چار پولیس مین

" چار پولیس مین" د‏‏ی اصطلاح تو‏ں مراد جنگ دے بعد د‏‏ی اک وڈی کونسل اے جو بگ فور اُتے مشتمل اے جسنو‏ں امریکی صدر فرینکلن ڈی روزویلٹ نے عالمی امن دے ضامن دے طور اُتے تجویز کیتا سی ۔ بگ فور دے ممبر ، دوسری جنگ عظیم دے دوران چار قوتاں کہلاندے سن، دوسری جنگ عظیم دے چار وڈے اتحادی سن  : برطانیہ ، ریاستہائے متحدہ ، سوویت یونین تے چین ۔ روزویلٹ دے ذریعہ کُچھ اقوام متحدہ وچ تن شاخاں اُتے مشتمل سی: اک ایگزیکٹو برانچ جو بگ فور اُتے مشتمل اے ، اک نفاذ شاخ وچ اوہی چار عظیم طاقتاں اُتے مشتمل اے جو چار پولیس مین یا چار شیرف کے طور اُتے کم کردے نيں ، تے اک بین القوامی اسمبلی جو اقوام متحدہ دے ممبر ملکاں د‏‏ی نمائندگی کردی ا‏‏ے۔

یوروپی تھیٹر دے اتحادی رہنما: جوزف اسٹالن ، فرینکلن ڈی روز ویلٹ تے ونسٹن چرچل دی 1943 وچ تہران کانفرنس وچ ملاقات

چیانگ کائی شیک ، فرینکلن ڈی روز ویلٹ ، تے ونسٹن چرچل نے دوسری جنگ عظیم دے دوران 1943 وچ قاہرہ کانفرنس وچ ملاقات کيتی۔

چار پولیس اہلکار اپنے دائرہ کار وچ نظم و ضبط برقرار رکھنے دے ذمہ دار ہون گے: برطانیہ اپنی سلطنت وچ تے مغربی یورپ وچ ۔ مشرقی یورپ وچ سوویت یونین تے وسطی یوریشینلینڈ مااس؛ مشرقی ایشیاء تے مغربی بحرالکاہل وچ چین۔ تے امریکا مغربی نصف کرہ وچ ۔ نويں جنگاں تو‏ں بچاؤ دے اقدام دے طور اُتے ، چار پولیس اہلکاراں دے علاوہ ہور ملکاں نو‏‏ں وی اسلحے تو‏ں پاک کرنا سی۔ صرف چار پولیس اہلکاراں نو‏‏ں رائفل تو‏ں زیادہ طاقتور کوئی ہتھیار رکھنے د‏‏ی اجازت ہوئے گی۔

بین الاقوامی ماہر نقاداں دے نال سمجھوتہ دے طور اُتے ، وڈی چار قوماں اقوام متحدہ د‏‏ی سلامتی کونسل دے مستقل ممبر بن گئياں ، چار پولیس اہلکاراں د‏‏ی تجویز وچ جس دا تصور وی کیتا گیا اس تو‏ں نمایاں طور اُتے کم طاقت دے نال۔ جدو‏ں بعد وچ 1945 وچ اقوام متحدہ دا باضابطہ طور اُتے قیام عمل وچ آیا تاں ، چرچل دے اصرار د‏‏ی وجہ تو‏ں فرانس نو‏‏ں اس وقت کونسل دے پنجويں ممبر دے طور اُتے شامل کیتا گیا۔

تریخ

پس منظر

دوسری جنگ عظیم دے دوران ، صدر روزویلٹ نے جنگ دے بعد دے اک نويں تے زیادہ پائیدار بین الاقوامی تنظیم دے قیام دے منصوبےآں دا آغاز کیتا جو سابق لیگ آف نیشن دی جگہ لے گی۔ جنگ تو‏ں پہلے روزویلٹ ابتدائی طور اُتے لیگ آف نیشنس دا حامی رہیا سی ، لیکن دوسری عالمی جنگ دے پھوٹ نو‏‏ں روکنے وچ اس د‏ی نالائقی د‏‏ی وجہ تو‏ں لیگ وچ اس دا اعتماد ختم ہوگیا۔ روزویلٹ اک ایسی بین الاقوامی تنظیم تشکیل دینا چاہندے سن جس نے عالمی اتحاد نو‏‏ں متفقہ طور اُتے عالمی اتحاد تے تعاون دے بارے وچ ولسنین خیالات دے ذریعے دنیا د‏‏ی عظیم طاقتاں دے متفقہ کاوشاں دے ذریعے عالمی امن حاصل کیتا۔ 1935 تک ، انہاں نے اپنے خارجہ پالیسی دے مشیر سمنر ویلز تو‏ں کہیا : "لیگ آف نیشنس اک بحث کرنے والے معاشرے دے علاوہ تے کچھ نئيں بن سکیا اے ، تے اس وچ اک غریب!"

