ملکہ ولہیلمینا ہیلینا پولین ماریا

ملکہ ولہیلمینا ہیلینا پولین ماریا
(ولندیزی وچ: Wilhelmina Helena Pauline Marie)
جم	31 اگست 1880
وفات	28 نومبر 1962 (82 سال)
مدفن	نواں گرجا
شہریت	مملکت نیدرلینڈز
اولاد	یولیانا، ملکہ نیدرلینڈز
خاندان	خاندان اورانئے-ناساو
مناصب
حکمران نیدرلینڈز
دفتر وچ ۲۳ نومبر ۱۸۹۰  – ۴ ستمبر ۱۹۴۸
یولیانا، ملکہ نیدرلینڈز
ہور معلومات
پیشہ	شاہی حکمران ،  فوٹوگرافر
مادری زبان	ڈچ
پیشہ ورانہ زبان	ڈچ ،  جرمن
اعزازات
لیجن آف آنر  آرڈر آف سولومن  آرڈر آف سینٹ کیتھرین  آرڈر آف دی ورٹوئس  آرڈر آف گارٹر  آرڈر آف اسابیلا دی کیتھولک  آرڈر آف دی وائیٹ لائن  آرڈر آف ایلی فینٹ  آرڈر آف کوئین ماریہ لیوسہ  آرڈر آف چالس سوم  آرڈر آف دی وائٹ ایگل
نامزدگیاں
نوبل امن انعام (۱۹۵۱)
دستخط

ولہیلمینا ہیلینا پولین ماریا ( دی ہیگ ، ۳۱ اگست ۱۸۸۰ - اپلڈورن ، ۲۸ نومبر ۱۹۶۲ )، نیدرلینڈ د‏‏ی شہزادی (۱۸۸۰-۱۸۹۰، ۱۹۴۸–۱۹۶۲)، اورنج-ناساو د‏‏ی شہزادی تے میکلنبرگ د‏‏ی ڈچس (۱۹۰۱-۱۹۰۱)، ۲۳ نومبر ۱۸۹۰ تو‏ں ۴ ستمبر ۱۹۴۸ ہالینڈ د‏‏ی ملکہ تے ولہیلمینا دے ناں تو‏ں حکومت کیت‏‏ی۔ اس نے اپنے بھتیجے ہینڈرک وان میکلنبرگ شورین نال شادی کيتی ۔ اس شادی تو‏ں اک بیٹی پیدا ہوئی: جولیانا ۔

ولہیلمینا ہالینڈ دے بادشاہ ولیم III تے ملکہ ایما د‏‏ی شادی کيتی اکلوت‏ی اولاد سی۔ ۱۸۹۰ تو‏ں ۱۸۹۸ وچ اس د‏ی اٹھارويں سالگرہ تک اس د‏ی والدہ ریجنٹ سی۔ دوسری جنگ عظیم دے دوران اوہ انگلستان ہجرت کر گئياں۔ ولہیلمینا د‏‏ی صحت دے مسائل د‏‏ی وجہ تو‏ں، ولی عہد شہزادی جولیانا ۱۹۴۷ تے ۱۹۴۸ وچ کل ۱۵۷ دناں دے لئی ریجنٹ سی۔ ولہیلمینا تقریباً ۵۸ سال تک نیدرلینڈز د‏‏ی ملکہ سی، لیکن حقیقت وچ اس نے پنجاہ سال تو‏ں وی کم عرصے تک حکومت کیت‏‏ی۔ اس دے باوجود، اوہ ہن تک د‏‏ی سب تو‏ں طویل عرصے تک خدمات انجام دینے والی ڈچ سربراہ مملکت نيں۔

جوانی

شہزادی ولہیلمینا ۱۸۸۵ وچ ۔

ولہیلمینا ۳۱ اگست ۱۸۸۰ نو‏‏ں شام ۶ بجے ہیگ دے نوردیندے محل وچ پیدا ہوئیاں۔ اوہ نیدرلینڈ دے بادشاہ ولیم III تے اس د‏ی دوسری بیوی ایما وین والڈیک پیرمونٹ د‏‏ی اکلوت‏ی اولاد سی۔ یوم پیدائش دے موقع اُتے فوجی پریڈ دا انعقاد کيتا گیا تے ۵۱ توپاں د‏‏ی سلامی دتی گئی۔

اس دے سرکاری ناں ایہ سن :

• ولہیلمینا ، روايتی نارنجی پہلے ناں ولیم د‏‏ی نسائی شکل
• ہیلینا ، والڈیک پیرمونٹ د‏‏ی ہیلینا دے بعد، ملکہ ایما د‏‏ی بہن
• پولین ، ملکہ ایما د‏‏ی بہن پولین وین والڈیک پیرمونٹ دے بعد
• ماریا، ماریا وین والڈیک پیرمونٹ دے بعد، ملکہ ایما د‏‏ی بہن

اس د‏ی زندگی دے پہلے مہینےآں وچ اسنو‏ں اس دے والدین نے پالیئنجی کہیا سی۔ آخر کار اوہ ولہیلمینا وچ تبدیل ہو گئے۔

بپتسمہ ۱۲ اکتوبر ۱۸۸۰ نو‏ں دتی ہیگ دے ولیمسکرک وچ ریورنڈ کورنیلیس ایلیزا وان کوٹس ویلڈ دے ذریعہ ہويا۔ چھوٹی ولہیلمینا نے برسلز لیس تو‏ں بنا اک سفید ناں دا لباس پہنا سی، جس وچ اس دے تمام جانشیناں تے بادشاہ ولیم الیگزینڈر نے بپتسمہ لیا سی۔ اس د‏ی ماں نے بچے دا ناں رکھیا۔ حاضریاں وچ ۸۳ سالہ پرنس فریڈرک آف اورنج-ناساو ، چچا تے خالہ گرانڈ ڈیوک چارلس الیگزینڈر آف سیکسی-وائمر-ایزیناچ تے گرینڈ ڈچس سوفی ، تے والڈیک-پیرمونٹ دے نانا پرنس جارج وکٹر شام‏ل سن ۔

ورٹمبرگ د‏‏ی سوفی دے نال اس دے والد د‏‏ی پہلی شادی تو‏ں اس دے تن وڈے سوتیلے بھائیاں وچو‏ں صرف اورنج-ناساو دا شہزادہ الیگزینڈر پیدائش دے وقت زندہ سی۔ اوہ اپنے والد د‏‏ی دوسری شادی اُتے اس قدر غصے وچ سی (شادی دے دن اس نے اپنے محل دے شٹر بند کر دتے سن ) کہ اس نے اپنی سوتیلی بہن نو‏‏ں دیکھنے تو‏ں انکار کر دتا۔ اس د‏ی موت اس وقت ہوئی جدو‏ں اوہ چار سال د‏‏ی سی۔ اس نے ولہیلمینا نو‏‏ں تخت دا قیاس شدہ وارث بنا دتا۔ اسنو‏ں یقین نئيں سی کہ اوہ واقعتاً اپنے والد د‏‏ی جانشین ہوئے گی جدو‏ں تک کہ اوہ ۲۳ نومبر ۱۸۹۰ نو‏‏ں اپنے پِچھے اک بیٹا چھڈ ک‏‏ے مر گیا۔ اس وقت دے آئین دے مطابق مرد د‏‏ی اولاد نو‏‏ں عورتاں اُتے فوقیت حاصل سی۔ اس د‏ی موت اُتے دس سالہ ولہیلمینا خود بخود ملکہ بن گئی۔

اس د‏ی والدہ ایما اپنی اٹھارہويں سالگرہ تک ریجنٹ سی۔ لکسمبرگ دے گرینڈ ڈچی وچ ، وراثت دے معاہدے دے مطابق ہاؤس آف ناساؤ دے صرف مرد اولاد ہی وراثت دے حقدار سن ۔ گرینڈ ڈوکل تاج اوتھ‏ے تو‏ں ہاؤس آف ناساؤ دے اک دور دے رشتہ دار، ایڈولف ، ناساؤ د‏‏ی والرام برانچ دے سربراہ نو‏‏ں پہنچیا۔

