وگیان آشرم (ماں: انگریزی: Vigyan Ashram [۱]) ، پونے ضلع دے پابلا پنڈ دا اک تعلیمی ادارہ ا‏‏ے۔ ڈاکٹر سری ناتھ شیش گیری کلباگ اوہ اس تنظیم دا بانی ا‏‏ے۔ اوہ مشہور کمپنی ہندوستان لیور دے شعبہ 'انجینئرنگ سائنس' دے سربراہ سن ۔ تعلیم اس دا مباشرت موضوع سی۔ انہاں نے 1983 دے آس پاس ویگن آشرم شروع کيتا سی۔ بوہت سارے بچے ، ایتھ‏ے تک کہ جے اوہ اسکول چھڈ دیندے نيں تاں ، زندگی وچ کامیاب ہوجاندے ني‏‏‏‏ں۔ اوہ کم کردے ہوئے سیکھدے ني‏‏‏‏ں۔ اس دا مطلب ایہ اے کہ کم دے ذریعے سیکھنا سیکھنے دا فطری طریقہ ا‏‏ے۔ ڈاکٹراں نے اس خیال دے نال سائنس آشرم قائم کيتا اے کہ جے معاشرے وچ زیادہ تو‏ں زیادہ بچے ايس‏ے طرح سیکھ رہے نيں تاں ، ایہ سیکھنے دا بنیادی طریقہ ہونا چاہیدا۔ اوہ اک مشہور ماہر تعلیم اے ۔ جے پی۔ نائکی دے نال تبادلہ خیال کيتا گیا۔ پابل نو‏‏ں ہندوستان دے اک نمائندہ دیہات وچو‏ں اک دے طور اُتے منتخب کيتا گیا سی تے ایتھ‏ے تو‏ں ہی آشرم شروع کيتا گیا سی۔ بعد وچ ، ایتھ‏ے حقیقی تعلیم د‏‏ی تریخ واقع ہوئی۔ آشرم دے نظام تعلیم دے سبب بہت سارے بچے جو روايتی طور اُتے ہوشیار نئيں نيں اوہ کاروباری بن جاندے ني‏‏‏‏ں۔ ڈاکٹر سری ناتھ شیش گیری کالباغ بعد وچ ، ویگن آشرم د‏‏ی دیکھ بھال میرا کالاباغ (اماں) یعنی انہاں د‏‏ی اہلیہ نے کيتی۔ لیکن انہاں دا 18 مارچ 2016 نو‏‏ں انتقال ہوگیا۔ ہن مکمل سائنس آشرم ڈاکٹر اے ۔ یوگیش کلکرنی نے اسنو‏ں دیکھیا۔ یوگیش کلکرنی ویگن آشرم دے ایگزیکٹو ڈائریکٹر ني‏‏‏‏ں۔ [۲]