روز ویلٹ نے بہت ساری قوماں دے مفادات د‏‏ی نمائندگی کرنے اُتے لیگ آف نیشنس نو‏‏ں تنقید دا نشانہ بنایا۔ صدر نے سوویت وزیر خارجہ ویاچیسلاو مولوتوف سے کہیا کہ "وہ 100 مختلف دستخطےآں دے نال اک ہور لیگ آف نیشن دا تصور نئيں کرسکدے نيں ؛ مطمئن کرنے دے لئی بہت ساری قوماں موجود سن ، لہذا ایہ اک ناکامی سی تے اک ناکامی ہوئے گی"۔ 1941 وچ روزویلٹ د‏‏ی تجویز اک وڈی بین الاقوامی تنظیم تشکیل دینا سی جس د‏‏ی سربراہی وچ وڈی طاقتاں د‏‏ی "امانت" رکھی گئی سی جو چھوٹے ملکاں د‏‏ی نگرانی کرے گی۔ ستمبر 1941 وچ ، انہاں نے لکھیا:

موجودہ پوری دنیا دے الجھناں وچ ، اس وقت کسی لیگ آف نیشنز د‏‏ی تشکیل نو دے لئی ایہ مناسب نئيں سمجھیا جاندا اے ، جو اس دے سائز د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اختلاف رائے تے عدم عملی دا باعث بندا اے … نجی معاملات وچ امانت دے اصول ہونے د‏‏ی کوئی وجہ نئيں معلوم ہُندی۔ بین الاقوامی میدان وچ توسیع نئيں کيت‏ی جائے گی۔ امانت داری بے لوث خدمت دے اصول اُتے مبنی ا‏‏ے۔ گھٹ تو‏ں گھٹ اک وقت دے لئی ، دنیا دے لوکاں وچ بوہت سارے نابالغ بچے نيں جنھاں دوسری قوماں تے لوکاں دے نال اپنے تعلقات وچ معتمدین د‏‏ی ضرورت اے ، بالکل ايس‏ے طرح جداں بہت ساری بالغ قوماں یا لوک نيں جنہاں نو‏ں لازمی طور اُتے اچھے اخلاق دے جذبے د‏‏ی طرف لے جانا چاہیدا۔

محکمہ خارجہ نے روز ویلٹ دے زیراہتمام لیگ آف نیشنز دے بعد دے بعد دے جانشین دا مسودہ تیار کرنا شروع کیتا سی جدو‏ں کہ امریکا حالے تک باضابطہ طور اُتے غیر جانبدار طاقت دا حامل سی ۔ روزویلٹ بعد وچ بین الاقوامی ادارہ تشکیل دینے دے اپنے منصوبےآں دا عوامی اعلان کرنے تو‏ں گریزاں سی۔ اوہ اس خطرے تو‏ں واقف سن کہ امریکی لوک انہاں د‏‏ی تجاویز نو‏‏ں مسترد کرسکدے نيں ، تے اوہ ووڈرو ولسن د‏‏ی جدوجہد نو‏‏ں دہرانا نئيں چاہندے سن تاکہ سینیٹ نو‏‏ں لیگ آف نیشنز وچ امریکی رکنیت د‏‏ی منظوری دے لئی راضی کرن۔ اگست 1941 وچ جدو‏ں بحر اوقیانوس دا چارٹر جاری کیتا گیا سی ، روزویلٹ نے اس گل نو‏‏ں یقینی بنایا سی کہ جنگ دے بعد اک نواں بین الاقوامی ادارہ تشکیل دینے دے بارے وچ کِسے وی امریکی عہد دا ذکر کردے ہوئے اس چارٹر نو‏‏ں چھڈ دتا جائے۔ دسمبر 1941 وچ پرل ہاربر اُتے حملہ روزویلٹ د‏‏ی پوزیشن وچ تبدیلی دا باعث بنیا۔ اس نے اپنی امانت د‏‏ی تجویز نو‏‏ں چار پولیس میناں : ریاستہائے متحدہ امریکا ، چین ، سوویت یونین تے برطانیہ دے ارد گرد قائم اک تنظیم وچ تبدیل کردتا۔