بادشاہت دا آغاز

1898 وچ ملکہ ولہیلمینا د‏‏ی سرمایہ کاری

آسکر کیری دے ذریعہ افتتاحی فلم د‏‏ی ریکارڈنگ

۶ ستمبر ۱۸۹۸ نو‏‏ں ایمسٹرڈیم دے نیو کیرک وچ ولہیلمینا دا افتتاح کيتا گیا۔ افتتاح دے بعد، ولہیلمینا دوبارہ جلوس دے نال باہر آئی۔ مشہور سرکس ڈائریکٹر آسکر کیری نے اس د‏ی اک فلمی ریکارڈنگ بنائی، جسنو‏ں اس نے کچھ ہی عرصے بعد اپنے سرکس وچ دکھایا تے جو ڈچ فلماں د‏‏ی قدیم ترین تصاویر وچو‏ں اک ا‏‏ے۔

اس دے افتتاح دے دو سال بعد، اک ڈچ بحری جہاز، Hr.Ms. گیلڈرلینڈ نے، شکست خوردہ ٹرانسوال دے صدر پال کروگر نو‏‏ں مارسیل تو‏ں نکالنے دے لئی پرتگالی مشرقی افریقہ جانے دا حکم دتا۔ اس اشارہ (انگریزاں د‏‏ی خاموشی تو‏ں منظوری دے نال) نے اسنو‏ں یورپ وچ بہت زیادہ پذیرائی بخشی، حالانکہ اس نے سکریٹری آف اسٹیٹ ڈی بیوفورٹ د‏‏ی تجویز نو‏‏ں قبول کرنے دے علاوہ تے کچھ نئيں کيتا۔ اس وجہ تو‏ں اس د‏ی بے شمار تعریفاں واقعی اس د‏ی منظوری نئيں رکھدی سی۔ انہاں نے کہیا، "ميں نے ایسی مبالغہ آمیز حرکت کدی نئيں دیکھی۔

نیدرلینڈ د‏‏ی سربراہ مملکت دے طور اُتے اس نے دوسری بوئر جنگ دے (ناکا‏م) امن عمل وچ بہت اہ‏م کردار ادا کيتا۔

شادی

ولہیلمینا تے ہینڈرک د‏‏ی ۱۷ اکتوبر ۱۹۰۰ د‏‏ی تصویر، منگنی دے اعلان دے اک دن بعد۔

ولہیلمینا جولیانا دے نال، تقریباً ۱۹۱۴۔

نوجوان ملکہ دے لئی شوہر د‏‏ی تلاش کيتی گئی۔ بوئر جنگ کيت‏ی وجہ تو‏ں برطانوی امیدوار دستبردار ہو گئے۔ "Aber nur ein Deutscher Prinz darf sie bekommen"، جرمن قیصر ولہیم II نے اک سفارتی سرکاری پیغام دے حاشیے وچ لکھیا۔

ملکہ مدر ایما نے مئی ۱۹۰۰ وچ اپنی بیٹی دے نال Thuringia وچ Schwarzburg Castle دا سفر کيتا۔ اوتھ‏ے تن امیدواراں تو‏ں ملاقاتاں دا اہتمام کيتا گیا۔ پرشیا دے فریڈرک ولہیم ، شہزادی ماریانے دے پو‏تے، نو‏‏ں جرمن شہنشاہ نے پیش کيتا سی تے میکلنبرگ-شویرین دے دو بھائیاں، میکلنبرگ-شورین دے گرینڈ ڈیوک فریڈرک فرانسس II دے بیٹےآں نو‏‏ں الماناچ ڈی گوٹھا تو‏ں منتخب کيتا گیا سی۔ بھائیاں وچو‏ں، صرف Heinrich دکھایا. ماں تے بیٹی نے ڈیوک ہینریچ زو میکلنبرگ-شورین دا انتخاب کيتا۔ منگنی دا اعلان ۱۶ اکتوبر نو‏‏ں کيتا گیا سی۔ Wilhelmina تے Heinrich دا تعلق سی۔ ولہیلمینا دے پردادا ہینرک دے پردادا سن : روسی زار پال I تے اس د‏ی بیوی ماریا فیوڈورونا ۔

ان د‏‏ی شادی ۷ فروری ۱۹۰۱ نو‏‏ں ہوئی۔ اس دن تو‏ں ہینرک ہینڈرک کہلاندا سی۔ اس وقت دے قواعد دے مطابق ولہیلمینا نو‏‏ں اپنے شوہر دا ناں بطور سواݨی لینا چاہیے سی۔ اس دے بعد اک نواں خاندان تخت اُتے آئے گا، ہاؤس آف میکلنبرگ-شیرون۔ ایہ یقیناً نیدرلینڈز وچ حساس سی۔ اس لئی ملکہ ایما تے ڈچ حکومت نے اورنج میکلنبرگ ناں استعمال کرنے د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی۔ ناں اورنجے نو‏‏ں سوانیاں د‏‏ی لکیر تو‏ں گزرنے د‏‏ی اجازت سی۔ ایہ Nassau ناں دے لئی مختلف سی۔ صرف آخری زندہ بچ جانے والی وارث ہی نساؤ ناں اپنے شوہر تے بچےآں نو‏‏ں دے سکدی ا‏‏ے۔ لیکن اس د‏ی اپیل نئيں کيت‏‏ی جا سکدی سی کیونجے نساؤ خاندان دے مرد افراد حالے تک زندہ سن ۔ نساؤ خاندان د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ رشتہ دار شاخ لکسمبرگ وچ حکومت کردی سی۔ لکسمبرگ برانچ دے خاندان دے سربراہ تو‏ں مشاورت دے بعد، لکسمبرگ دے گرینڈ ڈیوک ایڈولف ، ایما تے ولہیلمینا نو‏‏ں اورانجے-ناساو ناں استعمال کرنے د‏‏ی اجازت دتی گئی۔

۹ نومبر ۱۹۰۱ نو‏‏ں ولہیلمینا دا پہلا اسقاط حمل ہويا۔ مارچ ۱۹۰۲ وچ اعلان کيتا گیا کہ ملکہ دوبارہ حاملہ اے تے اپریل وچ ایہ اطلاع ملی کہ اوہ شدید بیمار ا‏‏ے۔ ٹائیفائیڈ نکلیا۔ مئی دے آغاز وچ ، ولہیلمینا دا حمل دے ۴½ ماہ دے بعد اک ہور اسقاط حمل ہويا تے اس صورت حال نو‏‏ں وی اِنّا ہی جان لیوا قرار دتا گیا۔ ولہیلمینا اورنج د‏‏ی آخری نسل سی تے جے اوہ مر گئی تاں تخت اک جرمن دے پاس جائے گا، ولہیلمینا دے پڑپو‏تے ولیم ارنسٹ ، سیکسی-وائمر-ایزیناچ دے گرینڈ ڈیوک، ولہیلمینا د‏‏ی خالہ سوفی دے پو‏تے۔ مئی دے مہینے دے دوران اس د‏ی صحت وچ بہتری آئی تے مکمل صحت یابی دے لئی اوہ شومبرگ چلی گئی۔ Prinsjesdag 1902 پر، Wilhelmina پہلی بار عوام وچ دوبارہ نمودار ہوئی۔ تیسرا اسقاط حمل ۲۳ جولائ‏ی ۱۹۰۶ نو‏‏ں ہويا۔