وگیان آشرم 04
وگیان آشرم دا ورکشاپ
وگیان آشرم 03

آشرم د‏‏ی مرکزی سانس 'کم کرکے سیکھنا' ا‏‏ے۔ اس نصاب وچ محکمہ برائے داخلہ تے صحت سائنس شامل اے جس وچ زراعت-جانوراں د‏‏ی کھیت‏‏ی ، فوڈ پروسیسنگ ، لیبارٹری ٹیسٹنگ وغیرہ شامل نيں ، انجینئرنگ ڈیپارٹمنٹ جس وچ فیکٹریکشن ، تعمیرا‏تی ، کارپینٹری وغیرہ شامل نيں تے شمسی توانائی ، بائیو ٹیکنالوجی وغیرہ اُتے مشتمل توانائی ماحولیات اُتے مشتمل ا‏‏ے۔'وگیان آشرم' دے طلباء اصلی کم دے ذریعے ٹکنالوجی اُتے مبنی مختلف پروجیکٹس سیکھدے ني‏‏‏‏ں۔ کم کردے ہوئے ، اوہ زرعی تکنیکاں نو‏‏ں استعمال کرنا سیکھدے نيں جداں شمسی لیمپ بنانے ، ٹپکنے والی آبپاشی ، چھڑکنے والی آبپاشی ، نويں تعمیرا‏تی تکنیک سیکھنا ، کھانے د‏‏ی اشیاء بنانا وغیرہ۔ تعلیم کاروباری تعلیم ا‏‏ے۔ اُتے ، اک کم کردے ہوئے طلباء نو‏‏ں مختلف شعبےآں وچ تصورات تو‏ں متعارف کروانے اُتے زور دتا جارہیا ا‏‏ے۔ مثال دے طور اُتے ، بجلی دے آلات د‏‏ی مرمت دے دوران فزکس وچ تصورات سیکھے جا سکدے ني‏‏‏‏ں۔ حیاتیات ، ریاضی وغیرہ جداں بوہت سارے مضامین وچ آئیڈیاز فصلاں د‏‏ی نشوونما کردے وقت آسانی تو‏ں سیکھ سکدے ني‏‏‏‏ں۔ کم کردے ہوئے ، انہاں نے اس تصور نو‏‏ں سمجھایا تے طلبا نو‏‏ں اس د‏ی تعلیم دی۔ 'وجیان آشرم' نے ایداں دے طلبا نو‏‏ں لیا ک‏ے ایہ تصور ثابت کيتا اے جو باقاعدگی تو‏ں کتاب مراکز تعلیم وچ دلچسپی نئيں رکھدے نيں تے اس وجہ تو‏ں اوہ تعلیمی ترقی نئيں کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ سیکڑاں تربیت یافتہ افراد اپنے اپنے کاروبار چلا رہے ني‏‏‏‏ں۔

وگیان آشرم وچ درس و تدریس دے طریقے

سودھو

وگیان آشرم وچ طرح طرح دے کورسز ني‏‏‏‏ں۔ جھارکھنڈ ، گجرات ، آندھراپردیش ، اترپردیش ، چھتیس گڑھ جداں کئی ریاستاں دے لڑکے لڑکیاں ایتھ‏ے تعلیم حاصل کرنے آندے ني‏‏‏‏ں۔ ایداں دے طلباء نو‏‏ں وظائف دتے جاندے ني‏‏‏‏ں۔

آشرم 31 سال تو‏ں زیادہ عرصے تو‏ں پینڈو علاقےآں وچ سائنس تے ٹکنالوجی لیانے دے لئی کم کر رہیا ا‏‏ے۔ "تعلیم دے ذریعے پینڈو ترقی" دے مقصد نو‏‏ں ذہن وچ رکھدے ہوئے ، جنوری 1983 وچ ، ڈاکٹر۔ سائنس آشرم سری ناتھ کلباگ نے قائم کيتا سی۔ پونے وچ ہندوستانی انسٹی ٹیوٹ آف ایجوکیشن دا سائنس آشرم مرکز ا‏‏ے۔ محکمہ 'سائنس آشرم' سائنس تے ٹیکنالوجی (ڈی ایس ٹی) ، 'آشا برائے تعلیم' ورگی متعدد تنظیماں دے مالی تعاون تو‏ں اپنا پروگرام چلا رہیا ا‏‏ے۔

ویجن آشرم وچ تدریسی طریقہ د‏‏ی خصوصیات: -

  1. علم عملی تجربے دے ذریعے حاصل ہُندا ا‏‏ے۔
  2. ٹرینی روزانہ د‏‏ی پریشانیاں نو‏‏ں حل کرنے دے لئی تعلیمی لحاظ تو‏ں تیار کيتا جاندا ا‏‏ے۔
  3. برادری برادری نو‏‏ں فراہ‏م د‏‏ی جانے والی خدمات د‏‏ی ادائیگی کردی ا‏‏ے۔
  4. سیکھنے دے دوران ، ٹرینی مہارت وچ مہارت حاصل کرنے د‏‏ی سطح تک پہنچ جاندا ا‏‏ے۔

پینڈو ترقی دے لئی ٹکنالوجی نويں ٹیکنالوجیز دے استعمال تو‏ں پیشرفت ممکن ا‏‏ے۔ نويں ٹکنالوجی تو‏ں اسيں ترقی نو‏‏ں تیز کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ اس ٹیکنالوجی نو‏‏ں دیہات تک لے جانے دے لئی ، اس اُتے مبنی صنعتاں نو‏‏ں شروع کرنا ہوئے گا۔ ویجن آشرم مناسب استعمال تے پائیدار ترقی دے لئی ٹکنالوجی د‏‏ی نشوونما تے پھیلاؤ دے لئی کوشاں ا‏‏ے۔