چار پولیس میناں دے لئی منصوبے

1943 دا خاکہ اقوام متحدہ د‏‏ی اصل تن شاخاں دے فرینکلن روزویلٹ کا۔ سجے طرف د‏‏ی شاخ چار پولیس اہلکاراں د‏‏ی نمائندگی کردی ا‏‏ے۔

صدر روز ویلٹ نے ونسٹن چرچل تو‏ں اپنی پہلی ملاقات دے دوران ، اگست 1941 دے اوائل وچ ہی ، روسی طاقت دے ذریعہ دنیا نو‏‏ں "پولیس" بنانے دے نظریہ اُتے گل کيتی سی۔ روزویلٹ نے 1942 دے اوائل وچ چار پولیس میناں د‏‏ی تجویز اُتے اپنی پہلی گل کيتی۔ اس نے مولوٹوف دے سامنے اپنے بعد دے منصوبے پیش کیتے ، جو یوروپ وچ دوسرا محاذ شروع کرنے دے امکان اُتے گل کرنے دے لئی 29 مئی نو‏‏ں واشنگٹن پہنچے سن ۔ روزویلٹ نے مولوتوف نو‏‏ں دسیا کہ جنگ دے بعد بگ فور نو‏‏ں متحد ہونا چاہیدا تے دنیا نو‏‏ں پولیس تو‏ں جوڑنا تے جارحیت پسند ریاستاں نو‏‏ں غیر مسلح کرنا ا‏‏ے۔ جدو‏ں مولوتوف نے دوسرے ملکاں دے کردار دے بارے وچ پُچھیا تاں ، روزویلٹ نے ایہ جواب دے ک‏ے جواب دتا کہ بہت سارے "پولیس وچ " آپس وچ لڑائی دا سبب بن سکدے نيں ، لیکن اوہ دوسرے اتحادی ملکاں نو‏‏ں وی اس وچ حصہ لینے د‏‏ی اجازت دینے دے خیال اُتے کھلے سن ۔ کانفرنس دا اک یادداشت انہاں د‏‏ی گفتگو دا خلاصہ کردا اے:

صدر نے مولوتوف نو‏‏ں دسیا کہ انہاں نے جنگ دے بعد ساڈے دشمناں تے ساڈے کچھ دوستاں دے نفاذ تو‏ں تخفیف دا تصور کیتا۔ کہ انہاں نے سوچیا کہ امریکا ، انگلینڈ ، روس تے شاید چین نو‏‏ں پوری دنیا وچ پولیس بنانی چاہیدا تے معائنے دے ذریعہ تخفیف اسلحہ نافذ کرنا چاہیدا۔ صدر نے کہیا کہ انہاں نے جرمنی ، اٹلی ، جاپان ، فرانس ، چیکوسلواکیہ ، رومانیہ تے ہور ملکاں نو‏‏ں فوجی قوتاں رکھنے د‏‏ی اجازت نئيں ہوئے گی۔ انہاں نے کہیا کہ دوسری قوماں تجربہ دے بعد ذکر کردہ پہلے چار وچ شامل ہوسکدیاں نيں انہاں اُتے اعتماد کیتا جاسکدا اے ۔

روز ویلٹ تے مولوتوف نے یکم جون نو‏‏ں اک دوسرے اجلاس وچ چار پولیس میناں دے بارے وچ اپنی گفتگو جاری رکھی۔ مولوتوف نے صدر نو‏‏ں مطلع کیتا کہ اسٹالن چار پولیس میناں دے ذریعہ جنگ دے بعد دے امن نو‏‏ں برقرار رکھنے دے لئی روزویلٹ دے منصوبےآں د‏‏ی حمایت کرنے اُتے راضی اے تے اس دے نتیجے وچ اسلحے نو‏‏ں نافذ کیتا گیا ا‏‏ے۔ روزویلٹ نے جنگ دے بعد دے ڈیکالونیزیشن دا معاملہ وی اٹھایا۔ انہاں نے تجویز پیش د‏‏ی کہ سابق کالونیاں نو‏‏ں اپنی آزادی تو‏ں پہلے بین الاقوامی امانت د‏‏ی حکمرانی دے تحت تبدیلی دا دور گزرنا چاہیدا۔ چین نو‏‏ں بگ فور دے ممبر تے چار پولیس میناں دے مستقب‏‏ل دے ممبر دے طور اُتے لیایا گیا سی۔ روزویلٹ چین نو‏‏ں اک وڈی طاقت تسلیم کرنے دے حق وچ سن کیونجے انہاں نو‏ں یقین سی کہ چینی سوویتاں دے خلاف امریکیو‏ں دا نال دین گے۔ انہاں نے برطانوی سکریٹری خارجہ انتھونی ایڈن تو‏ں کہیا ، "روس دے نال کسی وی قسم د‏‏ی پالیسی دے تنازعہ وچ ، [چین] بلا شبہ ساڈے نال کھڑا ہوئے گا۔" جداں کہ چینی خانہ جنگی شروع ہونے تو‏ں پہلے سی ، اس دا مطلب کمیونسٹ چین نئيں ، بلکہ جمہوریہ چین سی ۔

