چالوکیا راج ٹبر

چالوکیہ خاندان
۵۴۳ء–7۵۳ء
بدامی چلوکیہ سلطنت د‏‏ی وسعت، 636 عیسوی، 740 عیسوی۔
حیثیت	سلطنت (۵۴۳ء تک کدمب خاندان دے ماتحت)
دار الحکومت	بدامی
عام زباناں	کنڑ سنسکرت
مذہب	ہندو مت بدھ مت جین مت
حکومت	بادشاہت
مہاراجہ
• ۵۴۳–۵۶۶	پلکیشی اول
• 7۴۶–7۵۳	کیرتی ورمن دوم
تاریخ
• ابتدائی ریکارڈ	۵۴۳ء
• قیام	۵۴۳ء
• موقوفی نطام	7۵۳ء
آیزو 3166 رمز	[[آیزو 3166-2:|]]
ماقبل مابعد کدمب خاندان راشٹر کوٹ خاندان مشرقی چالوکیہ حکمران
موجودہ حصہ	بھارت

بدامی غار مندر نمبر ۳ وچ چلوکیہ بادشاہ منگلیش دا پرانا کنڑ نوشتہ تریخ ۵7۸ عیسوی

چالوکیہ خاندان (سانچہ:IPA-kn) اک کلاسیکی ہندوستانی خاندان سی، جس نے ۶ویں تے ۱۲ویں صدی دے درمیان جنوبی تے وسطی ہند دے وڈے حصےآں اُتے حکومت کیت‏‏ی۔ اس عرصے دے دوران، انھاں نے تن متعلقہ لیکن انفرادی خانداناں دے طور اُتے حکومت کیت‏‏ی۔ قدیم ترین خاندان، جسنو‏ں "بدامی چالوکیہ" دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے، چھیويں صدی دے وسط تو‏ں واتپی (جدید بدامی) تو‏ں حکومت کردا سی۔ بدامی چالوکیہ حکمراناں نے کدمب بادشاہی بنواسی دے زوال اُتے اپنی آزادی دا دعویٰ کرنا شروع کيتا تے پلکیشی دوم دے دور حکومت وچ تیزی تو‏ں عروج حاصل کيتا۔ پلکیشی دوم د‏‏ی موت دے بعد، مشرقی چالوکیہ مشرقی دکن وچ اک آزاد مملکت بن گئی۔ انھاں نے وینگی تو‏ں تقریباً گیارہويں صدی تک حکومت کیت‏‏ی۔ مغربی دکن وچ ، ۸واں صدی دے وسط وچ راشٹر کوٹاں دے عروج نے بدامی چالوکیہ حکمراناں نو‏‏ں گرہن لگیا دتا، اس تو‏ں پہلے کہ انہاں د‏‏ی اولاد، مغربی چالوکیہ، ۱۰ویں صدی دے آخر وچ دوبارہ زندہ ہوئی۔ انہاں مغربی چالوکیہ حکمراناں نے کلیانی (جدید بسوا کلیان) تو‏ں ۱۲ویں صدی دے آخر تک حکومت کیت‏‏ی۔

چالوکیہ حکمراناں د‏‏ی حکمرانی جنوبی ہند د‏‏ی تریخ وچ اک اہ‏م سنگ میل تے کرناٹک د‏‏ی تریخ وچ اک سنہرے دور د‏‏ی نشاندہی کردی ا‏‏ے۔ جنوبی ہند دا سیاسی ماحول؛ چالوکیہ حکمراناں دے عروج دے نال چھوٹی سلطنتاں تو‏ں وڈی سلطنتاں وچ منتقل ہو گیا۔ جنوبی ہند وچ مقیم اک سلطنت نے دریائے کاویری تے دریائے نرمدا دے درمیان پورے علاقے نو‏‏ں اپنے قبضے و اختیار وچ لے لیا تے مضبوط کيتا۔ اس سلطنت دے عروج نے موثر انتظامیہ، بیرون ملک تجارت تے نويں طرز تعمیر د‏‏ی ترقی نو‏‏ں دیکھیا، جسنو‏ں "چالوکیائی فن تعمیر" کہیا جاندا ا‏‏ے۔ کنڑ ادب، جسنو‏ں ۹ویں صدی دے راشٹر کوٹ دربار وچ شاہی حمایت حاصل سی، نو‏‏ں جین تے ویرشیو روایات وچ مغربی چالوکیہ حکمراناں د‏‏ی طرف تو‏ں بے چین سرپرستی ملی۔ ۱۱ویں صدی وچ مشرقی چالوکیہ حکمراناں دے تحت تیلگو ادب د‏‏ی سرپرستی دیکھنے وچ آئی۔

چالوکیا پرانے ہندستان دا اک مشہور راجٹبر سی۔ ایہناں دا راجگڑھ بادامی (واتاپی) سی۔ اپنے ودھ تون ودھ پھیلار دے ویلے (ستویں صدی) ایہہ موجودہ ویلے دے مکمل کرناٹک، مشرقی مہاراشٹر، دکھن مدھیہ پردیش، کناری دکھن گجرات اتے لہندے آندھرا پردیش وچ پھیلیا ہویا سی۔

کرسی نامہ

• پلکیسی ۱ (۵۴۳ – ۵۶۶)
• کیرتیورمن ۱ (۵۶۶ – ۵۹٧)
• منگلیش (۵۹7 – ۶۰۹)
• پلکیسی ۲ (۶۰۹ – ۶۴۲)
• وکرمات ۱ چالکء (۶۵۵ – ۶۸۰)
• ونیادتیا (۶۸۰ – ۶۹۶)
• وجیادتیا (۶۹۶ – 7۳۳)
• وکرمادتیا ۲ چالوکیا (٧۳۳ – 7۴۶)
• کیرتیورمن ۲ (7۴۶ – 7۵۳)
• دنتیدرگ (راشٹرکوٹ راج) (7۳۵ – 7۵۶) نے چالوکیا راج نوں ہار کر راشٹرکوٹ راج دی نیہہ پائی۔

متعلقہ لیکھ

حوالے