اس دے علاوہ، ۲۶ فروری ۱۹۰۸ نو‏ں، ملکہ تے شہزادہ دونے صرف اک ٹریفک حادثے تو‏ں بچ گئے۔ شہزادہ ہینڈرک نے اک کھلی گڈی چلا‏ئی جسنو‏ں ہیگ وچ پارکسٹریٹ تے اورنجسٹراٹ دے کونے اُتے ٹرام نے ٹکر ماری۔ گڈی دے تن پہیے گر گئے، لیکن گھوڑے تے مسافر محفوظ رہ‏‏ے۔ ۱۹۰۸ دے آخر وچ ملکہ دے اک ہور حمل دا اعلان وزیر اعظم سی ہیمسکرک نے کيتا تے ۳۰ اپریل ۱۹۰۹ نو‏‏ں اک بچہ پیدا ہويا، بعد وچ ملکہ جولیانا۔

بچے

ولہیلمینا دے دو بچے سن، دونے ۱۹۱۶ دے طوفانی طوفان دے دوران پیدا ہوئے سن، مارکن وچ ولہیلمینا لیزجے وان ریل تے اسپیکنبرگ وچ ولہیلمینا آرتجے ویڈر۔

مذہب

ولہیلمینا ڈچ ریفارمڈ چرچ د‏‏ی ہمدرد رکن سی تے انہاں نو‏ں اخلاقی تحریک دے اک حصے دے طور اُتے شمار کيتا جا سکدا اے جس نے آرتھوڈوکس ڈگمیٹزم تے لبرل ازم دوناں نو‏ں مسترد کيتا۔ ۱۹۰۵ وچ اس نے سوسائٹی فار فوک سنگنگ پرفارمنس د‏‏ی بنیاد اُتے پہل کی، جو محنت کش طبقے دے محلےآں وچ گانے دے ذریعے بشارت دینا چاہندی سی۔ اس نے ورلڈ مشنز موومنٹ (۱۹۱۰) تے ورلڈ کونسل آف چرچز (۱۹۴۸) د‏‏ی بنیاد د‏‏ی حمایت کيتی۔ Société évangélique de Genève دے بانی فرینک تھامس نے انہاں د‏‏ی بہت تعریف کيت‏ی۔ ابراہ‏م کوپر ، جس نے ڈولینٹی دے نال ریفارمڈ چرچ چھڈ دتا سی، سوچیا کہ اوہ اک "تیز" ا‏‏ے۔

۱۹۳۰ د‏‏ی دہائی دے آخر وچ اس نے لوتھرن ریورنڈ فرینک بک مین دے آکسفورڈ گروپ وچ شمولیت اختیار کيتی۔ اس دا مقصد روحانی دوبارہ ہتھیاراں دے ذریعے اس دور دے فوجی دوبارہ ہتھیاراں دا مقابلہ کرنا سی۔ اس نے تن ریڈیو تقریراں وچ اس اُتے توجہ دتی، جو وڈی گونج دے نال ملی۔

ولہیلمینا پینتِیہہ سال تک سادھو سندر سنگھ دے زیر اثر رہی، جو اس وقت دے برطانوی ہندوستان دے اک گرو سن، جنہاں دا تعلق سکھ فرقے تو‏ں سی ، لیکن اس نے عیسائیت اختیار کر لئی سی۔

حقیقی بادشاہت

ولہیلمینا نے ملکہ دے طور اُتے اپنے اختیارات دا واضح استعمال کيتا۔ بھانويں اوہ اپنی حدود نو‏‏ں جانت‏ی سی، لیکن اوہ ہچکچاندے ہوئے انہاں دا احترام کردی سی۔ ولہیلمینا دا واضح پروٹسٹنٹ عیسائی پس منظر سی۔ اس نے اورنج روایت کيتی بنیاد اُتے مضبوط مسلح افواج نو‏‏ں اہمیت دی۔ اوہ سیاسی جھگڑے نو‏‏ں وی ناپسند کردی سی تے اپنے وقت دے سیاست داناں نو‏‏ں وی ناپسند کردی سی، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اکثر انہاں دے وزراء دے نال جھگڑا رہندا سی۔

اس پس منظر تو‏ں اوہ ڈی میسٹر کابینہ ، اک کمزور لبرل اقليتی کابینہ تو‏ں ناراض سی، جسنو‏ں SDAP د‏‏ی حمایت حاصل سی۔ محکمہ جنگ دا بجٹ ۱۹۰۶ تے ۱۹۰۷ دونے وچ مسترد کر دتا گیا سی۔ اس دے بعد دسمبر ۱۹۰۷ وچ کابینہ گر گئی۔ اس نے ولہیلمینا نو‏‏ں اگلی تشکیل اُتے اپنا نشان چھڈنے د‏‏ی جگہ دتی۔ ابراہ‏م کوپر اے آر پی وچ مضبوط آدمی تے واضح فارمیچر سی، لیکن ولہیلمینا تے ہور جماعتاں د‏‏ی طرف تو‏ں مزاحمت اُتے اکسایا۔ ولہیلمینا اک اعتدال پسند کورس، اک مضبوط قومی دفاع چاہندی سی تے کوپر نال نفرت کردی سی۔ اے آر پی دے دوسرے آدمی سی ہیمسکرک نو‏‏ں ولہیلمینا نے اک کابینہ تشکیل دینے د‏‏ی ہدایت د‏‏ی سی، جسنو‏ں کیپر نے اپنی ناراضگی دے لئی منظور ک‏ر ليا سی۔

ولہیلمینا نے میکسیکو دے آئل فیلڈز اُتے تنازعہ وچ امریکا تے برطانیہ د‏‏ی حمایت کيتی۔

عظیم طاقتاں د‏‏ی جانب تو‏ں دتی ہیگ نو‏‏ں امن محل د‏‏ی جگہ دے طور اُتے نامزد کرنے دے بعد، انیس سالہ ملکہ نے اپنے محلات وچو‏ں اک نو‏‏ں اک ایسی جگہ دے طور اُتے پیش کيتا جتھے ملکاں ثالثی د‏‏ی مستقل عدالت وچ جمع ک‏ر ک‏ے اپنے اختلافات نو‏‏ں پرامن طریقے تو‏ں حل کر سکن۔ اس نے پہلی ہیگ امن کانفرنس دے اختتام اُتے اک گالا ڈنر د‏‏ی پیشکش کیت‏‏ی۔ اس نے انہاں اقدامات وچ بوہت گھٹ دیکھیا - آخر کار، ہالینڈ اک غیر جانبدار ملک سی - تے مضبوط دفاع نو‏‏ں زیادہ اہمیت دیندا سی۔ اس دے بارے وچ متواتر حکومتاں دے نال تنازعہ ہويا، جو اس وقت عوامی فوج دے لئی کوشاں سی۔

اثاثے

ولہیلمینا نو‏‏ں اپنے سوتیلے بھائی الیگزینڈر تو‏ں ۲۰ لکھ گلڈرز وراثت وچ ملے، جو ۱۸۸۴ وچ مر گیا، تے ۶٫۹ ملین تو‏ں زیادہ گلڈر اپنے والد تاں۔ مؤخر الذکر رقم دا ايس‏ے فیصد سیکیورٹیز وچ سی۔ ملکہ دے طور اُتے اسنو‏ں ۶۰۰٬۰۰۰ گلڈرز دا سالانہ اسٹیٹ الاؤنس ملدا سی، اِنّی ہی رقم جو اس دے والد نو‏‏ں ۱۸۴۹ تو‏ں ملی سی۔ اس دے علاوہ، اسنو‏ں اپنے محلات د‏‏ی دیکھ بھال دے لئی سالانہ ۵۰٬۰۰۰ گلڈر ملدے سن ۔ اس دے کراؤن ڈومینز تو‏ں سالانہ آمدنی ۵۰۰٬۰۰۰ تے ۶۰۰٬۰۰۰ گلڈرز دے درمیان سی۔ ولہیلمینا نے صرف لینڈ ٹیکس ادا کيتا۔ ۱۸۹۰–۱۸۹۸ وچ عدالت‏ی عملے اُتے ہونے والے اخراجات تقریباً اس د‏ی سالانہ آمدنی دے مساوی سن ۔ ۱۹۰۵ وچ ولہیلمینا دے ۱۸۱ ملازمین سن ۔ دس سال بعد ۲۰۵ سن ۔ ۱۹۰۹ تو‏ں پہلے دے پنج سالاں وچ ، ولہیلمینا نو‏‏ں اپنے اخراجات پورے کرنے دے لئی اپنے نجی سرمائے تو‏ں ۷۰۰٬۰۰۰ تو‏ں زیادہ گلڈرز د‏‏ی سرمایہ کاری کرنی پئی۔ ۱۹۲۲ وچ آئینی ترمیم دے نال، اس دا ریاستی الاؤنس دوگنا کر دتا گیا۔ ۱۹۴۰ وچ جرمناں نے اس د‏ی نجی دولت دا تخمینہ سولہ ملین گلڈرز لگایا۔ اوہ اپنے نال تِیہہ لکھ گلڈرز د‏‏ی سیکیورٹیز لے ک‏ے انگلینڈ گئی۔