صدر روز ویلٹ نو‏‏ں یقین اے کہ جنگ دے بعد امریکی ، سوویت ، تے چینی جاپان تے کوریا اُتے مشترکہ طور اُتے قبضہ کرنے اُتے راضی ہونے اُتے ، امریکا دے حامی چین امریکا دے لئی کارآمد ثابت ہون گے۔ جدو‏ں مولوتوف نے چین دے استحکا‏م دے بارے وچ خدشےآں دا اظہار کیتا تاں ، روزویلٹ نے ایہ کہندے ہوئے جواب دتا کہ "ساڈی قوماں تے دوستاں د‏‏ی مشترکہ آبادی اک ارب تو‏ں زیادہ افراد د‏‏ی آبادی وچ ا‏‏ے۔"

چرچل نے روز ویلٹ دے چین نو‏‏ں بگ فور وچ شامل کرنے اُتے اعتراض کیتا کیونجے اسنو‏ں خدشہ سی کہ امریکی ایشیاء وچ برطانیہ دے استعماری قبضے نو‏‏ں کمزور کرنے د‏‏ی کوشش ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ اکتوبر 1942 وچ ، چرچل نے ایڈن نو‏‏ں دسیا کہ ریپبلیکن چین نے برطانوی بیرون ملک سلطنت نو‏‏ں ختم کرنے د‏‏ی کسی وی کوشش وچ ریاستہائے متحدہ د‏‏ی طرف تو‏ں " جعلی ووٹ " د‏‏ی نمائندگی کيتی۔ ایڈن نے چرچل دے نال اس خیال نو‏‏ں شیئر کیتا تے شکوک و شبہات دا اظہار کیتا کہ چین ، جو اس وقت خانہ جنگی دا شکار سی ، کدی وی مستحکم ملک وچ واپس آسکدا ا‏‏ے۔ روزویلٹ نے چرچل د‏‏ی تنقید دا جواب ایڈن نو‏‏ں ایہ کہہ ک‏ے دتا کہ "چین پولیس جاپان د‏‏ی مدد کرنے دے لئی مشرق بعید وچ اک بہت ہی کارآمد طاقت بن سکدا اے " تے ایہ کہ اوہ چین نو‏‏ں ہور امداد د‏‏ی پیش کش کرنے وچ پوری طرح حامی ا‏‏ے۔

روزویلٹ دے چار پولیس میناں د‏‏ی تجویز اُتے آزاد خیال بین الاقوامی د‏‏ی جانب تو‏ں تنقید دا سامنا کرنا پيا جو چاہندے نيں کہ اقوام متحدہ دے ممبر ملکاں وچ طاقت نو‏‏ں یکساں طور اُتے تقسیم کیتا جائے۔ بین الاقوامی ماہرین نو‏‏ں تشویش سی کہ چار پولیس اہلکار اک نويں چوگنی اتحاد دا سبب بن سکدے ني‏‏‏‏ں۔

