ووئیوودینا

ووئیوودینا ، سرکاری ناں ووئیوودینا خودمختار صوبہ سربیا دا اک خودمختار صوبہ اے ۔ اسدا راجگڑھ تے وڈا شہر نووی ساداے ۔ ووئیوودینااک کثیر قومی تے کثیر تہذیبی علاقہ اے ۔ اس صوبے چ 26 قومیتی گروہ وسدے نیں تے صوبے دیاں 6 سرکاری بولیاں نیں ۔

ووئیوودینا

جھنڈا	نشان
دیس:	سربیا
تھاں:	21,506 مربع کلومیٹر
راجگڑھ:	نووی ساد
لوک گنتی:	1,916,889
بولیاں:	سرب

ناں

ناں ووئیودینا دا سدھا مطلب اک قسم دا راجواڑا اے ۔ اس دا اصل تریخی ناں (1848ء توں) سربیائی ووئیودشپ (سرپسکا ووئیودینا) سی ، پر جدوں توں ووئیودینا سربیا دا حصہ اے ، اودوں توں لاحقے سربیائی دی لوڑ نئیں رہی ۔

تریخ

تریخ چ ووئیودینا دا علاقہ ، رومی سلطنت ، ہن سلطنت ، بازنطینی سلطنت ، عوار خاگانیٹ ، سلطنت عثمانیہ ، ہنگری سلطنت ، بلغاری سلطنت ورگیاں وڈیاں سلطنتاں چ شامل رہیا اے ۔

1848ء-1849ء چ اس علاقے نوں سربیائی ووئیودینا آکھیا جان لگا تے 1849ء توں 1860ء وچکار اسدا ناں سربیا تے تامش بانات دا ووئیودینا رہیا ۔ دوجی جنگ عظیم دے مگروں 1918ء چ اس علاقے نے ہنگری سلطنت توں علیخدگی دا اعلان کیتا تے سیاسی طور اتے بنات ، باچکا تے بارانیا دے ناں نال سربیا بادشاہت دے صوبے دے طور اتے اپنی حثیت بحال کیتی ۔ اسدیاں نویں آزاد دیس ھنگری ول بعد چ (1920ء چ) معاہدہ تریانون چ واضع کیتیاں گیاں ۔ 1929ء چ ایہہ علاقہ ڈینیوب بانووینا دے ناں نال یوگوسلاویہ بادشاہت دا صوبہ سی تے 1945ء توں یوگوسلاویہ دے 1990ء چ ٹنن تک ایہہ پہلے اشتراکی جمہوریہ سربیا تے بعد چ اشتراکی یوگوسلاویا چ اک خودمختار صوبہ رہیا ۔

رومیاں توں پہلے تے رومی دور چ

پہلے ہند یورپی لوک (انڈو یورپی) جہڑے ووئیودینا دی دھرتی اتے آباد ہوئے اوہ 4200 سال قبل مسیح چ ایتھے آئے ۔ رومی سلطنت دے اس علاقے اتے پہلی صدی قبل مسیح چ مال مارن توں پہلے الیریا ، تھریسیا تے کیلٹی علاقے دے ہند یورپی لوک (انڈو یورپی لوک]]) اس علاقے چ آباد سن ۔

رومی سلطنت دے ویلے چ سرمیئم (اج دا سریمکا میتروویچا) رومی سلطنت دے چار راجگڑھاں چوں اک سی تے 6 رومی بادشاہ اس شہر یاں اسدے آلے دوالے جمے ۔ ایہہ شہر کئی رومی انتظامی اکائیاں جنہاں چ تھلواں پانونیا ، پانونیا دا دیؤسیس تے الیریا دا پرائیتوری پریفیکچر شامل نیں دا اتنظامی مرکز وی رہیا اے ۔ اس علاقے اتے رومی حکومت 5ویں صدی عیسوی تک قائم رہی اس دے مگروں اس علاقے اتے کئی ریاستاں تے لوکاں دی حکومت رہی ۔ جدوں بانات رومی سلطنت دے صوبے داسیا دا حصہ سی ، سیرمیا رومی صوبے پانونیا چ شامل سی ۔ باچکا رومی سلطنت دا حصہ نئیں رہیا ۔

ابتدائی قرون وسطی تے سلاو آبادکاری

رومی سلطنت دے اس علاقے اتوں اقتدار دے خاتمے مگروں کئی ہند یورپی تے ترک لوکاں تے ریاستآں نے اس علاقے اتے حکومت کیتی ۔ اینہاں لوکاں چ گوتھ ، سارماتی ، ہن تے عوار لوک شامل نیں ۔

