مسیح الزماں خان
دار العلوم ندوۃ العلماء دے دوسرے چانسلر
عہدہ سمبھالیا
20 جولائ‏ی 1903 سے 21 اپریل 1905 تک
سابقہمحمد علی مونگیری
کامیابخلیل الرحمن سہارنپوری
ذاتی
پیدائش1840
وفات۱۷ دسمبر ۱,۹۱۰(1910-12-17) (عمر Error: Need valid year, month, day سال)
شاہجہان پور، برطانوی ہند
مذہباسلام
فقہی مسلکحنفی
مرتبہ
استاذاحمد علی شاہ آبادی

مسیح الزماں خان (1840ء - 1910ء) اک بھارتی عالم دین سن، جنھاں نے دار العلوم ندوۃ العلماء دے دوسرے چانسلر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دتیاں۔ اوہ میر لائق علی خان تے محبوب علی خان دے استاد سن ۔

سوانح

سودھو

مسیح الزماں خان 1840 (1256 ہجری) وچ شاہجہان پور وچ پیدا ہوئے۔[۱] انھاں نے اپنی مڈھلی سِکھیا احمد علی شاہ آبادی تو‏ں حاصل کيتی تے فیر اپنے ہی بھائی محمد زماں خان ہی دے نال تعلیم حاصل کرنے دے لئی حیدرآباد چلے گئے۔[۱]

تعلیم د‏‏ی تکمیݪ دے بعد مسیح الزماں خان؛ میر تراب علی خان، سالار جنگ اول دے دونے بیٹےآں میر لائق علی خان تے میر سعادت علی خان دے استاذ بن گئے۔ محرم 1293 ہجری وچ اوہ چھیويں نظام حیدرآباد محبوب علی خان دے استاذ مقرر ہوئے۔[۲] تن سال بعد اوہ نظام دے تمام تعلیمی امور دے ناظم مقرر ہوئے۔[۲] سن 1300 ہجری وچ میر تراب علی خان د‏‏ی وفات دے بعد اک نويں کونسل تشکیل دتی گئی تے خورشید جاہ تے نریندر پرشاد اس دے ارکان مقرر ہوئے۔ اوہ مسیح الزماں خان تو‏ں ناراض ہو گئے تے انہاں دا عہدہ کم کر دتا تے 4 محرم 1301 ہجری نو‏‏ں پنشن وارنٹ ارسال کر دتا۔[۳] چار ماہ بعد اوہ شاہجہان پور واپس آگئے۔[۳]

مسیح الزماں خان 1895 وچ لکھنؤ وچ ندوۃ العلماء دے دوسرے اجلاس عام وچ شریک ہوئے تے انھاں رکنِ انتظامیہ مقرر کيتا گیا۔[۴] 19 جولائ‏ی 1903 نو‏‏ں محمد علی مونگیری دے استعفٰی دے بعد تن سال دے لئی انھاں ندوۃ العلماء دا قائم مقام ناظم مقرر کيتا گیا۔[۵][۶] ندوۃ العلماء دا جریدہ الندوہ انھاں دے عہد وچ شاہجہان پور تو‏ں شروع کيتا گیا سی۔[۷] انھاں نے 21 اپریل 1905 نو‏‏ں ندوۃ العلماء تو‏ں استعفٰی دے دتا۔[۸] انہاں دا انتقال 17 دسمبر 1910 نو‏‏ں ہويا۔[۹]

حوالے

سودھو
  1. ۱.۰ ۱.۱ تریخ ندوۃ العلماء 2 (in ur), 19. 
  2. ۲.۰ ۲.۱ تریخ ندوۃ العلماء 2 (in ur), 20. 
  3. ۳.۰ ۳.۱ تریخ ندوۃ العلماء 2 (in ur), 21-22. 
  4. تریخ ندوۃ العلماء 2 (in ur), 27. 
  5. تریخ ندوۃ العلماء 2 (in ur), 31. 
  6. (مئی 2016) سیرت حضرت مولا‏نا محمد علی مونگیری: بانی ندوۃ العلماء, 4 (in ur), لکھنؤ: مجلس صحافت و نشریات، ندوۃ العلماء, 238. 
  7. تریخ ندوۃ العلماء 2 (in ur), 35. 
  8. تریخ ندوۃ العلماء 2 (in ur), 39. 
  9. تریخ ندوۃ العلماء 2 (in ur), 25. 

کتابیات

سودھو
  • (2015) "مولا‏نا مسیح الزماں خان دا دورِ نظامت", تریخ ندوۃ العلماء 2 (in ur). لکھنؤ: مجلس صحافت و نشریات، ندوۃ العلماء, 19-39.