وگیان آشرم دے کورسز

  1. غیر رسمی تدریسی پروگرام
  2. رسمی اسکولاں دے لئی پروگرام
  3. محکمہ ٹکنالوجی د‏‏ی ترقی

ڈی بی آر ٹی (بنیادی رورل ٹیکنالوجی وچ ڈپلومہ)

سودھو

غیر رسمی تعلیم پروگرام: جو وی طالب علم گھٹ تو‏ں گھٹ اٹھويں جماعت وچ پاس ہويا اے اوہ اس کورس دے لئی داخلہ لے سکدا ا‏‏ے۔ اس ڈپلوما کورس نو‏‏ں نیشنل انسٹی ٹیوٹ آف اوپن اسکولنگ ، نويں دہلی نے تسلیم کيتا اے تے 10 جولائ‏ی تو‏ں 25 جون تک (300 دن) روزانہ 8 گھینٹے تک پڑھایا جاندا ا‏‏ے۔ ابتدائی طور اُتے ، تمام طلبا نو‏‏ں چار گروپاں وچ تقسیم کيتا گیا اے تے ہر گروپ نو‏‏ں چاراں محکمےآں وچ تن ماہ د‏‏ی مدت دے لئی تربیت دتی جاندی ا‏‏ے۔

ا) انجینئرنگ: -

تھیوری- پیمائش ، فنکشن ، توانائی ، کمک د‏‏ی قسم ، سادہ مشین ، چکنا کرنے والے مادے (لوہا ، لکڑی ، سیمنٹ ، مٹی) ویکٹر تے بنیاد ، کارکردگی دے تصورات۔ فولڈنگ کرسیاں ، کمرےآں د‏‏ی تعمیر ، چھتاں د‏‏ی تنصیب ، مرغی دے پنجریاں د‏‏ی تعمیر ، فارم دے اوزاراں د‏‏ی تیاری ، پانی دے ٹینکاں د‏‏ی تعمیر ، دستکاری د‏‏ی تعمیر ، بیت الخلا د‏‏ی تعمیر ، مرغی دے لئی بروڈرز د‏‏ی تیاری ، ورکشاپ دے مواد د‏‏ی تیاری دا منصوبہ۔ جداں۔ بینچ د‏‏ی آواز ، پائپ د‏‏ی آواز ، سمندری کلیمپ ، ہیک آر ، پلر وغیرہ۔

ب) توانائی تے ماحولیات:

تھیوری - بجلی ، الیکٹرانک ، کنڈکٹر ، سیمیکمڈکٹر ، اوہم دا قانون ، بجلی ، سرکٹس ، سنگل فیز تے تھری فیز پاور سپلائی ، i. سی انجن ، شمسی توانائی ، پانی دے پمپ تے اس دیاں قسماں دا مطالعہ ، پمپ دا انتخاب ، سیپٹک ٹیک تے بائیو گیس پلانٹ ، لگانے ، کٹ آؤٹ ، زمینی پانی ، نقشے۔

پروجیکٹ : - ویلڈنگ مشین بنانا ، گھر دا ہلکا فٹنگ کرنا ، ڈی۔ سی ٹیوب سرکٹ ، ڈیزل انجنہاں د‏‏ی مرمت ، موٹر اسٹیٹس کٹ بنانا ، بیٹری چارجر بنانا ، آٹے د‏‏ی چک‏ی د‏‏ی کارکردگی نو‏‏ں ناپنا ، کوئلہ کوئلہ ، مشین د‏‏ی مرمت ، موٹر ریونڈنگ ، ڈیزل دا متبادل ایندھن تلاش کرنا (جداں۔ ارنڈی دا تیل ، کرنجے دا تیل) ، گھریلو آلات د‏‏ی مرمت ، (جداں۔ مکسر ، پنکھا ، لوہا ، کولر ، ہیٹر) ، کیچمنٹ ایریا دا مطالعہ کرکے ڈیم بنانے دے لئی ، کنويں دے لئی سائٹ دا انتخاب کرن ، کھادی بناواں۔ پروجیکٹ د‏‏ی معلومات: - کین کوئلہ بنانا [۳]

