محمد ابراہیم میر سیالکوٹی
محمد ابراہیم میر سیالکوٹی | |
---|---|
جم | سنہ 1874 |
تاریخ وفات | 12 جنوری 1956 (81–82 سال)
|
شہریت | برطانوی ہندستان |
عملی زندگی | |
پیشہ | عالم ، پاکستان تحریک |
باب اسلام | |
ترمیم |
علامہ محمد ابراہیم میر سیالکوٹی (ولادت: 1874ء - وفات: 12جنوری 1956ء) اہل حدیث عالم دین، کارکن تحریک پاکستان سن ۔[۱][۲][۳][۴] میر سیالکوٹی آل انڈیا مسلم لیگ دے رکن سن ۔[۵] آپ نوں ابراہیم میر سیالکوٹی دے ناں توں وی جانیا جاندا اے۔
ولادت
سودھومولانا ابراہیم میر 1874ء نوں سیالکوٹ وچ پیدا ہوئے۔ والد دا ناں سیٹھ غلام قادر سی۔[۱][۲][۴]
تعلیم
سودھومولانا سیالکوٹی دا گھرانہ دینی سی۔ چنانچہ مولانا نے 1895ء نوں میٹرک دا امتحان ہائی سکول غلہ منڈی سیالکوٹ توں پاس کيتا تاں سیالکوٹ دے مشہور کالج مرے کالج وچ داخلہ لے لیا۔ اس کالج وچ مصور پاکستان شاعرِ مشرق علامہ محمد اقبال انہاں دے اسيں جماعت سن ۔ مگر والدین دی خواہش سی کہ ساڈا بیٹا دینی تعلیم حاصل کرے تے خود مولانا دا وی دینی تعلیم دی طرف رجحان سی، اس لئی کالج نوں خیرباد کہیا تے دینی تعلیم دے حصول دے لئی کمربستہ ہوئے گئے۔[۴]
ابتدائی تعلیم مولاناغلام حسن سیالکوٹی توں حاصل کيتی۔ مولانا غلام حسن، شیخ الکل سید نذیر حسین محدث دہلوی دے فیض یافتہ سن ۔ ہور مولانا حسن سیالکوٹی دے شیخ پنجاب حضرت حافظ عبدالمنان وزیر آبادی توں انتہائی گہرے تعلقات سن ۔ اس طرح مولانا غلام حسن دے توسط توں مولانا ابراہیم دے والد سیٹھ غلام قادر توں وی حضرت حافظ صاحب دے دوستانہ تعلقات ہوئے گئے۔ ایتھے تک دے اک مرتبہ حضرت حافظ صاحب نے سیٹھ صاحب توں کہیا کہ آپ اپنے لڑکے ابراہیم نوں میرے پاس وزیر آباد بھیج دتیاں حافظ صاحب کہ کہنے اُتے سیٹھ غلام قادر نے اپنے لڑکے دا ہتھ حافظ صاحب دے ہتھ وچ دے دتا تے ابراہیم میر سیالکوٹی حصول تعلیم دے لئی دار الحدیث وزیر آباد وچ آ گئے۔ مولانا نہایت ذہین و فطین قوی الحافظہ سن ۔ اس لئی کم وقت وچ جملہ علوم اسلامیہ دی تعلیم حضرت حافظ صاحب توں حاصل کيتی۔ ایتھے توں فراغت دے بعد حالے تشنگی باقی سی تے ہور تعلیم حاصل کرنے دا شوق سی اس لئی وزیر آباد چھڈ کے علوم و فنون دے مرکز دہلی دا رخ کيتا تے شیخ الکل سید نذیر حسین محدث دہلوی دے حضور زانوئے تلمذ طے کيتا۔ مولانا میر سیالکوٹی سید صاحب دے آخری دور دے شاگرد نيں۔ جب مولانا سیالکوٹی دہلی توں فراغت دے بعد وزیر آباد آئے تاں والدہ نے کہیا کہ بیٹا میری خواہش اے کہ اس دفعہ تاں نماز تراویح وچ قرآن سنائے۔ مولانا حافظ قرآن نہ سن، کہیا اماں جان کوئی گل نئيں، آپ دعا کرن تے وچ قرآن یاد کردا ہون۔ چنانچہ اوّل رمضان توں قرآن یاد کرنا شروع کيتا۔ روزانہ اک پارہ یاد کردے تے رات نوں نمازِ تراویح وچ سناتے۔ والدہ صاحبہ نے تمام رمضان دعا دا سلسلہ جاری رکھیا غرض ادھر رمضان دے تِیہہ دن پورے ہوئے تے مولانا سیالکوٹی نے قرآن دے تِیہہ سپارے مکمل سنیا دیے۔[۴]
عملی زندگی