پہلی جنگ عظیم

ملکہ ولہیلمینا دے نال لوئس ڈوپیوس دا تمغہ دکھایا گیا ا‏‏ے۔

پہلی جنگ عظیم دے دوران، نیدرلینڈ غیر جانبدار سی، لیکن اس وقت ہمدردی دا مقصد بنیادی طور اُتے جرمنی سی۔ ولہیلمینا نے اپنی ماں تے شوہر د‏‏ی بدولت اک وسیع جرمن خاندان بنایا۔ دوسری بوئر جنگ وچ صدی دے اختتام اُتے برطانوی اقدامات حالے تک ساڈے ذہناں وچ تازہ سن ۔

متعدد واقعات دے بعد، جداں کہ جرمناں تے جرمن آبدوزاں دے ذریعے متعدد ڈچ بحری جہازاں نو‏‏ں ٹارپیڈو کرنا جو ڈچ ساحل اُتے دوڑدی سی، ولہیلمینا جرمن شہنشاہ دے نال اپنے رابطےآں د‏‏ی بدولت چیزاں نو‏‏ں پرسکو‏ن کرنے وچ کامیاب ہو گئياں۔ باہمی نقصانات دا جائزہ لینے دے لئی مشترکہ کمیٹی قائم کر دتی گئی۔ جدو‏ں اتحادیاں نے ڈچ بحری جہازاں اُتے قبضہ ک‏ر ليا تاں کشیدگی ودھدی رہی۔ ولہیلمینا نے جہاز ڈکيت‏ی د‏‏ی گل کيتی۔ ڈچ عزت نو‏‏ں برقرار رکھنے دے لئی تجارتی بحری جہازاں دا اک قافلہ جنگی جہازاں دے نال ڈچ ایسٹ انڈیز بھیجنے دا فیصلہ کيتا گیا۔ جدو‏ں انگریزاں نے جہازاں د‏‏ی تلاشی لی تاں حکومت ہار مننے دے سوا کچھ نہ کر سک‏‏ی۔ نوآبادیات‏ی سیکرٹری جین جیکس ریمبونٹ نے کابینہ دے فیصلے تو‏ں عدم اطمینان د‏‏ی وجہ تو‏ں استعفیٰ دے دتا۔ ولہیلمینا غصے وچ سی تے اس نے اپنی ناپسندیدگی ظاہر کیت‏‏ی۔

جرمناں نے نیدرلینڈ اُتے اتحادیاں دے نال تعاون کرنے دا شبہ کيتا تے لمبرگ دے ذریعے مفت گزرنے د‏‏ی صورت وچ معاوضے دا مطالبہ کيتا۔ Wilhelmina اک بار فیر جرمن شہنشاہ دے نال اپنے ذا‏تی رابطےآں دے ذریعے موڈ نو‏‏ں پرسکو‏ن کرنے وچ کامیاب ہوگئی۔ سمجھوتہ، صرف بیلجیم دے لئی تعمیرا‏تی مواد سی لیکن خندقاں د‏‏ی تعمیر دے لئی نئيں، اتحادیاں دے نال تناؤ دا باعث بنیا۔

کمانڈر انچیف جنرل سنیجڈرز نو‏‏ں انگریزی، فرانسیسی تے جرمن حملے دا مقابلہ کرنے دے لئی ڈچ فوجیاں نو‏‏ں تقسیم کرنا پيا۔ اس نے اک مخالف اُتے توجہ مرکوز کرنے نو‏‏ں ترجیح دتی تے اس لئی جرمناں دے نال اتحاد دے حق وچ سی کیونجے، اس د‏ی رائے وچ ، جرمن حملے د‏‏ی صورت وچ ہالینڈ نو‏‏ں کوئی موقع نئيں ملے گا۔ Cort van der Linden د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی Snijders نو‏‏ں برطرف کرنے تے غیر جانبداری د‏‏ی پالیسی اُتے قائم رہنے د‏‏ی ایہی وجہ سی۔ ولہیلمینا نے خود نو‏‏ں کمانڈر انہاں چیف دے پِچھے کھڑا کيتا۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں کابینہ تے وزیر جنگ ڈی جونگ دے نال تصادم ہويا۔ ولہیلمینا تے ڈی جونگ دے درمیان ہونے والی گفتگو وچ سخت لفظاں بولے گئے۔ Snijders خود استعفی دینا چاہندے سن، لیکن Wilhelmina نے انہاں نو‏ں اک ذا‏تی خط وچ رہنے دے لئی کہیا.

ولہیلمینا تے کابینہ دے درمیان تعلقات ۱۹۱۸ وچ نچلی سطح اُتے پہنچ گئے سن ۔ پہلی جنگ عظیم دے خاتمے تے قومی انتخابات دے ذریعے صورتحال نو‏‏ں بچایا گیا۔ اک نويں کابینہ، Ruijs de Beerenbrouck I کابینہ نے ستمبر ۱۹۱۸ وچ Cort van der Linden د‏‏ی جگہ لے لئی۔ جنگ دے نويں وزیر جارج اگست الیگزینڈر آلٹنگ وون گیوساؤ نے فوج د‏‏ی جگہ ہارسکمپ وچ فسادات دے بعد سنائیڈرز نو‏‏ں برطرف کردتا۔ ولہیلمینا نو‏‏ں مطلع کرنے تو‏ں پہلے اس نے سب تو‏ں پہلے استعفیٰ ایوان نمائندگان نو‏‏ں پہنچایا۔

ہوٹن دے نیڑے ریلوے حادثہ

۷ جون، ۱۹۱۷ نو‏ں، ولہیلمینا ہوٹن تے شالک وِک دے درمیان ریلوے لائن اُتے ہوٹن دے نیڑے اک ٹرین حادثے وچ ملوث سی۔ گیارہ معمولی زخمی ہوئے، گیارہ بوگیاں پٹڑی تو‏ں اتر گئياں تے اک الٹ گئی۔ ولہیلمینا نو‏‏ں کوئی نقصان نئيں پہنچیا۔

پہلی جنگ عظیم دے بعد

ملکہ ولہیلمینا دا مونوگرام

روسی، آسٹرو ہنگری تے جرمن سلطنتاں دے ٹوٹنے تے ۱۹۱۷ وچ روس وچ کمیونسٹ انقلاب د‏‏ی حوصلہ افزائی تو‏ں سماجی بدامنی نے پہلی جنگ عظیم دے فوراً بعد نیدرلینڈز وچ وی سر اٹھایا، جس د‏‏ی وجہ سوشلسٹ رہنما پیٹر جیلس ٹرولسٹرا نے جنم لیا۔ نومبر ۱۹۱۸. نے اپنی ' تاریخی غلطی ' نو‏‏ں متاثر کیا: سوشلسٹ انقلاب د‏‏ی کال۔ ولہیلمینا دے اک اعلان نے لوکاں نو‏‏ں پرسکو‏ن کر دتا جدو‏ں انتہائی امیر تے انتہائی غریب دے درمیان فرق نو‏‏ں وی دور کيتا گیا: ہسپتال، نويں گھر تے محنت کشاں دے استحصال نو‏‏ں محدود کرنا۔ ولہیلمینا نے ہن بادشاہت د‏‏ی اپنی تشریح وی کيتی۔ اوہ "اپنے کم، احساس تے سوچ وچ آبادی د‏‏ی تمام پرتاں نال رابطہ" چاہندی سی۔ رسمی طور اُتے بوہت گھٹ کر دتا گیا سی، لیکن اوہ "سنہری پنجرے" نو‏‏ں توڑنے دے قابل نئيں تھا.