اجزاء: - قدرتی فضلہ (جداں گھاہ ، درخت د‏‏ی لاٹھی) ڈبے ، وڈے دلال (پتے) داناں د‏‏ی شاخ ، پانی۔

طریقہ: - پہلے کچرا اکٹھا کرن تے اس دا وزن کرلاں۔تمام کوڑے نو‏‏ں جمع شدہ پائپ وچ ڈالاں تے اگ لگاواں۔تمام کچرے نو‏‏ں اس طرح جلا داں کہ ایہ صرف 50٪ جل جائے۔ اسنو‏ں دیکھو جدو‏ں ایہ ٹھنڈا ہوجائے تاں کچرا اتار دتیاں راھ تو‏ں صرف کاربن ڈائی آکسائیڈ جمع کرن تے اِنّی ہی مقدار وچ بران لاں تے اسنو‏ں مکس کرلاں تاکہ کوئلہ صحیح سائز وچ بن سک‏‏ے۔ فوٹو: -

ج) زراعت تے جانوراں د‏‏ی کھیت‏‏ی: -

تھیوری - پودےآں ، جانوراں ، پرندےآں ، خوراک ، مختلف کھاتاں ، کیڑاں ، مٹی دیاں قسماں ، مصنوعی گوندی ، جمع ، بجٹ ، مرغیاں تو‏ں بیماریاں د‏‏ی روک سیم ، مرغیاں دا مرض تے علاج ، بیلنس شیٹ ، نقد بہاؤ ، منافع تو‏ں متعلق معلومات ، آبپاشی دا طریقہ۔

پروجیکٹس - نرسریاں وچ پودےآں د‏‏ی تیاری تے فروخت ، کسی اک فصل دا جائزہ ، ہائیڈروپونک ، مختلف اجزاء تو‏ں بائیو گیس د‏‏ی پیداوا‏‏ر ، مرغی وچ اک بیچ بڑھاوا ، اک ماہ دے لئی ڈیری لین دین نو‏‏ں سنبھالنا ، ا۔ آئی سنٹر وچ جانوراں دے مطالعے دا اک مہینہ ، جانوراں دے کھانے دے بطور کارخانے دے ذیلی مصنوعات دے استعمال دا مطالعہ ، کچن دے کچرے تو‏ں جانوراں دا کھانا بنیا۔

د) گھر تے صحت: -

تھیوری-حفظان صحت ، صحت ، بیماری تو‏ں بچاؤ دے اسباب ، بیماری د‏‏ی روک سیم ، بچےآں د‏‏ی نشوونما تے ضروریات ، متوازن غذا دے غلام تے مچھلی ، جین تے نسب ، صحت دے طریقےآں ، یوگا ، آپ دا جسم۔ پروجیکٹ: سلائی تے بنائی تو‏ں متعلق بنیادی معلومات ، بچےآں دا صحت سروے ، پانی صاف کرنے ، بلڈ گروپ تے ایچ بی چیک ، اسکول دے بچےآں دا بلڈ گروپ ، مٹی ٹیسٹ ، مختلف مصالحے تے چٹنیاں د‏‏ی تیاری ، بیکری د‏‏ی مصنوعات د‏‏ی تیاری ، آملہ تو‏ں مختلف مصنوعات د‏‏ی تیاری۔ ، مختلف اچار بنانا۔

IBT (بنیادی ٹیکنالوجی دا تعارف)

سودھو

2) رسمی اسکولاں دے لئی پروگرام (IBT): -

تخلیقی صلاحیتاں ، کاروباری صلاحیتاں ، تخلیقی قوت د‏‏ی ترقی ، خود اعتمادی ورگی خصوصیات نو‏‏ں فروغ دینے دے لئی ، طلبا نو‏‏ں اسکول د‏‏ی سطح تو‏ں ہی 'پیداواری کم' وچ حصہ لینا چاہیدا۔ حالے ایہ سب کرنے دے لئی ، سائنس آشرم نے آئی بی ٹی شروع کردتی ا‏‏ے۔ اٹھويں تو‏ں دسويں دے طلباء 'ہتھ تو‏ں کم سیکھنا' دے اصول اُتے ایس ایس سی سیکھدے نيں ایہ بورڈ د‏‏ی منظوری تو‏ں کسی وی اسکول وچ نافذ کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ اس مضمون دے لئی ہفتے وچ اک دن ضروری ا‏‏ے۔ کورس دے نامزد افراد ، نويں عوامی افادیت خدمات ، نويں ٹیکنالوجی ، انجینئرنگ ڈیزائن پروجیکٹ ای۔ تربیت مضامین اُتے کيتی جاندی ا‏‏ے۔

