نواب صدیق حسن
| ||||
|---|---|---|---|---|
| جم | 14 اکتوبر 1832 [۱] | |||
| وفات | 26 مئی 1890 (58 سال)[۱] | |||
| شہریت |  برطانوی ہندستان
| |||
| شریک حیات | سلطان شاہ جہاں، بیگم بھوپال (۸ مئی ۱۸۷۱–۲۶ مئی ۱۸۹۰) | |||
| عملی زندگی | ||||
| استاذ | حسین بن محسن الانصاری ال یمنی | |||
| پیشہ | محدث ، مفسر قرآن ، وزیر | |||
| شعبۂ عمل | علم حدیث ، تفسیر قرآن | |||
ترمیم  | ||||
نواب صدیق حسن خان قنوجی بھوپالی ہندوستان وچ اک علمی شخصیت
ولادت
سودھونواب صدیق حسن خان ۱۹ جمادی الاولیٰ ۱۲۴۸ھ مطابق ۱۸۲۳ء نوں بانس بریلی وچ پیدا ہوئے،
تصنیفات
سودھو۱-مسك الختام شرح بلوغ المرام (فارسي) لابن حجر العسقلانی یہ حافظ ابن حجر دی معرکتہ الآراء کتاب بلوغ المرام من ادلہ الاحکام دی شرح اے ـ
۲- فتح العلام، شرح بلوغ المرام لابن حجر العسقلاني ایہ شرح عربی وچ لکھی ـ جو چار جلداں وچ اے تے علامہ محمد الیینی دی البدر التمام دا اختصار اے
۳- السراج الوهاج علامہ المنذری نے صحیح مسلم دی تلخیص لکھی اے ـ
۴- عون الباري بحل أدلة البخاري علامہ ابو العباس احمد بن عبد اللطیف الشرجی الزبیدی المتوفی ۸۹۶ ھ نے التجريد الصرح الجماع الصحیح لکھی ايسے " التجريد دی شرح عون الباری دے ناں توں تصنیف کيتی
۵- الحرز المكنون من لفظ المعصوم المأمون ( في الحديث) (عربی) قسماں کتاباں حدیث وچ اک نوع اربعون اے ۶- أربعون حديثًا في فضائل الحج والعمرة (عربی ) موضوع ناں توں ظاہر اے ـ یعنی حج و عمرہ دی چالیس احادیث اس مجموعہ وچ نقل کيتی نيں ـ ۷- تميمة الصبي في ترجمة الأربعين من أحاديث النبي - صلى اللہ عليہ و سلم(اردو ) ۸- خير القرين ترجمة اربعين ـ
۹- الوض البسام من ترجمة بلوغ المرام
۱۰- الادراك في تخريج احاديث الاشراك ۱۱- توفيق الباري لترجمة الادب المفرد للبخاري امام بخاری دی آداب اسلام دے سلسلہ وچ مشہور کتاب الادب المفرد دا اردو ترجمہ اے ۱۲- بغية القارئ في ثلاثيات البخاري الجامع الصحیح للامام البکاری دی اوہ روایات جو تن واسطےآں توں مروی نيں ـ انہاں دی شرح اے ـ
۱۳ ـ نذال الابرار بالعلم المآثور من الادعية و الاذكار (عربی ) اس کتاب وچ انہاں ادعیہ مآژور نوں جمع کر دتا اے ۱۴- تقوية الايقان بشرح حلاوة الايمان ( اردو ) صحیحاں دی مشہور حدیث ثلاث من کن فیہ وجد بھن حلاوہ الایمان الخ دی اردو شرح اے
۱۵ ـ بقنطة اولى الاعتبار فيما ورد من ذكر اهل النار (عربی ) جہنم تے اہل حہنم توں متعلقہ احدیث نوں اس مجموعہ وچ جمع کيتا گیا اے ـ