سلاو اج دے ووئیودینا چ 6ویں تے 7ویں صدی عیسوی چ آباد ہوئے ، پہلے کجھ نے دریائے ساوا تے دریاۓ ڈینیوب عبور کیتا تے بلقان چ آباد ہوئے ۔ سلاو قبیلے جہڑے ووئیودینا چ آباد ہوئےاوہناں چ ابوردریتی ، سیوران ، برانیچیوچی تے تیموچانی شامل نیں ۔ 9ویں صدی عیسوی ج عوار ریاست دے خاتمے مگروں اس علاقے چ پہلی سلاو ریاستی اقتدار دی شکل ساہمنے آئی ۔ پہلیاں سلاوی ریاستاں جنہاں نے اس علاق اتے راج کیتا اوہناں چ پہلی بلغاری سلطنت ، وڈا موراویا تے لیودیوت دا پانونیا راجواڑا اے ۔

ھنگری دا دور اقتدار

بازنطینی سلطنت تے بلغاری سلطنت نال علاقے دے جھگڑےآں مگروں ، 10ویں تے 12ویں صدی عیسوی وچکار ووئیودینا ہنگری سلطنت دا حصہ بن گیا جہڑا 16ویں صدی عیسوی تک ھنگری دے انتظام ہیٹھ رہیا ۔ (سلطنت عثمانیہ تے ہسبرگ ٹبر دے دور دے مگروں ھنگری نے 1867ء چ علاقے اتے سیاسی غلبہ قائم کر لیا ۔

ووئیودینا چ مقامی آبادی دا تناسب 11ویں صدی عیسوی ج بدلنا شروع ہویا جدوں میگیاراں نے مقامی سلاو آبادی دی تھاں لینی شروع کر دتی ۔ تے 14ویں صدی عیسوی توں آبادی دا تناسب مڑ سلاواں دے حق ج بدلناشروع ہو گیا جدوں اس علاقے چ سلطنت عثمانیہ دے فتح کیتے گئے علاقےآں توں سرب مہاجراں نے ووئیودینا چ وسنا شروع کر دتا ۔

1557-58ء دی پہلی عثمانی مردم شماری دے موجب علاقے دےاتلے چ میگیاراں دی اکثریت سی تے یاقی چ سرباں دی اکثریت سی ۔ پر بعد چ سلطنت عثمانیہ دےاس علاقے اتے حکومت دے ویلے بوہتے میگیار (ھنگری دے لوک) علاقہ چھڈ کے چلے گئے تے عثمانی دور ایہہ ایتھے دی آبادی سرباں تے مسلماناں اتے مشتمل سی ۔

عثمانی دور (1526ء توں 1716ء)

ہنگری سلطنت دی موہاچ دے مقام اتے سلطنت عثمانیہ ہتھوں شاست مگروں ، ایہہ علاقہ انارکی تے خانہ جنگی دا شکار ہو گیا ۔ 1526ء چ ایوان نیناد ، سرب زرخریداں دا اک آگو ، باچکا ، اتلا بانات تے سیرمیا دے اک نکے جہے حصے اتے اپنی حکومت قائم کر لئی ۔ اس نے اک گھٹ مدتی آزاد ریاست بنائی ، جسدا راجگھر سوبوتیچا شہر سی ۔ اپنے اقتدار دے عروج ویلے نیناد نے سبوتیچا چ اپنے سرباں دا بادشاہ ہون دا اعلان کیتا ۔ انتہائی ناقص فوجی تے سیاسی صورتجال دا فیدا چکدے ہوئے ، علاقے دے میگیار اشراف نے اس دے خلاف فوجاں اکٹھیاں کیتیاں نے 1527ء دیاں گرمیاں چ سرب فوج نوں شکست دے دتی ۔ بادشاہ ایوان نیناد نوں قتل کر دتا گیا تے اسدی قائم کیتی سرب ریاست ختم ہو گئی ۔ بادشاہ دی ریاست دے خاتمے مگروں ، ایوان نیناد دے فوجی کمانڈر رادوسلاو چیلنک نے سریمیا دے علاقے چ اپنی اک عارضی جہی ریاست قائم کر لئی جتھے اسدی دی حثیت سلطنت عثمانیہ دے باجگزار دی سی ۔