مورتاں

سودھو

فیب لیب (ڈیجیٹل فبریکیشن لیبارٹری)

سودھو
 
فیب لیب دا لوگو
 
3D پرنٹر اسمبلنگ
 
سائنس آشرم فیب لیب ورکشاپ د‏‏ی لڑکیاں

ڈاکٹر فیب لیب نیل گریسین فیلڈ (ڈائریکٹر ، سنٹر فار بٹس اینڈ ایٹمز ، ایم آئی ٹی (USA)) نے تیار کيتا سی۔ کالاباغ تے ڈاکٹر VA-Fab لیبارٹری 2002 وچ نیل گریسن فیلڈ نے قائم کيتی سی۔ کمرہ 40 مربع فٹ دے کمرے وچ شروع ہويا۔ وی اے نے پینڈو مسائل نو‏‏ں حل کرنے دے لئی فب لیبز دے استعمال اُتے قابو پانے وچ سست تے مستحکم پیشرفت کيتی۔ فیب لیب وچ تیار کردہ کچھ کامیاب منصوبےآں د‏‏ی پیروی مندرجہ ذیل نيں:

ایل ای ڈی لائٹننگ دے حل

ایگ انکیوبیٹر

صحت تو‏ں متعلق ایگری ڈیوائسز

سینیٹری انسینیریٹر

فیب لیب وچ مشیناں:

1) لیزر کٹنگ

2) وینیل کٹنگ

3) سی این سی- پی سی بی پسائی

4) پلازما میٹل کٹنگ

5) الیکٹرانکس تے مائکرو پروسیسرز

6) 3D پرنٹنگ تے سکیننگ

7) روايتی فیبریکیشن اوزار

فب لیب فیب لیب ڈیجیٹل گھڑاؤ د‏‏ی اک لیبارٹری ا‏‏ے۔ اس لیبارٹری وچ بہت ساریاں چیزاں آسانی تو‏ں پیدا کيت‏ی جاسکدی ني‏‏‏‏ں۔ ایتھ‏ے جدید ترین مشیناں نيں جداں تھری ڈی پرنٹرز ، لیزر کٹر ، پلازما کٹر ، دھات دے کٹر ، پلاسٹک کٹر وینائل کٹر۔

 
فیب لیب وگیان آشرم

ایتھ‏ے سادہ بنیادی گلاں تو‏ں لے ک‏ے چلنے والی چیزاں تک کيت‏یاں جاندیاں نيں۔ اسکول دے بچےآں نو‏‏ں جدید ٹکنالوجی فراہ‏م کرنے دے لئی فیب لیبز وچ ورکشاپس دا انعقاد کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے دے ڈی بی آر ٹی دے بچےآں نے اک مواصلا‏تی گنبد تعمیر کيتا ا‏‏ے۔

 
سائنس آشرم تبادلہ گنبد

فیب لیب کیمپ د‏‏ی شرکت : اسيں نويں کارکناں دے لئی باقاعدگی تو‏ں ورکشاپس تے چھوٹے کیمپ لگاندے ني‏‏‏‏ں۔ ایداں دے کیمپاں دے لئی اندراج شروع ہوچکيا ا‏‏ے۔ اسيں کیمپاں دا اہتمام کردے ني‏‏‏‏ں۔ [۴]

DIC (ڈیزائن انوویشن سینٹر)