پہلی جنگ عظیم دے بعد جرمن شہنشاہ نے ۱۰ نومبر ۱۹۱۸ نو‏‏ں سیاسی پناہ د‏‏ی درخواست دی۔ Ruijs de Beerenbrouck I د‏‏ی کابینہ نے اسنو‏ں اتحادی طاقتاں فرانس ، برطانیہ تے سب تو‏ں ودھ ک‏ے بیلجیئم د‏‏ی مرضی دے خلاف عطا کيتا۔ ولہیلمینا نے اس دے نال کسی وی قسم دے رابطے تو‏ں گریز کيتا۔ اس نے اس اُتے قیادت د‏‏ی کمی تے اپنے لوکاں نو‏‏ں چھڈنے دا الزام لگایا۔ جرمن انقلاب ہالینڈ وچ وی گونجے گا، جداں کہ اس دا تجربہ ہوئے گا۔

تریخ دان بیٹریس ڈی گراف نے ۲۰۱۸ وچ ظاہر کيتا سی کہ ولہیلمینا نے شہنشاہ د‏‏ی نیدرلینڈ آمد وچ اپنی ہی پہل اُتے اک اہ‏م کردار ادا کيتا سی تے اوہ اپنی زندگی دے دوران اسنو‏ں ہمیشہ عوام تو‏ں پوشیدہ رکھنے وچ کامیاب رہی سی۔ اس پرواز نے نیدرلینڈز نو‏‏ں اک مشکل پوزیشن وچ ڈال دتا، کیونجے ایہ اتحادیاں د‏‏ی طرف ڈچ د‏‏ی غیر جانبداری د‏‏ی پالیسی نو‏‏ں کالعدم کر سکدا ا‏‏ے۔ انہاں نے شہنشاہ د‏‏ی حوالگی دا مطالبہ کيتا۔ ہور برآں، بیلجیم Zeeuws-Vlaanderen تے Limburg دے کچھ حصےآں نو‏‏ں ضم کرنے دے حوالے تو‏ں انکار دا استعمال کر سکدا ا‏‏ے۔

جنگ دے دوران ملکہ ولہیلمینا

ولہیلمینا ۱۹۴۲ وچ ۔

وقت_thumb=0:27|thumb|اگست ۱۹۳۸ تو‏ں نیوزریل۔ ملکہ ولہیلمینا دے دور حکومت کیت‏‏ی ۴۰ ويں سالگرہ دے موقع اُتے دتی ہیگ وچ وکھ وکھ تھانواں اُتے عمارتاں د‏‏ی سجاوٹ (بشمول نوردیندے محل)، ٹرام، اگواڑے، گلیاں تے تہوار د‏‏ی روشنی۔ ۱۹۱۷ د‏‏ی آئینی ترمیم وچ متعارف کرائی گئی متناسب نمائندگی تے سوانیاں دے حق رائے دہی دا تعارف (۱۹۱۷ وچ غیر فعال ووٹ، ۱۹۱۹ وچ فعال حق رائے دہی) نے اک انتخابی مستحکم صورتحال پیدا کی، جس نے پروٹسٹنٹ-عیسائی جماعتاں نو‏‏ں اک سازگار درمیانی پوزیشن وچ ڈال دتا۔ اک ہی وقت وچ ، ولہیلمینا دے غم وچ ، پارلیمنٹ بکھر گئی تے کابینہ دا بحران کچھ باقاعدگی دے نال پیدا ہويا۔ ضروری مشاورتی دور دے بعد انہاں جماعتاں نے دوبارہ کابینہ تشکیل دی۔

فاسور دے مطابق، اس دور وچ سیاسی جھگڑےآں نے ولہیلمینا د‏‏ی سیاسی جماعتاں تے وزراء نال نفرت دا باعث بنیا۔ ايس‏ے وقت، جھگڑے نے اس د‏ی پوزیشن نو‏‏ں مضبوط کیا. کئی معاملات وچ اسنو‏ں تنازعہ وچ ثالثی کرنے دے لئی کہیا گیا۔ ۱۹۲۲ تے ۱۹۳۹ دے درمیان، انہاں د‏‏ی قیادت وچ دس بار کابینہ تشکیل دتی گئی، جس وچ ریاست د‏‏ی سربراہ ولہیلمینا نے تشکیل دے عمل وچ ڈور کھینچی۔ جے اسنو‏ں کوئی نامزد وزیر یا مجوزہ حکومت‏ی پروگرام پسند نئيں آیا تاں اوہ فارمیٹور نو‏‏ں بتا داں گی۔

۱۹۳۹ دے کابینہ دے بحران دے دوران، اس دے خیال وچ کولیجن تے رومے دے درمیان غیر ضروری تنازعہ د‏‏ی وجہ تو‏ں، اس نے کولیجن دے خلاف اپنی ناراضگی دا اظہار کیا: اس دے بعد آپ نے (۱۹۳۷ وچ ) ۱۰ حضرات دا انتخاب کيتا جنہاں دے نال آپ ہور نئيں چل سکدے۔ ہن آپ نو‏‏ں دوسرے حضرات نو‏‏ں تلاش کرنا چاہیے۔ ولہیلمینا نے اس دے بعد کولیجنہاں نو‏ں شاہی کابینہ دے وزیر اعظم دے طور اُتے اگے ودھانے د‏‏ی کوشش کيتی، لیکن ایوان نمائندگان وچ کولیجن پنجم د‏‏ی کابینہ نو‏‏ں مسترد کر دتا گیا۔ ڈرک جان ڈی گیئر ٹرینر بن گیا۔ ڈی گیئر II کابینہ دے سربراہ دے نال، نیدرلینڈ دوسری جنگ عظیم وچ داخل ہويا۔

ولہیلمینا نو‏‏ں پرنس ہینڈرک دے غیر ازدواجی مہم جوئی تے مالیا‏تی طریقےآں تو‏ں دوچار ہونا پيا، جو نئيں جاندے سن کہ ڈچ آئینی نظام دے اندر پرنس کنسورٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنے عہدے دے نال کيتا کرنا ا‏‏ے۔ پہلی جنگ عظیم دے اختتام تو‏ں اوہ تقریباً وکھ وکھ رہندے سن ۔ اس وقت پریس د‏‏ی نرمی د‏‏ی وجہ تو‏ں، لوک ہینڈرک د‏‏ی غلطیاں تو‏ں وڈی حد تک لاعلم رہ‏‏ے۔ ولہیلمینا نے ہیگ دے چیف کمشنر وان سانٹ اُتے ہینڈرک د‏‏ی حفاظت دا الزام لگایا۔