کجھ دہاکےآں مگروں اس پورے علاقے نوں سلطنت عثمانیہ ج شامل کر لیا گئیا جتھے اسدا اقتدار 18ویں صدی عیسوی دے ادھ تک رہیا ، جدوں اسنوں ہسبرگ اقتدار چ شامل کر دتا گیا ۔ 1699ء دے ہولی لیگ تے سلطنت عثمانیہ وچکار معاہدہ کارلوویتس مگروں وسطی یورپ توں سلطنت عثمانیہ داانخلاء شروع ہویا تے ہسبرگ سلطنت دا یورپ دے اس حصے اتے اقتدار قائم ہویا ۔

ہسبرگ انتظامیہ تے 1918ء توں پہلے دی سرب خودمختاری

سرباں دی وڈی ہجرت دے دوران سلطنت عثمانیہ دے علاقےآں دے کجھ سرب 1690ء چ ہسبرگ بادشاہت دے علاقے چ آباد ہوگئے ، پر اینہاں چوں بوہتے ہور اتلے ول (اج دے ھنگری چ) چلے گئے ، تے اینہاں دا دا اک نکا حصہ اج دے ووئیودینا دے لہندے حصے چ آباد ہویا ۔ اس پاروں ہسبرگ بادشاہت دے سارے سرباں نوں بادشاہت چ تسلیم کیتی گئی قوم دا درجہ تے حقوق لبھے ، اس دے بدلے چ اینہاں نوں سرحدی فوج دا کم سمبھالنا سی حہڑی کہ دکھن ولوں کسے حملہ آور دے خلاف کاروائی کر سکے ۔

ہسبرگ دور دےشروع چ ، ووئیودینا دا بوہتا علاقہ ، ہسبرگ فوجی سرحدی ضلع' چ شامل کیتا گئیا ، جدوں کہ باچکا دا لہندا حصہ سول انتظامیہ تحت رکھیا گیا ۔ بعد چ سول انتظامیہ نوں علاقے دے دوجے حصےآں تک ودھا دتا گیا ۔ اس دا چڑھدا حصہ 1788ء-1787ء دی ترک روس جنگ دے دوران سلطنت عثمانیہ دے انتظام چ آیا ۔

1716ء چ ویآنا نے علاقے چ یہودیاں تے میگیاراں دی آبادکاری عارضی پابندی لا دتی ، تے جرمن بولن آلےآں دی اک وڈی گنتی علاقے چ آباد ہوگئی ۔ 1782ء توں علاقے چ پروٹیسٹنٹ جرمن تے ہنگریئن علاقے چ وڈی گنتی چ آباد ہوئے ۔ 49-1848ء دے انقلاباں دوران ووئیودینا سرباں تے میگیاراں (ھنگری دے لوک) وچکار لڑائی دا میدان سی ۔

13 توں 15 مئی 1948ء دی سریمسکی اکرلووچی چ مئی اسمبلی چ سرباں نے 'سربیائی ووئیودینا دے آئین دا اعلان کیتا ، جس چ وو‏یودینا نوں آسٹریائی سلطنت چ سرب خودمختار علاقہ دسیا گیا ۔

سربیائی تے یوگوسلاو انتظامیہ

پہلی جنگ عظیم (جنگ عظیم اول) دے مگروں آسٹرو ہنگری سلطنت دا خاتمہ ہو گیا ۔ 29 اکتوبر 1918ء چ سیرمیا سلوینیاں ،کروٹاں تے سرباں دی ریاست دا حصہ بن گیا ۔ 31 اکتوبر 1918ء چ تیمیشوار چ جمہوریہ بانات دے قیام دا اعلان کیتا گیا ۔ ھنگری دی حکومت نے اسنوں تسلیم کر لیا پر ایہہ تھوڑا چر قائم رہی سکی ۔

25 نومبر 1918ء نووی ساد چ ووئیودینا دے سرباں تے دوجیاں قوماں دی اسمبلی نے ووئیودینا دے سربیا بادشاہت نال الحاق دا اعلان کیتا ۔ صرف اک دن پہلے 24 نومبر نوں سیرمیا دی اسمبلی نے سیرمیا دے سربیا نال الحاق دا اعلان کیتا سی ۔ دسمبر 1 1918ء چ ووئیودینا (سربیا بادشاہت دا حصہ ہون پاروں) سرکاری طور اتے سرباں، کروٹاں تے سلوینیاں دی بادشاہت دا حصہ بن گیا ۔

1929ء توں 1941ء تک اس علاقے دا ناں ڈینیوب بانووینا سی ، جہڑا یوگوسلاویہ بادشاہت دا صوبہ سی ۔ اس دا راجگھر نووی ساد شہر سی ۔