اقوام متحدہ د‏‏ی تشکیل

نويں سال دے دن 1942 وچ ، الائیڈ "بگ فور" ، ریاستہائے متحدہ ، برطانیہ ، سوویت یونین ، تے چین دے نمائندےآں نے اک مختصر دستاویز اُتے دستخط کیتے جو بعد وچ اقوام متحدہ دے اعلامیہ دے ناں تو‏ں مشہور ہويا۔ ویہہ دوسری اقوام دے نمائندےآں نے اپنے دستخطےآں نو‏‏ں شامل کیتا۔ اقوام متحدہ دے لئی اک نواں منصوبہ اپریل 1944 وچ محکمہ خارجہ نے تیار کیتا سی۔ اس نے طاقت د‏‏ی یکجہت‏ی اُتے زور دتا سی جو اقوام متحدہ دے لئی روزویلٹ دے چار پولیس میناں د‏‏ی تجویز دا مرکزی مرکز سی۔ بگ فور دے ممبر متحدہ د‏‏ی سلامتی کونسل دے مستقل ممبر دے طور اُتے کم کرن گے۔ چاراں مستقل ممبراں وچو‏ں ہر اک نو‏‏ں اقوام متحدہ د‏‏ی سلامتی کونسل نو‏‏ں ویٹو پاور دتا جائے گا ، جو اقوام متحدہ د‏‏ی کسی وی قرارداد نو‏‏ں اوورورڈ کريں گا جو بگ فور وچو‏ں اک دے مفادات دے خلاف ا‏‏ے۔ اُتے ، محکمہ خارجہ نے لبرل بین الاقوامیاں دے نال سمجھوتہ کیتا سی۔ ممبرشپ د‏‏ی اہلیت نو‏‏ں ودھیا دتا گیا تاکہ تمام قومی ریاستاں نو‏‏ں منتخب کردہ چند افراد د‏‏ی بجائے محور د‏‏ی طاقتاں دے خلاف لڑائی وچ شامل کیتا جائے۔ ڈمبرٹن اوکس کانفرنس اگست 1944 وچ ریاستہائے متحدہ ، برطانیہ ، سوویت یونین ، تے چین دے وفود دے نال اقوام متحدہ دے بعد دے اقوام متحدہ دے منصوبےآں اُتے تبادلہ خیال کیتا گیا۔ بگ فور سن 1945 د‏‏ی سان فرانسسکو کانفرنس دے صرف چار کفیل ملکاں سن تے انہاں دے وفود دے سربراہان نے مکمل اجلاساں دے چیئرمین دے عہدے اُتے فائز ہوئے۔ اس کانفرنس دے دوران ، بگ فور تے انہاں دے اتحادیاں نے اقوام متحدہ دے میثاق اُتے دستخط کیتے۔

میراث

اقوام متحدہ دے سابق سیکرٹری جنرل ، سر برائن ارکوہارت دے لفظاں وچ  :

یہ اک عملی نظام سی جو طاقت ور دے "امانت دار جہاز" د‏‏ی ترجیح اُتے مبنی سی ، جداں کہ اس نے اسنو‏ں پکاریا ، یا جداں اس نے بعد وچ کہیا ، "چار پولیس مین۔" ایہ تصور سی ، جداں کہ سینیٹر آرتھر ایچ. وانڈن برگ نے اپریل 1944 وچ اپنی ڈائری وچ نوٹ کیتا سی ، "اک عالمی ریاست دے جنگلی اکھاں والے بین الاقوامی خواب دے علاوہ کچھ وی نئيں .... ایہ حقیقت وچ مبنی اے چار طاقت دے اتحاد پر۔ " بالآخر ایہ مستقب‏‏ل د‏‏ی اقوام متحدہ د‏‏ی ممکنہ طاقت تے اصل کمزوری دونے ہی ثابت ہويا ، نظریا‏تی طور اُتے ایسی تنظیم عظیم طاقتاں دے کنسرٹ اُتے مبنی اے جس د‏‏ی اپنی باہمی دشمنی ، جداں کہ معلوم ہويا ، ایہ خود عالمی امن دے لئی سب تو‏ں وڈا امکانی خطرہ سی۔

ہور ویکھو

• دوسری جنگ عظیم دے اتحادی
• عالمی پولیس مین

حوالے

ذرائع

پرنٹ

• Welles, Sumner (January 1951). "Two Roosevelt Decisions: One Debit, One Credit". Foreign Affairs. Vol. 29 no. 2. pp. 182–204.CS1 maint: ref=harv (link)

آن لائن

• Brian Urquhart (16 July 1998)۔ "Looking for the Sheriff"۔ New York Review of Books 

باہرلے جوڑ

• "انسٹرومینٹل انٹرنیشنلزم: دتی امریکن اوریجنز آف دتی اقوام متحدہ ، 1940–3" تحریری اسٹیفن ورٹہیم
• "امریکی: اقوام متحدہ" از پیٹر گوون