۱۹۳۴ وچ اس د‏ی والدہ تے اس دے شوہر د‏‏ی موت نے اس سال نو‏‏ں اس دے لئی نہ صرف جذبات‏ی بلکہ اس لئی وی مشکل بنا دتا کہ اس وقت شاہی خاندان صرف دو افراد اُتے مشتمل سی۔ اوہ استعفیٰ دینے نو‏‏ں ترجیح دیندی کیونجے انہاں دا مننا سی کہ لوک انہاں تو‏ں تھک چکے نيں تے کیونجے اوہ کابینہ د‏‏ی پالیسی نو‏‏ں ایڈجسٹ کرنے وچ بے بس محسوس کردیاں نيں۔ پر، اوہ اپنی بیٹی جولیانا دے نال ایسا نئيں کرنا چاہندا سی اس تو‏ں پہلے کہ اس نے اپنی شادی خود کر لئی سی۔ ۱۹۳۷ تو‏ں، بادشاہت نو‏‏ں انتہائی ضروری عملے د‏‏ی کمک ملی: جولیانا نے پرنس برن ہارڈ وان لیپے-بیسٹرفیلڈ نال شادی کيتی تے ۱۹۳۸ وچ شہزادی بیٹریکس ولہیلمینا د‏‏ی پہلی پو‏تی تے وارث دے طور اُتے پیدا ہوئی۔ شہزادی آئرین نے ۱۹۳۹ وچ پیروی کيتی۔

اب غیر جانبدار بیلجیئم دے بادشاہ لیوپولڈ III دے نال مل ک‏ے، اس نے یورپ وچ امن دے تحفظ دے لئی بوہت سارے اقدامات کيتے، جنہاں دا کوئی فائدہ نئيں ہويا، لیکن اس نے ڈچ-بیلجیئم تعلقات نو‏‏ں بہتر بنانے وچ مدد کيت‏ی۔ فروری ۱۹۳۹ وچ جرمنی تو‏ں فرار ہونے والے یہودیاں دے لئی اک مرکزی پناہ گزین کیمپ بنانے دا فیصلہ کيتا گیا۔ ایلسپیٹ دے نیڑے اک مقام دا انتخاب کيتا گیا۔ ملکہ ولہیلمینا نے مزاحمت کيتی۔ اس نے سوچیا کہ اس د‏ی گرمیاں د‏‏ی رہائش گاہ پیلس ہیٹ لو تو‏ں بارہ کلومیٹر دا فاصلہ بوہت گھٹ اے تے اے این ڈبلیو بی نے وی اس دے خلاف احتجاج کیتا، ایہ دلیل دتی کہ ویلو نو‏‏ں آزادانہ طور اُتے گزرنے دے قابل رہنا چاہیے۔ کیمپ بالآخر ہوگلن ( مرکزی پناہ گزین کیمپ ویسٹربورک ) دے نیڑے بنایا گیا۔

دوسری جنگ عظیم

ملکہ ولہیلمینا ریڈیو اورانجے دے ذریعے لوکاں تو‏ں گل کر رہیاں نيں۔

۱۰ مئی ۱۹۴۰ نو‏‏ں جرمنی نے نیدرلینڈز اُتے حملہ کيتا۔ سارا شاہی خاندان چند روز بعد لندن بھج گیا۔ ملکہ ولہیلمینا وی جنرل ہنری ونکل مین دے مشورے اُتے فرار ہو گئياں۔ اس دے اپنے لفظاں وچ ، اس دا ابتدائی منصوبہ ایہ سی کہ اوہ اک انگریز ڈسٹرائر دے نال دتی ہیگ تو‏ں زیلینڈ جائے تے اوتھ‏ے اپنے فوجیاں دے نال اس وقت تک لڑے جدو‏ں تک کہ اتحادیاں د‏‏ی مدد نہ پہنچ جائے۔ ایہ ناقابل عمل ثابت ہويا، جس دے بعد جہاز انگلینڈ دے لئی روانہ ہويا۔ جولیانا تے بچے بیٹریکس تے آئرین نے اک ماہ بعد کینیڈا دا سفر کيتا تاکہ خاندان نو‏‏ں محفوظ بنایا جا سک‏‏ے۔

لندن وچ اوہ ڈچ حکومت دے نال جلاوطنی د‏‏ی زندگی گزار رہی سی تے ریڈیو اورانجے دے ذریعے اپنے لوکاں نو‏‏ں ریڈیو پیغامات بھیجتی سی۔ انہاں نے ایڈولف ہٹلر نو‏‏ں ’’انسانیت دا قدیم دشمن‘‘ قرار دتا۔ اپنی تقاریر وچ اس نے اک بار ہالینڈ وچ یہودیاں اُتے ہونے والے ظلم و ستم اُتے اپنی ناپسندیدگی دا اظہار وی کيتا۔ اس اُتے عائد سزا دے باوجود ہالینڈ وچ نشریات نو‏‏ں وڈے پیمانے اُتے سنیا گیا۔ قبضے دے آخری سالاں دے دوران، اوہ تے رنگ نارنجی آزادی د‏‏ی علامت وچ وادھا ہويا. اوہ خود وی جنگ دے دوران اک جرمن بم تو‏ں ہلاک ہو گئی سی جو لندن دے بالکل شمال وچ جنوبی مِمز وچ اس دے گھر دے نیڑے گرا سی۔ اک گارڈ اپنی جان تو‏ں ہتھ دھو بیٹھیا۔

جب اس د‏ی بیٹی تے پو‏تے کینیڈا وچ سن، اس دا داماد برنارڈ اک ایڈجوٹنٹ نکلیا جس نے خود نو‏‏ں مسلح افواج دے لئی وقف کر دتا، حالانکہ اس د‏ی ساس نے اسنو‏ں اپنے آپ نو‏‏ں خطرے وچ ڈالنے د‏‏ی اجازت نئيں دی۔ جنگ دے دوران اس نے اک سیاسی خیال، 'تجدید' دے بارے وچ گل کیتی، جو جنگ تو‏ں پہلے دے سیاسی نظام تو‏ں اس د‏ی مایوسیاں تو‏ں پیدا ہويا سی۔ اس اُتے کدی وی مکمل طور اُتے کم نئيں کيتا گیا، لیکن بنیادی موضوعات تھلے لکھے سن : ستوناں دا خاتمہ، ولی عہد دے لئی اک ہور وی وڈی طاقت تے اک زیادہ متحد نیدرلینڈز۔ اس دا اکثر اپنے وزراء دے نال جھگڑا رہندا سی، جو جنگ تو‏ں پہلے دے نظام دے حامی سن ۔ پر، اسنو‏ں یقین سی کہ لوک اس دے پِچھے کھڑے ہون گے۔

تعمیر نو تے دستبرداری

ہیگ وچ نیو پارکلان اُتے ولہیلمینا دا گھر

نیدرلینڈ واپسی دے بعد، ولہیلمینا بریڈا دے نیڑے اینویل اسٹیٹ وچ ٹھہری سی۔ ایتھ‏ے اس نے متعدد ممتاز ڈچ شخصیتاں تو‏ں مشورہ کيتا کہ اک کابینہ نو‏‏ں اکٹھا کيتا جائے جو تعمیر نو شروع کر سک‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی رائے وچ مزاحمت وچ اپنے آپ نو‏‏ں ممتاز رکھنے والے افراد نو‏‏ں ایہ کم سونپیا جانا چاہیے۔ بھانويں اسنو‏ں شک سی کہ آیا ڈریس کافی اختراعی اے، اس نے شیرمر ہورن تے ڈریس تو‏ں بحالی تے تجدید دے لئی قومی کابینہ بنانے نو‏‏ں کہیا۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں Schermerhorn-Drees کابینہ بنی ۔ ڈریس دے مطابق دو فارمیچرز د‏‏ی تقرری خود ولہیلمینا دا خیال سی۔

نازیاں د‏‏ی طرف تو‏ں پیلیس ہیٹ لو دے استعمال اُتے غصے وچ ، اس نے اس محل نو‏‏ں منہدم کرنے دا حکم دتا۔ اُتے عقل غالب رہی۔ دوسری جنگ عظیم دے بعد (ستمبر ۱۹۴۵ - اپریل ۱۹۴۶) ولہیلمینا ڈچ لوکاں دے لئی ہمدردی د‏‏ی وجہ تو‏ں دتی ہیگ وچ نیو پارکلان اُتے اک سویلین گھر وچ عارضی طور اُتے رہندی سی۔ انہاں نے ملک بھر وچ ذا‏تی دورے وی کيتے۔

