عورتاں دا ووٹ حق

خواتین دا حق رائے دہی اک بین الاقوامی طور اُتے مسلم تصور ا‏‏ے۔ اس تصور د‏‏ی رو تو‏ں ہر عورت نو‏‏ں اک مرد دے مساوی کسی وی قومی یا مقامی انتخابات وچ رائے رہی وچ حصہ لینے تے اپنی صوابدید دے مطابق ووٹ ڈالنے دا حق ا‏‏ے۔ اس تصور د‏‏ی رو تو‏ں کسی وی ملک یا علاقے دے ارباب مجاز نو‏‏ں عورتاں نو‏‏ں اپنے اس حق دے استعمال کرنے دا حق حاصل نئيں ا‏‏ے۔ یورپ تے بر اعظم امریک‏‏ا دے علاقےآں وچ جے چیکہ ایہ حق جدید طور اُتے حاصل اے، مگر اس دے لئی انہاں نو‏ں کافی جد و جہد تو‏ں ہو ک‏ے گزرنا پيا سی ۔ عرب ملکاں وچ وی خواتین دے حقوق د‏‏ی جد و جہد د‏‏ی اپنی تریخ رہی ا‏‏ے۔ کویت وچ اک طویل عرصے دے دور دے بعد عورتاں نو‏‏ں حق رائے دہی دتا گیا سی ۔ سعودی عرب وچ مقامی انتخابات دے لئی ایہ حق 2015ء وچ دتا گیا سی ۔

بعد وچ پورپ وچ ہسپانیہ نے 1933ء وچ ، فرانس نے 1944ء وچ ، اطالیہ نے 1946ء وچ ، یونان نے 1952ء وچ ، سان مارینو نے 1959ء وچ ، موناکو نے 1962ء وچ ، انڈورا نے 1970ء وچ ، سویٹزرلینڈ نے 1971ء وچ وفاقی سطح پر تے مقامی کینٹن وو تے کینٹن نوشاتل وچ 1959ء وچ تے 1991ء وچ اپینسیل انیررودن وچ تے لیختینستائن وچ 1984ء وچ ۔ اس دے علاوہ، اگرچہ پرتگال نے 1931ء وچ خواتین نو‏‏ں حق رائے دہی دے دتا سی، مرداں د‏‏ی نسبت خواتین اُتے کئی پابندیاں سن; انتخابات وچ مکمل حق رائے دہی، 1976ء وچ دتا گیا۔

برطانیہ

6 فروری 1918ء نو‏‏ں برطانیہ وچ ریپریزنٹیشن آف دا پیپل قانون منظور ہويا جس دے تحت تیس برس تو‏ں زیادہ عمر شماریا‏‏تی نو‏‏ں ووٹ دا مشروط حق مل گیا۔ اس دے تقریبًا دس برس بعد 1928ء وچ ایہ حق غیر مشروط ہو گیا۔ اسدیاں وجہ تو‏ں خواتین نو‏‏ں وی ووٹ دینے دا ویسا ہی حق حاصل ہو گیا جداں کہ مرداں نو‏‏ں سی ۔ اس برطانوی خواتین د‏‏ی جدوجہد وچ تشدد دا عنصر دنیا دے لئی اک دھچکيا سی مگر ایہ سیاست وچ زبردست تبدیلی دا آغاز وی ثابت ہويا۔ اسی دے اگے کئی ہور ملکاں وچ خواتین اپنے حق رائے دہی دے بارے فکر مند ہوئیاں تے کمر بستہ ہو ک‏ے جد و جہد وچ جٹ گئياں۔ اسی دے بعد انہاں نو‏ں ایہ حق حاصل ہويا۔

ترقی پزیر ملکاں د‏‏ی صورت حال

بیشتر رقی پزیر ملکاں وچ خواتین نو‏‏ں حق رائے دہی قانونًا حاصل ا‏‏ے۔ اسنو‏ں اک دستوری حق تے قانونی سہولت دے طور اُتے تسلیم کیتا گیا۔ اُتے باوجود اس دے کئی گوشےآں تو‏ں عورتاں نو‏‏ں ووٹ دینے تو‏ں روکنے دیاں کوششاں کيتی جاندی رہی نيں۔ ایہ کوششاں قدامت پسند تے محدود دائرۂ فکر رکھنے والے عناصر د‏‏ی جانب تو‏ں کيتی جاندی رہی ا‏‏ے۔ اسی د‏‏ی اک مثال 2017ء وچ پاکستان دے صوبہ خیبر پختونخوا دے ضلع دیر بالا وچ ہونے والے ضمنی بلدیات‏ی انتخاب دیکھی گئی۔ اس وچ خواتین نو‏‏ں حقِ رائے دہی استعمال کرنے تو‏ں مبینہ طور اُتے روکے جانے د‏‏ی اطلاعات پرخواتین دے حقوق تو‏ں متعلق قومی ادارے 'نیشنل کمیشن آن دتی اسٹیٹس آف ویمن' نے پاکستان الیکشن کمیشن تو‏ں اس معاملے د‏‏ی تحقیقات دا مطالبہ کیتا سی ۔