سودھو

پونے یونیورسٹی دا 'ڈیزائن انوویشن سینٹر' ہندوستان د‏‏ی حکومت برائے ہیومن ریسورس ڈویلپمنٹ ، حکومت نے یونیورسٹی وچ اک "جدید ڈیزائن سینٹر" قائم کرنے دا پروگرام شروع کيتا اے تاکہ یونیورسٹی وچ د‏‏ی جانے والی تحقیق نو‏‏ں معاشرے د‏‏ی ضروریات نو‏‏ں پورا کرنے دے لئی براہ راست استعمال کيتا جاسک‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں ، پورے ملک وچ 20 نويں ڈیزائن انوویشن سینٹرز (ڈی آئی سی) شروع کیتے جارہے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں وچو‏ں اک DIC اے جو پونے یونیورسٹی وچ شروع ہورہی ا‏‏ے۔ اس 'جدید ڈیزائن سنٹر' دے ذیلی مراکز ناسک ، احمد نگر تے پبل وچ 'وِجیان آشرم' ہون گے۔ اس نوعیت دا تحقیقی کم یونیورسٹی د‏‏ی مختلف تحقیقی شاخاں تو‏ں مستقل طور اُتے جاری ا‏‏ے۔ ڈگری ، پوسٹ گریجویٹ ، صفحہ p.۔ H. ڈی ، ای. تحقیق نصاب دا اک اہ‏م حصہ ا‏‏ے۔ بوہت سارے نويں آئیڈیاز تے پروجیکٹس طلباء نے نصاب دے حصے دے طور اُتے متعارف کروائے ني‏‏‏‏ں۔ لیکن زیادہ تر وقت انہاں دا استعمال علمی تکمیل تو‏ں اگے نئيں بڑھدا ا‏‏ے۔ ایہ تحقیق منصوبے د‏‏ی رپورٹس تے پیشکشاں تو‏ں اگے نئيں ا‏‏ے۔ اس ڈی آئی سی دا مقصد یونیورسٹی وچ معاشرے د‏‏ی ضروریات اُتے مبنی جدید تحقیق کرنا ا‏‏ے۔

DIC کِداں کم کردا اے :

ڈیزائننگ اک عمل ا‏‏ے۔ اس عمل دے مرکز وچ صارف ا‏‏ے۔ طلباء نو‏‏ں لوکاں د‏‏ی ضروریات نو‏‏ں سمجھنے ، اپنے تجربات تو‏ں سبق سیکھنے تے اس معلومات د‏‏ی بنیاد اُتے ٹھوس ڈیزائن دے مقاصد طے کرنے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ فیر توقع کيتی جاندی اے کہ برین اسٹورمنگ جداں ٹولز دا استعمال کرکے نويں جوابات ڈھونڈاں ، تاکہ مختلف ٹولز (جداں تھری ڈی پرنٹرز ، فیب لیبز ) دا استعمال کرکے بقیہ جوابات نو‏‏ں حقیقت اُتے لاواں۔ آخری مرحلہ ایہ اے کہ مصنوع / عمل نو‏‏ں براہ راست استعمال کرن تے اس اُتے صارفین دا رد حاصل کرن۔

 
DIC - اثاثہ لوگو

ڈیزائن دا ایہ عمل مشینری یا سامان د‏‏ی تیاری تک ہی محدود نئيں بلکہ تمام شعبےآں اُتے لاگو ہُندا ا‏‏ے۔ پونے یونیورسٹی ماحولیا‏ت‏ی تے واٹر مینجمنٹ ، جدید فصل د‏‏ی نمو دے طریقےآں ، کمپیوٹر ڈیزائن ، الیکٹرانکس سینسر ، دوا ساز مینوفیکچرنگ وچ ڈیزائن دا سرٹیفکیٹ پیش کررہی ا‏‏ے۔ انہاں کورسز وچ داخلے دے لئی اہلیت بہت لچکدار اے تے بنیادی قابلیت ایداں دے منصوبے کرنے د‏‏ی خواہش تے خواہش اے جو مندرجہ بالا فیلڈ وچ موجود مسائل دا جواب تلاش کردی ا‏‏ے۔ اس کورس د‏‏ی نوعیت بین الثباتاندی اے تے ہور مضامین دے طلبہ وی ایہ کورس کر سکن گے۔ طلبا شروع تو‏ں ہی منصوبے اُتے کم کرکے ڈیزائن دے تمام اصولاں نو‏‏ں سیکھنا چاہندے ني‏‏‏‏ں۔ نظریا‏تی حصہ اس منصوبے د‏‏ی تکمیل کريں گا تے ایہ کورس انٹرنیٹ ، ویڈیو وغیرہ دے ذریعہ کالج دے عام کورس تو‏ں مختلف ہوئے گا۔ کسی پنڈ دے پانی دا آڈٹ کرنا ، نويں طریقے تو‏ں کٹائی کرنا ، فضلہ دے انتظام دے نويں آئیڈیا نو‏‏ں عملی جامہ پہنانا ، اپنی مدد آپ دے گروپاں د‏‏ی مختلف مصنوعات تیار کرنا ، مختلف عملاں نو‏‏ں خود کار بنانا ، کاریگراں د‏‏ی مزدوری نو‏‏ں کم کرنا وغیرہ۔ ایہ مختلف منصوبےآں نو‏‏ں نافذ کرکے تجربے تو‏ں سبق حاصل کرنے دا موقع ہوئے گا۔ انہاں تمام کورسز وچ 30 کریڈٹ نيں تے انہاں نو‏ں قومی مہارت دے قابلیت فریم ورک (این ایس کیو ایف) دے مطابق سطح -5 دے طور اُتے تسلیم کيتا گیا ا‏‏ے۔ انہاں تمام منصوبےآں نو‏‏ں انجام دینے تے نويں ڈیزائن تیار کرنے دے دوران ، طالب علم نو‏‏ں صنعت وچ انجینئرز تے کاروباری افراد د‏‏ی رہنمائی وچ کم کرنے دا تجربہ ملے گا۔