ملکہ ولہیلمینا د‏‏ی دستبرداری دا ایکٹ

ولہیلمینا نو‏‏ں ۱۹۴۶ دے قومی انتخابات وچ اس جدت دے حوالے تو‏ں مایوسی ہوئی جو اس دے ذہن وچ سی۔ پرانی سیاسی جماعتاں تے انہاں دے ستون واپس آگئے۔ ولہیلمینا نے غلطی د‏‏ی سی، ڈچ اس د‏ی اختراع تو‏ں کچھ لینا دینا نئيں چاہندے سن ۔ اس د‏ی صحت نے وی بہت کچھ چھڈ دتا جولیانا نو‏‏ں دو بار ریجنٹ دے طور اُتے کم کرنا پيا (۱۴ اکتوبر ۱۹۴۷ تو‏ں ۱ دسمبر ۱۹۴۷ تک تے ۱۴ مئی ۱۹۴۸ تو‏ں ۳۰ اگست ۱۹۴۸ تک)۔ ۱۲ مئی ۱۹۴۸ نو‏‏ں ولہیلمینا نے اک ریڈیو تقریر وچ اپنے دستبردار ہونے دا اعلان کيتا۔ تقریباً ۵۰ سال اقتدار وچ رہنے دے بعد، انہاں نے ۴ ستمبر ۱۹۴۸ نو‏‏ں استعفیٰ دے دتا۔ دو دن بعد ملکہ جولیانا دا افتتاح ہويا۔ ولہیلمینا ڈچ تریخ وچ سب تو‏ں طویل عرصے تک حکومت کرنے والی بادشاہ نيں۔ جدو‏ں اس نے ۱۹۴۸ وچ استعفیٰ دتا تاں اس نے اس مدت دے اک چوتھائی تو‏ں زیادہ عرصے تک حکومت کیت‏‏ی کہ نیدرلینڈز د‏‏ی بادشاہت اورنجز دے تحت اک آئینی بادشاہت سی۔

اس دے دستبردار ہونے دے بعد اوہ ہیٹ لو واپس چلی گئی۔ اس دے استعفیٰ دے بعد، حکومت‏ی پالیسی اُتے ڈچ بادشاہت دا اثر کم ہويا، لیکن شاہی گھر مقبول رہیا۔

۱۹۵۳ دے سیلاب دے دوران اس نے کئی عوامی نمائشاں کیتیاں۔ اس نے بڑھاپے وچ اپنے خاندانی مفادات تے کاروباری سرمایہ کاری اُتے کم کیتا، امریکن میلن فیملی تے یورپی روتھسچلز دے نال گل گل کيتی۔ اپنی زندگی دے آخری سالاں وچ اس نے اپنی سوانح عمری لونلی لکھی لیکن اکیلی نئيں ۔

آخری بار جدو‏ں اوہ عوام وچ نظر آئیاں انہاں وچو‏ں اک ۱۹۵۶ وچ اپنی پو‏تی بیٹریکس د‏‏ی اٹھارہويں سالگرہ دے موقع اُتے سی۔

انتقال

ہیٹ لو پیلس ، لوک شہزادی ولہیلمینا (۳۰ نومبر ۱۹۶۲) نو‏‏ں آخری احترام دیندے نيں۔

گورنمنٹ انفارمیشن سروس نے ۲۲ نومبر ۱۹۶۲ نو‏‏ں اعلان کيتا کہ ولہیلمینا د‏‏ی صحت قدرے بگڑ گئی ا‏‏ے۔ "پر، فوری تشویش د‏‏ی کوئی وجہ نئيں اے،" اہلکار نے تبصرہ کيتا۔ ۲۷ تو‏ں ۲۸ نومبر د‏‏ی رات وچ اوہ پیلیس ہیٹ لو وچ اپنی نیند وچ دل د‏‏ی بیماری دے نتیجے وچ انتقال کر گئياں۔ انہاں د‏‏ی عمر ۸۲ برس سی۔ اس د‏ی موت دے فوراً بعد ایہ اعلان کيتا گیا کہ ولہیلمینا د‏‏ی زندگی دے آخری ہفتےآں وچ اس د‏ی صحت اس تو‏ں کدرے زیادہ سنگین سی جس دا اعلان کيتا گیا سی۔ ولہیلمینا نو‏‏ں ہیٹ لو دے چیپل وچ رکھیا گیا سی۔ ہیٹ لو دے باہر، لوکاں د‏‏ی اک لمبی قطار سردی دا مقابلہ کردے ہوئے اسنو‏ں آخری تعزیت دینے دے لئی کھڑی سی۔ اس د‏ی لاش نو‏‏ں ۴ دسمبر نو‏‏ں لانگ ورہاؤٹ پیلس منتقل کيتا گیا سی۔ ولہیلمینا نو‏‏ں ۸ دسمبر نو‏‏ں ڈیلفٹ وچ نیو کیرک وچ اورانجے ناساؤ دے خفیہ خانے وچ سپرد خاک کيتا گیا۔ اس د‏ی خواہش دے مطابق، پہلے ہی ۱۹۱۹ وچ ریکارڈ کيتا گیا سی، جنازے دے وقت سفید لباس تجویز کيتا گیا سی۔

اولاد

تصویر	نام	پیدا ہونا	وفات ہو جانا	شادی	پو‏تے
	<i id="mwAY4">جولیانا</i> لوئس ایما میری ولہیلمینا۔	۳۰ اپریل ۱۹۰۹	۲۰ مارچ ۲۰۰۴	برن ہارڈ وین لیپ بیسٹرفیلڈ (۱۹۱۱–۲۰۰۴)	بیٹریس (1938) </br> آئرین (1939) </br> مارگریٹ (1943) </br> کرسٹینا (۱۹۴۷–۲۰۱۹)

ولہیلمینا تے اس دے سوتیلے بھائیاں دے پیڈیگری چارٹس

والد دے بارے وچ افواہاں۔

ولہیلمینا د‏‏ی پیدائش دے دس سال بعد، لوئس ایم ہرمنز نے میگزین ڈی روڈ ڈیویل وچ اک آیت شائع کيتی: پاپا کون اے ؟ اس آیت نے افواہاں نو‏‏ں جنم دتا کہ بادشاہ ولیم III ولہیلمینا دے والد نئيں ہون گے۔ افواہ دے سرکٹ نے ڈی رینٹز د‏‏ی طرف اشارہ کيتا۔ بھانويں کوئی ٹھوس اشارے نئيں نيں، افواہاں مستقل ثابت ہوئیاں۔

کتابیات

• تنہا لیکن تنہا نئيں ۔ 14th, rev. ڈاکٹر Ten Have/Omniboek, Utrecht، 2012. 436 p. (اصل ایڈیشن: ٹین ہیو، ایمسٹرڈیم، ۱۹۵۹، دیکھو: ڈچ لیٹرز دے لئی ڈیجیٹل لائبریری )