ہور ویکھو

• حقوق نسواں

حوالے

مآخذ

• Baker, Jean H. Sisters: The Lives of America's Suffragists. Hill and Wang, New York, 2005. ISBN [[Special:BookSources/0-8090-9528-9۔
• "Woman suffrage" in Collier's New Encyclopedia، X (New York: P.F. Collier & Son Company, 1921)، pp. 403–405.
• Webster's Ninth New Collegiate Dictionary (New York: میریام ویبسٹر، 1983) ISBN [[Special:BookSources/0-87779-511-8
• Åsa Karlsson-Sjögren: "Männen, kvinnorna och rösträtten : medborgarskap och representation 1723–1866" (Men, women and the vote: citizenship and representation 1723–1866) (in Swedish)
• Women's Suffrage، "A World Chronology of the Recognition of Women's Rights to Vote and to Stand for Election"۔
• Dubois, Carol, Dumenil, Lynm (1299)۔ "Through Women's Eyes"، An American History with Documents، 456 (475)۔
• Goldstein, Leslie F. “Nineteenth Amendment.” Encyclopedia of the Supreme Court of the United States, edited by David S. Tanenhaus, vol. 3, Macmillan Reference USA, 2008, pp. 410–413. U.S. History in Context, [۱]۔سانچہ:Registration required Accessed 19 Dec. 2016
• Mary R. Beard (May 1947)۔ "Woman's Role in Society (in Women in Present-Day Society)"۔ Annals of the American Academy of Political and Social Science. 251: 1–9. doi:10.1177/000271624725100102.

ہور پڑھو

• Bock, Gisela. Das politische Denken des Suffragismus: Deutschland um 1900 im internationalen Vergleich, in: Gisela Bock: Geschlechtergeschichten der Neuzeit، Goettingen 2014, 168-203.
• Bush, Julia. Women against the vote: female anti-suffragism in Britain (Oxford UP, 2007)۔
• Hannam, جون، Mitzi Auchterlonie, and Katherine Holden. International encyclopedia of women's suffrage (Abc-Clio Inc, 2000)۔
• Hannam, جون۔ "International Dimensions of Women's Suffrage: ‘at the crossroads of several interlocking identities’" Women's History Review 14.3-4 (2005): 543-560.
• Lloyd, Trevor, Suffragettes International: The Worldwide Campaign for Women's Rights (New York: American Heritage Press, 1971)۔
• Markoff, John. "Margins, Centers, and Democracy: The Paradigmatic History of Women's Suffrage," Signs (2003) 29#1 pp. 85–116 in JSTOR
• Owens, Rosemary Cullen. Smashing times: A history of the Irish women's suffrage movement, 1889–1922 (Irish Books & Media, 1984)۔
• Raeburn, Antonia. Militant Suffragettes (London: New English Library، 1973) on Great Britain
• Ramirez, Francisco O.، Yasemin Soysal, and Suzanne Shanahan. "The Changing Logic of Political Citizenship: Cross-National Acquisition of Women's Suffrage Rights, 1890 to 1990"، American Sociological Review (1997) 62#5 pp 735–45. in JSTOR

باہرلے جوڑ

• Photo Essay on Women's Suffrage by the International Museum of Women
• Suffrage in Canada
• CIA Yearbook: Suffrage Archived 2018-12-25 at the وے بیک مشین
• Press release with respect to Qatar and Yemen
• UNCG Special Collections and University Archives selections of American Suffragette manuscripts
• Photographs of U.S. suffragettes, marches, and demonstrations Archived 2019-05-19 at the وے بیک مشین
• Ada James papers and correspondence (1915–1918)—a digital collection presented by the University of Wisconsin Digital Collections Center۔ Ada James (1876–1952) was a leading a social reformer, humanitarian, and pacifist from Richland Center، Wisconsin and daughter of state senator David G. James. The Ada James papers document the grass roots organizing and politics required to promote and guarantee the passage of women's suffrage in Wisconsin and beyond.
• Women´s suffrage in Germany—19 جنوری 1919—first suffrage (active and passive) for women in Germany
• Suffragists vs. Suffragettes—brief article outlining origins of term "suffragette"، usage of term and links to other sources.
• Women in Congress—Information about women who have served in the U.S. Congress including historical essays that cover suffrage.
• Culture Victoria—historical images and videos for the Centenary of Women's Suffrage
• Woman suffragist, Mary Ellen Ewing vs the Houston School Board—Collection at the University of Houston Digital Library.
• Gayle Olson-Raymer, "The Early Women's Movement"، 17-page teaching guide for high school students, Zinn Education Project/Rethinking Schools
• Women's Suffrage and Equal Rights in the Claremont Colleges Digital Library
• Select "Suffrage" subject, at the Persuasive Cartography, The PJ Mode Collection، Cornell University Library
• Timeline and Map of Woman Suffrage Legislation State by State 1838–1919
• Women of Protest: Photographs from the Records of the National Woman's Party
• Detailed Chronology of National Woman's Party
• Database of National Woman's Party Actions Outside Washington D.C. 1914–1924
• National Woman's Party Offices and Actions (Washington D.C. map)
• National Woman's Party: a year-by-year history 1913–1922
• National Woman's Party 1912–1922: Timeline Story Map