچ
سودھوماں میری مینوں چرخا دتا،
وچ لوائیاں میکھاں۔
ماں تینوں یاد کراں،
جد چرخے ول دیکھاں۔
حوالے
سودھو- ↑ Image of a spinning wheel in: Al-Hariri of Basra، Al-Maqamat (les Séances)۔ Painted by Yahya ibn Mahmud al-Wasiti، Baghdad، 1237 See: Spinning, History & Gallery [۱] (retrieved مارچ 4, 2013)
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ Pacey, Arnold [1990] (1991). Technology in World Civilization: A Thousand-Year History, First MIT Press paperback edition, Cambridge MA: The MIT Press.