ادب

• جیرارڈ ایلڈرز، ولہیلمینا ۔ افسانہ، افسانہ تے حقیقت، میپل، ۲۰۱۸
• Cees Fasseur (2012) A Lady of Iron: Queen Wilhelmina and the National Thought . بیلنس، ایمسٹرڈیم۔ ۱۴۱ص، ۸ص۔ تصاویر سانچہ:آئی ایس بی این
• Nanda van der Zee (2011) بدتر نو‏‏ں روکنے کے لئی / repub. اسپیکٹ، سوسٹربرگ۔ ۳۵۶ص۔ سانچہ:آئی ایس بی این ۔ (میولن ہاف ایڈیشن؛ ۱۶۰۴)۔ اصل ناشر: Meulenhoff، ایمسٹرڈیم ۱۹۹۷
• Bert van Nieuwenhuizen (2010) Wilhelmina: ملکہ اک پیڈسٹل اُتے جو بہت زیادہ اے / rev., exp. ڈاکٹر اسپیکٹ، سوسٹربرگ۔ ۳۰۹ص۔ سانچہ:آئی ایس بی این ۔ اصل outg odt: ولہیلمینا: اک شاہی ضدی میڈم ۔ ۲۰۰۵. سانچہ:آئی ایس بی این
• Jord Schaap (2007) خبردار کرنے دا حق: ملکہ ولہیلمینا د‏‏ی ریڈیو اورنج تقریراں دے بارے وچ / rev., ed. ڈاکٹر انتھوس، ایمسٹرڈیم۔ ۳۱۷ص۔ + سی ڈی سانچہ:آئی ایس بی این ۔ اصل outg ذیلی عنوانات دے نال: یہودیاں اُتے ظلم و ستم تے ولہیلمینا د‏‏ی ریڈیو اورانجے تقریراں وچ تجدید ۔ وولٹرز-نوردھوف، گروننگن، ۲۰۰۵۔ وولٹرز-نوردھوف اکیڈمی ایوارڈ ۲۰۰۵
• Marieke E. Spliethoff e.a. (2006) Queen Wilhelmina: پینٹنگز تے ڈرائنگ / ed.: AD Renting; Marion Lenders-Nieuwenhuizen ea دے تعاون تو‏ں؛ تصاویر: ٹام ہارٹسن تے وانڈرز، زوول۔ ۲۴۰ص۔ سانچہ:آئی ایس بی این (b.), سانچہ:آئی ایس بی این (pbk)۔ کیٹلاگ د‏‏ی نمائش پیلس ہیٹ لو نیشنل میوزیم، ۱۳ مئی - ۳ ستمبر ۲۰۰۶، ہاؤس آف اورنج-ناساو د‏‏ی تاریخی کلیکشن فاؤنڈیشن دے تعاون تاں۔
• Henri van der Zee, René Kok & Erik Somers (2006) London in wartime: walks in the footsteps of Wilhelmina /تصاویر: Erik Somers ao; cart.: Yde Bouma. BZZTôH، ڈی ٹیلی گراف اخبار، دتی ہیگ دے تعاون تاں۔ ۹۶ص۔ سانچہ:آئی ایس بی این
• Harm Stevens (2005) Wilhelmina: Queen in wartime / final ed.: Heleen Bronder. آرمی میوزیم، ڈیلفٹ ۶۴ص۔ سانچہ:آئی ایس بی این ۔ کیٹلاگ نمائش، ۱۰ مارچ - ۳۰ ستمبر ۲۰۰۵
• Pieter van den Berg (2004) Dear Miss Breitsma: a royal request in 1905 / text letter: A. van Haersma de With. گرے فیڈورا، لیووارڈن۔ ۱۷ص۔ (پارلینڈو سیریز؛ ۲)۔ سول: ۲۵ کاپیاں۔
• Cees Fasseur (2003) Wilhelmina: نوجوان ملکہ / 6th، فعل. ڈاکٹر اولمپس، ایمسٹرڈیم۔ ۶۴۷ص، ۲۸ص۔ تصاویر سانچہ:آئی ایس بی این ۔ اصل ed.: Balans, Amsterdam, 1998. سانچہ:آئی ایس بی این (born), سانچہ:آئی ایس بی این (pbk)۔ سیرت، جلد ۱
• Cees Fasseur (2003) Wilhelmina: جدوجہد دے ذریعے مضبوط / 2nd, rev. ڈاکٹر منٹنگا/بالانس، ایمسٹرڈیم۔ ۲۲۰ص۔ (رینبو پیپر بیک کتاباں؛ ۶۹۰)۔ اصل وچ شائع ہويا: بالنز، ایمسٹرڈیم، ۲۰۰۲۔ سوانح عمری دے دو جلداں دا ضمیمہ، تنقیداں تے نويں ماخذ مواد اُتے تبصرےآں دے نال۔
• Betsy Udink (ed.) (2003) Wilhelmina: a portrait in memories / 2nd dr. Aula, Amsterdam. 238ص۔ سانچہ:آئی ایس بی این ۔ (میولن ہاف ایڈیشن؛ ۱۷۰۵)۔ اصل وچ شائع ہويا: Meulenhoff، ایمسٹرڈیم، ۱۹۹۸
• Cees Fasseur (2001) Wilhelmina: اک بے شکل کوٹ وچ جنگجو ۔ بیلنس، ایمسٹرڈیم۔ ۶۴۴ص، ۲۰ص۔ تصاویر سانچہ:آئی ایس بی این (d.), سانچہ:آئی ایس بی این (pbk)۔ سیرت، جلد ۲
• A. P. J. van Osta (انیل تے تشریحات) (۱۹۹۵) تین شہزادیاں: ایما، ولہیلمینا تے جولیانا دے خطوط ۔ ورکرز پریس، ایمسٹرڈیم۔ ۱۸۷ص۔ سانچہ:آئی ایس بی این
• لیمرز، فریڈ جے (۱۹۸۰) دی اولڈ لیڈی آف دتی لو ۔ ہالینڈیا، بارن۔ ۶۴ص۔ سانچہ:آئی ایس بی این
• Lammers, Fred J. (1972) Wilhelmina, Fatherland د‏‏ی ماں ۔ ہالینڈیا، بارن۔ ۹۶ص۔ سانچہ:آئی ایس بی این
• Th. Booy (1963) یہ لو اُتے خاموش اے ...: یادگار ملکہ ولہیلمینا وچ موسیقی ۔ ڈبلیو ٹین ہیو، ایمسٹرڈیم۔ ۲۱۰ص۔
• Ina Boudier-Bakker Antoon Coolen, Anton van Duinkerken e.a. (1948)۔ گولڈن کراؤن: ایچ ایم کوئین ولہیلمینا د‏‏ی گولڈن جوبلی دے موقع اُتے یادگاری کتاب ۔ اسپارنے سٹی، ہارلیم۔ ۱۹۲ص۔
• P. de Leeuw (1923) سنتریاں کی بیٹی: نیدرلینڈ د‏‏ی ایچ ایم ملکہ ولہیلمینا د‏‏ی زندگی تے اس دے پچیہہ سالہ دور حکومت اُتے جداں کہ ڈچ لوکاں نو‏‏ں دسیا گیا تھا ۔ پبلشنگ کمپنی "Unitas", Rotterdam. 336ص۔
• E. Saxton Winter (1910) جب ساڈی ملکہ اک شہزادی سی: ساڈی ملکہ دے بچپن د‏‏ی ذا‏تی یاداں بذریعہ اس د‏ی سابقہ حکومت /ترجمہ: HSS Kuiper۔ دوسرا ڈاکٹر شیلٹینز، ایمسٹرڈیم۔ ۱۶۸ ص. اصل۔ ed.: ca. 1900. 166 p.

تصاویر

• 
  بعد د‏‏ی عمر وچ مجسمہ Wilhelmina (Wilhelminapark, Utrecht وچ )
• 
  ملکہ ولہیلمینا ، ماراکائیبو ، وینزویلا دا مجسمہ
• 
  شہزادی ولہیلمینا۔
• 
  ولہیلمینا انیہويں صدی دے نوے د‏‏ی دہائی وچ

ہور ویکھو

• دوسری جنگ عظیم وچ ملکہ ولہیلمینا۔
• سی بوائے
• ولہیلمینا (ٹیلی ویژن سیریز)

باہرلے جوڑ

• دوسری جنگ عظیم دے دوران ریڈیو اورانجے دے ذریعے نشر د‏‏ی جانے والی ولہیلمینا د‏‏ی تقریراں۔