۱۶ ـ فتح المغيث بفقہ الحديث (اردو) فقہ السنہ اُتے مشتمل ایہ رسالہ مطبع اسکندری توں ۳۴ صفحات وچ شائع ہو چکيا اے ـ ۱۷- منهج الوصول الى اصطلاح حديث الرسول (فارسی ) ـ اصول حدیث دے متعلق ایہ رسالہ ۲۳۴ صفحات اُتے مشتمل اے ـ
۱۸ ـ الرحمہ المهداة الى من يزيد زيادة العلم على حديث مشكوة ـ مشکواتہ وچ مصنف نے ہر باب دے تحت تن فیصلےآں وچ احادیث جمعکیتیاں نيں ـ نواب صاحب نے ايسے باب دی ہور احادیث نوں الرحمہ المہداہ ک ناں توں جمع کيتا اے ـ جسنوں مشکواتہ دے تمام ابواب دے فصل رابع کہنا چاہے ـ
۱۹- الحطة تذكرہ للصحاح الستة (عربی ) ـ صحاح ستہ دے مصنفاں تے انہاں دیاں لکھتاں دے متعلق معلومات افزا کتاب اے ــ
۲۰- اتخاف النبلا باحياء مآثر المحدثين الفقهاء (فارسی ) ـ ائمہ فقہا ء محدثین دے تذکرہ و خدمات اُتے مشتمل اے
۲۱- التاج المكلل من جواهر مآثر الطراز الآخر(عربی) ـ محدثین و فقہا دے تراجم اُتے مشتمل اے ـ
۲۲- الغنیہ ببشارة اھل الجنیہ (عربی) المطبعہ المنیریہ ببولاق
۲۳- كشف الكرية عن اهل الغربة مشہور حدیث بدأ الإسلام غريبا وسيعود غريبا كما بدأ فطوبى للغرباء دی شرح اے ـ جو ۱۵۰ صفحات وچ
۲۴ـ " زيادة الايمان باعمال الجنان اس رسالہ وچ انہاں احادیث نوں جمع کيتا گیا اے جو اذکار زمانی و مکانی ہر مشتمل نيں ـیہ رسالہ ۱۵۰ صفحات اُتے مشتمل اے
۲۵- حسن الاسوة بما ثبت من اللہ و رسولہ في النسوة عورتاں توں معتقلہ تقریباً تمام مسائل جو کتاب و سنت وچ مروی نيں ـ نواب صاحب نے اس رسالہ وچ انہاں نوں جمع کر دتا اے ـ جو قابل مطالعہ اے ـ ۲۶ ـ ضوء الشمس من شرح حديث بنى الاسلام على خمس صحیحین وچ حضرت عبد اللہ بن عمررؓ دی مشہور حدیث بنی الاسلام علی خمس الخ؛ دی شرح اے
۲۷ ـ بلوغ المسئول من اقضية الرسول ایہ دراصل اعلام الموقعین ص ۲۷۳ جلد ۲ وچ وارد روایات و واقعات نيں جنہاں وچ آنحضرت ﷺ دے فیصلےآں دا بیان اے ـ اک جگہ جمع کر کے شائع کر دتے گئے نيں جو ۷۱ صفحات وچ نيں ـ
۲۸ـ مكارم الاخلاق ترجمة رياض الصالحين علامہ نووی رحمہ اللہ دی مشہور کتاب ریاض الصالحین دا اردو ترجمہ اے [۲]
وفات
سودھونواب صدیق حسن خان دی وفات۲۹ جمادى الآخر۱۳۰۷ھ /۱۸۹۰کو ہوئی
حوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb14546003w — subject named as: Siddik Haçan Khan — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
- ↑ %D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82-%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%AD%D9%85%DB%81-%D8%A7%D9%84%D9%84%DB%81-%DA%A9%DB%8C-%D8%AA%D8%B5%D9%86%DB%8C%D9%81%DB%8C-%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA.15107/سانچہ:مردہ ربط