جغرافیہ

ووئیودینا دے پانونیئنومیدان

ووئیودینا وسطی یورپ چ سربیا دے اتلے حصے چ واقع اے ۔ اس دی آبادی 20 لکھ اے جہڑی سربیا دی کل آبادی دا 27 فیصد اے ۔ علاقہ دریاۓ ڈینیوب تے دریائے تیسزا پاروں تناں حصےآں : اتلے لہندے چ باچکا ، چڑھدے چ بانات تے تھلویں لہندے چ سیرمیا ج ونڈیا ہویا اے ۔ ضلع سریم چ ماچوا علاقے دا اک نکا حصہ وی ووئیودینا چ واقع اے ۔ اج سیرمیا دا لہندا حصہ کروشیا چ ، باچکا دا اتلا حصہ ھنگری چ تے بانات دا چڑھدا حصہ رومانیہ (اک نکا حصہ ہنگری چ وی) تے برانیا (جہڑا دریائے ڈینیوب تے دریائے دراوا وچکار اے) ھنگری تے کروشیا ج واقع نیں ۔ ووئیوودینا دا کل رقبہ 21،500 مربع کلومیٹر اے ۔

ضلعے

ووئیوودینا دے 7 ضلعے نیں ۔

ووئیوودینا دے ضلعےآں بارے جانکاری

ووئیودینا ج ضلعے

ضلع	راجگڑھ	رقبہ مربع کلومیٹر چ	لوک گنتی 2002ء دے مطابق	لوک گنتی فی مربع کلومیٹر	میونسپلٹیاں تے شہر	پنڈ
ضلع گھبلا بانات (سریدنیئے باناتسکی اوکروگ)	زرینیانن	3,256	208,456	64.0	نووی بیچیی نووا چرنیا ژیتشتے سیچانی زرینیانن	55
ضلع اتلا باچکا (سیورنوباچکی اوکروگ)	سوبوتیچا	1,784	200,140	112.2	سوبوتیچا باچکا توپولا مالی ایدوش	45
ضلع اتلا بانات (سیورنوباناتسکی اوکروگ)	کیکندا	2,329	165,881	71.2	کانییژا سینتا آدا (شہر) چوکا (شہر) نووی کنیژیواچ کیکندا	50
ضلع تھلواں باچکا (یوژنوباچکی اوکروگ)	نووی ساد	4,016	593,666	147.8	سربوبران باچ (شہر) بیچیی ورباس باچکا پلانکا باچکی پیتروواچ ژابالی تیتال تیمیرن بیوچن سریمسکی کارلووچی نووی ساد	77
ضلع تھلواں بانات (یوژنوباناتسکی اوکروگ)	پانچیوو	4,245	313,937	73.6	پلاندیشتے اوپوو کوواچیچا الیبونار ورشاج بیلا چرکوا پانچیوو کووین	94
ضلع سریم (سریمسکی اوکروگ)	سریمسکا میتروویچا	3,486	335,901	96.4	اندیا سریمسکا میتروویچا ایرنگ (شہر) روما ،سربیا ستارا پازووا پیسنچی	109
ضلع لہندا باچکا (زاپادنوباچکی اوکروگ)	سومبور	2,420	214,011	88.4	سومبور اپاتن اودژاچی کولا (شہر)	37

شہر

لوک

ووؤیودینا باقی سربیا توں وکھ اے اس چ 26 نسلی گروہ نیں تے 6 سرکاری بولیاں نیں ۔

سبتوں وڈا نلی گروہ سرب نیں جہڑے کل آبادی دا 65٪ نیں تے انہاں دے مگر میگیار (ھنگری دے لوک) نیں جنہاں دی آبادی 14 فیصد اے ۔

سیاست

ووئیودینا دا موجودا صدر بویان پائتس اے تے پارلیمنٹ دا سپیکر ساندور ایگیریسی اے ۔

رہتل

ووئیودینا چ اک سائنس تے آرٹ دی علاقائی اکیڈمی اے ۔ اس دا وڈا مقصد ووئیودینا دے کثیر قومی کلچر تے روایات دا تحفظ اے ۔

سیاحت

ووئیودینا دیاں سیاحتی تھانواں چ فروشکا گورا دیاں آرتھوڈکس خانقاہاں ، کئی شکار دے میدان تے عجائب گھر تے آرٹ گیلریاں نیں ۔

معیشت

ووئیودینا دی معیشت دا بوہتا دارومدار ڈیویلپڈ فود انڈسٹری تے زرخیز زرعی زمین ، جہڑی کل رقبے دا 84 فیصد اے ، اتے اے ۔ تقریبا 70 فیصد زرعی پیداوار مکئی اے ۔