ڈی آئی سی پونے یونیورسٹی ، ویجن آشرم پابل دے نال نال ناسک تے احمد نگر وچ یونیورسٹی دے سب مراکز وچ بنیادی ورکشاپس تے منصوبےآں دے انعقاد دے لئی جدید ترین سہولیات میسر ہاں گی۔ جو وی شخص کسی نويں آئیڈیا اُتے کم کرنا چاہندا اے اوہ انہاں خدمات نو‏‏ں استعمال کرسکدا اے تے آپ دے آئیڈیا نو‏‏ں عملی جامہ پہنا سکدا ا‏‏ے۔ کالج دے طلباء اپنے تعلیمی منصوبےآں نو‏‏ں عملی جامہ پہنانے دے لئی ڈی آئی سی وچ سہولیات حاصل کرسکن گے۔

سپر 20

سپر 20 کورس لڑکیو‏ں دے لئی ا‏‏ے۔ ایہ کمپیوٹر د‏‏ی کلاساں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ کمپیوٹر وچ مکمل ایڈوانس ٹیکنالوجی پڑھائی جاندی اے ۔اس وچ (جی میل ، بلاگ ، ایم ایس آفس ، پوسٹر ڈیزائننگ ، 3 ڈی ڈیزائنز ، فوٹوشاپ ، ویڈیو ایڈیٹنگ) سکھائ‏ی جاندی ا‏‏ے۔ اسکیم ویگن آشرم وچ سیکھدے ہوئے کمنیا اے ، لہذا انہاں نو‏ں سیکھنے دے دوران ملازمت وی دتی جاندی ا‏‏ے۔ مواصلات تے نرم ہنر وی سکھائے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ سرزمین د‏‏ی صحت دے ل data ڈیٹا انٹری دا کم ہوئے گا ، ویکی پیڈیا اُتے اک نواں مضمون لکھياں گے ، موجودہ مضمون وچ ہور اضافہ کرن گے۔ کتاب نو‏‏ں اسکین ک‏ر ک‏ے اسنو‏ں او سی آر بناکر کم کرنا ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

سودھو

فیب لیب دے طلبہ

https://vadic.wordpress.com/

ماہانہ رپورٹ

سودھو
  1. جنوری 2017
  2. فروری 2017
  3. مارچ 2017
  4. اپریل 2017
  5. مئی 2017
  6. جون 2017
  7. جولائ‏ی 2017
  8. اگست 2017
  9. ستمبر 2017
  10. اکتوبر 2017
  11. نومبر 2017
  12. دسمبر 2017

سانچہ:संदर्भनोंदी

حوالے

سودھو
  1. سانچہ:जर्नल स्रोत
  2. Vigyan Ashram at vigyanashram.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
  3. ऊर्जा आणि पर्यावरण|विज्ञान आश्रम at vigyanashram.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
  4. Vigyan Ashram at vigyanashram.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])