سودھومولانا نے سیالکوٹ وچ اک دینی درسگاہ دار الحدیث دے ناں توں شروع کیتی۔ دسمبر 1906ء نوں آل انڈیا اہل حدیث کانفرنس دا قیام عمل وچ آیا۔ مولانا سیالکوٹی اس اجلاس وچ شامل سن ۔ کانفرنس نوں متعارف کروانے دے لئی تن رکنی کمیٹی تشکیل دتی گئی۔ مولانا سیالکوٹی اس کمیٹی دے رکن سن ۔ دوسرے دو ارکان مولانا عبد العزیز رحیم آبادی تے مولانا ثناء اللہ امرتسری سن ۔ مولانا مرحوم نے درس و تدریس، تصنیف و تالیف، دعوت و مناظرہ، وعظ و تذکیر غرض ہر محاذ اُتے کم کيتا تے شہرت دی بلندیاں نوں پہنچے۔ ملکی سیاست وچ ودھ چڑھ کر حصہ لیا۔ چنانچہ مولانا دی تمام ہمدردیاں مسلم لیگ توں وابستہ سن۔ 1930ء وچ مسلم لیگ دا اجلاس جو آلہ آباد وچ ہويا، مولانا اس وچ شریک سن ۔ 1940ء وچ اجلاس جس وچ قرارداد پاکستان پاس ہوئی اس وچ وی مولانا موجود سن ۔ غرض تحریک پاکستان دی حمایت تے مسلم لیگ دی رفاقت وچ مولانا سیالکوٹی دی خدمات دا دائرہ بہت وسیع اے۔ تے مولانا سیالکوٹی دا شمار بانی پاکستان محمد علی جناح دے رفقا وچ ہُندا اے۔ 1945ء وچ جمیعت علمائے اسلام دے ناں توں اک جماعت قائم ہوئی۔ مولانا شبیر احمد عثمانی اس دے صدر سن تے مولانا سیالکوٹی نائب صدر سن ۔ اس دا پہلا اجلاس کلکتہ وچ ہويا۔ مولانا عثمانی علالت دی وجہ توں شریک نہ ہوئے سکے، چنانچہ اجلاس دی صدارت مولانا سیالکوٹی نے کیتی۔[۴]
الھادی
سودھو”الھادی“ دے ناں توں مولانا نے پندرہ روزہ علمی مجلّہ جاری کيتا جو اک عرصہ تک علمی، دینی تے تحقیقی خدمات دیندا رہیا۔ مولانا اسحاق بھٹی لکھدے نيں کہ مولانا سیالکوٹی اک کثیر المطالعہ عالم دین سن ۔ تفسیر، حدیث، فقہ، اصول حدیث، تریخ و تذکرہ، فلسفہ، منطق تے تقابلِ ادیان وغیرہ علوم توں متعلق انہاں دی معلومات دی دائرہ بہت وسیع اے۔[۴]
وفات
سودھومولانا سیالکوٹی نے 12 جنوری 1956ء وچ وفات پائی۔ نمازِ جنازہ حافظ عبداللہ محدث روپئی نے پڑھائی تے سیالکوٹ وچ دفن ہوئے۔[۱][۲]
لکھتاں
سودھومولانا سیالکوٹی دی تصنیفی خدمات وی قابل رشک نيں۔ مولانا نے ویہہ توں زیادہ کتاباں لکھایاں نيں، جنہاں دی لسٹ حسب ذیل اے۔[۴]
- واضح البیان،
- سیرتِ مصطفیٰ،
- تائید قرآن،
- تعلیم القرآن،
- تاریخ اہل حدیث،
- تاریخ نبوی،
- اصلاح عرب،
- تبصیر القرآن فی تفسیر القرآن(پارہ اول تاسوم)،
- تفسیر سورۃ کہف،
- عصمت النبی،
- بشارتِ محمدیہ،
- علم الوصول الی اسرار الرسول،
- سراجاً منیرا،
- فرقہ ناجیہ،
- خلافتِ راشدہ،
- اعجاز القرآن،
- البخر الصحیح عن قبر المسیح،
- آئینہ قادیانی،
- فیصلہ ربانی برمرگِ قادیانی،
- رحلتِ قادیانی،
- انارۃ المصابیح،
- زاد المتقین
- شہادت القرآن(1959)
حوالے
سودھو- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ «Allamah Muhammad Ibrahim Mir Sialkoti». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۱۷.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ «برصغیر پاک و ہند وچ علمِ حدیث تے علمائے اہل حدیث دی مساعی».
- ↑ «مولانا محمد ابراہیم میر سیالکوٹی رحمہ اللہ تے تحریکِ پاکستان». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۲۰-۱۱-۱۶.
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ ۴.۳ ۴.۴ ۴.۵ ۴.۶ (2019-07-18) 40 Ahl-e Hadith Scholars from the Indian Subcontinent (in en). Independently Published, 224 توں 250. ISBN 978-1-08-100895-6.
- ↑ Role of Ahl-i Hadith scholar in Tehreek-e-Pakistan page 391